Этиологиясы мен патогенезі

Ер адамдар мен әйеладамдарда ауру жиілігібірдейкездеседі, себептерівирустыжәнет.б. инфекциялар, суықтию, артериалді гипертензия, қантдиабеті, отиттер, паротиттер, көпір-мишықбұрышыныңісіктері,кейде бас-ми жарақаттары.

Клиникалықкөрінісі

бұлшықетпарезініңсалдарынаннауқасзақымдалғанжақтақабағынкөтереалмайды, көзіжұмылмайды, жұмұғатырысқандакөзалмасыжоғарығақарайдыбұл-Белл феноменідепаталады, қабақтарыжабылмағаннанкөзалмасындаақжолақкөрініптұрадыбұл- лагофтальмдепаталады. тістерінақситқандаауызқуысысаужаққақарайтартылады, сұйықтағамішкендеауызынансыртқаағыпкетеді.

 Бет нервісініңневропатиясы

Бет нервісініңневропатисы

Клиникалықкөріністері бет нервісініңзақымдалуощағынабайланысты

Бет нервісініңядросызақымдалса :прозопоплегиязақымданғанжақтаболады.

Көпір-мишықбұрышындаішкіестутесігінекіреберісіндетүбіршелердіңзақымдануыболса : прозопоплегия,естуқабілетініңтөмендеуі, тілдіңбұлшықетпарезініңсалдарынаннауқасзақымдалғанжақтақабағынкөтереалмайды, көзіжұмылмайды, жұмұғатырысқандакөзалмасыжоғарығақарайдыбұл -Белл феноменідепаталады, қабақтарыжабылмағаннанкөзалмасындаақжолақкөрініптұрадыбұл- лагофтальмдепаталады. тістерінақситқандаауызқуысысаужаққақарайтартылады, сұйықтағамішкендеауызынансыртқаағыпкетеді. алдыңғы 2/3 бөлігіндедәмсезудіңбұзылуы, көздіңқұрғауы.

Нерв беттіңканалындазақымдалса: прозопоплегия, көздіңқұрғауы, гиперакузия, дәмсезу мен сілекейбөлінуібұзылады.

Емдеуі

Жеделкезеңі:

преднизолон қысқа курс, 1мг/кг салмағына, алмагел, верошпирон, калий препараттарыменбірге, пентоксифиллин, массаж, дегидротация

Ертеқалпынакелукезеңі : 11 -шікүнненбастап

Прозерин (АХЭП), милдронат, ФТЛ, ИРТ

Қабынусимптомдары бар болса–антибактериалді терапия, симптоматикалық терапия

Үшкіл нерв невралгиясы (Фозергилауруы)

үшкілнервтіңанатомиясы

үшкіл нерв невралгиясы – осы нервтіңтармақтарыиннервациялайтынаймақта,

қысқапароксизмалдібіржақтылыинтенсивтіауырсынуменсипатталатын, шеткісезгішневронныңтітіркенуқұбылысы.

Екітүрінбелгілейді:

Идиопатикалық

Симптоматикалық

Идиопатикалықтүрініңсипатталуы:

Орта жастанжоғарыжастакездеседі, себептерініңбіріболыпкөпір-мишықбұрышынданервтіңтүбіршесініңжаншылуы, кейде ми ісіктері, аневризмалар, артериовеноздымальформацияларжәнеартериалді гипертензия болыптабылады.

Көбінесенервтің II –III тармақтарызақымданғандықтан, ауырсынуинфраорбиталдінемесетөменгіерін мен жақаймағындаболады. Ұстамалартәулігінебірнешеретқайталанып, ұзақтығыбірнеше секунд немесебірминутқадейінсозылады.

Симптоматикалықтүрі

Көбінесежастардакездеседі, себептерініңбіріболыпшашыраңқы склероз, сирингобульбия,бас-ми жарақаттары, үшкілнервтіңневриномасы, сопақшамидыңісіктерітабылады. Бұлтүріндеүшкілнервтің I-шітармағызақымдалып, ауырсынуұстаматәріздіемессозылмалыболыпкеледі.

Диагностикасы

Үшкіл нерв невралгиясынаәкелетінсебептерді КТ, МРТ арқылыанықтауғаболады, әсіресе МР-ангиография нервтіңтүбіршесінжаншыптұрғананомалдіқантамырдыанықтайалады.

Үшкіл нерв невралгиясыныңемі:

Тырысқаққақарсыпрепараттар

Антидепрессанттар

Жергіліктіанестетиктер

Бірішіфазасында: новокаиндіжәнегидрокортизондыблокадалар.

Екіншіфазасында: блокадаларменқосымшаганглиоблокаторларменанальгетиктер.

Үшіншіфазасында: карбамазепин, нейромидин.

Төртіншіфазасында: Физиопроцедуралар.

1.Жүйке жүйесінің вертеброгенді зақымдануы. Омыртқа остеохондрозының жіктелуі, этиология, патогенез, кезеңдері клиника, диагностика, емі.

Остеохондроз латынның «остеон» - сүйек, «хондрос» - шеміршек деген мағынаны беретін сөздерінен құралған, демек ол омыртқааралық шеміршек шеңберлерінің (диск) сүйектік ұлпаға айналуы. Омыртқа дискілерінің қоректенуі төмендеп, қан айналымы өзгеріп, олардың созылғыштығы әлсіреп сызаттар түседі, кейінірек сүйектік ұлпаға айналады. Яғни омыртқа аралық шеміршектің, буындардың, сіңір мен сүйектің өзгеруінен пайда болған ауру- остеохондроз деп аталады.

Қауіп қатерлі факторлар:

Омыртқа аномалиясы;

- Люмбализация немесе сакрализация;

- Омыртқааралық буындар қуыстарының асимметриялы орналасуы;

- Омыртқалық каналдың туа біткен тарлығы;

- Спондилогенді соматикалық жəне бұлшықеттік ауыру;

- Физикалық зорығу;

- Жарақат;

- Вибрация, мысалы, транспорт жүргізу кезінде;

- Психоэмоционалдық факторлар;

- Аз қозғалысты өмір салты;

- Темекі тарту;

- Семіздік

Остеохондроздың клиникалық көрінісі

Ол омыртқаның зақымданған деңгейімен анықталады. Омыртқа остеохондрозының негізгі түріне мойын және бел- сегізкөз бөлігінің зақымдануы болып табылады. Мойын омыртқасының остеохондрозы-ағзаның анатомо-физиологиялық ерекшелігіне байланысты клиникалық көріністері және полиморфизммен айқындалады. . Клиникасы көптеген: цервикалгия, кардиалгия, жұлындық, түбіршекті, омыртқа артериялары, алдыңғы сатылы бұлшықеттер, иық-жауырын периартрит, эпикондилит, білек сүйегінің стилоиды және т.б. әртүрлі комбинациялық синдромдарды құрайды. Жас келе түбіршекті синдром жиілейді.

Диагностика критерилері:

Ауыру.

2. Тартылудың оң симптомдары.

3. Қозғалыстық жəне сезімталдылық бұзылулары.

Мануальді тестілеу .

5. екі проекциядағы рентгенография .

6. КТ жəне /немесе МРТ

Спинография

Клиникасы

Остеохондроздың неврологиялық көріністері көбінесе төменгі белдік деңгейде білінеді де, нерв жүйесі зақымдануынан болатын уақытша еңбекке жарамсыздықтың 70 %-ға жуығын құрайды.

Бел-сегізкөз остеохондрозыньщ неврологиялық көріністері

Рефлекторлық синдромдар. Аурудың басталуы шұғыл, кейде баяу болуы да мүмкін. Әдетте бел тұсында ауыру (люмбаго, люмбалгия), көбінесе екі жақтан бірдей болғанымен, бір жағында басым білінеді, ал кейінгі асқынуларында шонданай нерві бойымен таралуы ықтимал (люмбоишиалгия). Ауырсыну жөтелгенде, түшкіргенде, күшенгенде, белсенді қимылдар жасауға әрекеттенгенде, аласа орындыққа отырғанда, ұзақ уақыт түрегеп түрғанда, суық және ылғалды бөлмелерде болғанда күшейеді.

Бірінші бел түбіршегінің қысылуы шап аймағында ауырсыну мен сезімділік білінбеуі, кремастерлік рефлекстің көмескіленуі немесе жойылуы, ал екінші бел тубіршегінің қысылуы санның алдығы жоғарғы үштен бірі мен іш жағында сезімділік білінбеуі, тізе рефлексінің төмендеуі немесе жойылуы және алға қарай еңкею мүмкіндігінің қиындауы арқылы сипатталады.

Үшінші бел түбіршегі қысылғанда санның алдыңғы сырт жағына таралатын омыртқа жотасының бел тұсында ауырсыну, осы аймақ пен сирақтың іш жағының жоғарғы үштен бірінде гипестезия, тізе рефлексінің көмескіленуі және еңкею қиындығы пайда болады.

Төртінші бел үбіршегі қысылғанда бел аймағынан санның алдыңғы сырт жағына, сирақтың алдыңғы ішкі жиегіне және аяқ ұшының ішкі жағына дейін таралатын ауырсыну синдромы, осы аймақта үстірт сезімділік білінбеуі, саңды бұру қиыңдығы, тізе рефлексінің төмендеуі, сан бұлшық еттерінің семе бастауы мен әлсізденуі білінеді.

Бесінші бел түбіршегі қысылғанда бөксенің жоғарғы бөлігінде, санның сыртында, сирақтың алдыңғы сыртында, аяқ ұшының үстінде, ал кейде I немесе I—IV бақайлар маңында сезімділік білінбейді, үлкен бақай жазылмайды.

Бірінші сегізкөз түбіршегі қысылғанда ауырсыну аяқтың барлық бойында басым білінеді, ал табанда, сирақтың артында сезімділік білінбейді. Сонымен қатар өкше рефлексінің жойылуы мен аяқ ұшының салбырап қалуы (тырпылдата жүру) байқалады.

Екінші сегізкөз түбіршегінің қысылуына байланысты сан мен сирақтың артқы ішкі жағында ауырсыну айқын білінеді, санның артқы жағында сезімділік білінбейді және сирақ қиын жазылып-бүгіледі.

Магнитті-резонанстық томография (МРТ) жұлын мен ат құйрығы қысылуын анықтауда аса құнды мәліметтер береді, бірақ оның құндылығы түбіршік компрессиясын анықтауда, компьютерлік томографияға қарағанда, әлдеқайда төмен.

Мойын остеохондрозының неврологиялық көріністері

Мойын остеохондрозының алғашқы кезеңдеріндегі клиникалық көріністері төменде баяндалатын рефлексті-тонустық синдромдармен сипатталады.

1. Цервикалгия — басты шұғыл қимылдатқанда, жөтелгенде, түшкіргенде міндетті түрде мойын мен иық бұлшық еттерінің ширығуымен қарбалас мойын тұсында білінетін тұрақты ауырсыну.

2. Алдыңғы сатылық бұлшық ет синдромы (скаленус синдромы) — алдыңғы және ортаңғы сатылық бұлшық еттердің рефлекстік ширығуы.

3. Иық-жауырын периартриті (мұздаған иық синдромы) — иық бұлшық еттерінің рефлекстік нейротрофикалық бұзылыстары. Оған иық буынының ауырсынуы мен қимыл-әрекеттерінің шектелуі тән.

Түбіршіктік синдром. Артқы бойлық байламаның орта тұсы омыртқа жотасының мойын бөлігінде, бел бөлігіне қарағанда, әлсіздеу. Сондықтан дискінің жарықшасы қырындай артқа қарай шығып кетуі мүмкін.

Ш мойын түбіршігі қысылғанда ауырсыну сиңдромы мойын тұсында білінеді, тіл домбығып, ауыздағы тамақты жұту үшін қозғалту қиындайды, ал ІУ мойын түбіршігінің қысылуына байланысты ауырсыну иық аймағының жоғарғы жағында байқалады және мойынның артқы , бұлшық еттсрі семіп қалады.

VI мойын тубіршігінің қысылуы иық үстінен иық пен білектің сыртымен I—II саусақтарға тарайтын ауырсыну және осы аймақтардағы гипестезия түрінде байқалады.

УІІ мойын түбіршегін қамтығанда ауырсыну мен гапестезия иық пен білектің сыртқы және артқы жақтары арқылы III саусаққа дейін тарайды. VI--VII Эрб үсті нүктелерінің басқанда. ауырсынуы, үш басты бұлшық еттің семуі жене оның рефлексінің төмендегендігі анықталады.

С7~ТҺ, дискінің жарықшақтанып ауытқуынан болатын УІІІ мойын түбіршегінің қысылуына байланысты ауырсыну иық, білек және қол үшының ішкі жағында байқалып, IV және V саусаққа тарайды.

Кеуде остеохондрозының неврологиялық көріністері

Невропатологтардың тәжірибесінде омыртқа жотасының кеуде бөлігі остеохондрозына байланысты шеткі нерв жүйесінің зақымдануы сирек кездеседі.

ОМЫРТҚАНЫҢ КЕУДЕ БӨЛІМІ ЖАРЫҚШАЛАРЫ. барлық омыртқааралық дискілер жарықшаларының 1%-дан кем мөлшерін құрайды, төменгі кеуде омыртқалары деңгейінде (әсіресе Th1-Th12-де) өте жиі байқалады.

Емдеу шаралары

Аурудың шұғыл кезеңінде кенеттен ауырсыну пайда болса, барлық емдік шаралар ауырсыну синдромының қарқынын азайтуға немесе оны жоюға бағытталады.

Аналгетикалық әсерлі препараттардың арасында ең кең қолданылатындары — салицилаттер (аспирин), пиразолон туындылары (анти-пирин, анальгин, бутадион), қабынуға қарсы стероидсыз препараттар (индометацин, вольтарен, бруфен), сонымен қатар пенталган, парацетамол, реопирин, баралгин.

Аурудың шұғыл кезеңінде тұрақты аса қарқынды ауырсыну синдромы болған жағдайда құрамьша аналгезиялық препаратгар, ганглио-блокаторлар, стероидтық гормондар, транквилизаторлар кіретін қоспаларды венаға тамшылатып жіберген жөн. Олар:

1) Антонов-Недзведь қоспасы (4 мл анальгиннің 50 % ерітіндісі, 1000 мкг В)2 витамині, 2 мл но-шпа);

2) 1 мл анальгиннің 50 % ерітіндісі, 40 % мл новокаинның 0,25 % ерітіндісі, 150 мл хлорлы натрийдің изотониялық ерітіндісі;

3) 10 мл эуфилиннің 2,4 % ерітіндісі, 2 мл лазикс, 2 мл гидро-кортизон, хлорлы натрийдің изотониялық ерітіндісі;

4) 200-250 мл новокаиннің 0,25 % ерітіңцісі, 25-30 мг аминазин немесе седуксен, немесе сибазон, 2—4 мл лазикс;5) 10 мл эуфиллинің 2,4 % ерітіндісі, 10 мл баралгин, 10 мл натрий оксибугираты, 2 мл гидрокортизон, 50 мл хлорлы натрийдің изотониялық ерітіндісі.

Аналгетиктердің әсері төмендеген жағдайда ауырсынуды психикалық-эмоционалдық реттеуге ықпалын тигізетін лимбия-ретикулярлық және қыртыстық құрылымдарға бағытталатын психотроптық препараттар тағайындау тиімді. Осы мақсатпен 25 г-нан тәулігіне 2—3 рет имипрамин, 0,5 мг-нан 1 мг-ға дейін тәулігіне 2—3 рет галаперидол тағайындалады. Аса қатты ауырсынуларда морфий мен промедолдың ерітінділері қолданылады.

Аса қарқынды ауырсынатын нүктелерге 10—40 мл новокаинның 0,25 % ерітіндісі жіберіледі. Блокадалар әдетте 2-ден 5—7-ге дейін жасалады.

Айқын рефлексті-тонустық реакциялары бар науқастарға бұлшық етті жұмсартатын препараттарды (меликтин, мидокалм, скутамил Ц және т.б.) қолданған жөн. Ол үшін соңғы кездерде бүкіл шұғыл кезең бойы сирдалуд 6,0-дан 8,0 мг-ға дейін (10 күн бойы) қолданылады.

Ауырсыну синдромын емдеуде физикалық факторлардың ішінде ең тиімділері — өрісті күлгін сәуле (3—5 биодоза 3—5 рет), диадинамикалық және синусоидалды өзгертілген токтар.

Ауырсыну синдромын емдеу үшін акупунктура мен оның баламалары - күйдіру, электропунктура, лазеропунктура кеңінен қолданылады.Барлык сырқаттанғандарда денеге жағатын әр түрлі дәрі-дәрмектер (финалгон, жыланның немесе араның уы, ббұрыштанған бұласыр, т.б.), сонымен қатар В тобындағы витаминдер тағайындалады.

2. Іріңді менингит-этиология, патогенез, клиника, диагностика, емі.

Іріңді менингиттің анықтамасы

Екіншілік ірінді менингитгер созылмалы ірінді отит, бетке шыққан шиқан (фурункул), бронхоэктазия ауруы, іріңді пневмония, сепсистік эндокардит, ашық бас сүйек-ми жарақаттары, т.б. асқынуына байланысты пайда болады.

Екіншілік іріңді менингиттер клиникалық белгілері мен ми-жұлын сұйығындағы өзгерістер жөнінен менингококктық менингиттен айыр-машылығы болмайды. Ми-жұлын сұйығын бактериялық зерттеу кезінде қоздырғыштарды (стрептококк, стафилококк, пневмококк немесе басқа да бактериалдық қоздырғыштарды) анықтауға болады.

Екіншілік ірінді менингитгерді емдеу үшін антибакгериалдық емдік шаралармен қатар, іріңдік үрдістің алғашқы ошағьша ерекше мән берген жөн. Мысалы, созылмалы іріңді отитті операция көмегімен емдеу керек.

іріңнің мидың белгілі бір бөлігіне жиналуы. Олар әрқашан екіншілік сипатта болады, сирек кездеседі, көбінесе ірінді отитке байланысты пайда болады.

Этиологиясы мен патогенезі. Абсцестің қоздырғыштарына көбінесе патогендік кокктар (стафилококктар, стрептококктар және менинго-кокктар) жатады.

Этиологиясы мен даму механизміне байланысты ми абсцестері үш топқа бөлінеді:

1) таяу ошақтан (ортаңғы қүлақтан, мүрынның қосалқы қуыстарынан, көз шарасынан, остеомиелит болған жағдайда бас сүйектерінен, т.б.) басталатьш инфекция қоздырғыштарының таралуына байланысты дамитын жанасулық (түйісулік) абсцестер;

2) аулақ орналасқан іріңді жақтардан (өкпе аурулары — пневмония, бронхоэктаздар, іріндіктер, эмпиемалар, флегмоналар, фурункулдар, карбункулдар, ішкі ағзалар абсцестері, сепсистік эндокардит, остео-миелит) инфекцияны қан арқылы миға жеткізетін метастаздық абсцестер. Олар 25—30 % шамасында болады да, әдетте ми ақ заттарының түпкірінде орналасады;

 Емі. Профилактикасы. менингит және менингоэнцефалитте Міндетті түрде ауруханаға жатқызылады.тәртіп және диета (клиникалық формаға байланысты) -этиотропты ем,-патогенетикалық, дезинтоксикациялық,дегидратациялық (менингит және менингоэнцефалитте), гормонотерапия (көрсеткіш бойынша),-симптоматикалық ем,-оксигенотерапия.Этиотропты ем (негізгі) барлықнауқастарғаміндеттітүрдежүргізіледі. Таңдаулыпрепараттары: Пенициллин (300-500 мг ЕД(кг/тәул) 4-8 күнішінде. Ампициллин (200/300 мг/кг тәуг) Левомицетин (50-100 мг/кг тәул)Роцефин (50 мг/кг тәулігінебірақ 4 таблеткаданкөпемес 10 күнішінде) жәнебасқаантибиотиктермонотерапиятүрінде.

Профилактикасы 1)Науқастарды уақытында анықтау және изоляциялау, ошақта басқа да эпидемияға қарсы шаралар өткізу 2)Вакцинациялау (эпидемиологиялық көрсеткіштер бойынша).

 

⇐ Предыдущая12345678Следующая ⇒

Поделиться: