Варака бин Науфал ким болгон? Ал пайгамбарыбыз тууралуу кабарды кандай кабыл алган?

Пайгамбарыбыз саллоллохи алейхи ва салам Сувайбаны абдан урматтайт болчу. Хадижа р.а менен уйлонгондон кийин Сувайба Пайгамбарыбыз саллоллохи алейхи ва саламдин алдына коп келчу. Пайгамбарыбыз саллоллохи алейхи ва салам Мадинага кочкондон кийин да, Сувайбага Мадинадан белектерди жонотуп турган. Кийин Сувайба менен анын улунун олгондугун билип, Пайгамбарыбыз саллоллохи алейхи ва салам: Алардын жакындарынын бироо жарым барбы жакшылык кылайн деген. Кийин анын жакындарынан эч ким жок экендиги белгилуу болгон.

Халима (р.а) энебиздин колунда 4 жашта кокуроктун биринчи жарылуусу болгон!

3. Апасы каза болгондон кийин пайгамбарыбызды ким тарбиялап ө стү ргө н?

Жооп: Энеден тө рө лгө ндө атасыз тө рө лү п, атасыны кө рү ү насип кылынбаган алты жашар бала атанын кабырына келип, кө з жашын агызып, атага болгон кусалыгын бир аз болсо да жең илдеткенсиди. Ан-дан ары Мадинадагы таякелерин зыярат кылып, ү чө ө кайрадан жолго чыгышты. Мадинадан Меккеге келе жаткан жолдо Аамина катуу ооруга чалдыкты. Кү н сайын кү чө гө н оору, акыры аны кый-мылсыз жатып калууга мажбур кылды. Титирген колдору менен баласынын башынан сылап: «Сенин колдоочуң бар, эч качан жал-гыз калбайсың » деп насаат сө здө рү н айтты. Кө рө р кү нү, ичээр суусу ушул ээн талаада тү гө нгө н Аамина баласынын кол алдында жан берди. Эненин кө кү рө гү нө башын жө лө п, кө з жашы куюлган алты жашар бала ү чү н бул кү н кайгы менен ыйдын кү нү болду. Бала экинчи жолу жетим калды. Ө мү рү ндө кө рбө гө н атасынын кабырын зыярат кылып, апасын да кабырга берип, кайгы ү стү нө кайгыга туш болгон бала Умму Айман менен Меккени кө здө й жол тартты. Умму Айман баланы чоң атасы Абдул Муттолибге алып келип тапшырды. Чоң ата бул убакта токсон жашка жакындып калган эле. Келининин ө лү мү нө катуу кайгырган чоң ата небересин кучагына кысып, анын андан аркы жашоосуна кам кө рдү. Аны ар дайым ө зү менен алып жү рдү. Аксакалдар менен болгон жыйындарда да небере анын чапанынын этегине отурчу. Чындыгында, анын этегине Мухаммаддан(Ага Аллахтын салам-салаваттары болсун) башка эч ким отурган эмес болчу. Жашы улуулардын оозунан чыккан нускалуу сө здө ргө чын ниети менен кулак салып угаар эле.

4. Пайгамбарыбыз кандай кесиптер менен алектенген? Бахийра аттуу кечилдин окуясы жө нү ндө эмнени билесиң?

ШАМГА БИРИНЧИ ЖОЛУ САПАРГА ЧЫГУУСУ ЖАНА БАХИРА МОНАХТЫН ОКУЯСЫ: Мухаммед саллоллохи алейхи ва саламдин жашы 12 ге жеткенде, Абутолиб Курайш уруусунун соода кербени менен Шамга барууга ниет кылат. Пайгамбарыбыз саллоллохи алейхи ва салам да Абутолиб менен бирге жоногон болчу.

Жолдо журуп олтуруп Бусра деген айылына жетейин деген жерде бир монах христианга жолугушат. Ал христиандын Бахира деген ат менен белгилуу болгон. Кербенда келип Бахира христиан монахтын чиркоосунун (церковь) жанында дем алууга атанган болчу. Акыркы замандын пайгамбарынын белгилери жонундо асмандан тушкон китептерде Аллах таала тараптан баяндалган эле. Ал жонундо Бахира жакшы билет болчу. Бахира Пайгамбарыбыздын белгилерин (эки далысынын ортосундагы пайгамбарлык белгини) коруп бул ошол биздин китеп айтылган акыркы пайгамбар деп тааныйт.

Жамиъ Тирмизиде Абу Муса Ашьариден риваят: < < Бир жолу Абутолиб курайш уруусунун башчылары менен Шамга жонойт. Шамда бир монах бар болчу. Алар коп жолу ошол монахтын алдынан отушчу. Бирок, аларга ал монах эч кандай конул бурчу эмес. Бул жолу курайштын кербенинен монах адаттан тышкары, озунун ибадатканасынан чыгып, алардын алдына келди. Бир нерсе издегендей кербендеги адамдарды ар бирин бирден карап чыгып, акыры Пайгамбарыбыз саллоллохи алейхи ва саламдин колун кармап: < < Бул бардык ааламдын башчысынын, бул бардык ааламдын жаратуучусун элчиси. Муну Аллах бардык ааламга ырайым учун жиберген> > -- деген.

Курайш башчылары ал монахтан < < сиз бул жонуедо кайдан билесиз? > > --деп сурашты.

Монах: СИЛЕРДИН БААРЫНАР САЙДАН ЧЫККАН МЕЗГИЛДЕ, САЖДА КЫЛБАГАН БИР ДАГЫ ДАРАК КАЛБАГАН КАЛБАГАН БИР ДАГЫ ДАРАК ЖЕ ТАШ КАЛГАН ЖОК. ДАРАК МЕНЕН ТАШТАР ПАЙГАМБАРГА САЖДА КЫЛЫШАТ. МЕН АНДАН СЫРТКАРЫ, МУХАММЕДИН МООРУНОН ДА ТААНЫЙМ. АЛ АЛМАГА ОКШОШ, АНЫН ДАЛЫСЫНЫН АСТЫНДА ТУРАТ> > ---дейт. Монах христиан Мухаммед саллоллохи алейхи ва саламдин урматтына ошол кербендеги адамдарды тамак жасап сыйлайт. Баары тамака келгенде Мухаммед гана деп сурайт. Алар ал тоолорду кайтарып калды деп айтышат. Монах Пайгамбарыбыз саллоллохи алейхи ва саламди чакыртат. Пайгамбарыбызга асманда бир булут дайыма колокко кылып журчу. Пайгамбарыбыз келгенде дарактын алдында соодагерлер дарактын колокосун ээлеп олтурушкан болот. Колоко жер калбай калган болот. Ал колокосуз чекеге олтурган кезде. Олтурар замаат дарактын колокосу Мухаммед саллоллохи алейхи ва салам тарапка карай ийилет. Монах дарак оз колокосун Пайгамбарыбыз саллоллохи алейхи ва саламга жылдырганын байкап калып: < < Карагыла, дарактын ийилип ага колоко кылуусун> > --- деп айтат. Монах христиан ордунан туруп, эл астында касам ичип айтат: < < Силер аны румга алып барбагыла! Эгер румдуктар муну билсе, мунуе сыпаатын жана аламаттарын таанышса, созсуз олиуруп салышат> >. Суйлоп жаткан учурда кокусунан румдуктардан 6-7 адам бир нерсе издегендей абалда келе жатканын коруп.

Монах: аларга эмне учун келдинер деп суроо бергенде, алар < < Биз Тоорат жана инжилде(Библия да) кабары берилген пайгамбарды издеп келдик, ал ушул айда сапарга чыгат деп, ар тарапка озубуздун адамдарыбызды жонотконбуз> > --дешет. Румдуктар Монахтын чиркосундо туноп ошол жерде келечек пайгамбарын издейбиз, биз ошол учун келдик деп айтышат. Бахира монах кербенге кайрылып Абутолибге Пайгамбарыбыз саллоллохи алейхи ва саламди артка кайтарып жибер болбосо ага коркунуч болушу мумкун деп айтат. Абутолиб Пайгамбарыбыз саллоллохи алейхи ва саламди Абубакр р.а менен Билалга р.а кошуп кайра артка Меккеге жиберет. Монах христиан Мухаммед саллоллохи алейхи ва салам жолдо жеп кетсин деп нан жана зайтун майын берет.

Байхакинин риваятында: Бахира монах туруп Пайгамбарыбыз саллоллохи алейхи ва саламдин далысын карап, эки далынын ортосундагы пайгамбарчылык (белгини)моорду корду да, оз китебинен окууган пайгамарлык белгини тапкан.

5. Пайгамбарыбыздын алгачкы жубайы ким болгон жана ага кантип ү йлө нгө н? Пайгамбарыбыздын балдарынын ысымдары ким болгон?

Хадича энебиз алгачкы жубайы болгон!

Касым

Абдуллах

Ибрахим

Рукуя

Умму Кулсумду

Зайнап

Фатима

6. Хира ү нкү рү нө пайгамбарыбыз эмне ү чү н барчу эле? Пайгамбарыбызга пайгамбарлык милдет качан жү ктө лгө н?

Жооп: Эмне ү чү н Аллах Таала вахийди Пайгамбарга отуз же отуз беш жашында тү шү ргө н жок? Анткени, Аллах Таала аны пайгамбарлыкка даярдап жаткан болчу. Себеби, ал ыймандууларга гана пайгамбар болбостон, бү ткү л ааламга жиберилген элчи болот эле. Дал ушундай оор мээнетти кө тө рү п кетү ү сү ү чү н Аллах Таала аны кырк жашына чейин тарбиялады. Ал отуз сегиз жашка келгенде вахийдин алгачкы белгилерин кө рө баштады. Ага таштар менен дарактар салам айтуучу болду. Эртең менен боло турган окуяларды тү шү ндө даана, ачык кө рө баштады. Ал алты ай бою ушундай тү штө рдү кө рү п жү рдү. Жалгыз, адамдардан оолак болууну каалап калды. Кү н бою, кээде бир канча кү н Хира ү ң кү рү нө барып жалгыз отурчу болду. Ал жалгыз отуруп ө з алдынча пикир кылат эле. Рамазан айынын акыркы он кү нү н Хира ү ң кү рү ндө ө ткө рчү. Жашы элү ү бештин кырына чыгып калган жубайы Хадича энебиз ага тамак ташып ү ң кү ргө келип кетип турчу. Кү йө ө сү менен бирге эки-ү ч кү н ү ң кү рдө калып, пикир кылып отурган убактары да болчу. Пайгамбарыбыз(Ага Аллахтын салам-салаваттары болсун) ү ң кү рдө отурган кезде: «Жашоодогу максатым эмне? » деп ө зү нө -ө зү суроо берчү. Ушул суроого жооп издегенсип кө пкө дейре унчукпастан ойлонуп отураар эле.

Ал адаттагыдай эле бү гү н да ү ң кү рдө кө пкө отурду. Рамазанайынын дагы бир дү йшө мбү кү нү сапарын карытып, айлананы коюу караң гылык каптап кирди. Аллахтын чексиз кудрети менен жаратылган кең асман тү н кучагында мурдагыдан да сырдуудай кө рү нү п турду. Ү ң кү р ичиндеги бейпил тынчтыкта Жараткандын кудретине таң данып отурган Пайгамбарыбызды(Ага Аллахтын салам-салаваттары болсун) кандайдыр бир кү ч катуу кыскансыды. Бир чети чочуп, бир

чети таң данган Пайгамбарыбыздын(Ага Аллахтын салам-салаваттары болсун) деми кысыла тү штү. Аны кысып турган кү ч, анын кыйналып кеткенин сезгенсип акырын бошотту да:

- Оку, - деди жагымдуу ү нү менен. Эмне болп жатканын али тү шү нбө гө н Пайгамбарыбыз(Ага Аллахтын салам-салаваттары болсун):

- Мен окуй албаймын, - деп жооп берди. Эми ал аны жанагыдан да катуурак кысып кайра бошотту да:

- Оку, - деп экинчи жолу кайталады.

- Мен окуганды билбеймин, - Пайгамбарыбыз(Ага Аллахтын салам-салаваттары болсун) ошол эле жоопту айтты. Ал, аны эми ү чү нчү жолу кучагына кысты да, кучагынан чыгарбастан туруп:

- Оку, жараткан Роббуң дун аты менен. Ал инсанды кандан жаратты. Оку, сенин Роббуң калем менен жазууну ү йрө ттү. Ал инсанга билбеген нерселерди билдирди- деди. Пайгамбарыбыздын (Ага Аллахтын салам-салаваттары болсун) денеси калтырап титиреп кетти. Маң дайынан тер акты. Эмне болуп жатканына акылы жетпей, бир азга туруп калды. Бул Пайгамбарыбызга(Ага Аллахтын салам-салаваттары болсун) Аллах тарбынан тү шкө н эң биринчи вахий эле. Ал эми, Пайгамбарыбызды(Ага Аллахтын салам-салаваттары болсун) кучагына кысып, алгачкы вахийди жеткирген Жибрийил(Ага Аллахтын саламы болсун) болчу.

Пайгамбарыбыз(Ага Аллахтын салам-салаваттары болсун) ошол абалында ү йү нө шашып жө нө дү. Эшик алдына келээри менен:

- Мени жаап койгулачы, мени жаап койгулачы! - деп жубайы-на кайрылды. Эмне болгонуна тү шү нбө гө н Хадича энебиз дароо аны ороп, ү стү нө тө шө к жапты. Ө зү нө бир аз келе тү шкө н Пай-гамбарыбыз(Ага Аллахтын салам-салаваттары болсун) болгон окуяны аялына айтып берип:

- Мен аябай коркуп жатамын, - деп кошумчалады. Бирок, акылман аялдын жү зү нө н коркуунун белгиси кө рү нгө н жок. Те-скерисинче кубанган жү зү менен жубайына тигиле карап:

- Коркпогун– деди.

– Сен туугандарың дан байланышты ү збө йсү ң, картаң дарды сыйлайсың, алсыздарга жардам бересиң, конокту урмат кыласың жана жакшылыкка ү ндө йсү ң. Аллах сени эч качан жамандыкка учуратпайт. Жылуу тө шө к, жагымдуу сө з Пайгамбарыбызды(Ага Ал-лахтын салам-салаваттары болсун) бир аз эс алдырды.

Анын кө ң ү лү тынчтана тү шкө нү н байкаган Хадича энебиз, атасынын иниси Варака бин Навфалга барып келү ү нү сунуштады. Варака бин Навфалга Пайгамбарыбыз(Ага Аллахтын салам-салаваттары болсун) башынан ө ткө н окуяны айтып берди. Токсондун суусун ичип отурган абышка Инжил жана Тооратты окуп, аларга амал кылган киши болчу. Пайгамбарыбыздын(Ага Аллахтын салам-салаваттары болсун) сө зү н кунт коюп уккан абышка, болгону тө рт ооз гана сө з сү йлө дү.

- Сен акыр замандын жана акыркы ү ммө ттү н пайгамбарысың

- деди ал сакалын сылап. Бир аздан соң:

- Сага, Мусага келген периште келиптир- деди. Анан:

- Сенин коомуң сени жалганчы дешет, сага ыза берет, сени менен урушат жана сени ө з жериң ден кууп чыгат- деп оор ү шкү рү ндү да:

- Аттиң, мен жашыраак болуп, ошол кү нгө жеткенимде сага жардам бербейт белем- деп кошумчалап, кө зү нө айлана тү шкө н жаштарын сү ртү п улутуна отуруп калды.

- Алар мени ө з жеримден куп чыгышабы? – деп сурады Пай-гамбарыбыз(Ага Аллахтын салам-салаваттары болсун) кайра.

-Ооба, сен алып келген нерсени алып келген адамдардын баа-ры ыза кө рү шкө н- деди ал сө зү н тастыктап. Анан, аны менен коштошуп чыгып бараткан Хадича энебизге карап:

- Бекем болгун- деп койду акырын гана.

Бул окуядан кийин Пайгамбарыбыз (Ага Аллахтын салам-салаваттары болсун) Жибирийлдин дагы келү ү сү н кү тө баштады. Бирок, бир жумага чейин Жибирийл келген жок. Аллах Таала Пайгамбарыбызга(Ага Аллахтын салам-салаваттары болсун) бир аз пикир кылууга убакыт берген эле. Анткени, Пайгамбарыбызды (Ага Аллахтын салам-салаваттары болсун) ө тө оор, тоолор кө тө рө алгыс милдет кү тү п турат эле. Арадан толук бир жума ө ткө н соң Жибирийл экинчи жолу тү штү. Бул жолу ал Пайгамбарыбызга(Ага Аллахтын салам-салаваттары болсун) «Ээ, Мухаммад, сен Аллахтын элчисисиң, мен асмандан тү шкө н Жибирийлмин» деп айтты. Ушул тү нү «мен сыяктуу кылып аткаргын» деп намаз окуунун жолун ү йрө ттү. Жабираил(а.с) биринчи келгенде:

«Оку» деген аят менен башталган беш аятты, экинчи келгенде намаз окууну ү йрө ттү. Андан кийин Пайгамбарыбызга(Ага Аллахтын салам-салаваттары болсун) Муддасир жана Фатиха сү рө лө рү берилди. Бул тө рт сү рө:

1) Алак сү рө сү. Илимге чакырган сү рө.

2) Муззаммил сү рө сү. Намазга чакырган сү рө.

3) Муддасир сү рө сү. Эскертү ү гө, дааватка чакырган сү рө.

4) Фатиха сү рө сү. Жалпы эрежелерди камтыган сү рө.

Мына ушундай тартип менен Аллах Таала, Пайгамбарыбызга (Ага Аллахтын салам- салаваттары болсун) акыркы диндин мыйзамдарын тү шү рө баштады.

7. Курандын алгачкы тү шү рү лгө н аяттары кайсы жана ал аяттардан кандай пайдаларды алабыз?

Усман бин Авфан34 жашта,

Зубайр бин Аввам

Абдурахман бин Ауф32 жашта,

Жооп: Абу бакр р.а Исламды биринчи кабыл алуучулардан эле, ал эч ойлонбой туруп Исламды кабыл алган Ошол себебтен ал “Сыддык” (чынчыл) деп аталып калды. Исламды кабыл алганда анын 40 000 дирхамы бар эле, андан кийин ал оз байлыктарын кедей кембагалдардын карыздарын толоого жардам береген, кулдарды бошотуга сарптаган.Ошентип 40 000 ДИРХАМДАН 5000 дирхам калганда аны Мадинадагы Набави мечитин курууга жер жана башка нерселерди сатып алууга жумшаган.

Пайгамбарыбыз (с.а.в) хадисте Абу Бакр (р.а) Ибрахим (а.с) мунозу окшош экенин айткан.

23. Умар бин Хаттабдын кандай ө згө чө лү ктө рү болгон?

Жооп: Ал Муса(а.с) жана Нух (а.с) окшош. Эр журок жана Адилеттуу Халифа болгон! А

24. Айша жана Хафса энелерибиздин артыкчылыктары жө нү ндө эмне билесиң?

Хафса энебиз- Умар р.а кызы

25. Мадинага кө чү ү сү нө Курайш капырлары тоскоол болгон учурда, аларга бардык мал-мү лкү н таштап кеткен сахаба ким эле? Ал жө нү ндө Алла Таала: «Адамдар арасында Алланын ыраазылыгына жетү ү нү кө здө п, жанын да аябай тургандары бар. Алла пенделерине (абдан) Ырайымдуу» – деген аят тү шү ргө н. Ал эми пайгамбарыбыз болсо: «Бах, бул соода кандай кирешелү ү соода болду!? » – деп айткан.

Жооп: Кайгылуу окуя Сухайб Румий кө чкө н мезгилде болду. Ал Румдан(Рим) келген кезде ө тө кедей болчу. Меккеге келип соода менен алек болду. Кийинчерээк Меккедеги эң бай адамдар-дын бир болуп калды. Ал кө чкө н мезгилде он тө ө гө жү ктө рү н ар-тып шаардан чыгып жө нө йт. Анын кө чү п баратканын сезип кал-ган каапырлар артынан жетип келди да:

-Сен бизге келгенде колуң да эч нерсең жок кедей элең. Биз-дин арабызды жү рү п байыдың. Анан эмне ү чү н бизге тиешелү ү болгон байлыкты жү ктө п баратасың? – дешти алар.

- Силер эмнени каалайсың ар, – деди Сухайб.

- Эгер кө чү ү нү кааласаң, анда мал-мү лкү ң дү таштап кет, – дешти тигилер.

- Малымды таштасам эле мага тоскоол болбойсуң арбы? – ку-бана сурады Сухайб.

- Малды ташта да кете бер, – дешти каапырлар да кубанып.

Сухайб эч камырабастан тө ө лө рдү н жибин аларга ыргытып, тө ө сү н бастырып жө нө дү.

-А астың дагы тө ө нү чү, – деди тигилердин бири. Сухайб ун-чукпастан тө ө дө н тү шү п, басып жө нө дү.

- Ү стү ң дө гү чепкендичи, – баягы адам дагы анын алдын тороду. Сухайб чепкенин да чечип анын колуна карматты. Жалаң кө йнө гү менен кумдуу чө лдү аралап бараткан Сухайбты шылдың дап кү лгө н каапырлар артына кайтып кетишти.

Анын абалын уккан Пайгамбарыбыз(Ага Аллах-тын салам-салаваттары болсун) алдынан чыгып:

- Сенин соодаң абдан кирешелү ү болду- деп тосуп алды.

Ушул окуядан кийин Аллах Таала: «Адамдардын арасында Ал-лахтын ыраазылыгына жетү ү ү чү н ө з жанын да аябай турган-дары бар. Аллах пенделерине Ырайымдуу» деген аятты тү шү рдү. (Бакара, 207-аят).

26. Мекке капырлары жоготпой сактап берү ү сү ү чү н пайгамбарыбызга мал-мү лкү н аманат калтырчу. Пайгамбарыбыз Хижрат кылганда ошол аманаттарды ө з ээсине кайтарып берү ү ү чү н ордуна кимди калтырып кетти? Ошол тү нү пайгамбарыбыздын тө шө гү нө кайсы сахаба жатып калган болчу?

Пайгамбарыбыз(Ага Аллахтын салам-салаваттары болсун) Алиге келип, ага ү й-бү лө нү н аманатын тапшырды жана тү н ичинде ө зү нү н тө шө гү нө барып жатып туруусун суранды. Тү н кирери менен каапырлар да Пайгамбарыбыздын(Ага Аллахтын салам-салаваттары болсун) ү йү нү н жанына чогулушту. Алар чыдамсыздык менен Пайгамбарыбыздын(Ага Аллахтын салам-салаваттары болсун) ү йдө н чыгуусун кү тү п жатышты.

Пайгамба-рыбыз(Ага Аллахтын салам-салаваттары болсун) колуна бир ууч топуракты алып: «Биз алардын алдынан да артынан да тосмо койдук. Аларды ороп салдык, алар кө рө алышпайт» деген аятты окуп, акырын чачып койду да ү йдө н чыгып кете берди(Ясин. 9-аят).

Эшиктен кө зү н албай карап турган каапырлардын жанынан ө ткө н Пайгамбарыбыз(Ага Аллахтын салам-салаваттары болсун) Мадина тарапка эмес, тескери жактагы тоону кө здө й бет алды.

Пайгамбарыбыз(Ага Аллахтын салам-салаваттары болсун) Мадина тарапка эмес, тескери жактагы тоону кө здө й бет алды. Бул тоого алып чыгуучу бир гана жол бар эле. Тоонун бооруна жаң ы гана кө тө рү лө баштаган кезде Пайгамбарыбыз(Ага Аллахтын салам-салаваттары болсун) артына кылчайып бир карады. Алыстан карарып Меккенин карааны кө рү нү п турду. Туулган жер, балалык кү ндө рү ө ткө н жер, Турмуштун ачуусун да таттуусун да таткан жер. Пайгамбарыбыздын(Ага Аллахтын салам-салаваттары болсун) кө зү нө н сызылып чыккан жаш сакалынан ылдый агып кетти. «Мен сени жакшы кө рө рү мдү Аллах билет, эгер мени кууп чыгышпаганда мен сенден кетпейт элем оо, менин кереметтү ү Меккем» - Пайгамбарыбыз(Ага Аллахтын салам-салаваттары болсун) титиреген ү нү менен акыркы коштошуу сө зү н айтты да ө йдө кө здө й кадам шилтеди. Тоонун башында Савр ү ң кү рү бар. Меккеден Саврга чейин бир жарым сааттык жол. Пайгамбарыбыз (Ага Аллахтын салам-салаваттары болсун) бул убакта элү ү ү ч жашта, Абу Бакр болсо элү ү бир жашта эле. Бирок, жаштарынын улуулап калганы да, тоонун бийиктиги да аларга тоскоол боло ал-ган жок. Жү рө ктө гү бекем ишеним денеге кү ч берип, талыкпай шилтенген кадамдар аларды Савр ү ң кү рү нө жеткирди.

27. Пайгамбарыбыз Хижрат кылганда шерик кылган улук сахаба ким? Аларга ким жол кө рсө тү ү чү болгон? Артынан кууп келген душмандардын кө зү нө чалдыкпоо ү чү н алар кайсы жерге жашынышкан?

Пайгамбарыбыз(Ага Аллахтын салам-салаваттары болсун) Алиге (р.а) аманаттарды тапшырган сон Мадина тарапка эмес, тескери жактагы тоону кө здө й бет алды. Бул тоого алып чыгуучу бир гана жол бар эле. Тоонун бооруна жаң ы гана кө тө рү лө баштаган кезде Пайгамбарыбыз(Ага Аллахтын салам-салаваттары болсун) артына кылчайып бир карады. Алыстан карарып Меккенин карааны кө рү нү п турду. Туулган жер, балалык кү ндө рү ө ткө н жер, Турмуштун ачуусун да таттуусун да таткан жер. Пайгамбарыбыздын(Ага Аллахтын салам-салаваттары болсун) кө зү нө н сызылып чыккан жаш сакалынан ылдый агып кетти. «Мен сени жакшы кө рө рү мдү Аллах билет, эгер мени кууп чыгышпаганда мен сенден кетпейт элем оо, менин кереметтү ү Меккем» - Пайгамбарыбыз(Ага Аллахтын салам-салаваттары болсун) титиреген ү нү менен акыркы коштошуу сө зү н айтты да ө йдө кө здө й кадам шилтеди. Тоонун башында Савр ү ң кү рү бар. Меккеден Саврга чейин бир жарым сааттык жол. Пайгамбарыбыз (Ага Аллахтын салам-салаваттары болсун) бул убакта элү ү ү ч жашта, Абу Бакр болсо элү ү бир жашта эле. Бирок, жаштарынын улуулап калганы да, тоонун бийиктиги да аларга тоскоол боло алган жок. Жү рө ктө гү бекем ишеним денеге кү ч берип, талыкпай шилтенген кадамдар аларды Савр ү ң кү рү нө жеткирди.

Андан кийин Мадинага Набави мечиттин курганда Пайгамбарыбыздын(Ага Аллахтын салам-салаваттары болсун) уйлору мечитке уланып салынган. Кийинчерээк Ал уйлор мечитти чонойтууда бузулуп жери мечитге берилген.

32. Мухажирлер (Меккеден кө чү п баргандар) менен ансарлардын (жергиликтү ү лө р) алакасын бекемдө ө ү чү н пайгамбарыбыз эмне кылган? Ошондой эле, Мадина калкынын ө з ара мамилесин кандай ирээтке салган?

Пайгамбарыбыз(Ага Аллахтын салам-салаваттары болсун) ошол жерде эң биринчи кутбасын(кайрылуу, баян) айтты:

1)«Саламың арды жалпыга айткыла» - деди. Бири-бирине салам айтуу менен ынтымактуулук болуп, уруштарга чекит ко-юулары белгилү ү эле. Пайгамбарыбыз(Ага Аллахтын салам-салаваттары болсун) экинчи сө зү ндө:

2)«Ачкаларды тамактандыргыла» - деди. Бул сө здү айтуу менен ү й-жайын таштап келген кембагал мухажирлерге(Мекке-ден кө чү п келген адамдар) ансарларды(Мадинанын жергиликтү ү калкы) жардам берү ү гө ү ндө дү.

3)«Туугандарың ар менен байланышта болгула» - деген сө зү менен Авс жана Хазраждардын туугандыгын бекемдеди.

4)«Адамдар уктап жаткан мезгилде намаз окугула» - деп, Аллах Таала менен байланышууга чакырды. Эң аягында кимде-ким ушул амалдарды аткарса анын сыйлыгы Бейиш болорун сү йү нчү лө дү.

Пайгамбарыбыз(Ага Аллахтын салам-салаваттары болсун) Мадинага келгенде анын эң биринчи аракети ансарлар менен мухажилерди тууган кылуу болду. Анткени, ынтымак болмоюнча башка эч кайсы амалды аткаруу мү мкү н эмес. Качан адамдар улуту, уруусу, жашаган жери, ө ң ү -тү сү, ата-тегине ка-рабастан бир ү ммө т болгондо гана дин ө нү гө т. Ү ммө ттү н башы бир болмоюнча башкага дин жеткирү ү мү мкү н эмес. Дал ошол ү чү н Пайгамбарыбыз(Ага Аллахтын салам-салаваттары болсун) Авс менен Хазражды, ансарлар менен мухажирлерди ынтымакка чакырды.

Андан кийин Пайгамбарыбыз(Ага Аллахтын салам-салаваттары болсун) шаардын атын дагы ө тө кылдаттык менен ө згө рттү. Анткени, мурдагы«Ясриб» деген аты менен калса, Авс жана Хазраждын гана шаары болуп калмак. Эгер«Ардул Хижра» (кө чмө ндө р калаа-сы) деп атаса Мухаажирлерге гана тиешелү ү болуп калмак. «Давлатул Мухаммадия» (Мухаммед шаарчасы) же«Давлатул Кураания» (Кураан шаарчасы) деп атаса андагы жө ө ттө рдү эсинен чыгарган болуп калмак. Ошондуктан баарына бирдей болуусу ү чү н жө н гана «Мадинатул Мунаввара» (Нурлуу шаар) деп атап койду.