РАЗДЕЛ 3 М АГАЗИНДА . В МАГАЗИНЕ

 

ТЕМА 3.1 КЕЙЕМ-ҺАЛЫМ БҮЛЕГЕ . ОТДЕЛ «ОДЕЖДА»

ТЕМА 3.2 КЕЙЕНЕҮ НЕСКӘЛЕКТӘРЕ . ЭТИКЕТ ОДЕВАНИЯ

Тест №2

1.Синоним һүҙҙәрҙе билдәләгеҙ:

а) батыр, ҡыйыу                   б) алға, артҡа         в) бил, бит

 

2. «Яңы күлдәк» хикәйәһенең авторы кем?

а) Ф. Ғөбәйҙуллина б) Ф.Туғыҙбаева    в) К.Кинйәбулатова

 

3. Красное платье һүҙбәйләнештәренең тәржемәһе:

а) матур күлдәк                    б) йәшел күлдәк     в) ҡыҙыл күлдәк

 

4.Ямғыр яуған көндө нимә тотоп сығабыҙ?

а) ҡулсатыр               б) яулыҡ                 в)күҙлек

 

5.Башҡорт халҡының боронғо баш кейеме нисек атала?

а) түбәтәй                  б) бүрек                  в)эшләпә

 

6.Платье һүҙе нисек тәржемә ителә?

а) итек                       б) яулыҡ                 в) күлдәк

 

7.Һинд ҡыҙҙарының кейгән күлдәге нисек атала?

а)елән                        б) картули              в) сари

Контрольная работа №8

Вариант 1

1. Составить диалог на тему: « Кейемдәр ҙ ең ниндәй ҙ әрен яратаһың”?

2. Переведите. Выпишите глаголы в прошедшем времени.

- Был кемдең кейемдәре?

- Минеке.

- Юҡ, был яңы кейем кемдеке?

- Ә-ә, Әсәйем миңә бөгөн генә алғайны. Был минең яңы салбарым. Ул миңә бик килешә.

3. Переведите, найдите молочные продукты и впишите:

Икмәк, ит, ҡымыҙ, бишбармаҡ, шәкәр, һөт, бауырһаҡ, айран, май, ҡаймаҡ, ҡыяр, эремсек.

4. Перепишите . Вместо точек поставьте нужные падежные аффиксы.

1. Азат магазин... барып кил.

2. Аш... һалырға туҡмас алдым.

3. Был киоск... алма һуты бөткән.

4. Супермаркет... ингәндә сумка... һаҡлау камераһында ҡалдыралар.

5. Беҙ компьютер... “Форте” магазины... һатып алдыҡ.

5. Выполните упражнение по образцу.

Образец: Кисә мин кино ҡараным. -Ниндәй кино ҡараның?

1. Мин пальто һатып алдым.

2. Ул костюм һатып алырға уйлай.

3. Уның яңы күлдәге бар.

 

 

Вариант 2

1. Составить диалог на тему: «Китап у ҡ ырға яратаһыңмы»?

2. Переведите. Выпишите глаголы в прошедшем времени.

- Алло! Зөлфиә, сәләм!

- Сәләм, Катя!

- Зөлфиә, миңә әсәйем яңы күлдәк алды.

- Ҡотло булһын! Ниндәй төҫтә? Оҙон күлдәкме?

- Ваҡытың булһа, кил. Үҙең күрерһең.

- Хәҙер киләм.

3. Переведите, найдите зимние вещи и впишите.

Ҡышҡы пальто, тун, күлдәк, салбар, бүрек, быйма, бейәләй, яулыҡ, эшләпә, ботинка.

4. Перепишите. Вместо точек поставьте нужные падежные аффиксы.

1. Нәфис әҙәбиәт бүлеген... Рауил Бикбаев... “Рәми” исемле китабын алдым.

2. Беҙ баҙар... арып ҡайттыҡ.

3. Был күлдәк..., сөнки ул һиңә килешмәй.

4. «Евросеть» магазиндарында күп телефон моделдәре... хаҡтар төшкән.

5. Магазин... әйбер... шул тиклем күп, тик мин барыбер оҡшаған кейем таба алманым.

 

5. Выполните упражнение по образцу.

Образец: Кисә мин кино ҡараным. -Ниндәй кино ҡараның?

1. Бында уның китаптары.

2. Һинең шарфың ҡайҙа?

3. Мин осло үксәле туфли һатып алырға теләйем.

ТЕМА 3. 3 ЙӘШЕЛСӘ-ЕМЕШ МАГАЗИНЫ . МАГАЗИН “ОВОЩИ – ФРУКТЫ”

Т ЕМА 3. 4 ҮТЕЛГӘНДЕ Ҡ АБАТЛАУ . ПОВТОРЕНИЕ ПРОЙДЕНОГО

Тест №3

1. Аҙыҡ-түлек һүҙе урыҫ телендә нисек тәржемә ителә:

       а) продукты            б) овощи                 в) фрукты

 

2. «Ер аҫтында алтын ҡаҙыҡ». Йомаҡтың яуабы.

       а) помидор             б) кәбеҫтә               в) шалҡан

 

3. Артыҡ һүҙҙе табығыҙ.

а)борос, борсаҡ б) кишер, балыҡ в)һыуған,сөгөлдөр

 

4. Сит илдән индерелгән йәшелсәне билдәләгеҙ?

а)картуф                    б)алма                    в)киви

 

5. «Икенсе икмәк » тип беҙ ниндәй йәшелсәне әйтәбеҙ?

а)кәбеҫтә                   б)ҡыяр                    в)картуф

 

6. Йомаҡты сис: ҡыҙыл төймә таптым, ауыҙыма ҡаптым.

а)помидор                 б)еләк                     в)ҡарбуз

 

7. Ҡауын һүҙенең тәржемәһе.

а)яблоко                    б)груша                              в)дыня

 

 

Контрольная работа №9

1. Выберите овощи, которые растут в огороде.

Кишер, ҡыяр, манго, кокос, томат, ананас, сөгөлдөр, банан, авокадо, һуған,алма,һарымһаҡ, әфлисун, ташҡабаҡ.

2. Переведите диалог.

- “Алексеевка” магазинынан нимәләр алдың?

- Һуған, баклажан алдым.

- Салат өсөн ҡыяр, помидор алманыңмы?

- Юҡ алманым.

3. Перепишите, раскрывая скобки и вставляя глаголы в форме прошедшего времени.

1. Мин ҡыяр, помидор салат (эшләү).

2. Улар баҙарҙан алма, хөрмә, груша (һатып алыу).

3. Ауыл хужалығы техникумы студенттары тәжрибә баҡсаһында төрлө еләк-емеш (үҫтереү).

4. Переведите. Спишите. Выделите придаточные предложения места

4. Ҡайҙа татыулыҡ юҡ, шунда йәм юҡ.

5. Кем эшләмәй, шул ашамай.

6. Ҡайҙа берҙәмлек, ысын дуҫлыҡ бар, шунда эш тә ырай.

7. Ағыҙел менән Ҡариҙел ҡушылған ерҙә Өфө ҡалаһы тора.

Вариант 2

1. Выберите овощи, которые растут в огороде.

Кишер, ҡыяр, манго, кокос, томат, ананас, сөгөлдөр, банан, авокадо, һуған,алма,һарымһаҡ, әфлисун, ташҡабаҡ.

2. Переведите диалог.

- Артур, ҡайҙан киләһең?

- “Пятерочка” магазинынан.

- Нимәләр алдың?

- Картуф алайым тигәйнем, юҡ икән.

- Баҙарҙа бар ине, һин шунда инеп сыҡ.

- Ярай. Барып киләйем эле.

3. Перепишите, раскрывая скобки и вставляя глаголы в форме прошедшего времени.

1. Беҙ ҡышҡылыҡҡа йәшелсә салаттары (әҙерләү).

2. Өләсәйем алма ҡаға (ҡоя).

3. Әсәйем төрлө еләк-емештән ҡайнатма (ҡайнатыу).

4. Әсәйемдең тыуған көнөнә еләк-емеш салаты (эшләү).

4. Переведите. Спишите. Выделите придаточные предложения места.

1. Ҡайҙа татыулыҡ юҡ, шунда йәм юҡ.

2. Кем эшләмәй, шул ашамай.

3. Ҡайҙа берҙәмлек, ысын дуҫлыҡ бар, шунда эш тә ырай.

4. Ағыҙел менән Ҡариҙел ҡушылған ерҙә Өфө ҡалаһы тора.

 

РАЗДЕЛ 4 БАШ Ҡ ОРТ МИЛЛИ АШТАРЫ . БАШ КИРСКИЕ НАЦИОНАЛЬНЫЕ БЛЮДА

Т ЕМА 4.1 БАШ Ҡ ОРТ АШТАРЫ . БАШКИРСКИЕ БЛЮДА

ТЕМА 4.2 ҺАУЫТ-ҺАБА. ПАРЛЫ ҺҮ ҘҘ ӘР . ПОСУДА. ПАРНЫЕ СЛОВА.

Перечень вопросов к устному опросу :

1. Ниндәй башҡорт аштарын беләһегеҙ?

2. Нимә ул ҡымыҙ? Уны эшләү ысулы.

3. Бишбармаҡ һүҙенә аңлатма бирегеҙ.

4. Бал ашап ҡарағанығыҙ бармы? Бал тураһында нимәләр беләһегеҙ һөйләп китегеҙ.

5. Һеҙ ниндәй аштарҙы яратып ашайһығыҙ?

6. Кисә һеҙ төшкө ашҡа нимә ашанығыҙ?

7. Һеҙҙең уҡыу йортоғоҙҙа ашхана бармы?

8. Унда ниндәй аш-һыу әҙерләйҙәр?

9. Аштарҙың хаҡы ҡиммәтме әллә арзанмы?

10. Башҡорт аштарын ашап ҡарағанығыҙ бармы?

 

 

Контрольная работа №10

Вариант 1

1. Данные в таблице слова распределите и напишите по группам, как в образце.

Һалма, ҡабартма, ҡымыҙ, ҡымыҙ, буҙа, көлсә, ҡыҙыл эремсек, айран, бәлеш, сәксәк, сейәле май, сәй, өлөш, гөбәҙиә, тултырма, ҡорот, ҡаҙы, һарыҡ итенән урама, талҡан, өйрә, бишбармаҡ, ҡоймаҡ, билмән, өсмөйөш, бауырһаҡ, ҡатыҡ.

Ит аштары	Һөт аштары	Ҡ амыр аштары	Эсемлектәр
Ҡаҙы	Ҡаймаҡ	Бәлеш	Сәй

2. Переведите рецепт домашней колбасы из конского мяса

- Ҡаҙылыҡ өсөн һимеҙ һум ит (йылҡы ите) алына.

- Итте ваҡлап турағыҙ ҙа тоҙ, борос һибеп, яҡшылап аралаштырығыҙ.

- Уны, кəстрүлгə һалып, бер тəүлеккə һалҡын урынға ҡуйып тороғоҙ.

- Ҡаҙылыҡ өсөн алынған эсəкте йыуып, бер осон яҡшылап бəйлəп, əҙер итте эс майы менəн аралаштырып, эсəккə тултырығыҙ. 

- Итте тултырғас, эсəктең башын ныҡ ҡына итеп бəйлəгеҙ ҙə һалҡын, ҡараңғы урынға элеп ҡуйығыҙ. Əҙер ҡаҙылыҡты талғын ғына утта бешерегеҙ. Ҡайнап сығыуға, бер нисə урындан энə менəн тишегеҙ. Бешкəн ҡаҙылыҡты эҫе көйө лə, һалҡын килеш тə ашауы тəмле була.

3. Уберите лишние слова и составьте правильные предложения.

1. Ҡымыҙҙы иттән, бейә һөтөнән, ондан бешәләр.

2. Ҡоротто ярманан, шәкәрҙән, ойоған һөттән яһайҙар.

3. Һурпаны һалманан, еләктән, иттән бешерәләр.

4. Объясните значения парных слов.

Әҙ-мәҙ, көнө-төнө, яуым-төшөм, осһоҙ-ҡырыйһыҙ, эләгә-тәгәрәй, ҡарт-ҡоро, бала-саға.

5. Переведите. Вместо точек поставьте нужные аффиксы.

Башҡорттар... байрам һәм көндәлек аш өҫтәлен төрлө-төрлө ҡамыр аштары биҙәгән. Ҡамыр... ризыҡ әҙерләүҙең бер нисә юлы булған:

а) эҫе көл... бешереү: һуңыраҡ бер-береһен ҡаплаған суйын табаны көл... күмеп бешергәндәр.

б) ҡайнап торған туң май... ҡыҙҙырыу.

в) мейес... бешереү.

 

 

Вариант 2

1. Данные в таблице слова распределите и напишите по группам, как в образце.

Һалма, ҡабартма, ҡымыҙ, ҡымыҙ, буҙа, көлсә, ҡыҙыл эремсек, айран, бәлеш, сәксәк, сейәле май, сәй, өлөш, гөбәҙиә, тултырма, ҡорот, ҡаҙы, һарыҡ итенән урама, талҡан, өйрә, бишбармаҡ, ҡоймаҡ, билмән, өсмөйөш, бауырһаҡ, ҡатыҡ.

Ит аштары	Һөт аштары	Ҡ амыр аштары	Эсемлектәр
Ҡаҙы	Ҡаймаҡ	Бәлеш	Сәй

 

2. Переведите на башкирский язык.

Любимым напитком башкир был чай. Кроме покупного чая заваривали листья душицы, зверобоя, смородины. Сахар в большинстве случаев заменяли медом. Чай с печеными изделиями порой заменял завтрак. Пьют его крепким, горячим, часто с молоком. Чай у башкир является одним из атрибутов гостеприимства.

3. Уберите лишние слова и составьте правильные предложения.

1. Ҡаҡты ҡош итенән, емеш-еләктән, ондан ҡоялар.

2. Сәйгә мәтрүшкә, һөт, һарымһаҡ һалалар.

3. Салатты иттән, йәшелсәләрҙән, ҡамырҙан әҙерләйҙәр.

4. Объясните значения парных слов.

Әҙ-мәҙ, көнө-төнө, яуым-төшөм, осһоҙ-ҡырыйһыҙ, эләгә-тәгәрәй, ҡарт-ҡоро, бала-саға.

5. Переведите. Вместо точек поставьте нужные аффиксы.

Башҡорттар икмәк... сөсөләй һәм әсетеп (икмәк, әпәй, күмәс, сүрәк, ҡалас) әҙерләгән, мейес... төрлө бәлештәр бешергән. Ҡайһы берҙә ҡабартма, ҡоймаҡ, бәлеш өсөн ҡамырҙы ҡомалаҡ сүпрәһе менән әҙерләгәндәр. Гөбәҙиә, ҙур бәлеш, бауырһаҡ, сәксәк әлеге көндә лә табын йәме булып тора.

ТЕМА 4.3 Ҡ ЫЛЫМДЫҢ Ҡ АЙТЫМ ЙҮНӘЛЕШЕ . ВОЗВРАТНЫЕ ГЛАГОЛЫ

ТЕМА 4.4 Ҡ ЫЛЫМДЫҢ Ҡ АЙТЫМ ЙҮНӘЛЕШЕ . ВОЗВРАТНЫЕ ГЛАГОЛЫ

ТЕМА 4.5 ҮТЕЛГӘНДӘР Ҙ Е Ҡ АБАТЛАУ . ПОВТОРЕНИЕ ПРОЙДЕНОГО.

Перечень вопросов к устному опросу:

1. Что вы знаете о башкирской кухне?

2. Перечислите национальные блюда башкир?

3. Как вы понимаете выражение «попить чаю»?

4. Какой продукт является предметом гордости башкир? Какие сорта меда вы знаете? Расскажите.

5. Расскажите о национальном напитке башкир?

6. Как делается домашняя колбаса из конского мяса?

7. Почему к запрещенным блюдам относят свинину, мясо хищных животных, змей, лягушек. И почему нельзя употреблять мясо лебедей и журавлей?

8. Как вы понимаете следующие выражения:

- Подавать еду сразу после прихода гостя;

- На столе должно быть нечетное количество лепешек, но не меньше чем количество гостей;

- Первым прикасается к еде хозяин;

- Хозяин перестает есть как только перестает есть гость.

- Еду и питье брать только правой рукой;

- Из общего блюда следует брать еду похуже, оставляя лучшее другим.

- По окончании еды следует помолиться о благополучии хозяина.

 

 

Работа с текстом

1. Прочитайте предложения, переведите, найдите возвратные глаголы и объясните их значения.

Аҡман-Тоҡман бик боронғонан килгән тарих ул. Хан замандарынан. Уны әллә нисәмә быуын ата-баба һөйләй килгән. Был ерҙәрҙә элек башҡорттар хужа булған. Ер-һыу байлығын һөйләп бөтөрлөк түгел икән. Урман-тау тулы йәнлек: айыу, бүре, төлкө, ҡуян, һыуһар, ҡамсат, шәшке, кеш. Йылға-күл тулы балыҡ. Урманда солоҡ. Халыҡ һунар, солоҡ кәсебе менән шөғөлләнгән; мал, йылҡы аҫыраған.

Боронораҡ башҡорттар көтөү-көтөү мал менән күсеп-ҡунып йөрөгән. Һәр ырыуҙың, аймаҡ-түбәнең яҙлау, йәйләү, көҙләү, ҡышлау урыны булған.

 

 

РАЗДЕЛ 5 ТРАНСПОРТ. ЮЛ ЙӨРӨҮ Ҡ АҒИ Ҙ ӘЛӘРЕ .

             ТРАНСПОРТ. ПРАВИЛА ДОРОЖНОГО ДВИЖЕНИЯ

⇐ Предыдущая123456Следующая ⇒

Поделиться: