EFFICIENCY OF IMPLEMENTATION OF NEW HIGH-EFFICIENT METHODS AND TECHNOLOGIES FOR THE SURVEY OF PATIENTS

At present, the volumes, quality and effectiveness of the consultative and diagnostic services to the population are determined by the development of the network of diagnostic organizations and units, their technical equipment, optimal interaction and continuity in the work of outpatient and inpatient medical care.

Key words: efficiency of the advisory-diagnostic service, diagnostic organizations, highly effective methods, highly effective technologies.

 

Ә Ж:

АМБУЛАТОРЛЫҚ -ЕМХАНАЛЫҚ ЖАҒ ДАЙДА ПУЛЬМАНОЛОГИЯЛЫҚ КӨ МЕКТІ КӨ РСЕТУ САПАСЫН БАҒ АЛАУ (ТҮ РКІСТАН АУДАНЫ МЫСАЛЫНДА)

Токкулиева Б.Б., м.ғ.к., доцент., Примжарова А.А. магистрант

Оң тү стік Қ азақ стан медицина академиясы, Қ азақ стан Республикасы, Шымкент қ аласы.

ТҮ ЙІН

Пульмонологиялық кө мектің сапасы мен оны ұ йымдастыруды жетілдіру туралы ә дістемелік қ ұ рал жасалып, зерттеу нә тижелері тә жірибеге ұ сынылды. Дә рігер пульмонологтар мен аймақ тық терапевтердің жұ мысы сапасына кері ә сер ететін себептер анық талды. Аймақ тық дә рігер терапевтер мен дә рігер пульмонологтардың пульмонологиялық аурулардың профилактикасы, емделуі жә не реабилитациясын жасау мә селелері бойынша біліктілігі арттыру ә дістемесі тә жірибеге ұ сынылды.

Кілтті сө здер: пульмонологиялық кө мек, ұ йымдастыруды жетілдіру, аймақ тық терапевт, аурулардың профилактикасы, емделу, реабилитация.

Жыл сайын алғ аш рет пульманологиялық аурумен сырқ аттанғ андардың саны артып, созылмалы ө кпе патологияларымен ауыратындардың саны ұ лғ аюда.

Қ азақ стан Республикасында тіркелетін аурушаң дық қ а байланысты уақ ытша ең бекке жарамсыздық кө рсеткішінің қ ұ рамында бронх-ө кпе патологиялары бірінші рангалық орында тұ р. Ал, инфекциялық емес аурулардан туындайтын ө лім кө рсеткішінің қ ұ рамында ү шінші рангалық орында орналасқ ан. Олар ө з дең гейі жағ ынан ө лім кө рсеткішінің ішінде жү рек-қ ан айналу жү йесінің жә не онкологиялық аурулардың кө рсеткішінен кейінгі орын алады. Қ азіргі таң да ә рбір 100000 адамғ а балап есептегенде пульмонологиялық аурулардың дең гейі 65, 9 оқ иғ ағ а дейін жетеді. Ө з еліміздің жә не шет ел ғ алымдарының зерттеу нә тижелеріне қ арағ анда бұ л ауру бойынша аурушаң дық кө рсеткіші мен ө лім кө рсеткіші жылдан жылғ а арта тү суде. Оның басты себебі, қ оршағ ан ө мір сү ру ортасы нысандрының ө те қ уатты ластануына байланысты болып отыр. Бірінші кезекте отмосфералық ауаның қ ұ рамында зиянды химиялық фолютанттар кең інен шоғ ырлануда.

Пневмония ауруы соң ғ ы жылдары жер беті тұ рғ ындары арасында тез тарала бастады жә не адамдардың мү гедектікке жә не ө лімге ұ шырау себебі ретінде басты тө рт нозология қ атарына енді. Сондық тан Дү ниежү зілік денсаулық сақ тау ұ йымы (ДДСҰ ) пневманиямен кү рес комитетін қ ұ рып, аурудың жетік профилактикасын ұ йымдастыру стратегиясын қ абылдады [1, 2]. Ұ лттық пневмония комиссиялармен жасалғ ан келісім-шарттарғ а сә йкес, бұ л стратегия ә р елде алынғ ан ғ ылыми зерттеу нә тижелеріне сү йене отырып ү немі жаң артылып отырылады. Аталмыш стратегиялық бағ дарлама соң ғ ы рет 2011 жылы жаң адан қ аралып, ө згертулер мен толық тырулар ең гізілді. Комиссияны ұ сынысы бойынша пневмонияның патофизиологиясымен профилактиасын толлық қ анды ашып кө рсету мақ сатында осы бағ ытта ғ ылыми зерттеу жұ мыстарын кешенді жү ргізу қ ажеттігі баса кө рсетілді. Осы кү нге дейін пневмания ауруының ең басты қ ауіпті себебі темекіге тә уелділік деп есептеліп келсе, бү гінгі кү ні оғ ан алып келетін қ ауіп-қ атерлер саны артып отыр. Сондық тан аурудың алдын алу, шараларын ғ ылыми тұ рғ ыда дұ рыс негіздеу бү гінгі кү ннің ең маң ызды мақ саты мен міндеттерінің бірі болып отыр[3, 4, 5].

Пневмонияғ а байланысты қ азіргі заманғ ы клиникалық иммунологиялық ә дістерді пайдалана отырып, иммунологиялық сараптама мен тыныс шығ ару конденсатындағ ыцитокиндең гейін неғ ұ рлым терең ірек зерттеу қ ажет.

Осы жағ дайда ажыратпалы диагностиканың мү мкіншілігі кө птеген авторлар жоғ арлайды деп есептейді. Фиброз ү дерісін тө мендетуге, қ абынуды баялатуғ а бағ ытталғ ан жә не иммунореттеуші терапияны белсенді жү ргізуге қ олқ абыс жасайды.

Аурулардың жасына қ арай пневмония ауруының таралу жиілігі, олардың емханалық -амбулаториялық ұ йымдарғ а қ аралу деректері мен кешенді медициналық тексеру мә ліметтері бойынша сарапталды. Пневмония бойынша жалпы аурушандық кө рсеткішінің дең гейі 1000 тұ рғ ынғ а балап есептелді. Жеке нозологиялар жалпы аурушаң дық тың қ ұ рамында пайыздық қ атынаспен анық талды. Қ оршағ ан ө мір сү ру ортасының антропотехногендік себептері мен ө мір сү ру салты себептерінің қ атерлі ә серін анық тау мақ сатында варияцилық қ атар, орташа шама жә не стандарттау ә дістері қ олданылды. Пациенттер тү ркістан қ аласының № 1, 2, 3 емханаларында кешенді тү рде зерттелді. Барлық зерттеуге тартылғ ан тұ лғ алар социологиялық зерттеуге қ атысты.

Зерттеуге тартылғ андарды 1977 жылы Дү ниежү зілік Денсаулық Сақ тау Ұ йымының сараптау комитеті ұ сынғ ан жастық топтар бойынша жіктеуге сә йкес топтастырдық: 1-4; 5-9; 10-19; 20-29; 30-39; 40-49; 50-59; 60-69 жас аралығ ындағ ы тұ лғ алар жатуы керек.

Жасө спірімдер арасында қ алыптасқ ан жеке тыныс жү йесі ауруларының жиілігі мен қ ұ рамын нақ ты етіп анық тау мақ сатында мектеп жасындағ ы жасө спірімдерге кешенді медициналық тексеру жү ргізілді.

Кешенді медициналық тексеруден кейін нақ ты нә тижелерге қ ол жеткізу ү шін зерттеу бағ дарламасына пневмониясы бар науқ астар тартылды.

Созылмалы пневмония диагнозын қ ою ү шін А.Н. Кокосовтың (1998)  классификациясы қ олданылды.

Созылмалы пневмония диагнозын қ ою ү шін ауру соң ғ ы екі жылда, кемінде қ атарынан ү ш ай қ ақ ырық ты жө телмен білінетін халық аралық клиникалық -эпидемиологиялық критерийге сай келуі тиіс (оларда ө кпе туберкулезі, бронхоэктаз жә не басқ а созылмалы жө тел синдромын туғ ызатын патологиялық жағ дайлар болмады).

Тү ркістан қ аласы тұ рғ ын аумақ тарындағ ы атмосфералық ауасының ластану дә режесіне қ арай екі аумақ қ а жіктедік. Пациенттерді топтастыру барысында жә не бақ ылау тобын тү зуде жастық -жыныстық ерекшелерді есепке алумен қ атар, ө мір сү ру аумағ ының экологиялық -гигиеналық ахуалын қ арастырдық.

Зерттеу жұ мыстары ОҚ МА-сының қ оғ амдық денсаулық сақ тау кафедрасында жү зеге асырылды. Эпидемиологиялық кезең де тексерілген ә йелдер мен ер кісілердің жасына қ арай таралуы тө мендегі кестеде келтірілді (1 кесте). Осы кестеде кө рсетілгендей тексерілгендерді 30-39; 40-49; 50-59; 60 жас жә не одан жоғ ары жастық -жыныстық топтарғ а жіктедік. Жалпы зерттеуге тартылғ андардың абсолютті саны 1032 ауру болса (100, 0%), оның ішіндегі ер кісілердің ү лесі 40, 0% (452 ауру), ә йелдердің ү лесі (580 ауру) 60% болып шық ты. Топтастырылғ ан ер кісілер мен ә йелдердің саны репрезентативтік заң дылық қ а толық сай келеді жә не таң дамалы статистикалық жиынтық тың барлық қ ажетті қ асиеттеріне жауап беретін етіп қ алыптастырылды.

 

Кесте 1 - Ә леуметтік-гигиеналық зерттеу барысында ә йелдер мен ер кісілердің жастық -жыныстық топтарғ а тарау ерекшеліктері.

Жастық топтарғ а жіктелу ерекшелігі	Барлығ ы		Ер кісілер		ә йелдер
	абс	%	абс	%	абс	%
30-39	259	100, 0	119	26, 3	140	24, 1
40-49	252	100, 0	114	25, 2	138	23, 8
50-59	287	100, 0	125	27, 7	162	28, 0
60 жас жә не одан жоғ ары	234	100, 0	94	20, 8	140	24, 1
Қ ортындысы	1032	100, 0	452	100, 0	580	100, 0

Алынғ ан деректер, пневмонияғ а байланысты жү ргізілетін профилактикалық шаралардың ішінде, санитарлық -гигиеналық шаралардың, оның ішінде, қ оршағ ан ортаны химиялық поллютанттардан ластанудан сақ таудың, салауатты ө мір салтын насихаттаудың, жасө спірімдердің санитарлық білімін жоғ арылатудың жә не тұ рмыстық жағ дайын арттырудың ө те маң ызды екендігін кө рсетіп, алғ ашқ ы профилактикасын ұ йымдастыруғ а арналғ ан бағ дарлама жасауғ а негіз болды.

 

Ә ДЕБИЕТТЕР

1. Пульмонология. Клинические рекомендации / С.Н. Авдеев [и др.] // Москва: ГЭОТАР-Медиа. - 2009. — 336 с.

2. Сатыбалдиева Н.М. Тыныс жү йесі ауруларынан туындайтын мү гедектіктің ә леуметтік медициналық мә селелері. // магистрлік диссертациялық ең бегі. 2015 жыл.

3. Башаров А. Д. Отырар ауданы тұ рғ ындарының обструктивтік бронхитпен ауруына алып келетін ә леуметтік-гигиеналық себептеріне бағ алау// магистр академиялық дә режесіне иеленуге арналғ ан диссертациялық ең бек// - Шымкент -2016. 63 бет.

4. Голикова Т.А. О разработке и принятии региональных программ модернизации здравоохранения / Т.А. Голикова // Менеджмент качества в сфере здравоохранения и социального развития. - 2011. - №1 (07). - С. 4-10.

5. Хронические болезни нижних дыхательных путей: социально-экономическое значение, эволюция взглядов, факторы риска, проблемы ранней диагностики / А.Ю. Абрамов [и др.] // Менеджмент качества в сфере здравоохранения и социального развития. - 2011. - № 1(07). - С. 74-85.

РЕЗЮМЕ

⇐ Предыдущая19202122232425262728Следующая ⇒

Поделиться: