II. MASKAR DEADALANANA REDIK

Ya lunüpo deadalanan redik äzion kruäliko in län; neföro päst ibinon distukikum, neföro maläd ibinon lenaudodikum. Blud äbinon pö prim maläda, blud äbinon pö fin ona, valöpo red e jeik bluda ädabinons. Me dols stegöfik e suidaglepäds malád äprimon, täno blud äsüdranon se hogüls valik, ed atos äbinon prim deadama. Stenüls leredik in koap lölik drefäbas neläbik — e pato in logods okas — äbinons snils lemaledita de deadalanan redik, kels äfakipons mäkäbis et de yuf e kesenäl kemenas onsik; e val at, de glepäd balid jü fin deadik, äjenon ünü düp lafik.

Plin: ‘Prospero’ ye äbinom lefredik ä nendredik ä sapik. Ven län oma ya pisäpöpon lafiko, ävälom ad plid oka se lesiörs e läds kura sogi milata fledänas lefredik e nensüenikas, ed äsoalükom oki kobü ons ini soal lepädópa pefortiföl. At äbinon bumot lardik magifik: jafot ma güt lönik bisarik ab cädik plina. Löl pizüon dub mön geilik masifik, kel älabon leyanis ferik. Ven trup kuranas us ilotädon, lesiörs äblinoms usio smeitafurnodis e fögis valik, ed äfäismitoms värulis leyanas. No demü däsper plödo ädareigöl, no demü desir fopik mögik nüfärmükabas leyan balik bal ädalon maifön. Bi lepädöp pilabükon bundano me vikutals, e bi prüdamesüls datikovik valik pilonülons, sog äkredon ad kanön todön pästariskädi. Vol plödöl sötonös käledön oki it! Alo äjinos nesiämik ad leadön büfo süikön tikodis dredäla. Zuo plin ikudom tefü muads valasotik. Us hestans e dramatans ädabinons, e musigals e danüdans — us jön e vin ädabinons. Atos valik e zuo senäl sefa ädabinons us nino in kased — e plödo deadalanan redik ädabinon.

Ün mul lulid u mälid soalikama yofik — du plödo päst nog ai ko mekädam no eläsiköl äzion mäpetiko — plin: ‘Prospero’ äkobükom flenis mil oka ad maskarabaol märöfiko magifik. Lieg e juit netämik ädareigons pö zäl at. Ab vilob balido bepenön spadädis, in kels zäl päjenükon.

Ats äbinons lecems verato regöfiks vels. In ledoms valemo zälaspadäds somik — bi sleifayans pö flans bofik kanons pagesleifön jü völs — fomons kedi lunik cemas, kel gevon dulogami veitik. Ab is no äbinos soik. Plin sekü bulöf okik pro bisars valik güo ikoboyümom cemis so, das de stanöp alik ai äkanoy lovelogön lecemi te bali. Pos dugol spadäda balatik alik ärivoy blegodi, ed al blegodas at äblinon logoti nulik. In zänod flanavöla alik fenät gotik geilik rovik ädabinon, po kel yal rovik äzugon ve blegods cemakeda. Fenäts älabons vitüris binü glätamosaig, kela köl ai äbaiädon ko köl dareigöl spadäda tefik.Samo, cem in lofüdafinot ätopöl idageton as cifaköl blövi, e kluo i fenäts okik äbinons nidiko blöviks. Cem sököl älabon völijalädi e tapi purpurikis, ed i fenäts okik äbinons purpuriks. Kilid äbinon löliko in grün ed älabon baiädo vitüris grünik. Folid pistiton rojaniko, ed älabon litükami rojanik. Lulid äbinon vietik, e mälid violätik. Völs cema velid ye pitapons densitiko me veluv blägik, me kel i nufed pitapon, e kel ädoniolagon in plifäds bigik sui tapäd stofa sümik. E te in spadäd at köl fenätas no äleigon ko ut dekorata: is vitürs äbinons skarlatarediks — äsä binü blud.

Cems valik fe älabons bundani dekayegas goldik, kels ästanons ve völs, ud ädoniolagons de nufed, ab no bal onas ädalabon litemastanädi u litemakroni. In cemaked lölik ni lampadalit ni kandelalit ädabinon. Pla atos plödo in yals ve cems zugöls fo fenät alik klilögäd vetik pipladon, kel äpolon filaleskeli kuprinik, kela flam änüjedon liti oka da fenät kölik e so älitükon lunidölo spadädi. Medü atos seks magälikün pädagetons. In cem vesüdikün ü blägik nid flamagluta kel äfalon da vitürs bludaredik ini veluvaplifäds blägik, ye äbinon so späkik ed ägevon logodes is nügolölanas logoti so vemo jeikiki, das te nemödikans soga älabons küni saidik ad lovestepön soliadi.

In cem at len völ vesüdik i stanaglok geilik in bokül bäadik gianagretik ädabinon. Pendül onik äpendülon tikit donöfik dumik ottonik mo e ge; e ven minutijonian ifinükon sirkamufi okik love numataplatäd e düp ätonon, tän se nined metalik gloka tonod donik sonorik fulik äsükömon, kela ton äbinon so patiko tefik ä so lezälik, das pö düpatonam ali kmusigals musigalefa, pämütölo dub näm neplänovik, äropoms musigami oksik ad dalilön toni at. Somo danüd ämuton süpiko stopön, e miladälod brefüpik äsüikon pö sog lefredik. Dü tim, das flapüls düpa ätonons, älogoy, das igo lefredikünans äpaelikons; e bäldikumans e süenikans äluröbons me nam love flom, äsva ävilons momofön drimamagotis brulik u tikodis neplitik. Töbo ye poston lätik imoikon, e smil lefredik ädavedon dönu pö kobanef. Musigals älülogoms odis ed äjemoms smilölo dö ladälöf e fop okas, ed ärajanoms me vög nelaodik, das düpaton balidsököl no odalonöd dönu bluvülükön somo omis! Ab ven dönu pos minuts mäldeg (sekuns kilmil mältum tima spidik) glok ätonon, neplid valemik ot, dredäl e medit äsüikons, äsä büiko.

Ab if no ädemoy atosi, lezäl at äbinon muad magifik. Plin ijonom güti lönöfik. Älabom güti feinik pro vobeds kölas valik. Dins kösömik e vogiks äneplitons omi, älabom tikamagotis riskodik lönik, magäl omik älöfon magedis glutafulik seledik. Mens ädabinons, kels äcedons omi lienetiki. Sökanef oma ye äsevon, das no äbinom lienetik. Ab änedoyöv logön e sevön omi ad fümön tefü atos.

Stit e dekoratam cemas vel ti löliko pijenükons pato pro zäl at ma disins lönik plina; e güt lönik küpädik oma i ilonon kaladi maskarazäla. Fümö! äbinon vo grotätik. Us ädabinons mödiks luma gifikos e nidülikos, mödiks magälikos e pikadikos. Us ädabinons maskarans labü limeds bisariko mifomiks, kels äsinifonsöd larabotis, e votiks, kelis äkanoy leigodön te lä tikaspäks lienetana. Ädabinons jönikos mödik e budanöfikos mödik, tukünikos mödik e grotätikos mödik, ed i ledredodikos ömik ädabinon — ab nos, kelos ön mod seimik äsüükonöv naudi. Jenöfö! äjinos äsva susnum drimas äviron pemiko in cems vel et. E drims at ämufons da lecems, kelas al ävilupon onis me lit patik oka, e tons bisarik musigalefa äjinons binön leog mufa et onas. Pos tüps nomöfik ye düps gianagloka blägik in veluvalecem ävokädons, e dü brefüp seil koldälik ädareigon — te vög gloka ädrumon. Drims ästifikons. Ab ton ämoikon — e smil smalik lafiko pätaetöl äsökom moikama ona. Musig äleadon dönu lilön oki, drims älifikons dönu ed ämufons nog lefredikumo mo e ge, valikos päbenidöl dub litastrals flamaleskelas, kels änüflumons da vitürs vielik mödik. Ab ini vesüdikün cemas vel nu nek äkünon plu ad ninikön, bi neit ya ipasetikon mödo, e lit änüflumon nog tulitikumo da vitürs bludaredik ed ätegon me red flamas blägi glumidik körtenaplifädas; ini lils utana, kel äbesteponöv is tapädi dofik, tikit vemik, dumik gianagloka nilik ädrumonöv plu nunedölo, plu ledredodiko, ka pö utans valik, kels äzimufons viföfiko e lefrediko in cems votik.

Spadäds votik at äbinons tufuliks e lad lifa äpebon äsä pö fifahit in ons. E jäfäd liföfik älaijenon lenoidiko, jüs fino glok fagik äleadon tonön flapatonis degtel zeneita. E musig ämüatikon, äsä büikumo; e danüd pästöpon süpiko, ed äsä büikumo tak süpik miklänöfik ädavedon. Ab nu flapam gloka ämuton tonön degtelna; ed atos äbinon kod, das pö utans, kels äbinons meditikÜns in sog et, tikods nog glumikums äsüikons, e das süenikam öman, nog büä poston lätik düpaflapama imoikon, ilabon timi saidik, ad äküpön maskarani, kel jü timül et nog idrefon küpäli ed in kobanef lölik brum e mur leskana e sidina ädavedons — kels fino äglofons ad vokäds jeka, sidina e nauda vemikün.

Kanoy sio suemön, das etan no äbinon maged komunik, kel äfägon ad davedÜkön leskani pö sog so sufälik. Fe ilonüloy ün neit et gönü maskaralib miedis vemo veitikis, ab maged tefik jenöfo idunon tu veitiko — mödo sus sufäl gretik plina. I in ladäls tukünikünanas topils dabinons, kels binons mu senöfiks, ed igo pro düfaladälans gretikün, pö kelans lif e dead binons dins pledovik, dins dabinons, dö kels no sufälons cogi. Balälo sog äjinon senälön, das ed in klotem ed in kondöt mageda stunüköl ni coged äbinon, ni gidöf. Maged äbinon lunik ä mägik, de kap jü futs pivilupöl me deadana stofeds. Maskar, kel äklänedon logodi, pisümädon cütidölo ma logod deadana. Ab atosi valik, do atos no äpliton onis, daifidäbs lefredik daifidana lefredik äbesufodonsöv. Ab lukünan igo ikünon ad magulön magedi deadalanana redik. Klotem onik pimioton me blud, e flom vidik onik, igo logod lölik onik, pistenon me deadamäks skarlataredik.

Ven logeds plina: ‘Prospero’ ätüvons späkamagedi at, kel — ad pledön vobedikumo rouli oka — ämufon nevifiko ä lezäliko vü keds danüdölanas, älogoy, kimodo ün timül balid ädremikom sekü ledred sidina u leskana; ün timül nilikün ye flom oma äredikon sekü zun.

“Kin riskon-li”, äsäkom me vög raudik kuranes len flan oka, “kin riskon-li ad leskänön obis me lukof maleditik somik? Glepolsöd e sämaskarolsöd oni! dat osevobs, kin binon, kel timü sülöpikam sola polägon len krens kaseda obsik.”

Äbinos in cem lofüdik blövik, kö plin: ‘Prospero’ ävokädom vödis at. Ätonons laodiko ä kleiliko da cems valiko vels — ibä plin äbinom man nämik ä künik, e musigam pistöpon dub vineg me nam oma.

Äbinos cem blövik, in kel plin ästanom, päzüölo fa grup kuranas ipaeliköl. Büd oma äkodon mufi in trup kuranas, äsva äviloy gleipön nüdranani, kel ebo täno äbinon go nilik, ed aiplu änilikon me steps dinitik lü spikan. Ab lenaud vemik, keli mäpüd lienetik maskarana isüükon pö valikans, äbinon so gretik, das nek ätenükon nami ad stöpädön oni. No pästöbölo änilikon ai, jüs äbinon nilü plin — e du kobanef mödik mu sidinik äleyilon flanio ed ägedranon i cems votik lü völ, on aino pästöbölo äfövon vegi oka me steps lezälik dinitik ot, äsä ün prim. Ed on ästepon de cem blövik ini purpuraredik, de purpuraredik ini grünik, de grünik ini rojanik, e se at ini vietik, e fovo nog ini cem violätik, büä steifül fümik pädunon ad stöpädön oni. Fino ye plin: ‘Prospero’, vutik dub zun ä jemik demü dredöf lönik nesuemovik oka äduspidom cemis mäl — om soelik, bi de votikans sekü dajek no balan äfägon ad sökön omi. Ko däg in nam pitovöl ikömom ön mäpet sovadik ini nil mageda älaistepöl jü in fagot mö steps kil u fols, ven atan, kel ebo täno irivon finoti veluvacema, süpiko ägüflekon oki ed ästanon visü pöjutan oka. Äliloy luvokädi lejeikik, däg äfalon lekläravifiko sui tapäd blägik, ed ün timül nilikün i plin: ‘Prospero’ ästurom deadölo sui glun.

Nu lotans anik ko kurad däspera äjutedons ini cem blägik ed ägleipons maskarani, kel ko maged geilik oka ästanon löiko ä nenmufiko in jad gloka blägik. Ab nebepenovik lenaud äbinon, kel ädavedon pö atans, ven ons in deadanastofeds e po funamaskar, kelis ägleipons me gleips grobik, ätuvons nosi — maskaraklotem äbinon vagik......

E nu ädasevoy komi deadalanana redik. Ikömon, äsä tifan ün neit. E zälakompenans in spadäds pro juit onsik jonidiks nu me blud pistenöls ästurons, balan pos votikan, sui glun ed ädeadons, alan in jästäd mifomik, in kel däspero idofalon. E lif in bäadaglok ämoikon ko lif lätikana yofiälanas. E gluts in kuprinaleskels äkvänikons. Val päreigon no pestöbölo me dag e puridikam fa deadalanan redik.

Se Volapükagased (Zänagased pro Volapükanef). Yel: 1962. Pads: 32—36.

 

1963 (yelod 28id)

Lad trätik

(Koned fa el ‘E. A. Poe’)

Lesi! närvodik, mu närvodik äbinob ettimo, ed atos nog binob attimo, ab sekü kod kinik laidälol-li, das binob-la lienetik? Maläd te ijapükon sienis obik, ab no inosükon ud idölükon onis. Pato liläm obik äbinon plödakösömiko japik. Älilob vali, kel äjenon in sül e su taled. Somo älilob ömikosi, kel äjenon in höl. Klu lio mögosöv-li, das binob-la lienetik? Dalilolsös obi! e lelilolsös, vio täläktiko, vio takediko fägob ad konön oles jenotemi lölik!

Kanob nenmögiko sagön, vio tikod at äsüikon in ob balidnaedo; posä ye ifimükon oki, ätomon obi delo e neito. Diseini seimik no älabob. Heti äsenälob kil nek. Älöfob igo hibäldikani. Neföro iblinädom obe negiti, neföro inofom obi. I monem omik no äbäton obi. Fümos vo: log oma ebinon kodäd. Si! at eblinädon skani obe. Bal logas omik äsümedon ut vultura: log klilablövik laböl suso flidili. Alnaedo ven älogedon obi, ädremikob dub jek, e so pianiko — go pianiko — lonäd äfümikon ninälü ob ad deidön mani bäldik, äd ad livükön obi fovo de log at.

Atos kludo binon soik: cedols obi lienetiki. Lienetans bitons nen vätäl. Ab obi ilogolsöd! Ilogolsöd, kio ävätälölo äprimob, kio prüdiko, kio süeniko e ko simul kion äbitob! Neföro ibinob ün soar alik, ze tü zeneit, äseitob nami obik sui pedagnob yana omik, ed ämaifükob oni ago so prüdiko. E ven täno äbinon maifik mö fagot sadik ad letön kapi obik, äkipob ninio midunalantäri gudiko, mu gudiko pifärmüköli, dat lit nonik äsestralonöv, e tän poso änüsteigob kapi obik. O! ismilolsöv, if ilogolsöv, vio skiliko änüstegob oni. Nevifiko, go nevifiko ämüfob oni föfio ai te ad no tupön slipi bäldikana. Ädulos mö düp bal, jüs iblinob kapi obik so fagiko da maifod, das äkanob logön, vio äseatom us su bed oka. Ha! lienetan föro ibitomöv-li so visediko? E ven täno kap obik äbinon löliko in cem, ämaifükob nevifiko — o so nevifiko (ibä flegeds äknirons) — lantäri, ed äletob, das da slitod litastral te pülikün ädrefon vulturalogi. Ed atosi ädunob dü neits lunik vel — ai tü düp ze zeneitik — ed ai ätuvob, das logs äfärmons. Ibä no bäldikan äbinom ut, kel äskänom obi, ab te loged badik omik. Ed algödiko ,delaprimo, ägolob boldiko ini cem omik, äspikob go nenplafiko ko om, änemob omi go ladöfiko me nem omik, ed äseividob obe, vio islipom. Logols kludo, das bäldikan ämutomöv binön vemo sagatik, ad äkanön niludön, das änüsleafob alsoariko lü om ebo tü zeneit, ven äslipom.

Ven neit jölid älükömon, ämaifükob yani ko ptüd nog gretikum. Sekunijonian gloka mufon nog vifikumo, ka nam obik ämufon ettüpo. Neai bü neit et isevedikob, kio vemiks fägs e sagat oba äbinons! Töbo äkanob taetön senäli levikoda. O! ven nog betikob, das ästanob us, e das ämaifükob pianiko aiplu yani, e das om i no älabom niludi pülikün duna e bita klänikas oba. Tik soelik at äkoedon smililön obi: e ba älilom osi, ibä süpo ämufom, äsva bos ijeikon omi. Ba tikols-la das täno ägegolob-la. O nö! dag nedudränovik ädabinon in cem (ifärmükom ai mu gudiko kläpedis sekü dred demü nübreikans), e so äsevob, das no ikanom küpön maifükami yana. Ed aiplu ämaipedob oni.

Kapi obik ya inümüfob, ed ebo ävilob maifükön lantäri, ven döm obik äslifädon de metal lantära, e bäldikan süpo älöseadikom in bed oka vokäd: “Kin binon-li us?”

Äblebob go stilik, ed äspikob no. Dü düp lölik ästanob us nenmufiko, ab no äküpob, das idoseatikom dönu. Nog ai äseadom lö in bed, ed ädalilom, leigoäsä ob idalilob alneito nokamacäfi in völ.

Süpiko älelilob seifi nelaodik, ed äsevob utosi, kelosi at äsinifon, äbinon: notod jeka deidovik. Äbinon no seif, kel änotodon doli u glifi, nö! äbinon ton nelaodik, dumik semik, kel töbiko süikon se ladäl dredafulik. Ton at äsevädon pö ob ebo tugudiko. Ün neit so ömik tü düp zeneitik, ven val in züöp äbinon in stad slipa, seif somik isüikon töbiko se blöt lönik obik, e gütonam ona ätelon nog lejeki, kel in ob idavedon. Si! äsevob oni. Äsevob utosi, kelosi bäldikan fümiko äsenälom, ed äpidob omi, do äyudob ninälo. Äsevob, das ibinom galik de timül, kü ilelilom noidili nelaodik balid, äd ilöseadikom in bed. Dadredäl omik äjinon bemekädön omi. Isteifülom ad moükön oni dub tikön, das äbinon nekodik, ab no äplöpom. Ävilom kredükön oki, das noid te pikodon dub vien in cim, u dub mugil, kel ispidilon love glun, u dub tyirp balnaik krika. Si! medü kredids somik ävilom takedükön oki, ab äbinos nensekik. Nen sek! Ibä dead niliköl äkodon büosenäli mifätik, ed ädrefon me at viktimi oka. E nämäd mifätik koda nelogädik äsevedükon omi — nendas älilom ud älogom bosi — dö kom oba in spadäd.

Posä istebedob lunüpo ä sufädiko, nes isienön va äseatom-la dönu, äsludob ad maifükön lantäri jüi slitod smalik, mu smalik. Ed atosi kluo ädunob. E no kanoy fomälön, vio nelaodiko, vio nevifiko äbitob, jüs fino litastral fibik balik äs fad spuleda so slenik äjuton da slitod ebo sui vulturalog.

Äbinon maifik, lölöfiko, lölöfiko maifik, ed älezunölo älogetob äl on. Älogob oni kleiliko e japiko: log faaliko blövik laböl suso veali ledredodik, kel äflödon bludi in fesüls oba. Ab no äfägob ad logedön bosi mödikum logoda u mageda bäldikana, ibä ilüodükob semo klienäliko litastrali kuratiko äl log maleditik.

E no esagob-li oles ya, dat utos, kelosi ols pöliko nemols lieneti, no binon votik, äs susjap sienas? Somo ün timül ebo et ädrefon lili obik ton mäpetik nelaodik äs tikit gloka in vod pivilupöla. E ton at äbinon pato tugudiko sevädik pö ob, äbinon pebam lada mana bäldik. Ton at ävemükon lezuni oba, äs trul truma, kel süükon kuradi soldata.

Ab i täno nog ädamütob obi, e no ämufob. Äkipob lantäri nenmufiko. Ätöbidob ad kodön, das litastral ädrefon nen delüodikam vulturalogi. Vüo pebam hölöfik lada ävemikumon aiplu; ün timül alik ävedon vifikum ä laodikum. Lejek mana nendoto irivon sömitapüni oka. Pebam ävedon jenöfo laodikum, ainog laodikum; lelilols-li osi? Sevols, das binob närvodik, jenöfiko närvodik. Ed ebo täno ze tü düp zeneita, dü sepülastil doma bäldik, noid bisarik et äkodon in ob jeki nevikodovik. Ab dönu ädamütob obi, ed ästanob stiliko dü minuts anik. Ab pebam ävedon laodikum, ai laodikum, äsva lad omik ävilon spranön. E pö atos täno nog dred ädavedon, das nilädan seimik äkanonöv lilön pebami at. Timül lätik bäldikana ikömon. Ko ror laodik ämailetirob sleifömis lantära, ed ästürob obi ini cem. Te balna ävokädom, te me naed balik. Te pülatimil äpasetikon, ed idolüdob omi sui glun, ed itegob omi me bedamatrad vetik. Täno äsmililob plidiko pö tik, das dun nu piledunon jü pün at. Ab lad älaipebon nog dü minuts anik me ton ädumiköl. Ab etos no ätupon obi; ibä da völ no äkanoyöv lilön oni. Fino äfinon. Man bäldik äbinom deadik. Ämoükob plümamatradi, ed ävestigob funi. Si! äbinom deadik, jenöfiko deadik. Äpladob nami oba sui ladöp, ed äleadob takädön oni dü pülatimils anik. Lad no plu äpebon. Äbinom nendoto deadik; log omik no ötomon obi dönu.

Üf nog ai cedols-la obi lienetiki, tän ovotükols fümiko cedi olsik, ven ukonob oles, vio gudiks äbinons büomesüls, kelis ävobädob ad klänedön funi. Neit äpasetikon, e seilölo in spid äprimob vobi. Balido äkötob funi ad dileds, bi ädeteilob kapi e limedis de koap. Täno äsesleitob boedis kil gluna, ed äklänedob limedis de koap. Täno äsesleitob boedis kil gluna, ed äklänedob vali vü bems. Fino äyümob boedis dönu kobio so kuratiko, so skiliko, das log menik nonik — igo no log omik — öfägonöv ad küpön votikami smalikün. No änedob delavön bosi, ni bludasteni, ni bludaretodi; ibinob ga tu käfik ad kodön somikosi.

Ven ifinükob vobodi at äbinos düp folid, ed äledagos nog. Ven glok ätonon, älilob nokami ta domayan. Nenkudiko ägolob donio ad maifükön yani, ibä kisi änedoböv-li täno nog dredön? Söls kil änüstepoms, kels änunädoms okis obe mu plütiko as pldacalans. Balan nilädans ililon-la dü neit vokädi, kelos äsüükon-la pö on niludi miduna. Sekü kod at pold pisevükon, ed ikomitoy omes: calans vestigi.

Äsmililob, — kisi äkanoböv-li dredön? — ed äbenogetedob sölis. Vokädi, äsagob, evögob-la in drim. Man bäldik, äsagob, emotävom länädio. Ädugädob sölis zi in dom lölik, ed ävüdob omis ad vestigön mu kuratiko vali. Fino ädugob omis ini cem bäldikana, ed äjonob omes mu takediko e mu sufodiko dalabotilis valik oma. In senäl sefa obik, äblinob igo stulis in cem, ed äbegob omes ad takädön is demü töbs omas, du ob it in mäpüd no piteimöl ed in senäl fulik levikoda äpladob stuli lönik oba ebo sui top, dis kel fun viktima äseatom.

Poldans äbinoms koteniks. Kondöt oba isüaddükon omis lölöfiko. Ob it älabob senäli seledik takeda. Äbleiboms seadön, ed äspikodoms dö dins näidinik, du äbegespikob balugäliko säkis omas. Suno ye äsenob, das pael äsüikon in logod oba, ed ävipob, das öleditomsös! Älabob doli in kap e noidi in lils, ab nog ai äseadoms us, ed älaispikodoms. E noid ävedon ailaodikum ed ailaodikum. Ästeifülob ad spikön nog balugälikumo, ed ad moükön senäli dredälüköl. Ab noid no ämoikon, nö! ävedon ailelilamovikum, jüs fino ätüvob, das no idavedon in lils oba.

Nendoto äpaelikob nu vemo, ab äspikob nog vifikumo e nog laodikumo. Ab i ton in lils oba ävedon vemikum: kisi ömutob-li dunön? Ätonon nelaodiko, dumiko, vifiko, sa äs ton gloka in vod pivilupöla. Änatemob töbiko, ed ainog poldans no äliloms oni. Äspikob nog vifikumo, nog liföfikumo, ab ailaodikum i ton et ävedon. Älöikob ed äspikob dö neveütots, äspikob me vög laodik e ko jästs liföfik, ed ai lilovikum ton et ävedon. Kikodo no ämogoloms-li? Me steps gretik ästepob mo e ge in cem, äsva kom poldanas ivutükon-la obi, ed ailaodikum, ailaodikum ton et ätonon. O God oba! kisi ömutob-li dunön? Äbitob levemiko sekü vut, älejovob, äblasfämob. Ätovob stuli su kel iseadob, ed ämüfob oni noidiko mo e ge su glun, ab ton aivemikumöl i äplutonon tefü lenoid at. Laodikum, laodikum, ailaodikum ävedon. Ed ainog söls äseadoms us, ed äspikodoms ko logodajästs smilöl. Ämögos-li, das jenöfiko no äliloms-la oni? O God valanämädik! Nö! nö! Äliloms oni, äniludoms bosi. Äsevoms osi. Äkofoms lejeki oba. So ätikob, e so nog tikob adelo. Vali votik ikanoböv sufälön fasilikumo, ka lanitomi at. No lunüpikumo äfägob ad sufälön smilili simulik at. Äsenälob osi: u vokäd ökoefon döboti obik, ud ödeadob. Ekö! — dönu — lilolsöd! Laodikum, ailaodikum, ailaodikum!

“O mifätans!” ävokädob, “Simul nu saidon! Koefob miduni! Mailetirolsöd glunaboedis! Is, is! Ton, keli lilols, binon pebam ledredodik lada oma!”

Se Volapükagased (Zänagased pro Volapükanef). Yel: 1963. Nüm: prilul.

Ledit

Nu mutob lüvön oli

o motil gudik!

Senälob ko ol doli

ledita lügik.

Kidolös soni olik

lätiknaedo!

Odelo binob fagik

— vi! — laidüpo.

Nafaklok tonon. Adyö!

o mot palöföl!

Lad obik brekon. Godö!

yufolös! o Söl!

Se Volapükagased (Zänagased pro Volapükanef). Yel: 1963. Nüm: prilul.

Vomanams

(bai poedot fa ‘Th. Storm’)

Sevob osi, no oplonol,

e lips ola oseilons,

do nams löfik ola dö dol

e dö lied äsvo spikons.

 

Nams at trätons glifi lada

dü del e dü neit dagik,

logob lienädi dola;

maläd binon nesanovik.

Se Volapükagased (Zänagased pro Volapükanef). Yel: 1963. Nüm: prilul. Nen padanüm.

Goläd maleditäbas

Jadamagedis logob,

golädons su veg töbik

äs slafans golöl lü vob

in hitüpasol hitik.

Feralins züons futis;

glöbs vetik pefimüköl

datomons neläbanis,

magedis pejänädöl.

Flams redik len glun vegons,

flamavefs gretik mödik,

futs nüdik pafilädons

ön datoms ledredodik.

Sus flams te glumid binon

no logob bimis, planis;

jel nonik, ni bluks ni fon

ad vüdön is tevanis.

Leseil is reigon

golädanefi lölik,

vöd nonik is palilon

vöd nonik e ton nonik.

Ab jinos, das us in lut

daplons e seifs vebons

e jinos, das in daglut

drens mödik panüsugons.

E golädanef ai

golädin, laigolon

nonikan logon fini

nonikan fini sevon.

Lananef us golädon,

ag! milananef hölik,

neai goläd finon

vi! goläd laidüpik.

Se Volapükagased (Zänagased pro Volapükanef). Yel: 1963. Nüm: tobul.

Pöträt nögafomik

(Koned fa el ‘E. A. Poe’)

Kased, ini kel dünan oba inüdranom mekädo — dat ob, in stad vemo pävunöl, no ömutoböv lifädön neiti in nated — äbinon bal bumotas gianagretik ut, bal bumotas lafo magifik e lafo glumidikas utas, kels ätopons e jenöfo sis lunüp löpo nilü gufurs penenas, ed in magäl läda ‘Radcliffe’. Luveratiko pilüvon pas bü tim brefik diseinü lüv no lunüpik. Äblümükobs obes cemi smalikün, kel zuo no älabon lüxüödi möbas in cems votik logädiki. Cem obas ätopon in tüm fagoseatik kaseda. Deks in spadäd at ädabinons bundano, do äbinons bäldiks e dilo igo voriks. Völs cema pädekons dub tapeds, zuo pätegons ko tropeds vemo mödiks vafas valasotik, e dub pänots plödakösömiko mödiks, kels äträtons spiritiäli vemik vogädik pänana, e kels älagons in frems pägoldöl. Pänots at älagons len völs noe su sürfats noik abi in niks vemo mödiks, kels idavedons dub bumamod bisarik kaseda. Ba äjenos dub delir oba, das pänots at äsüükons obe nitedäli vemik. Demü atos äbegob ele ‘Pedro’ ad färmükön kläpedis vetik, e — bi neit ya ikömon — ad filidön kandelis kandelastanäda, kel ästanon nilü kapadil beda obik, e fino ad seatirön lölöfiko körtenis plifagik binü veluv blägik, kels ädoniolagons züo fo bed. Posä atos pidunon, ädesirob, das üf no ökanoböv slipön, nemu ökanoböv lelogön rezipiko pänotis at, e reidön tefikosi in buk smalik semik, keli ituvob su kusen beda, e kel äninädon krütis e nünis tefü pänots in cem älagöls.

Lunüpiko, vemo lunüpiko äreidob, e devodiko älelogob pänotis. Vifiko äs böds flitöl düps äpasetikons, e fino zeneit stilik äpubon. Stanöp kandelastanäda no äpliton obi, ed ad no tüpön dünani slipöl, ätenükob ko töb vemik nami obik, ed äfeapladob stanádi somo, das litastrals ädrefons gudikumo buki.

Dun at äkodon ye vobedi no pispetöli. Litastrals kandelas mödik (ibä mödiks äbinons in kandelastanäd), ädranons nu ini nik semik cema, ini nik, kel büo itopon in jad vemik dub bal bedastafädas. Us älogob nu in lit klilik magodi, keli büo leno iküpob. Äbinon as pöträt jilepula yunik, kel ebo äcenof ini stad voma. Älelogob dü brefüp pänoti, e täno äfärmükob logis obik. Ünü timüls balid dun at igo äjenon nen tikod patik. Ab du logalips oba äblebons färmiks, ämeditob vifiko kodi färmükama logas obik. Atos bo ijenon as muf süpik ad getön timi saidik pro tikod tefik, ad süadükön obi, das vision oba no icüton obi, ad takedükön ed ad mütön magäli oba pro loged kuratikum ä fümikum balidfovik. Pas pos timüls anik dönu älülogob lunüpiko pänoti.

No ävilob e no äkanob dotön, das nu älogob vali verätiko, iba gesviet balid kandelas su linumastof imoükon luveratiko ninäli drimöfik, kel ivegon äsä tifan da siens obik; igalükon obi süpiko ad lifastad galik.

Pöträt ämagulon, äsä ye esagob, jilepuli yunik. Äjonon teiko kapi e jotis, e pipänon bai mod ut, kel me jäfüdavöded panemon as vinyät, vemo bai stül kapas buik pänana: ‘Sully’. Brads, blöts ed igo finots herema nidik äcenons neküpoviko ini jad nefümik dibik, kel äbinon as pödaglun pänota lölik. Frem äbinon nögafomik, vemo pägoldöl, e ko filegranavobods fomü morots. As lekanot nos votik äkanonöv binön stunidabikum ka pänot at. Ab ni ledun pöträta, ni lejön sublimik jipösoda ikanons davedükön fäkädi süpik ä vemiki oba. Leno ämögos, das magäl obik, ägaliköl se slip lafik, ikanon cedön pöliko kapi pöträta kapi lifik pösoda at. Ädasevob sunädo, das pats magoda, vinyäta e frema ämutons sunädo moükön tikodi tefik, das igo ämutons sunädo tikodi fibikün somiki ünü timül brefikün. Ämeditob vemo dinädis at, äletikob dü düp bal dö atos, lafo äseadöl e lafo ästutöl su kusens, nu logs e siens oba äjäfons teiko ko pöträt at. Täno fino, in stad kotenik dub dasev kläna jenöfik e vobeda onik, ädoseitob obi dönu in bed. Ituvedob kläni at; äbinädon me süm lölöfik notoda, kel balido ibluvükon obi, idadränälon obi e kel igo ijeikon obi. Ko senäl dremik divoda ägepladob kandelastanädi sui plad büik oka. Posä imoükob somo kodi fäkäda obik se mög logama, älasumob sunädo buki, kel äninädon nünis dö pänots e dö jenotems pänotas. Ämaipadölo padi ut, kel äninädon nünis dö pörträt nögafomik, äreidob us setis siämik ä bisarikis, kels sökons is:

„Äbinof jilepul jönik, leigo jönik äsä yofik. E tim ut äbinon mifätik, ün kel älogof ed älelöfof pänani, ed ün kel ämatikof ko om. Om älifom as man lefäkik, letikik vobiälik, e dub löf lefäkik pro lekan oma ädalabom äsvo ya jigami; of ye älöfof fredi e smili, ed äbinof so yofik äsä paf, fulü löf e flät kol dins valik, e hetöl teiko lekani, kel ädabinon äs taan ofa; ädredälof teiko lo palät, lo köfs e stums tefik votik, kels ämosumons ofe himatani. Kodü atos äjekof vemo, ven himatan ofa äspikom dö disein oka, ad pänön igo ofi it: jimatan yunik. Äbinof ye dälälik e lobediälik, e so äseadof mükiko dü vigs mödik in tümacem dagik löpik, kö lit paelik älitükon te löpao linumastofi gedik. Om: pänan äjäfom leziliko ko vobod oka, kel äprogedon ünü düp alik, ünü del alik. Ed om äbinom lefäkik, bisarik e vimik; suvo äreafom ini drimäls, sodas no ävilom dasevön, das lit, kel änüdranon so späkiko ini tümacem soalik at, ävesetükon sauni e lani jimatana omik. Dub atos ädeiguirof, e mens valik ädasevons liedi ofa, pläamü pänan it. To atos äsmililof ai ed ai dönu, nen plons, bi iküpof, das pänan (kel äbinom pänan vemo fmaik), äsenälom juiti gretik ä ledesiriki dub bligod at, e bi äjäfom delo e neito ad magulön su linumastof jimatani, kel älelöfof omi so vemo, jikel ye i ün del alik äläsikof tefü lan e saun. Äsenälof trodi semik, ven mens ut, kels ilelogons pöträti, äspikons me vöds nelaodik stunida dö süm voätik, dö milag gretik, e dö blöfs tel: dö ut skila milagik pänana, e dö ut lelöfa vemik kol of, bi ipänom ofi me mod no pluamovik.

Täno ye, ven vobod änilikon lä fin, nek fovo nog ädalon kömön ini tüm; ibä pänan ästadom in fäkád sovadik, äsvo glutik dub vobod oma, ed ädeflekom te nemödiko logis de linumastof, ebo te ad xamön logodi jimatana omik. E no ävilom suemön osi, das köls, kelis äpänom sui linumastof, pädetirons de cügs jiutana, kel äseadof nilü näi om. E posä vigs mödik ipasetikons, pöträt pifimekon pläamü liun lätik bal love mud, e pläamü köl bosik sui log; nu lan läda äsvo älöflamon nogna, äsä flam lampada bü kvän.

E täno liun piledunon, e köl piläükon; dü tim brefik pänan ästanom dafrediko fo vobod, keli ijafom; ab ün timül balidfovik, du nog älogetom usio, ädremom ed äpaelikom vemo. Ävokädom me vög laodik: „Vö! atos binon jenöfo lif ekopiköl!“ Täno ägüflekom oki vifiko ad lelogön jilelöfäbi oka — ideadof.“

Se Volapükagased (Zänagased pro Volapükanef). Yel: 1963. Nüm: tobul.

 

LÄÜKOTS

1. NOTODOTS DIFIK SE EL “GRAMAT VOLAPÜKA”

Bagaf: 49.

El ‘The Times’ binon delagased Linglänik gretik, kel papübon in ‘London’.

Elogol-li eli Genova? Si! ebinob us ed elogob mebamali ele Cristoforo Colombo pededietöli.

Belödans ela London nemons hielis ‘Yeomen of the Guards’ cogiko nog suvo elis ‘Beefeaters’.

Tüm: ‘Eiffel’ binon bumot geilikün vola, binon igo geilikum ka el ‘Woolworth Building’: bumot geilikün ela ‘New York’.

Bagaf: 51.

Mödiks tävans lekani löföls elogons nilü ‘Roma’ failotis de tumyels vöna licinikis.

Bagaf: 54.

Gud voma at binon levemo gretik.

Gudikos yegeda at moikon dub stül grobik, ön kel pelauton.

Bagaf: 57.

El Canopus binon gretikün stelas logädik valik.

De pods at son oma esumom benosmekiküni.

Jipulil ävälof jöniküni se pups ofe pijonöls.

O vomül löfikün!

Flen divodikün ola.

Cil mu plütülikün at binon sonil bloda obik.

Bagaf: 60.

Cils mödik äbinons-li in sälun? Si! elogob us tumis.

Balan äseadon e votikan äspaton.

Bagaf: 63.

1879, 3, 31 ü 1879, III, 31;

1879, 3^ul, 31 ü 1879, III^ul, 31;

1879, 3^ula d. 31^id ü 1879, III^ula d. 31^id;

1879, mäzul, 31;

1879, mäzula d. 31^id; pareidos: balmil jöltumveldegzül, mäzula del kildegbalid.

ün del 31^id mäzula yela: 1879

Bagaf: 65.

3 Х 3 = 9: kilna kil binos: zül.

Ebinof folna in Linglän.

Bagaf: 67.

Ägetom foldilis kil suäma at.

Bagaf: 71.

Binos düp mälid göda.

Binos düp: tel e laf ˂ poszedelo.

Binos: düpalaf bü fol.

Binos: düpalaf pos lul.

Binos: foldil bü düp mälid ün soar.

Binos: düpafoldil bü vel.

Binos: minuts deg pos düp degbalid neito.

Düps degtel zedela etonons.

Tren odevegon gödo tü düp: lul minuts foldegbal.

Bagaf: 72.

Bäldoti kinik cil at labon-li?

Lifayelis liomödotik el ‘Anna’ labof-li?

El ‘Louis’ labom bäldoti yelas degfol.

El ‘John’ labom lifayelis zül.

Edeadof bäldotü yels veldeg.

Bagaf: 75.

Kin edunon-li atosi? Ob.

Eblinob ole bukis.

Epenoy ofes.

Egetol-li penedi? Si! egetob oni.

Nifos.

Tonäros.

Reinos.

Skänos omi, das no pevüdom.

Binos veratik, das men tusuvo pacödon ma klotem oka.

Bagaf: 76.

elavob oki üd elavob obi

elavol oki üd elavol oli

elavof oki

Bagaf: 77.

Ekolkömobs odi ya in legad.

Egivofs odes legivotis jönik.

Eflapons odi.

Balan eflapon votikani.

Bagaf: 78.

Oselom domi okik.

Oselom domi omik.

Bagaf: 79.

Dom obsik ü dom obas

Elogob tabi klöpik gretik jönik ola.

Bagaf: 80.

Givolöd obe buki ola ed ofiki!

Blod ola ed obikan binoms flens.

Bagaf: 81.

Man at.

Vom et.

Labons vipis ot.

Of it mekof dinis at.

Kiodifikis gretotis mens labons! Si! ab atans binons patiko smaliks.

Atosi osagoy-li ofe?

Bagaf: 82.

Kin espikon-li?

Kif okömof-li?

Kisi sagol-li?

Söli kimik ekolkömol-li?

Buki kinik oremol-li?

El π binon-li tonat kinid lafaba Grikänapükik?

Bagaf: 84.

Kin mögo binol, binolöd utan, kel binol!

Kisi igo konomöv, no kredolöd omi!

Kiniki töbi igo okodos, oplöpob.

Kinolik binom-la, no binom man kaladanämik.

Kitimo flen oba ekömom lomü ob, egetedob omi ai flenöfiko.

Bagaf: 85.

O fred kion!

Kio äfredob!

Kio lekläros!

Kiogretik gud Goda binon!

Bagaf: 86.

Man, kel espikom, ämotävom ädelo.

Läd, keli sevobs, okömof adelo.

Utos, keli esagom, binon veratik.

Mot söla, hikeli elogob, binof jitidan.

Mot söla, jikeli elogob, binof jitidan.

Noet: 10.

Ut, kel sagon atosi, binon lugan.

Bagaf: 88.

Sevob Linglänanis anik.

Ek binon in dom. Elogob neki.

Sagol obe nosi nulik.

Bagaf: 89.

Omotävob ovigo.

Ekömom-li?

Lesagoy dönu, das elogoy-la melasneki.

Bagaf: 90.

Man blinom buki.

Buk pablinon fa man.

Bagaf: 97.

Labobös pöti ad logön omi!

Seadolsös!

Frut ibinonös gretikum!

Gololöd!

Peloföd!

Üf ekömoföv, id ob igoloböv.

Üf sevoböv fümiko, das no dalabom buki at, sunädo remoböv oni ad givön oni ome.

Bagaf: 98.

Lifoy no ad fidön, ab fidoy ad lifön.

Bagaf: 99.

Ädelo elogob domi idästuröl.

Äkolkömob ofi ko jiflen ofa äspiköli.

Ätuvob ofi klotis lavöli lä fonäd.

Jilavölan at binof jidünan obsik.

Bagaf: 100.

Penob penedi.

Logob bödi.

Flapob dogi.

Fälob bimi.

Golob lü dom.

Slipob in bed.

Seadob su stul.

Efalob de jevod.

Pened papenon fa ob.

Böd palogon fa ob.

Dog paflapon fa ob.

Bim pafälon fa ob.

Bagaf: 102.

Vo-li? man at etifom.

Givolöd obe buki!

Ati-li ud eti?

Bagaf: 204.

Adyö!

Vobolsöd!

Menefe bal, püki bal.

Hipul äflapom dogi.

Jipul smalik at egivof ädelo söre oka buki jönik.

Utan, kel tifon balna, ai binon tifan.

Elogol-li kometi?

Bagaf: 205.

O flen!

O ‘Charles’!

(Näi püks difik vola) lüvipobs menefe bal, püki bal.

Te pro tävans.

Bagaf: 206.

Man spatom.

Dog paflapon.

Bod pabakon.

Vobolsöd!

Palogof.

Bagaf: 207.

Jipul smalik at egivof ädelo söre oka buki jönik.

Bagaf: 208.

Jipul smalik at egivof ädelo söre oka buki jönik.

Nemob mani at tifani.

Noet: 16.

Man äflapom vemiko me pun oka su tab.

Bagaf: 211.

Man at panemom fa ob tifan.

Bagaf: 212.

Jipul at egivof söre oka buki.

Buk pegivon fa jipul at söre oka.

Bagaf: 214.

Okömob odelo domü ol.

Änüpenoy dü kobikam suämi vemo gretiki.

Jipul at kanitof mi.

Vobom lezilo.

In soarazälül enaütobs levemiküno.

Dub fal ebreikom bradi oka.

Sekü däsper ebunom ini vat.

Sekü leig gulas killiena at leig miedalienas onik sekon.

Pecödetom demü dobükam penäda.

Epenom ati me pen nulik.

Ifü flodastom blibob domo.

Üfü tadun okanolöv gebön vafis ola.

Flen ola to bäldot gretik oka binom nog nämediko su futs.

To proib oba ga esegolom.

Ad fred gretik oba vob at eplöpon beno.

Ad yof gretik cilas hestan ädajonom anis hestakäfedas oka.

Lautom demü kosid.

Nolavan yunik at edunikom tävi nolavik ad lölöfükam studas oka.

Ma bäldot oka hipul et edaglofom nämediko.

Ma lifayels binom bäldik, ab yunik ma ladäl.

Äbiegom äs flegülaneif.

Blasfämon äs pagan.

Atos epaseton bü yels mödikum ka kils.

Ba okömom.

No esagom atosi.

Ma gaseds reg ya edeadom-la.

Egolom ko fat oka.

Nen jonül kofuda hipul mäpüdik et sagom lugis valasotik.

Bagaf: 215.

‘Louis’ degfolid : solareg

‘Paris’ : cifazif Fransäna

tüm : ‘Eiffel’

stitod : ‘Pasteur’

nisul : ‘Stromboli’

as sams : dog, ber, leon, …

hipul at konletom yegis valasotik : koans, knops, flänükamamäks, …

Set : hipul flapom dogi ˂ stadon in dunalefom.

Bagaf: 216.

Esagom, das okömomöv.

Esagom-li, das okömomöv?

Ma sagäd esagom-la, das okömomöv.

Bagaf: 217.

Logob jevodi.

Elogol-li jevodi?

Dog paflapon fa om.

Jireg lifofös!

Seidolös oki!

Seilolöd!

Mogololsöd!

If vilolöv visitön blodi ola, mutol vegön poszedelo me tren tü düp : 1 minuts : 10.

Bagaf: 218.

Logob dogi.

Jipul at egivof buki söre oka.

Omotävobs odelo me tren balid, kodä olöädobs göliko.

No osegolob, bi reinos.

Utos, keli sagol, binon fümiko neveratik.

Bagaf: 221.

Men vätälon, God büadon.

Nö! man at no binom badik, binom kaladafibik.

Ispelobs osi, ab no edalos binön so.

Ud okömom, ud ofablibom.

Noe sanan at binom man nolik, abi binom menätik.

Bagaf: 222.

Söl, keli elogol, binom fat oba.

No osegolob, bi reinos.

El reg lifomös! pävokädon valöpo.

Ätelegrafom obe : fat ola malädom vemo. Kömolöd sunädo isio!

Reg lifomös! pävokädos valöpo

Bagaf: 223.

Reg lifomös! pävokädos valöpo.

Su boad pinüpenos me tonats gretik: prüdolöd demü dogs!

Fa nolavans valik atimo pezepos, das tal binon glöpöfik.

Ced oba blebon, das epölol.

Binom, soäsä sümedom.

Beg oma äbinon, va vilol-li kömön brefüpilo lomü om.

Fikul balik binon: lio odagetobs däli fata.

Dotob, va spikol verati.

Ya elilol-li, va flen ola eplöpom?

Sevol-li : kiöpo sifal vilaga lödom?

Lememolöd : odelo mutol movegön me tren balid!

Veräto lücödetoy ele träitolöd kemenis ola! soäsä vilol, das träitons oli ˂ völadi gretikün, bi leset at binon lestab krita.

Man, kel golom us, binom flen oba.

Sagäd : teatöp lefilon ˂ ästäänikon vifo da zif.

Utos, keli änu sagol, binon fümiko neveratik.

Om binom utan, kel eträtom oli.

Egivom mane, kel isavon cili oma, flonis 100.

Ädelo ägetob nuni, das blod oba ilükömom in ,London’.

Man et ärönom, äsif diab äpöjuton omi.

Kanol golön seimio, kö vilol.

Sosus kanob, ogekömob.

Ätikob dö bos votik, kodä no elelilob oli gudiko.

Is, kö drefäbs katastrofa pesepülons, efünoy mebamali.

Älestunob, das äkünom ad gespikön ole so mäpüdiko.

Bagaf: 225.

Binom masonan, e blod oma kapenan.

Binom masonan, e blod oma binom kapenan.

El ‘London’ no te binon zif pöpagikün, ab i tedazif gretikün Yuropa.

El ‘London’ no te binon zif pöpagikün Yuropa, ab binon i tedazif gretikün Yuropa.

Bagaf: 226.

Esagölo vödis at, ämogolom.

Posä esagom vödis at, ämogolom.

Ägolölo love pon älogob dogi in vat äseatöli.

Du ägolob love pon, älogob dogi, kel äseaton in vat.

Levip oba binon ad läbükön oli.

Levip oba binon, das läbükob oli.

Äbinom man fa valikans pälöföl, kels äsevons omi.

Äbinom man, kel pälöfom fa valikans, kels äsevons omi.

Pla ad studön ziliko, pledom dü soar lölik in süt.

Plas studom ziliko, pledom dü soar lölik in süt.

Bagaf: 228.

Man at binom vemo nolik.

Reig ela ‘Victoria’ : jireg Lingläna.

Epenob söle : B. : fat jipula at.

Ebexänom eli ‘Mont-Blanc’ : bel geilikün Yuropa.

Binom lautan buka at.

Son oma vedom soldat.

Espatof in gad.

Maged ämufon lü om.

Vär ko vin.

Bagaf: 229.

Lit sola

Datuvan Volapüka

Dom fata oba

Buka ela ‘Mary’

Sel möbas

Drinod vata

Väret vina gudik

Cifazif provina

Bos gudikosa

Bagaf: 230.

Givom obe buki.

Äpenof ele ‘Jeanne’.

Legivot mote

Pened blode oma

Bagaf: 231.

Elogob bödi.

Epenom potakadi.

Älecedom omi fleni oka.

Papal : ‘Leo’ XIII^id ˂ icälom eli ‘Schleyer’ : datikan Volapüka ˂ kamerani.

Bagaf: 232.

Dog slipon. Dogs slipons.

Küm bienas äfimükon oki len tuig bima.

Fat e mot fomons kobo palapäri.

Palapär pafomon fa fat e mot.

Bagaf: 233.

Belis geilik e fikuliko bexänovikis Jveizäna.

Hipuls et binoms neplütüliks.

Bagaf: 235.

Danüdoy us.

Flapädoy in lulotidöp at.

Bagaf: 236.

Spelob, das okömom.

Spelob, das okömom-la.

Bagaf: 238.

Spetob, das blod ola okömom.

Spetob, das blod ola kömom.

If edunoböv ati, täno sagoböv osi snatiko.

Bagaf: 243.

Ereinos.

Onifos.

Flodos.

Smetos.

Bagaf: 245.

Binom soldat.

Hinef oma vedom fizir.

Binof e blebof jileplitiälan smalik.

Bagaf: 247.

Eflapof cili oka.

Äcöpom stonis.

Bagaf: 248.

Esagob ome nosi.

Epenof mote oka penedi gretik.

Bagaf: 249.

Nemob mani et jäpani.

Reg ecälom söli : B. D. < kuramaredali.

Bagaf: 251.

Fat espatom.

Buk seaton su tab.

Söl : X ägeridom ciles okik labemi gretik.

Cils nilädanas obsik epledons ädelo in gad gretik obas.

Äpenom penedi cifode zifa.

Elegivof söre oka bukis jönik kil at.

Presidan sogeda elovegivom adelo pö kom obas legivoti manes meritabik et.

Hipul et ai elugom.

Ädelo bü delaprim hipuls älöädoms ad …

Domis jönik valik at söl : B < eremom.

Bagaf: 252.

Kini elogof-li?

Lü kim espikol-li?

Lifayelis liomödotik labom-li?

Bagaf: 253.

Jevods gretik rönöl fol et baonana.

Jevodas braunik mu gretikas.

Cili smalik frediko pledöli ati.

Dom ko fenäts gretik plu teldegs.

Bagaf: 254.

Man at binom tu bigik.

Tümis vemo geilikis.

Edäsinom patiko jöniko pöträti at.

Elogob us menis plu milis.

Vomi ebo eti ai enunedobs.

Lägolöd pänoti at kuratiko sus votik et!

No om, ab of edunof atosi.

Bagaf: 255.

Getolös glidis flena olik oli löföla!

Ädajonom obe protoki veitöfik fa poldans tel et pelautöli.

Bagaf: 256.

Wissen Sie vielleicht, wo Herr R. wohnt?	Sevol-li ba? kiöpo (kitopo) söl : R. lödom.
In der zweiten Strasze links.	Isao in süt nedetik telid. In süt nedetik telid. Nedeto in süt telid.
Musz ich rechts oder links wenden?	Mutob-li flekön obi lü det u lü nedet? Mutob-li golön detio u nedetio? Mutob-li golön ini süt detik ud ini nedetik?
Was ist das für ein groszes Gebäude?	Bumot kisotik bumot gretik at binon-li?
	Kin binon-li bumot gretik at? Bumot kinik bumot gretik at binon-li? Kis bumot gretik at binon-li? Bumot kisik binon-li bumot gretik at?

Bumot at binon potöp.

Bumot at jonidon pro kobikams e pro diseins votik.

Ist es weit von hier?	Binon-li (binos-li) fagik de top isik (de plad isik)?
Was ist es für Wetter?	Lio stom binon-li? Stom kisik binos-li? Stomi kisik labobs-li?
Es ist recht schönes Wetter.	Stom binon vemo jönik. Binos mu jönik. Labobs stomi pato jöniki.
Es fällt ein Platzregen.	Sturareinos. Labobs stomüli sturareina.
Sie haben gut getan Ihren Regenschirm mit zu nehmen.	Edunol gudiko (edunol sapiko, ebinol sapik) ad ekesumön reinajelömi ola.
Der Blitz hat in den Turm eingeschlagen.	Leklär edrefon tümi.
Bleiben Sie noch einen Augenblick, meine Frau wird gleich kommen.	Blibolös nog boso (nog timülo, nog dü timil anik)! jimatan oba okömof onu.
What o’clock is it?	Timi kinik glok jonon-li?
	Timi kinik (düpi kinik, düpi kinid) labobs-li? Tim kinik (düp kinik, düp kinid) binos-li?
It has just struck twelve.	Düp degtelid ebo anu etonon.
It is only twelve; we have still plenty of time.	Binos pas düp degtelid; labobs nog timi saidik.
What time do you dine?	Tü tim kinik fidedol-li?
From two till four o’clock in the afternoon.	Poszedelo de düp telid jü folid. De düp telid jü folid poszedela.
I intend setting off to-morrow morning by the first train.	Desinob ad motävön ün göd odela me tren balid. Desinob ad detävön ogödo me tren balid.
Call a cab, please, to take me to the station.	Ramenolös vabi, plidö! ad blinön obi lü stajon! Vokolös eli ‘cab’, plidö! ad vaibön obi lü stajon! Leadolöd kömön (föfiokömön) bökavabi, plidö! ad veigön obi lü stajon!
How long does it take to go to the railway?	Timi kimödotik oneodobs-li ad golön lü tren (lü stajonöp)?
I wish to be at the station a quarter of an hour before the train starts.	Vipob binön tö (in) stajon tü foldil düpa bü deveg trena (büä tren devegon).
Bring me up to-night the bill of what I have to pay.	Blinolöd obe asoaro kaloti uta, keli mutob pelön! Givolöd obe ün asoar kaloti uta, keli debob ole!
Is this the right train to R.?	At binon-li tren verätik lü R.?
Have you any objection to my smoking a cigar?	Dodol-li boso smöki obik zigara?
	Labol-li dodi anik, das smökob zigari?
	Bölados-li oli boso, das smökob zigari?
Coachman, what is the fare to B. We are three.	O bökan! kimödotik binon-li suäm vaiba lü B.? Binobs kilo. O bökan! Frädi kinik vaib lü B. (vabam lü B.) suämon-li? Binobs kilo.
I am very glad we have arrived.	Fredob vemo, das elükömobs.
Have you a room free?	Labol-li cemi gebidik?
On which floor is it? I will not go so high.	In tead kinid binon-li? No vilob golön (xänön) so geiliko.
Je suis fatigué de ma journée; je vais me coucher.	Fenob (binob fenik) dub jäf dela at; golob ad slipön (golob lü bed).
À quelle heure servez-vous le déjeuner?	Tü düp kinid bötol-li janedi? Ünü tim kinik janedoy-li is?
Vous n’avez que des déjeuners à la carte?	Labol-li te janedis ma zibalised?
Indiquez-moi la salle à manger.	Dajonolös obe fidedalecemi (fidedöpi).
Je désire déjeuner, que pouvez-vous me donner?	Vipob (desirob) ad janedön (vilob janedön), kini (kinis) kanol-li givön obe?
Ce café est détestable.	Kaf at binon naudodik.
Le thé est trop fort, donnez-moi de l’eau chaude.	Tied binon tu saäbik, givolös obe vati vamik (bosi vata vamik)!
Qu’avez-vous comme dessert?	Kini labol-li as poszib?
Qu’est ce que cela?	Kis atos binon-li?
Avez-vous des diners à prix fixe?	Labol-li fidedis ma suäm fümik?
Que donnez-vous pour ce prix?	Kini (kinis, kisi) givol-li pro suäm at?
Il me faut écrire une lettre et je n’ai pas d’écritoire. Puis-je me servir de la vôtre?	Mutob penön penedi e no labob penamastömis. Dalob-li gebön olikis?
Prenez-la, monsieur, et servez-vous-en autant que vous voulez.	Sumolös onis, o söl! e gebolös onis so lunüpo, äsä vilol!

 

2. SETS E VÖDEMS SE TIDABUK FA EL ‘ARIE DE JONG’

SAMS E BLIGÄDS DIFIKS

Hiel ‘Louis’ XVIid (degmälid) äbinom fanäb in el ‘Temple’.

Jiel ‘Anna’ elogof eli ‘dandy’.

Mens valik binons deadöfiks. Eremol-li (= heb je gekocht) papüri, penis e nigi? Si! eremob papüri e penis, ab eglömob nigi. Liegikans no ai binons läbiks. Nilädans gudik egivons jipöfikane bodi e böri. Ziom e zian oba labons domi vemo gretiki ko cems gretik e vemo smaliks.

Givom obe buki oka ed ofiki.

Fat obik ed olikan binoms flens (hiflens).

Cils hinilädana eplökons flukis madik de bim. Julans ospatons de el ‘Den Haag’ lü el ‘Wassenaar’. Fat eremom ciles okik saikulis; osaikulons su saikuls oksik lü el ‘Leiden’. Hifeilans useloms odelo härbatis valik okas. Söls odrinoms kafi, e läds odrinofs tiedi. Jevods e kuns omas golons in län.

Odelo uselom jevodis e kunis oka. Ogolobs lü tab, oseadobs, ed ofidobs ed odrinobs. Hipuls neplütülik eflapoms-li kati? Nö! eflapoms dogi jönik söra smalik oksik. Julans igetons papüri, penis e nigi, ed äpenons. Opotons odes penedis e potakadis mödikis. Cils ebinons in jul.

Blod mena at binom sudik.

Ob it egivob ciles et magodis ot.

Buk, keli elegivol obe, binon jönik.

Utan, kel lugon, binon lugan.

Man, älogöl atosi, äfugom.

Bakan at selom bodi gudik e keki svidik. Birel olik älabom-li biri gudik? Oremof-li fitis kil u folis? Kölan at labom kölinis gudik. Labobs domikölani ot. Jukel ofa emekom pro daut ofa jukis geilik. Bukatedan obsik älabom bukis jönik lul. Atosi sevob. Eremol-li onis? Nö! blod oba. Cem at labon yanis tel e fenätis fol.

Hipul, kel golom us, binom flen sona obik. Daut söla, hikeli elogol, binof jitidan. Daut söla et, jikeli elogobs ädelo in legad, edagetof diplomi jitidana. Mens egivons musigale at, kel eviälom so jöniko, floris mödik. Edanof utanis, kels egivons ofe legivoti jönik at. Utans binons läbiks, kels binons koteniks.

El ‘Jan’ labom kroligis kil. El ‘Piet’ labom kroligis mödikum ka el ‘Jan’. Eremol-li floris pro mot ola? Si! evälob floris jönikün, kelis gadan älabom. Eflapom bali dogas at. Dogi kinik eflapom-li? Vome kifik egivof-li pötetis? Jiatane; äbinof pöfikün de voms at. Kife söl et egivom-li floredi rosadas? Kin cilas vilon-li kömön isio?

Blod oba ai penom penedis lunik, ab sör oba penof penedis nog lunikumis. Egetol-li bosi dub pot? Si! o söl! Kisi egetol-li? Egetob penedi bal de hinef oba, potakadis kil de hiflens oba e magodakadis tel. Buki kinik esumol-li? Ati, esumob buki at dö musig e musigals; äcedob ati jöniküni bukas, kelis edajonol obe.

If laboböv moni, remoböv ole buki at.

If älaboböv moni, eremoböv ole buki at.

Hifeilan at dalabom jevodis tel e kunis deg.

Cils äbinons-li i pö zäl et? Si! elogob us tumis.

Balan äseadon e votikan äspaton.

Muls yela binons: yanul, febul, mäzul, prilul, mayul, yunul, yulul, gustul, setul, tobul, novul e dekul. Yanul labon delis kildegbal, e febul teldegjölis u teldegzülis. Vüpladotayel labon delis kiltummäldegmäl. Eremof rosadis mäl, ab if äbinoföv liegik, iremoföv rosadis deglul. Rosads at binons jönikums ka ets. Ekanitol vemo jöniko, ab läd at ekanitof nog jönikumo.

Hilubegan ägolom ko dog oka len jain. Äsagom ai: “Labolös keliedi demü bleinik!” Beigolan ägivon limuni hilubegane, ed älelogon gudiko bleinikani. Fino äsagon: “No binol bleinik, o flen!” “Gidetol, o söl!” man äsagom, “ab dog oba binon bleinik. Ag! o söl! labolös keliedi!”

Äsagom das öpotom penedi.

Ma lesag oma, üdunom ädelo atosi.

Sagom, das odunom-la tävi gretik.

O fred kion!

Kio reinos!

Kiojönik atos binon!

Ügolob ädelo lü nimagad, ab no egolob usio. Igoloböv ädelo lü nimagad, if stom ibinonöv jönik; ye äreinos ädelo vemiko. Delis kimödotik vig labon-li? Velis. Vedel binon del folid viga. Man kiom! Delis kiojönik elabobs! Lesagom, das estudom-la adelo dü düps fol. Kredol-li, das ekanitom so gudiko? Si! ibä labom vögi gudik.

Tü d. (= del) 31id mäzula yela: 1879 el ‘J. M. Schleyer’ edatuvom Volapüki. Binos adelo d. teldegid novula. Mudel telid amula binon d. degkilid dekula. Kiomagifikis rosadis redik egivol obe! Kiovisedik hipul at binom demü bäldot oka! Gidetol, ödunob atosi, ab no elabob timi saidik pro atos. Lesi! edunoböv atosi, if ilaboböv timi. Sudel, tudel e dödel binons tefädo dels balid, kilid e lulid viga.

Fa kin däsinot at pedäsinon-li? Fa son oba, däsinom vemo plitüliko. Manils pedäsinoms gudiko, ab vomils no. Buk at ya pereidon-li fa ol? Nö! no nog. Kitimo poreidon-li fa ol? Atosi no nog sevob, niludo oprimob odelo ad reidön oni. Fa kin pöträt at pepänon-li? Fa pänan Nedänik sevädik: ‘Van Dijk’. He! om no labom-li podis? Äcedob-la, das pods piremons fa om. Si! iremom ga sio (ga sio = ook) podis, ab pemosumons fa hipuls neplütülik.

Eremob dinis tumsotik, binos tumödik ad mäniotön onis valik. Dinis kisotik eremol-li? O! dinis valasotik: klots, fluks e penamaneodots. Esagob sio kilna ome, das mutom dunön atosi, ab no dalilom. If binomöv son oba, pepönomöv fa ob demü atos. Zülna degtel balion kiltumfoldeglulmil mältumveldegzül binos baltumbaldegbal balion baltumbaldegbalmil baltumbaldegbal.

Binom fizir.

Cils vedons gretiks.

0,3 = kildim (degdils kil)

7,438 = vel e foldimkilzimjölmim (vel e mildils foltumkildegjöl)

Binos düp: bal.

Düp mälid gödo.

Düp lul e laf soaro.

Düpafoldil bü düp: vel.

Minuts deg pos düp jölid (pos düp: jöl).

Tren odevegon poszedelo tü düp: tel minuts mäl.

Bäldoti kinik labol-li?

Labob bäldoti yelas zül.

El ‘Fietje’ labof lifayelis degbal.

 

CIRCULAIRE	Sirkülapenäd.
Kantoor: Heerengracht 300.              TERDAM (C.) 1 Mei 1930.	Bür: Heerengracht 300.                DAM (C.) 1930, mayul 1.
M.H.	O söl!
Bij dezen heb ik de eer U mede te deelen, dat ik mij alhier heb gevestigd als Commissionair in (lees: van) Effecten.	Me at labob stimi ad nunön ole, das etopikob ini top isik as komitätan valöras.
Terwijl ik mij in Uwe welwillendheid aanbeveel, en U verzoek van mijne onderstaande handteekening nota te nemen, teeken ik met de meeste achting,	Du komandob obi benomeuge olik, e begob ole ad seivön nemapenäti disik oba, dispenob ko stüm mödikün as,
Uw dw. Dr. J. GOEDBLOED	dünan düniälik ola J. GOEDBLOED
Handteekening: J . Goedbloed.	Nemapenät: J . Goedbloed.

 

SEVÄDAN VÖNÄDIK.
Kiovamik äbinos, e kiofagik.

Äbinos poszedel filamahitik fridela in zif Nedänik semik; äbinos so hitik e so filik, das spärs su nuf äcavons: bos, kelos nämätü spikamamod Nedänik äbinon hit gretikün, keli kanoy fomälön. Sol äsvieton nenmiseriko ini süts ed älokon nidülölo (älokon nidülölo = glinsterde) su pavastons sekü säg pipuinädöls (= poeierig geworden).

In süts ut, kels äzugons äl sulüd, e kels kludo no älabons jadaflani, ädäsperükon jenöfo beigolanis. Lumans, kels äzispatoms ko smalaplöms e vinabüns, ädekluinoms tü pülatimils valik flomis okas me lebavets linumik oksik.

Lodotipolans, kels voto kösömoms ad lägön ön säjäfälikam vatiälik (her te vertalen met “hydrostatisch”) limedis okas love stutöms ponas — jästäd, kele deboms is ed us in Nedän (in Nedän bij de vertaling weglaten!) dani kodü nem stimöl: “baliekluivers” (= stutömituetans) — äseatoms len söpajol foloveiko etenikölo su kubits okas ko skal labü böridamilig pla gein näi oks.

Masonans pö vobod (pö vobod = op karwei) eseadöls futü bumaskaf su bem ko kubits oksik su kiens e ko nams tel oksik bovüli gretik (bovül gretik te vertalen met “spoelkom”) ezügleipöls, äbladoms love tied oksik ga telna so lunüpiko, äsä äkösömoms, e kludo küpädiküno (= opmerkelijk) ä stunükölo (= verwonderlijk) lunüpiko.

Jidünans ädunetöl äkanofs töbo föfiotränön love süt cilis, kels ikegolons ön spel ad getön zuo (ad getön zuo = toe te krijgen) plömi u figi lä pitatedülan, ed änotodofs beigolölo keliedi vemik (vertaal: diep) ä zadiki kol jiklinükans, kels ko logods flamädik e ko bonäts dis cün pilivüköls äklinükofs süti (äklinükofs süti = zij deden de straat).

Nek äbinon takedik, pläs is ed us bäldan balik, kel ko neitabonät blövik suik, ko pantufs blägik lenik, e ko lögs su pärunülabamil okik petenüköls, äseadom äd äsmökom pipi, komü matiol e balsamin, fredöl dö “del stoma vönädatimik”.

Pö stomastad somik laboy vo keliedi tu nemödiki kol mens bigik. Binos veratik, das suvo süükons pö ol senäli vama e teafa, ebo ven ol me tak e taked ekanol ze sufidön hiti, dub kömön bladölo ed ai dönu bladölo lä ol, e dub jonülön klieni nedamütovik ad livükön kravati okas, du lülogons oli me logs esvolöl (= uitpuilend); ab binos i veratik, das jafäbs at sufons vemiko.

O mans bigik e voms bigik talaglöpa (= wereldrond) at! va ols ün yels lätik nog ekanols logön kienis e futis olsikis, u va emutols yilädön ya lunüpiko lelogami läbüköl yegas at; igo if alseiman volanefa kofonöv-la bigi olas, pinädi olas, veti olas: in blöt ela ‘Hildebrand’ lad keliedöl ai pebon pro ols.

Bevü pösods pinädik timas lätik söl: ‘Mr. Hendrik Johannes Bruis’ ädigädom ad labön, do no pladi balid, ga i pladi. Äbinom balan privilegäbas et, tefü kelans neföro dalos jenön, das koskömons sevädani vemo vönädiki, nendas vöd balid atana lü ons binon: “Kio evedol bigik!” du alan, kel dü vigs tel no elabon läbi ad lelogön logodis onsik, temunon ones, das dönu evedons bigikums.

Äbinom balan läbikanas et, kels dub vinegs mil röletanas oksik, küpons das, ma nilud vemik atanas, odeadons sekü paopläg, e kels too pastigädons fa natäl okas, ad dunön, ad fidön e ad drinön utosi valik, kelos vero binon dämik, kelos bigükumon, kelos kodon gästioni, e kelos pö mods mögik valik vemükon (vemükön = aanzettem) bludasirkülami. Äbinom balan läbikanas, kels, ven labons dub pinäd oksik hitüpo senäli vama, i labons ed ün nifüp ed ün hitüp senäli vama dub zun, fäkädäl e fäkädikam (vert.: agitatie).

Söl: ‘Mr. Hendrik Johannes Bruis’ ämufom ün poszedel fridelik filamahitik löpo pebepenöl ze tü düp lulid vegü bal sütas zifa, keli no enemob, ed atosi ädunom, ädemölo hiti dela e magedi oka, mödo tu vifiko. Äkipom in bal namas häti oka, ed in votik pokasärvätül sadinik yelovik oka sa bambudastaf okik labü gnob viorik glöpöfik, gnobi kelik äjoikom pö naeds mödik dub jästam neskilik (= schutterig) ta kap oka, ven ävilom gebön pokasärvätüli.

Pödü om äbunülom sütahipul smalik, kel äpolom plöguni mana love brad e sakädi oma in nam, nen hät u luhät su kap, piklotöl me yäk blövik labü flab blägik in kubitatop bala slivas e flab gedik in votik, e kela knop balid (binü bom blägik) päfimükon (fimükön = vasthouden) medü knopahog folid, du knop telid (binü läten), kel binon su plad folida, pädamüton fa knopahog mälid. Älabom läbi ad no labön stogis len ok ün hitüpatim vamik et, soäsä äbinos küpovik nilü nügolöp boatajukas oka e zuo nog is ed us.

“Benö! kitopo dom täno binon-li? O hipul! Kitopo täno binon-li?” söl: ‘Mr. Hendrik Johannes Bruis’ äsäkom nesufädiko.

“Dom balid et labü pärunül platik et,” hipul ägespikom, “yan telid de selidöp svinibecöpana; näi dom, kö spionalokils et föfobinons.”

“Gudö! gudö! gudö!” ‘Mr. H. J. Bruis’ äsagom.

EL ‘GARIBALDI’ AS PIRATAKÄPTEN

Ün 1831 Brasilän isteton oki nesekidiki de Portugän, ed idalonon oki as lampörän, ab in tat gianagretik nulik taädam vemik vü reig zänik e vil ad itreig provinas anik sunädiko äfoikon. Provin: ‘Rio Grande do Sul’ äbinon balid, kel ätovedon stäni voluta. Sekü topam okik in gul lemu sulüdik Brasiläna äbinon timü guver Portugänik ze nesekidik: lödans ona ästetons, das no älobülons stabaloni ones fa el ‘Pedro II’ pilümütöli. No ävilons labön zänädi, ab fedi tatas itreigik. Das fedimans änemons okis repüblikanis, das äkünons me nämäd smalik okas ad volutikön ta reig reigäna lemu gretika: jenots tel at äsüükons ya suniko pö els ‘Garibaldi’ e ‘Rossetti’ kesenäli nämik ä nesüeniki pro volutans. Ön neplakug bolitik omsik äleigädoms etanis lä lomänälans Lombardäna e Romayäna. Ni ädasevoms rouli viogretik dunikods nenobik valasotik äs glöt, jalud e stimiäl pösodik äpledons in “livätakrig” at, ni vio “livät,” keli dugans ela ‘Rio Grande’ äbesteifons, äbinos vöd tujönik pro laidulükam nämäda numa smalik gretaglunidalabanas e ventüranas: zeil voik onas. E ven fäd äkosükon omis ko xiläb: ‘Livio Zambeccari’ di ‘Bologna’: ün timül et sekretan ela ‘Beno Gonzalès’: presidal ela ‘Rio Grande,’ äleadoms sunädo süadükön okis fa lomänan oksik, das prinsip demokratik okas äbligon okes ad gebidükön okis repüblike lafamagälik in sulüd fagik. De el ‘Gonzalès’ komipans nulik bofik pro livät ela ‘Rio Grande’ ägetoms plä vafs e mon zöti penamik, das äplägoms pirati in dünäd repüblika. Skip pituvon sunädo, e ven jalup omsik: ‘Mazzini’ — nafil mö touns 30 — pifeajafon ad krigabot, el ‘Garibaldi’ ätökom cali käptena pö fledinaif tä ut piratakäptena. Fät äbinon böniälik pro om: ifagikölo töbo mö liöls anik de jol älesumom pridi balid okik: sailanaf Brasilänik me kaf pifledöl. Äproibom manes oka ad viodön igo heri bal tävanas Brasilänanafa ud ad ravön ones dalabotis oksik; älabükom savaboti me fidastok e vat, ed ägesedom onis in at lü län. Skipi mö mans degmäl oka äloveboidom ini pridanaf, ed äbüedom välön nägäraslafanes, kels ädutoms lü skip ata, va äviloms pastadükön libio in pof balidkömöl u va äviloms dünön fovo as lelivans sumätöfü büds oka. Nafi pipridöl äfeablunedom ad el ‘Faradilla’: lüjonil lü zanädanem: ‘Farados’: mens in rägs, me kel Brasilänans pleidälik älukofons lödanis pöfik ela ‘Rio Grande.’

Stuniko nafanef idalilon büdis käptena blonik, iküpedon kondötis oma: büds e kondöts, kels bofik äbinons leigiko nekösömiks pö piratan in dünäd tata lafabarbarik. Blasfäms lafiko pitaetöls pämurons; ko logeds glötik älükoy lü tedan liegik ko nidains magifik kel, ven el ‘Louise’ ätovedon stäni vietik, me koap lölik oka ädremölo, ijedom oki sui kiens foi futs matrodas ela ‘Mazzini,’ omes jerotis valik oka älofölo, stipä öspalomsöv lifi oka. Ab valikans älobedoms: käpten yunik älabom in vög e loged, in natäl lölik fefik oka bosi nebepenovik, kelos äfakipon nelobedi. Bevü skip lumans sovadik ädabinons: mans, kelas pasetalif ludunik piglivon in lienäds düfaladälik u dobäliks okas; ab neai balan omas äkünom ad dunön ta krigagit nulik fa el ‘Garibaldi’ pinüdugöl, sevabo: spal stima, dalabota e lifa fanäbas valik. Äbinos-li nämäd stunüköl omik love mens? Äbinos-li tälen omik, ad vobädön, das lobed päcedon as din klülik, kel äkoedon sufodön matrodis tefü nomükam, kel ämuton lüjinön lü ons nesiämöfik? Ud ätefos-li pö atos fägi nog jönikumi natäla omik: fäg seledik ad süükön gudikünosi pö mens, me kels äsötom jäfikön, ad koedön löflamön dönu dub flun e sam spagis smalikün tuga menöfik, kurada, fieda, okseveda? Äsevom-li ad lovestürön bosi tikäla dialik, kel ästigädon oki it, bosi süada okik, das äfödom i somo dini liväta, ini mans düfaladälik et, kelanas mödiküns te pibätoms dub desir ventüra e spel lefanota?

3. VÖDEMS SE TIDABUK FA EL ‘JOHANN SCHMIDT’
PRO DEUTÄNAPÜKANS

Renar

Fab fa: G. E. Lessing

Renar pepöjutöl äkanon savön oki sui mön seimik. Ad doniokömön gudiko ve flan votik, ädagleipon spinabimüli nilü mön. Äplöpon ad doniogrämön yufü on, ab spins japik äkodons viodis dolik pö on. “O yufans mifätik!” renar ävokädon, “no kanols yufön eki, nendas dämükols oni leigüpo.”

Lup e kapar

Ma hiel “Aisopos”

Kapar äbinon löpo su klif skapik. Lup ätüvon oni, ed ästeifülon vaniko ad löpiogrämön lü on. “O löfäb!” älüvokädon oni, “no-li osuidol su klif geilik? Bo okanol deslifädön e doniosturön. Grämolös prüdiko donio e kömolös lü ob sui yebalän jönik at, kö kebs benosmekik dabinons bundano!”

“Danob oli!”, kapar sagatik ägespikon. “No vilol givön fidedi obe, ab ole it.”

Blümäl

Man ägolom neito su süt soalik ven süpiko äkolkömom glibani. Atan äpladom oki fo om, ed äsäkom ome käfiko: “Düp kinid binos-li?” Man blümälik ägespikom nendrediko: “Binos düp balid”, e pö vöd lätik spatastaf oka ädrefon balna bäki glibana so nämiko, das gliban ädofalom ed äsüükom vödis: “Gode dani, das no esäkob ole düpi tü zeneit!”

Vindit no slipon

Ma hiel “Aisopos”

Sasenan pejeiköl dub konsien badik e fa pöjutans oka, ärivom pos fug lunüpik dü dels e neits fino flumedi: “Nil”. Ya äniludom das nu äbinom sefik, ed ädesinom ad nämükön limedis dafenik oka len jol koldülik in jad bima.

Ye no lunüpo idoseitom oki, ven lup fa soaf pilümoföl äkodon, das dönu älöbunom. Spidiko äbegrämom bimi e dönu äniludom sefi oka. Süpiko tuigs nilü om änoidons e snek ätatakon omi linegölo de bledem densitik. Blud in fesüls oma ti ästifikon, e lafo dub jek, lafo ad fugön, älivükom doatis de letuig, keli idagleipom. Bi ye letuig at äzugon sus flumed, sasenan ädofalom ini vefs flumeda. Nog äfägom ad savön oki medü svim, ab mifät äneleton i savamögi lätik at. Pö stur oma krokod älöpiokömon se vat, äjonon cavi, kedis tutas japik ninädöli ed äluslugon omi.

Monit bisarik

fa: “J. P. Hebel”

Man semik ämonitom su cuk lomio e son okik ästepom futo näi om. Tevan äkömom ed äspikom: “Binos negit, o fat! das ol monitol, e son olik mutom golön futo. Labol limedis nämikum ka son.” Fat änexänom de cuk ed äletom soni ad bexänön cuki. Suno tevan votik äkömom ed äsagom: “O hipul! No binos gitik das ol monitol e fat olik mutom begolön vegi futo. Labol lögis yunikum ka fat olik.” Nu bofiks äbexänoms cuki ed ämonitoms dü brefüp so, jüs tevan kilid äkömom ed äsagom: “O nentäläkt kion! Mens tel seadoms su nim fibik! Vö! Sötoyöd sumön stafi ad deyagön olis de cuk.” Nu bofiks änexänoms de cuk ed ägoloms futo, detiko fat ägolom, nedetiko son ägolom ed in zänod cuk ägolon. Nu tevan folid äkömom ed äsagom: “Vö! Binols dabinans bisarik kil! No saidos-li, if tel de ols mutons golön?” Nu fat äkobotanom föfalögis e son pödalögis cuka, täno ädusteigoms dis koap onik letuigi bima, kel ästanon nilü süt ed äpoloms cuki su jots oksik lomio.

Somikos okanon jenön, üf demoyöv cedi mena alik.

Spod

Pötü nulayel vipob ole e famüle olik gudikünosi, kelosi kanob vipön oles. Oyel blinonös obes valik dabeni e benedi mödikis.

* * *

O söl palestümöl!

Me at vilob nunön ole, das egetob danölo potatreti ola suämü maks: 9,40. Opotob ole bukis sosus upubons.

Ko glids flenöfik,

* * *

O söl palestümöl!

No epenob ole sis vigs anik. Kod atosa binon, das älabob jäfotis votik mödik. Obegespikob penedis tel ola, sosus okanob; klu labolös nog sufädi anik.

Ko lestüm,

 

4. LIFAJENÄD HIELA ARIE DE JONG

fa om it

Redakan ettimik: ‘Ralph Midgley’ äpübon lifabepenami at in “Vög Volapüka” yeloda: 2007.

Äjonodom oni me vöds sököl: “Bü yels mödik, söl: ‘Bishop’ äbegom ome ad penön lifibepenami ninädaliegik pro menäd okömöl Volapükaflenas. Ädunom osi in pened cifale fütürik. Dalabob kopiedi peneda at, e spelob, das ojuitols lifajenädi fa om it pepenöli.” (Küpet fa el ‘Hermann Philipps’.)

Fat obik äbinom käpten. Änafom in Lofüda-Lindän, ab ven nog äbinom ze yunik ed ämatom dü tim brefik ko vom, kel äbinof mödo yunikum ka om, äperom nafi okik dub lefil. Pals obik äsludons ad lomädikön okis sui län ed äreafons sui tieda-leplanän in nilän Yafeäna. Bü tim tumyela zao bala in niläns nisulas gretik Lindäna Nedänik ye num sananas ed i num julas pro cils Nedänik nog äbinons vemo püliks, sodas mot obik ämutof tävön lü Batavia (nu ‘Djakarta’ panemöl) ven äspetof putüli. E so pemotob in ‘Batavia’: cifazif Lofüda-Lindäna tü tobul 18 yela: 1865. Ven nog älabob bäldoti yelas 7, mot obik äblinof obi, sa blodili e sörili nog yunikumis ka ob, lü Nedän, dat ökanobs patidön e padugälön in züäd Nedänik. Latikumo mot obik nog äkömof semikna ini Nedän, ed ästebof alna dü yels anik is ad kälön obis. Dü tim lölik dugäla obik estebob in ‘Leiden’. Fati obik no plu edönulogob. Ven äbinob studan ägetob deadamanuni oma.

Posä ivisitob donajuli, realajuli e niveri, ädagetob tü d. 6^id febula yela: 1891 sananadiplomi, e tü mäzul 7 yela ot cäli as fizir-sanan klada telid in milit Nedäniko Lindänik. Ün mul ot ägetob de ‘J. M. Schleyer’ diplomi Volapükitidana, e pos blün penota dö diuretin e benosuf xama in ‘Freiburg im Breisgau’ ädagetob ün d. 9^id setula yela: 1891 diplomi de ‘Doctor medicinae’. Ün 1892, yanul 8, ägetob diplomi tidala Volapüka.

Tü d. 18-id febula yela: 1892 ämatikob in ‘Ginneken’: vilag nilü ‘Breda’, ko Maria Clarkson: daut vikonulana pipänsionöl, e pos primagloravigs läbik äboidobs obis tö ‘Genova’ sui stemanaf: ‘Prinses Sophie’ ad tävön lü Lofüda-Lindän. Ab dels läbik ipasetikons suno. Jimatan obik ävedof malädik, ed ädeadof tü d. 1^id prilula, ven äbinobs in Redamel. In deadanöp ela ‘Aden’ ob e tävans votik nafa esepülobs ofi.

Mot obik älödof ettimo domü sör ämatöl obik in ‘Makassar’, e ven ilükömob tü d. 20^id prilula ini ‘Batavia’, cifod militik in top et igeton telegrafoti de mot obik ko beg ad pladön obi in dünäd sanavik Selebeäna tö ‘Makassar’. Eföloy begi at, ed äkömob ini zif et. Pos steb yela bal, pälovepladob lü ‘Bonthain’. Is fizirs e calans sifädik anik äfomoms suno sogi. Ad muadön obis ädunobs folo kösömiko lespatis in belem. Atos äjenos ün sudels, posä ob ikäledob ün mugöd malädanis nemödik.

Äblümükobs koledi balugik, äxänobs sui jevods, äpignigobs in belem ed äkömobs suvo vemo latiko lomio. Do zifil, kö älödobs, äbinon topil miserabik, äsevobs ga ad muadön obis.

Ün 1893, mayul 15, ägetob diplomi profäsorana Volapüka.

Pos steb yelas kil in ‘Bonthain’ ätävob lü ‘Padang’, kö ästebob dü muls tel, e fovo lü ‘Kotaradja’ in el ‘Atjeh’, kö obs (Nedänans) äkrigobs ta elans di ‘Atjeh’. Klülos, das ekompenob i pö krig, e das lif oba id eriskädon boso, ab as sanan no eduinob heroedadunis. Ab kanob sio penetön benoseki gretik pö bekomip malara ed ela ‘beri-beri’, ven äbinob su ‘Poeloe Bras’: nisul nolüda-vesüdü tipot nolüdik Sumatreäna.

Ven dünädüp obik in ‘Atjeh’ äfinon, ädagetob livodi balmulik, keli ägebädob ad matirajanön ko ‘Marie Chavannes’, kel älödof domü pals okik in ‘Soerabaja’.

Ün fin yela: 1898 ävegob lü ‘Sintang’ in Borneän. Us äbinob sanan balik in ziläk, kel labon gretoti telik Nedäna.

Tü febul 23. yela: 1899 ämatikob dälädo ko ‘Marie’.

Ün 1900, prilul 26, päcälob fizir-sanan klada 1^id.

Ün yel ot sonil pämotom, kel ye edeadom pos yel bal.

Me diplom dätü 1901, yunul 5, ävedob kadäman Volapüka.

Ün prim yela: 1902 ävegobs lü ‘Semarang’ e poso mö yel lafik lü ‘Oengaran’. Pos steb yelas tel ävegobs dönu lü ‘Semarang’ ad detävön usao me livod balyelik lü Nedän.

Ven igekömobs ün setul yela: 1905 de Yurop ini Lofüda-Lindän, päpladob ini ‘Pelantoenan’ kö malädanöps gretik lepradanas ädabinons. Pos yels tel ävegobs usao lü ‘Djokjakarta’ ed ün prim yela: 1911 de zif at lü ‘Magelang’. Pos steb so lunüpik in vütroplän, äjuitobs klimati so vemo koldülikumi. Ätävobs in läns mödik Yuropa ad seivön mögiküno mödiko pöpis e küpädotis topädas in taledadil obsik.

Sekü büad guveralik dätü 1911, tobul 13, päcälob mayor-sanan, e pälovepladob lü ‘Banjermasin’ in Borneän.

Ven äbinobs us no nog dü yels tel, ägetob nuni, das mot obik, kel vüo ilomädükof oki ini ‘Den Haag’, äbinof nesanoviko malädik. Ad kanön nog logön ofi, äbegob ed ägetob livodi ad golön lü Nedän. Tü d. 8^id mayula, yela: 1913 ädetävobs de Yafeän, ed äboidobs obis sui stemanaf Fransänik: ‘Amazone’. Ab liedo no plu elogobs ofi. Ven ilükömobs ini ‘Suez’, ägetob telegrafoti ko nun, das mot obik ideadof.

Posä istebobs dü tim anik in Nedän, elotedobs i nog dü vigs anik in ‘Paris’ ed in ‘London’, e ven ägetävobs ün prim yela: 1914 dönu lü Lofüda-Lindän, eropobs tävi obsik ad lifädön i nog vigis tel in Lägüptän.

Dönu ikömölo ini Lindän, estebobs in ‘Soerabaja’, ‘Malang’ e ‘Batavia’.

Ün 1914, febul 21, päcälob vikonulan-sanan.

Ün 1916 jimatan obik ävedof nesanoviko malädik. Ni kötet ni lekäls votik ekanons savön ofi, ed edeadof in ‘Batavia’ tü d. 28^id yanula, yela: 1919. Ün yel ot pepänsionob.

Äblibob nog dü yel bal in ‘Batavia’ ed ädetävob usao tü d. 3^id mayula, yela: 1920. Edunob tävi lü Yurop vegü ‘Singapore’, ‘Hong Kong’, ‘Yokohama’, da Lamerikän e Kanadän ed älükömob tü 1920, gustul 15, ini Nedän. Somo elogob dinis jönik mödik vola.

FIN

BIENALAK

(‘Immensee’ fa Theodor Storm fa ‘Johann Schmidt’ petradutöl)

HIBÄLDIKAN

Ün poszedel latafluküpik, man bäldik gudiko peklotöl, ädoniovegom nevifiko ve süt; äjinos, das ägegolom lomio de spat; ibä snabajuks omik, kels ädutons lü vogäd pasetik, äbinons püfiks.

Bambudastafi lunik labü gnob goldik äpolom dis brad; me logs dofik oka, in kels yun lölik ipasetiköl äjinon edakipön oki, e kels ästaädons bisariks ta herem nifavietik oma, älogom takediko ziöpio u donio lü zif, kel in voal soarasola ätopon fo om.

Äjinom tio binön foginan, ibä te nemödikans beigolanas äglidons omi, do öman nenvilädo pämüton ad logön ini logs fefik at.

Fino ästepom fo dom geilafasadik, älogom nog balna lü zif, ed ästepom täno ini vestibül doma. In cem pö ton yanakloküla de logamafenät, kel ätopon äl vestibül, körten grünik päsleifon flanio, e logod voma bäldik ävedon logädik po on. Man ävinegom ofi me bambudastaf oka.

“No nog filidolöd liti!” äsagom in pükasotül boso sulüdänik; e jikonöman äleadof dönu doniolagön körteni.

Bäldikan nu ägolom da vestibül veitik, täno da deteilacem, kö ramars kvärepaboadik gretik labü vasods bösinik ästanons ve völs; da yan sisoik ästepom ini luyal smalik, de kel tridem nabik äzugon äl cems löpik pödadoma. Äbexänom oni nevifiko, ämailokom löpo yani, ed ästepom täno ini cem tämiko gretik.

Is äbinos lomöfik e stilik; bal völas pätegon tio löliko dub bukaboeds e bukaramars; len votik, magods menas e länodas älagons; fo tab ko tegäd grünik, su kel buks pimaipadöl anik äziseatons, stutömastul vetik labü veluvakusen redik ästanon.

Posä bäldikan ipladom häti e stafi ini gul cema, äseidom oki ini stutömastul ed äjinom takädön me nams papliföl de spat oka. Du äseadom so, pianiko ädagikos; fino munastral äfalon da fenätavitürs sui pänots len völ, e maä strip litik nevifiko älaimufon, logs mana nenvilädiko äsökons oni.

Nu ämufon love maged smalik in frem blägik balugik. “O ‘Elisabeth’!” bäldikan äsagom nelaodiko, e sosuno ispikom vödis, tim icenon: äbinom ün yunüp oka.

CILS

Suno maged keinik jipula smalik äkömof lü om. Pänemof ‘Elisabeth’, e bo älabof lifayelis lul; om it äbinom telna so bäldotik. Zü särvig älabof stofädi redasadinik; at ägevon ofe pö logs braunik oka logoti plitülik.

“O ‘Reinhard’!” ävokädof, “labobs lelivi, lelivi! dü del lölik no julami, e dü odel i no”.

‘Reinhard’ äpladom kalkulasletoti, keli ya älabom dis brad, nämöfiko poi domayan, e täno cils bofik ärönons da dom ini gad e da gadayan plödio ini yebalän. Vaken no pispetöl äpöton gloriko lü ons.

‘Reinhard’ ibumom is ko yuf ela ‘Elisabeth’ domi binü glunots; in on ävilons lödön dü hitüpasoars; ab bam nog ädefon. Nu äprimom sunädo vobi; klufs, fög e boeds zesüdik ya piblümükons.

Vüo ‘Elisabeth’ ägolof ve daem ed äkonletof ini lebavet oka sidis linafomik maluva natädik; me ats ävilof mekön oke jänis e särvigatanodis; e ven ‘Reinhard’, to klufs blegio piflapöls ömiks, fino ga ilemekom bami oka, e nu dönu ästepom plödio ini solalit, of ya ägolof fagiko de top isik su finot votik yebalän.

“O ‘Elisabeth’!” ävokom, “o ‘Elisabeth’!” ed ekö! äkömof, e herakrugüls ofik äfänädons.

“Gö!” äsagom, “nu dom obsik binon blümik. Ehitikol vo vemo; nügololöd! oseidobs obis sui bam nulik. Okonob ole bosi”.

Täno ons bofik ägolons ninio, ed äseidons okis sui bam nulik. ‘Elisabeth’ äsumof linilis ofik se lebavet, ed äkedülof onis len tanamafads lunik; ‘Reinhard’ äprimom ad konön: “Vöno jispulans kil ädabinofs …”

“Ag!” ‘Elisabeth’ äsagof, “atosi vo sevob nenbuko; no sötol konön ai otosi”.

So ‘Reinhard’ ämutom klemön jenotemi dö jispulans kil, e pla on äkonom jenotemi dö man pöfik, kel pijedon ini leonasep.

“Ebo ün timül et äbinos neit”, äsagom, “sevol-li? äbinos neit go dagik, e leons äslipons. Semikna ye äcavons, ed äsetenükons linegis redik oksik; täno man ädremom sekü lejek, ed äniludom, das göd ökömon. Täno süpiko sviet litik äsüikon zü om, e ven älölogom, silanan ästanon fo om. Atan ävinegon omi me nam oka, ed änügolon täno stediko ini klifs”.

‘Elisabeth’ idalilof küpäliko. “Silanan-li?” äsäkof: “Älabon-li üfo flitämis?”

“Atos vo te binon konot,” ‘Reinhard’ ägespikom; “silanans ga no dabinons.”

“Ab sagolös!” ‘Elisabeth’ äsagof, “leons üfo dabinons-li?”

“Leons-li ? Vo fümo leons dabinons! In Lindän; us lugodikultans fimädons onis fo vab e vaboms me ons da däsärt. Ven obinob daülik, ob it vilob golön seimna usio. Us binos mödamilna jönikum ka topü obs; us nifüp leno dabinon. Ol i mutol golön ko ob. Vilol-li”?

“Si!” ‘Elisabeth’ äsagof; “ab mot oba i mutof kegolön, ed i mot ola”.

“Nö!” ‘Reinhard’ äsagom, “jietans täno obinofs tu bäldiks, no okanofs kegolön.”

“Ab no dalob golön soeliko.”

“No täno odalol atosi; ün tim tänik ovedol jenöfiko jimatan obik, ed ön jenet somik votikans no labons gitäti ad büdön ole bosi.”

“Ab mot obik odrenof.”

“Ga ogekömobs,” ‘Reinhard’ äsagom mäpetiko; “sagolöd te stedo: vilol-li tävön ko ob? Voto ogolob soeliko; e täno neföro ogekömob”.

Pö jismalikan, drenam tio äsüikon. “No lulogolöd ga obi me logs so zuniks!” äsagof, “vilob vo golön ko ol lü Lindän.”

‘Reinhard’ ägleipom ofi ko fred ledrolik len nams bofik ofa, ed ätirom ofi plödio sui yebalän.

“Lü Lindän, lü Lindän!” äkanitom, ed ätulom ko of so mäpetiko in sirkül, das stofädil redik ofa äjuton de särvig. Täno ye süpiko äsägleipom ofi, ed äsagom fefo: “Ga nos odavedon se atos; no labol kuradi.”.

“O ‘Elisabeth’! O ‘Reinhard’!” pävokos de gadayan. “Is, is binobs!” cils ägespikons, ed äkipölo namis odik äbunülons lomio.

IN FOT

So cils älifons kobo; of suvo äbinof pro om tu stilik, om suvo äbinom pro of tu mäpüdik, ab no älüvons odi kodü atos; livadüpio tio valikis älifädons kobo, nifüpo in cems no gretiks motas oksik, hitüpo in fotül e fel.

Ven semanaedo jiel ‘Elisabeth’ pö kom hiela ‘Reinhard’ päblamof fa julatidan, äjoikom sletoti oka zuniko sui tab, ad stirön lü ok zuni mana. No päküpos.

Ab ‘Reinhard’ äperom küpäli lölik ad tidods taledavik; pla atos älautom poedoti lunik; in at äleigodom oki lä kvil yunik, julatidani lä krov gedik. ‘Elisabeth’ äbinof pijun vietik; kvil älepromom ad vinditön krove gedik, sosus flitäms okik üglofons.

Pö poedan yunik drens äsüikons in logs; älecedom oki vemo sublimiki. Ven ikömom ini dom, äplöpom ad dagetön pärgamenapämi smalik ko bleds vietik mödik; sui pads balid äpenom in penät kälöfik poedoti balid oka.

Suno pos atos äkömom ini jul votik; is äbligidom flenädi nulik ömik kol hipuls bäldota okik; ab kosäd oka ko ‘Elisabeth’ no pätupon dub atos. De märs, kelis ikonom ofe vönädo ai dönu, nu äprimom ad nüpenön utis, kels iplitons gudiküno ofi; pö atos in om suvo klien äsüikon ad nünotodön ini ons bosi tikas lönik oka; ab, no äsevom sekü kod kinik ai no äkanom sludön ad atos.

Somo ädapenom kuratiko onis, soäsä om it ililom onis. Täno ägivom bledis ele ‘Elisabeth’, kel äkipedof kälöfiko onis in sleifakät kasäta okik; ed ägevos ome saidäli plitik, ven älilom, das äloreidof semikna soaro pö kom oma lo mot ofik konotis at se päms fa om pibepenöls.

Yels vel ipasetikons. ‘Reinhard’ ölüvom zifi demü studs fovik oka. ‘Elisabeth’ no äkanof magälön, das nu tim löliko nen ‘Reinhard’ ödabinon. Äfredükos ofi, ven äsagom ofe tü del semik, das, äsä büiko, öpenom märis pro of; ävilom sedön onis ofe kobü peneds mote oka; ömutof täno penön ome, vio öplitons ofi.

Detäv änilikon; büiko ye rimod nog ömik pälasumon ini pärgamenapäm. Te at äbinon klän pro ‘Elisabeth’, do of äbinof koded ad buk lölik e ad poedots mödikün, kels pianiko fulükons tio lafi bledas vietik.

Äbinos ün yunul; ‘Reinhard’ ödetävom tü del sököl. Nu äviloy zelön kobo nog balna deli zälik. Demü atos, pänoganükon in sog ze gretik lespat länädik lü bal fotas niloseatik.

Veg mö hols anik lunik jü sim fota päbevegon in vab; täno äsälodoy viktualabäsetis, ed ämalekoy fagikumio. Büikumo firafot ämuton paduspatön; äbinos koldülik e lulitik, e valöpo glun pibestürülon me firanads feinik.

Pos spat lafadüpik, äkömoy se dag firas ini buegem flifädik; is val äbinon litik e grünik, semikna solastral ädranon da tuigem bledagik; yatil äbunon sus kaps onsik de tuig lü tuig.

Su top, kö buegs rubäldik me bledems okas ikobioglofons ad bledemabobot dulogamovik, sog ästopon. Mot ela ‘Elisabeth’ ämaifükof bali bäsetas; söl bäldik äbitikom as viktualamastan.

“Kömolsöd ols valik züi ob! o böds yunik!” ävokom. “E suemolsöd kuratiko utosi, kelosi mutob sagön oles! As janed, alan olas odageton bodedülis teik tel; bör eblibon in dom; läzibi ols it omutols sukön okes. Frags saidik dabinons in fot, sevabo pro utan, kel sevon ad tuvön onis. utan, kel binon neskilik omutom fidön bodi oka nen läzib alseimik; so jenos valöpo ün lif. Esuemols-li spikädi oba?”

“Lesi!” yunikans ävokädons.

“Vö! ekö!” bäldikan äsagom, “on ye no nog binon finik. Obs: bäldikans “ ya saidiko ezigolobs ün lif obsik; sekü kod at nu oblibobs domo, atos binon: is dis bims vidik at, ed osäjalobs pötetis, ed omeikobs fili, ed oblümükobs fidedi, e ven glok ojonon düpi degtelid nögs i pokükons.

Tä atos, debols obes lafi fragas olsik, dat i okanobs bötön poszibi. E nu gololsöd lofüdio e vesüdio e binolsöd gidöfiks!”

Yunikans ägrinedons me logods jäpilik valasotik.

”Stopö!” söl bäldik ävokädom nogna. “Atosi vo no nedob sagön oles: utan, kel utuvon nonikis, kludo i onedon deblünön nonikis; ab, atosi memidolsöd gudiko de obs! bäldikans i ogeton nosi. E nu pro del at saidiko egetols lejonodis gudik; if nu olabols nog fragis lä ats, so olifädols i adeli pötiko.”

Yunikans älabons meugi ot, ed äprimons ad ledunön päriko vestigatevi.

“Gö! o ‘Elisabeth’!” äsagom ‘Reinhard’ “sevob topi, kö fragaplans glofons; no onedol fidön bodi teik”.

‘Elisabeth’ äsnobof kobio tanodis grünik stolahäta okik, ed älägof oni love brad. “Soö! kömolös!” äsagof, “bäset blümon.”

Täno ägolons ai fagikumo ini fot; da jadabimem luimöfik nedugolovik, kö val äbinon stilik, plä vokäd falokas in lut sus ons nelogädikas; täno dönu du donaplanem densitik, so densitik, das ‘Reinhard’ ämutom fogolön ad kulön luvegi, ad pleifön is tuigi, ad flanioblegükön us tedrili. Suno ye älilom, das pödü om ‘Elisabeth’ ävokof nemi oma. Ägüflekom oki.

“O ‘Reinhard’!” ävokof. “Stebedolös ga! o ‘Reinhard’!”

No äkanom küpön ofi; fino älogom in fagot anik ofi ko bimüls äkomipöli; kapil feinik ofa te töbo älogädon sus tipots filigas. Nu ägegolom nogna ed äsedugom ofi da brul kebas e bimülas lü top mänsidik, kö pabs blövik äluflitons vü fotaflors soalik.

‘Reinhard’ ämoluröbom heris luimik ofik de logodil ihitiköl; täno ävilom suseidön ofe stolahäti ed of no ävilof dälön atosi; täno ye äbegom ofe, e nu ga ädälof osi.

“Kitopo üfo frags olik binons-li?” äsäkof fino, du ästopof ed ädunof natemi vemik.

“Is ebinons,” äsagom; “ab bufods ekömons isio büikumo ka obs, u marts u ba laläfs.”

“Si!” ‘Elisabeth’ äsagof, “bleds nog dabinons; ab no spikolöd is dö laläfs! Gö! binob nog leno fenik; ofövobs suki.”

Fo ons bluk smalik ädabinon, e su votajol dönu fot. ‘Reinhard’ ätovom eli ‘Elisabeth’ sui brads oka, ed äpolom ofi votajolio. Pos brefüp äsestepons se bledapriel jadik dönu ini mänsidatop veitik.

“Is fümiko frags dabinons,” jipul äsagof, “smelos so svidiko”.

Ägolons sukölo da spad solöfiko, ab ätuvons nosi. “Nö!” ‘Reinhard’ äsagom, “binos te benosmel brüyära.”

Frambodarubuds e luägs ätopons pemiko; smel nämöfik brüyäras, kels turniko sa yeb lövik ätegons topis nenbimik gluna, äfulükon luti.

“Binos is soalik,” ‘Elisabeth’ äsagof; “kiöpo votikans mögobinons-li?”

Dö geveg, ‘Reinhard’ no itikom.

“Stebedolös te! Kiöpao vien kömon-li?” äsagom ed ätenükom löpio nami oka. Ab vien nonik ädabinon.

“Seilolös!” ‘Elisabeth’ äsagof, “niludob, das elielob spikön onis. Vokolös seimna in lüod usik!”

‘Reinhard’ ävokädom da nams kevio päkoboyümöls: “Kömolsöd isio!

“Isio!” ägetonos.

“Gespikons,” ‘Elisabeth’ äsagof ed äflapof ta od namis oka.

“Nö! äbinos nos, äbinos te leog.”

‘Elisabeth’ ägleipof nami ela ‘Reinhard’. “Dredälob”, äsagof.

“Nö!” ‘Reinhard’ äsagom, “atos no zesüdon. Is binos magifik. Seidolös oli us ini jad vü kebs! Takädobsös dü brefüp; otuvobs vo votikanis”.

‘Elisabeth’ äseidof oki dis bueg lovelagöl, ed ädalilof küpäliko äl flan valik; ‘Reinhard’ äseidom in fagot mö steps anik de plad at su stamod, ed älogedom seilölo lü of.

Sol ästadon stediko sus ons; äbinos hit glutik zedela; musaks stalablövik smalik äs gold nidöls ävebons me flitäms branöl in lut; zü ons brum feinik ätonon, ed ömna äliloy de nined fagik fota pigi pikitas e vokädi fotabödas votik.

“Dalilolös!”‘Elisabeth’ äsagof, ”toenoy.”

“Kiöpo-li?” ‘Reinhard’ äsäkom.

“Pödü obs. Lilol-li? Binos zedel.”

“Kluo pödü obs zif topon; ed if ogolobs stedo in lüod at, so otuvobs fümiko votikanis.”

Somo äprimons gevegami oksik; suki fragas iklemons, ibä ‘Elisabeth’ ivedof fenik. Fino da bimem smil soga ätonon; täno älogons i lunidili stofäda vietik su glun, at äbinon tab, e su at frags ön bundan ädabinons.

Söl bäldik ilenükom särväti ini knopahog, ed ägevom yunikanes fövoti spikädas südöfik oka, du ziliko äseakötom diledis de loet.

“Ekö! us zogans binons,” yunikans ävokädons, ven äloegons kömön da bimem eli ‘Reinhard’ ed eli ‘Elisabeth’.

“Isiö!” söl bäldik ävokädom, “vagükolsöd särvätülis, deükolsöd hätis! Dajonolsöd nu uti, keli etuvols!”

“Faemi e soafi!” ‘Reinhard’ äsagom.

“If ats binons val,” bäldikan ägesagom, ädajonölo ones bovi fulik, täno mutols i dakipön onis. Sevols rajani; is nosdunans no pazibons.”

Fino äleadom ye slüdön oki, e nu fidäd päjenükon; leigüpo turd äkaniton se yunipafotil.

So del äpasetikon. ‘Reinhard’ ye ga ituvom bosi; do no äbinos frags, ga i iglufos in fot. Ven ikömom ini lom, äpenom ini pärgamenapäm bäldik oka:

 

Is nilü kliv bela

vien lölo nonon;

lagons tuigs bima,

jicil binof dis on.

In tüum seadof

lölo in benosmel;

blovamusaks zü of

brumons in lutamel.

Fot binon so stilik,

logof zi visedo;

braunahers ofik

nidons dub sol jöno.

De fag kukuks smilons,

ma ced ninik oba,

ye logs ofa binons

logs goldik neüfa.

 

Klu no äbinof te jijeläb oma; äbinof pro om: sümbol löfida e klänöfa valikas lifa dagloföl oma.

AB CIL ÄSTANON FÄTO

Kritidasoar änilikon. Äbinos nog poszedel ven ‘Reinhard’ äseadom kobü studans votik in konsälöpakav staudöpik len tab kvärepaboadik bäldik.

Lampads len völs pifilidons, ibä is dono ya älulitikos; ab lotans ikobikoms ön num smalik, bötans ästutoms nenjäfo ta mönakölüms.

In gul bobota-spadäda viälan e ziterajipul labü lienäds ziganik äseadons; älabons su vüms musigastumis oksik, ed äjinons logön nendemo äl lüod lindifik.

Pö tab studanas buon jampänavinaflada ätibäton. “Drinolöd!” o jilöfäb Bömänik oba!” man yunik labü logot noubanülik ävokädom, du älülofom väri fulik jipule.

“No löfilob ati,” äsagof, nen votükam jästäda okik.

“Kanitolöd täno!” noubanül ävokädom, ed äjedom largentakönädi ini vüm ofik. Jipul äluröbof me doats nevifiko da hers blägik oka, du viälan äsagom nelaodiko bosi ini lil ofik; ab ägemufükof kapi, ed ästütof cüni sui ziter oka.

“Pro atan no opläyom” äsagof.

‘Reinhard’ älöbunom ko vär in nam, ed äpladom oki foi of.

“Kisi vilol-li?” äsäkof todiko.

“Logön logis ola!”

“Demädi kinik logs obik labons-li pro ol?”

‘Reinhard’ ädologom fäkädiko lü of.

“Sevob vo, binons dobäliks!”

Äseitof cügi oka ini nam plenöfik ed älülogof lükölo omi. ‘Reinhard’ ätovom väri oka leni mud.

“Benü logs sinik jönik ola!” äsagom, ed ädrinom.

Äsmilof ed äjedof votaflanio kapi.

“Givolöd!” äsagof, e du älüodükof logis blägik oka äl omiks, ädrinof nevifiko reti. Täno äplökof kiltonodi, ed äkanitof me vög donöfik e lefäkik:

 

Te adelo

binob jönik;

ab ün odel

vo fainik.

 

Si! ün düp at

dutol lü ol;

ab soalo

odeadob.

 

Du viälan äprimom ün timot vifik, äkömölan nulik äsogom oki lä grup.

“Ävilob ramenön oli, o ‘Reinhard’!'” äsagom. “Imogolol ya; ab kritidacil eloton lomü ol.”

“Kritidacil-li?” ‘Reinhard’ äsagom, “on no plu kömon domü ob.”

“Zö! cem lölik olik älabon smeli fira e kekas braunik.”

‘Reinhard’ ädopladom väri se nam, ed ägleipom luhäti oka.

“Kisi vilol-li dunön?” jipul äsäkof. “Ogekömob.”

Äfronükof flomi. “Blibolös!” ävokädof nelaodiko, ed älülogof omi komunöfiko.

‘Reinhard’ äzogom. “No kanob osi,” äsagom.

Äjoikof omi smilölo me tipot futa okik. “Mogololöd!” äsagof. “Gudol pro nos; ols kobik valik gudols pro nos.” E du ädeflekof oki, ‘Reinhard’ äbexänom nevifiko tridemi kava.

Plödo su süt äbinos mu lulitik; äsenom nifüpaluti flifädik ta flom hitik oka. Is ed us sviet litik fira litagik äsestralon da fenäts, ömna äliloy ninao noidi flutülas e tünatrompetas smalik, e bevü atos vögis cilas yuböl.

Trups lubegacilas ägolons de dom bal lü votik, ud ägrämons sui tridemastutöms ed ästeifülons ad dagetön da fenäts logedi lü glor pro ons nedagetovik.

Semikna i yan pämaitiron süpo, e vögs zanädik äsemofons trupi lölik visitanas smalik somik se dom mu litik ini süt dagik; votatopo in vestibül kritidalid vönädik pakaniton; bevü atos jipulavögs nedumik ätonons.

‘Reinhard’ no älilom onis, ägolom spidiko ve valikos, se süt bal ini votik. Ven ilükömom leni löd oka, idagikos ti lölöfiko; älöpiovegom tifalölo ve tridem, ed ästepom ini cem oka.

Benosmel svidik äkoskömon omi; atos ägevon ome senäli lomöfik, atos äsmelon, äsä lomo kritidacem mota.

Me nam dremöl äfilidom liti; ed ekö! päked gretik äseaton su tab, e ven ämaifükom oni, zälakeks braunik benosevädik äsefalons se on; sui ons ädabinons primatonats nema omik, kels pifomons me jueg pisustürülöl; vö! nek votik äsä ‘Elisabeth’ äkanof edunön atosi.

Täno äsüikon päkedil ninädöl stofädis feiniko pibrodölis: pokasärvätüls e slivüls, fino peneds de mot e de ‘Elisabeth’. ‘Reinhard’ ämaifükom büiküno lätiki; ‘Elisabeth’ äpenof:

“Juegatonats jönik kanons vo konön ole, kif ekeyufof pö bak kekas; jipösod ot ebrodof slivülis pro ol. Lomü obs nu ovedos vemo stilik ün kritidasoar; mot oba pladof ai ya tü düp: zül e laf spulömi oka ini gul; binos go so soalik ün nifüp at, bi ol no binol is.

Nu ün zädel büik i janafrin, keli ilegivol obe, edeadon; edrenob vemo, ab ga ai ekäledob gudiko oni. Voto ai äkaniton poszedelo, ven sol äsvieton sui cek okik; sevol, mot älovelägof suvo stofedi, ad seilükön oni, ven äkaniton so voiko ko lanäl.

Dub atos nu binos nog stilikum in cem, pläs flen vönädik olik: ‘Erich’ nu visitom obis semikna. Äsagol seimna, das äsümom-la ad plögun braunik okik. Ai mutob betikön atosi, ven ninikom da yan, ed atos binon go tu klaunöfik; ab no sagolöd atosi mote, ovedoföv bo favik.

Rätolös uti, keli ogivob mote olik pötü kritid! No kanol-li tuvedön atosi? Obi it! El ‘Erich’ däsinob obi in kret blägik; emutob ya loseadön kilna pro om, alna dü düp lölik.

Äneplitos obi voiko, das men foginik äseivom so staböfiko logodi obik. No evilob atosi, ab mot obik eslüdof obi; äsagof, ofredükosöv ga vemo lädi gudik: Werner.

Ab no ofölof promi ola, o ‘Reinhard’! No äsedol märis. Ekusadob oli suvo pö mot olik; ab äsagof ai, das ämutol nu bejäfön dinis go votikis, äsä cilöfotis somik. Ab no kredob atosi, binos bo din votik.”

Nu ‘Reinhard’ äreidom penedi mota okik, e posä ireidom penedis bofik ed ifäiplifom ed imokipedom onis, pö om lomiäl nespalik äsüikon. Ägolom dü tim anik mo e ge in cem oka; täno äspikom nelaodiko e lafiko lelilamoviko lü ok it:

 

Ipölavegom tio;

no äsevom vegi;

ab cil ästanon fäto,

äjonon lüodi.

 

Täno ägolom lü penamatab oka, äsumom moni anik, ed ägolom dönu donio sui süt.

Is vüo ivedos stilikum; lits kritidabimas ifilifons, zigols cilas istopedons. Vien älebladon da süts soalik; daülans e nedaülans äseadons famülo kobo in doms oksik; dil telid kritidasoara iprimon.

Ven ‘Reinhard’ äkömöm ini nil konsälöpakava, älilom donao viälapläyi e kaniti ziterajipula; nu dono klokül kavayana ätonon, e maged dofik ämufon löpio ve tridem vidi fivöfo pilitüköl.

‘Reinhard’ ägolom ini jad domas ed äbeigolom täno vifiko.

Pos timil brefik ärivom selidöpi pilitüköl bijutela; e posä iremom is krodi smalik binü korials redik, ägegolom dönu ve veg ot, ve kel ikömom.

No fagiko de löd oka äküpom jipuli smalik me rägs miserabik pivilupöli, kel ästanof nilü domayan geilik, ätöbidölo nensekiko ad maifükön oni.

“Oyufob-li oli?” äsagom.

Jicil ägesagof nosi, ab äsägleipof gleipedi vetik yana.

“Nö!” äsagom, “okanoyöv mögiko plödiomofön oli; kömolöd ko ob! Vilob givön ole kritidakeki.”

Pos atis, äfärmükom dönu yani, ed ägleipom len nam jipuli smalik, kel seilölo ägolof kom om ini löd oma.

Ileadom filön liti pö degol.

“Ekö! kek at binon pro ol,” äsagom, ed ägivom ofe ini lebavet ofa lafi diva lölik oka, te noniki uta labü juegatonats.

“Gololöd nu domio, e givolöd mote olik i de ats!”

Jicil älölogof ko loged plafik lü om; flenöf somik äjinon nekösömön pro of, äkanof geön nosi ad atos. ‘Reinhard’ ämaifükom yani, ed älitükom pro of, e nu jismalikan äjutof ko keks oka äs bäs donio ve tridem e plödio lü dom oka.

‘Reinhard’ ästörom fili in fön, e äpladom nigiäri ipüfiköl sui tab okik; poso äseadikom, ed äpenom; äpenom dü neit lölik penedis mote okik ed ele ‘Elisabeth’.

Ret kritidakekas äseaton no pedoatölo näi om; ab slivülis de ‘Elisabeth’ ilenknopom, kelos älogoton go bisariko lä gun raodaklöfik vietik oma. So nog äseadom, ven nifüpasol äbesvieton vitüris pigladöl, ed äjonon ome viso in lok logodi fefik paelik.

LOMO

Ven ivedos pasat, ‘Reinhard’ ätävom lomio. Ün göd pos lüköm oka, ägolom lü ‘Elisabeth’.

“Kiogretik evedol!” äsagom, ven jipul lunedik jönik äkosgolof omi smilölo. Äredikof, ab ägesagof nosi; nami oka, keli ikipikom ini omik pötü benokömaglid, ästeifülof ad getirön sofiko. Älülogom doto ofi; büikumo no idunof atosi; nu äbinos, äsva bos no komunöfik äsüikon vü ons.

Atos äbleibon i dabinön, ven ibinom us ya lunüpikumo, e ven ai ikömom aldeliko dönu. Ven äseadons soeliko kobiko, pauds ädavedons, kels äbinons dolöfiks pro om, e kelis täno dredäliko ästeifom ad büovitön. Ad labön dü vakenüp muadi fümik, äprimom ad tidön ele ‘Elisabeth’ planavi, keli kudükölo ibejäfom dü muls balid niveralifa okik.

‘Elisabeth’, e kel zuo äbinof lärniälik, äbligidof vilöfiko atosi. Nu ün vig alik ömna lespats ini fel ud ini brüyäralän pädunons; e ven zedelo iblinons domio planavaboki grünik me kebs e flors fuliki, ‘Reinhard’ latikumo pos düps anik ädönukömom ad dilön ko ‘Elisabeth’ tuvoti kobädik.

Ön disein somik, ästepom ün poszedel semik ini cem, ven ‘Elisabeth’ ästanof nilü fenät ed äpeänof gokagöti flifik len bödacek pigoldöl, keli büiko no ilogom us. In cek kanair äbinon, kel äflapon me flitäms oka, e lerorölo äpigon äl doat ela ‘Elisabeth’. Büiko böd de ‘Reinhard’ ilagon in plad at.

“Janafrin pöfik oba ecenon-li pos deadam oka ad goldafrin?”

“Janafrins no kösömons ad dunön so,” mot äsagof, kel spulölo äseadof in stutömastul. “Flen olik: ‘Erich’ esedom oni azedelo de farm oka isio pro ‘Elisabeth’.”

“De farm kinik-li?”

“No sevol-li atosi?”

“Kisi-li üfo?”

“Das el ‘Erich’ edalabikom sis mul bal farmi telid fata oka len Bienalak?”

“No ye esagol vödi bal dö atos.”

“Ö!” mot äsagof, “no nog eseividol-li me vöd bal fleni olik?”

Mot ägolof se cem ad blümükön kafi; ‘Elisabeth’ iflekof bäki lü Reinheard, ed äjäfof nog me bum priela smalik oka.

“Begö! te nog sufädi dü timil smalik!” äsagof; “onu obinob blümik.”

Bi ‘Reinhard’ gü kösöm oka no ägespikom, ägüflekof oki. In logs omik notod süpik glifa äbinon, keli neai iküpof in ons.

“Kisi labol-li, o ‘Reinhard’?” äsäkof, du ästepof nilo lü om.

“Ob-li?” äsäkom nentiko ed äleadom lüodön logis okik drimäliko in ofiks.

“Logodol so lügiko.”

“O ‘Elisabeth’” äsagom, “no kanob löfilön bödi yelovik.”

Älülogof stuniko omi; no äsuemof omi. “Binol so bisarik” äsagof.

Äkipikom namis bofik ofa, kelis takediko äleadof binön in omiks. Suno mot dönu äniniostepof. Pos drin kafa jiatan äopladof oku len spulöm oka; ‘Reinhard’ ed ‘Elisabeth’ ägolons ini näicem ad leodükön planis oksik.

Nu stamens pänumons, bleds e flors päseatenükons kälöfiko, e de sot alik samäds tel päseitons sägikamio vü bleds fliodabuka gretik.

Äbinos poszedel solöfik stilik; in nil te spulöm mota äbrumon, e semikna vög dumik ela ‘Reinhard’ pälilon, if änemom roodis kladas planas, ud if äkoräkom proni neskilik ela ‘Elisabeth’ nemas latinik.

“Nelabob nog mügäti tuvota brefobüik,” äsagof nu, posä tuvot lölik pifümükon e pileodükon.

‘Reinhard’ äsüsumon se pok oka pärgamenapämi vietik smalik. “Ekö! is kaul mügäta dabinon pro ol,” äsagom du äsesumom plani lafasägik.

Ven ‘Elisabeth’ älogof bledis pibepenöl, äsäkof: “Elautol-li dönu märis?”

“Ats no binons märs, “ ägespikom ed ägivom ofe buki.

Äbinons teiko poedots; mödiküns atas äfulükons muamo padi bal. ‘Elisabeth’ ägüükof bledi bal pos votik; äjinof reidön te tiädis. “Ven piblamof fa julatidan.” “Ven ipölavegons in fot.” “Ko pasatamär.”“ Ven ipenof obe balidnaedo;” tio valiks pitiädons so.

‘Reinhard’ älogedom xamölo lü of, e du of ai älaipadof, älogom, vio fino red molädik äsüikon in logod ofa ed ästäänikon pianiko löliko love on. Ävilom logön logis ofik; ab ‘Elisabeth’ no älölogof, ed äseitof fino seilölo buki foi om.

“No gegivolös oni so obe!” äsagom.

Äsumof tuigili braunik se bok tünik. “Oninioseitob kebi löfikün ola,” äsagof, ed ägivof ome buki ini nams oka.

Fino del lätik vakenüpa äkömon, e göd detäva. Ad beg oka, ‘Elisabeth’ ädagetof de mot däli, ad dugädön hifleni oka lü potavab, kela stebedöp äbinon in fagot mö süts anik de löd ofik.

Ven äbinons plödü yan, ‘Reinhard’ älofom ofe bradi; ägolom seilölo näi jipul lunedik. Plü äkömons nilikumo nilü zeil okas, plü älabom senäli, das ämutom, büä öleditom dü tim so lunik, sagön ofe bosi zesüdik — bosi, de kelos völad valik e löfid valik lifa fütürik oma osekidonsöv, e ga no äkanom datikön vödi lelivüköl. Atos ädredälükon omi; ävegom ai nevifikumo.

“Okömol tu latiko,” äsagof, “düp degid ya etonon de glüg: Sänt Maria.”

Ägolom too no vifikumo. Fino äsagom stötölo: “O ‘Elisabeth’!” nu dü yels tel go no ologol obi — olelöfol-li obi täno nog leigo äsä anu, ven obinob dönu is?”

Änutof, ed älülogof omi flenöfiko ini logod.

“Epläidob id oli,” äsagof pos paud.

“Obi-li? Ta kin atos äzesüdon-li?”

“Ta mot oba. Äspikobs äsoaro nog dü tim lunik dö ol, ven imogolol. Äcedof, das no plu äbinol so gudik, äsä ibinol.

‘Reinhard’ äseilom dü pülatimil; ab täno äkipom nami ofik ini okik, e du älogedom ofi fefiko ini logs cilöfik ofa, äsagom:

“Binob nog leigo gudik, äsä ebinob; süadolöd tefü atos fümiko! Kredol-li osi? o ‘Elisabeth’!”

“Si!” äsagof. Äsäkipom nami ofik, ed ägolom vifiko ko of da süt lätik. Plü ledit änilikon, plü fredikum logod oma ävedon; me of ävegom tio tu vifiko.

“Kisi labol-li? o ‘Reinhard’!” äsäkof.

“Labob kläni, kläni jönik!” äsagom, ed älülogom ofi me logs nidöl. “Ven pos yels tel obinob dönu is, olelilol oni.”

Vüo irivons potavabi; tim äbinon ebo saidik. Nog balna ‘Reinhard’ ägleipom nami ofik. “Adyö!” äsagom, “adyö! o ‘Elisabeth’! No glömolöd osi!”

Älemufükof kapi. “Adyö!” äsagof. ‘Reinhard’ änüxänom, e jevods stirikons. Ven vab ävabon züi sütagul, älogom nog balna magedi löfik ofa, soäsä ägegolof nevifiko ve veg.

PENED

Pos yels tio tel, ‘Reinhard’ äseadom fo lampad oka bevü buks e penäds stebedölo fleni, ko kel äplägom studis kobädik. Ek äbexänon tridemi. “Niniö!” — Äbinof jilotidan. “Penedi pro ol, o söl: Werner!” Täno ämoikof dönu.

‘Reinhard’ sis visit oka in lomatop no ipenom ele ‘Elisabeth’, e no igetom penedi de of. I pened at no äbinon de of; äbinos penät mota oma.

‘Reinhard’ äsäplifom penedi ed äreidom, e suno äreidom sökölosi:

“Ün bäldot olik, o cil löfik oba! yel alik labon logoti lönik okik; ibä yunanef no leadom mütön oki. Is i ömikos evotikon: bos, kelos in prim sio odolon oli, if suemob ye verätiko senäli ola:

‘Erich’ edagetom ädelo fino dälavödi de ‘Elisabeth’, posä ilisitom oni ün yelafoldil lätik telna nensekiko. Ai no äkanof sludön ad atos; nu fino ga edunof osi; binof ibo nog so vemo yunik. Mated ojenon suno, e mot ofa omogolof täno ko ons.”

BIENALAK

Dönu yels ipasetikons. Su fotaveg jadik doniozugöl tü poszedel florüpik vamik, man yunik labü logod nämöfik pebraunüköl ätevom.

Me logs gedik fefik älogom spetätiko ini fag, äsva äspetom fino votikami vega balfomik, kel ye ai no ävilom kömön. Fino luvab feilanik älopiokömon nevifiko donao.

“He! o flen gudik!” hitevan älüvokädom feilani näi vab golöli , “veg at zugon-li stediko lü Bienalak?”

“Ai stediko föfio,” man ägespikom, ed äletirom len klöpahät oka.

“Binos-li nog fagik usio?”

“Binol nilo fo on, o söl! Nedol smökön pipeti läs lafiki tabaka, ed urivol laki; siöradom topon mu niliko len on.”

Feilan äbeivegom; votikan ägolom vifikumo ve veg dis bims. Pos düpafoldil bal nedeto jad süpo äfinon; veg äzugon ve kliv, de kel sömits kvärepas tumyelik töbo äsüstegons. Fagio love ons länod veitik solöfik äsüikon.

Dibiko dono lak ätopon, takiko, dofablöviko, tio züo päzüölo dub fots grünik fa sol päbesvietöls; te tö top bal ats äseazugons ed ägevons fagiologami dibik, jüs i at pämiedükon dub bels blövik.

Traväro viso, zänodü bledem grünik fotas, dalabot ätopon, äsva pitegon me nif; atos äbinon flukeps floröl, e se ats su jol geilik siöradom äsustegon, vietiko ko teins redik. Stork älöpiofliton de sim ed äsirkon nevifiko sus vat.

“O Bienalak!” hitevan ävokädom.

Äbinos ze, äsva irivom nu zeili täva okik; ibä ästanom nenmufo, ed älogom love sömits bimas nivodü futs oka lü jol votik, kö lokamamgod siöradoma äkledon nevifiko in vat. Täno süpiko äfovom vegami okik.

Nu veg äzugon tio skapiko donio ve bel, sodas bims donik dönu ägevons jadi, ab leigüpiko äklänedons logami lü lak, kel te is ed us änidülon da gäps vü tuigs.

Suno veg äzugon dönu sofiko löpio, e nu deto e nedeto bimem änepubon; pla on vitidalubels deneiiko blediks ätenikons ve veg: len flans bofik ona flukeps floröl ästanons fuliko me biens brumöl ä grulöls. Man gravik in plögun braunik äkoskömom tevani. Ve irivom tio omi, älefänom luhäti oka ed ävokädom me vög klelik:

“Benokömö! benokömö! o blod: ‘Reinhard’, benokömö ini dalabot: Bienalak!”

“God dabenükomös oli! o ‘Erich’! e dani pro benokömaglid olik!” votikan älüvokädom omi.

Täno ikömoms nilü od, ed ätenükoms ode namis.

“Binol-li jenöfiko flen vönädik oba?” ‘Erich’ äsagom, ven älogom so niliko ini logod fefik julaflenädana vönädik oka.

“Jenöfiko binob atan, o ‘Erich’! ed ol binol i otan; te logotol tio nog lefredikumo, kas idunol ai ya büikumo”.

Pö vöds at smil freda älefredükon nog mödikumo lienädis balugik ela ‘Erich’.

“Si, o blod: ‘Reinhard’” äsagom, ätenükölo atane nogna nami oka, “siso etiredob ibo premi gretikün, sevol osi sio”.

Täno ärobom namis oka, ed ävokädom frediko: “Atos ovedon benosüpot! Spetof no atosi, veriko no!”

“Benosüpot-li!” ‘Reinhard’ äsäkom. “Pro kin-li üfo?”

“Pro ‘Elisabeth’”.

“‘Elisabeth’-li! no esagol-li ofe bosi dö visit obik?”

“No vödi bal, o blod: ‘Reinhard’! No betikof oli, i mot no. Epenob ole go kläno, dat fred övedonöf plüo gretikum. Sevol osi; elabob ai disinilis klänilik somik.”

‘Reinhard’ ävedom meditik; natemam äjinon vedön fikulikum pö om, plü äkömoms nilikumo lü farm.

Nedetaflanü veg nu i vitidagads äfinons, ed äsökon pla ons härbatagad gretik, kel äzugon doio tio jü jol laka.

Stork vüo idofliton sui glun, ed äzispaton graviko vü härbatabets.

“He!” ‘Erich’ ävokädom flapilölo ini nams oka, “us dönu Lägüptänaf lunalögik jäfon me tiv pisälabemülas brefik oba!”

Böd äxänon nevifiko ed äfliton sui nuf bumota nulik, kel ätopon finü härbatagad, e kela möns pitegons me tuigs pärsigepas e brikodepas.

“At binon spitifabrik,” ‘Erich’ äsagom; “emeikob oni pas bü yels tel. Febädabumotis büätan: fat obik nulo ebüedom bumön; lödadom ya pebumon fa lefat oba. Somo progedoy me bosil ai plu.”

Ikömoms pö vöds at sui yad spadöfik, kel ämiedon len flans febädabumotis feilik, ed in pödaglun siöradomi, len flanäds kela gadamön geilik äyumon; po at älogoy fomis taxudavölas dofik, ed is ed us sürens äleadons doniolagön tuigis floröl okas ini yad.

Mans labü logods dub sol e vob ivamiköls igoloms love yad, ed äglidoms flenis, dü ‘Erich’ älüvokädom balane e votane komiti u säki dö delavobod omsik.

Täno irivoms domi. Vestibül geilik koldülik älasumon omis, pö fin kela äflekoms okis nedeto ini näigolöp boso dagikum.

Is, ‘Erich’ ämaifükom yani, ed ästepoms ini gadalecem spadöfik, kel in flans bofik pifulükon me lulit grünik, pikodöl dub bundan bledema, kel ätegon fenätis visoik; vü ats ye yans geilik pilemaifüköl telyana äleodons ninikön nidi bundanik florüpasola ed ägevons selogami ini gad labü florabets sirköfik e bledemavöls skapik geilig, piteilöl dub golöp vidik stedik, da kel äselogoy äl lak e fagikumo äl fots visoik. Ven flens änüstepoms, luvien äkospolon omes flumi benosmela.

Su tärat fo gadayan vomamaged jipulik vietik äseadof. Älöädof, ed äkosgolof nüstepölanis; ab lafavegamo äbleibof stanön, äsva ivulof, ed älogetof nenmufiko lü foginan, Smilölö älütenükom ofe nami.

“O ‘Reinhard’!” ävokädof, “o ‘Reinhard’! o God oba! binos ol! no elogobs odi dü lunüp.”

“Dü lunüp no,” äsagom, e no äfägom ad sagön mödikumosi; ibä ven älilom vögi ofa, äsenom doli ninälik in topäd lada, ed äsä älogom lü of, ästanof fo om, äs magod zadik leitik ot, kele bü yels in lomazif oka isagom: “adyö!”

‘Erich’ iblibom ko logod de fred stralik nilü yan.

“Benö! o ‘Elisabeth’!” äsagom, “vö! omi no ispetol, veriko no!”

‘Elisabeth’ älülogof omi me logs söröfik.

“Binol so gudik, o ‘Erich’!” äsagof.

Äsumom löfülo nami slenik ofik ini omiks. “E nü labobs omi,” äsagom, “nu no oletobs, das sosuno olüvom dönu obis. Ebinom plödo dü tim so lunik, ovedükobs omi dönu domöfiki. Logolös te, vio evedom foginik e cädik!”

Loged plafik ela ‘Elisabeth’ ädrefon logodi ela ‘Reinhard’. “Sekos te dub tim, dü kel no ebinobs kobiks,” äsagom.

Tü timül at mot labü kikabäsetik len brad äkomof da yan ninio.

“O söl: Werner,” äsagof, ven älogof eli ‘Reinhard’; “ö! lotan leigo löfik äsä no pespetöl.”

E nu spikotam in säks e gespiks älabon jenädi komunik. Voms äprimofs jäfotis oksik, e du ‘Reinhard’ äjuitom klietotis pro om piblümükölis, ‘Erich’ ifilidom pipi legudik oka, ed äseadom smökölo e spikotölo flanü om.

Ün del balidfovik, ‘Reinhard’ ämutom kegolön ko om domao lü feilalänäds, lü vitidagads, lü humulagads, lü spitifabrik. Val äbenon; mens valik, kels ävobons su laned u lä jäfs, äkabons logotis saunik ä kotenikis.

Zedelo famül äkobokömon ini gadalecem, e täno del ma livüp lotidanas pälifädon pluuneplu kobädiko. Te dü düps bü säned, e dü düps balid büzedela, ‘Reinhard’ äblibom vobölo in cem oka.

Sis yels mödik ikonletom valöpo, kö ikanom dagetön onis, rimodis e lidis pö pöp lifölis, e nu äblümükom oki ad leodükön divi okik, ed üf ömögonsov, ad mödükumön oni me penets nulik se züamöp.

‘Elisabeth’ äbinof valatimo sofälik ä flenöfik; plütotis laidaleigik ela ‘Erich’ älasumof ko danöf tio mükik, e ‘Reinhard’ semikna ätikom: jicil lefredik vönäda sio ispetidof, das üvedoföv vom läs stilik.

Sis del telid steba okik äkösömom ad dunön soaro spati nilü lak. Veg äbeizugon nilöfiko donü gad. Finü on, su daemod seädik dis biads geilik bam äbinon; mot igevof one nemi: Soarabam, bi plad ona ätopon äl vesüd, e bi demü mödikumam sola pägebon mödiküno ün soar.

Pö naed semik, ven ägekömom soaro de spat ve veg at, päsüpädom dub rein. Äsukom jeli dis tiliad len vat topöl; ab togs vetik ädranons suno da bleds. Om ga leluimik äsufedom ini rein ed äfövom nevifiko gevegami oka.

Äbinos tio dagik; rein ävedon ai densitikum. Ven änilikom nilü soarabam, äkredom ad küpön vü biadastams lunidöl vomamagedi vietik. Ästanof nenmufiko, ed äsä pö nilikam äkredom ad dasevön, äflekölo oki äl om, äsva äspetof eki.

Äkredom, das äbinof ‘Elisabeth’. Ven ye älüstepom vifikumo ad rivön ofi, e ad gegolön täno kobo da gad ini dom, ädeflekof oki nevifiko ed änepubof ini näigolöps dagik.

Atosi no äkanom suemükön oke; äzunom tio ta ‘Elisabeth’, e too ädotom, va of ibinof jiatan; ab ädredilom ad besäkön ofi dö atos; si! pö gegol oka no ägolom ini gadalecem, teiko ad no küpön bo nükömi ela ‘Elisabeth’ da gadayan.

MOT OBA IVILOF

Poso mö dels anik, äbinos ya tüi soar, famül, äsä kösömo ün tim et, äseadon kobo in gadalecem. Yans äbinons maifiks; sol ya äbinon po fots in votaflan laka.

Ele ‘Reinhard’ päbegos ad nunön dö pöplids anik, kels pilüsedons ome fa flen su länäd lödöl, e kelis igetom ün poszedel. Ägolom lü cem oka ed ägeömom sunädo poso ko papüraruläd, kel äjinon binädön me bleds klino pebepenöls aniks.

Äseidoy oki len tab, ‘Elisabeth’ flanü ‘Reinhard’. “Oreidobs ma fäd,” äsagom, “ob it no nog eluxamob onis”.

‘Elisabeth’ ämairölof namapenädi. “Ekö! is noats dabinons,” äsagof, “atis mutol kanitön, o ‘Reinhard’!”

Ed atan äreidom nu balido priomalidilis lalpanas Tirolänik, du pö reid semikna äkanitom me vög lafalaodik melodi yofik. Lefred valemik ädavedon pö sog smalik.

“Kin ga emekom-li lidis jönik at?” ‘Elisabeth’ äsäkof.

“Ö!” ‘Erich’ äsagom, “atosi kanoy vo sludön ma lits it; skrädans e herans, e kompenans lusoga yofiälik somik”.

‘Reinhard’ äsagom: “Go no pämekons; glofons; falons se lut, flitons love län, äsä lutofads, täno isio e täno usio, e pakanitons otüpo in tops mil. Dajäfi e sufi lönikis obsikis tuvobs in lids at; binos, äsva obs valik eyufobs-la ad mekön onis”.

Äsumom bledi votik: “Ästanob su bels gretik…”

“Ati sevob!” ‘Elisabeth’ ävokädof. “Tonodolös te! o ‘Reinhard’! oyufob oli.”

E nu äkanitons melodi ut, kel binon so klänöfik, das no kanoy kredön, das pedatikon fa mens; ‘Elisabeth’ ko lalt boso peklänedöl oka in duged tenora ela ‘Reinhard’.

Vütimo mot seadölo äjäfof me näg. ‘Erich’ iplifom namis oka, ed älülilom küpäliko. Ven lid äfinon, ‘Reinhard’ ädoseitom seilölo bledi. De jol laka in soarastil toenod jepaklokülas älöpiokömon; nenvilädo ädalilöns; täno älilons kanitami hipulavöga kleilik:

 

Ästanob su bels geilik,

ed älogob ini fälid vidik, …

 

‘Reinhard’ äsmililom: “Lilols-li ini? So papakon de mud lü mud”.

“At pakaniton suvo in topäd at,” ‘Elisabeth’ äsagof.

“Si!” ‘Erich’ äsagom, “binon galedan: Kaspar; mofom lomio bubis yunik”.

Ädalilons nog dü timil anik, jüs toenod löpo fo febädabumots imoikon. “Ats binons rutonods,” ‘Reinhard’ äsagom; “dabinons klänedo in nined fota; God te sevom utani, kel etuvon onis”.

Äsüsumom bledi nulik.

Ivedos ya dagikum; soaravoal redik äbinon äs sköm su fots votaflanü lak. ‘Reinhard’ ämairölom bledi, ‘Elisabeth’ äpladof nami oka sui siem bal ona, ed änülogof ini on. Täno ‘Reinhard’ äreidom:

 

Mot oba ivilof, das

äsumob votikani:

Keli büo älabob,

öglömoböd utani!

Atosi no äkanob.

 

Moti oba kusadob;

no ebitof gudiko.

Bos, kel büo ägudon,

nu evedon sinik. O!

no sevob, kis osekon.

 

Pla pleid e fred oba

edagetob liedi.

Ag! das no ijenosös!

Buikumo lepöfi

fät obe igevonös!

 

Dü reid ‘Reinhard’ isenom dremili tio neküpoviki papüra; ven ifinükom oni, ‘Elisabeth’ ägemufükof nelaodiko stuli oka, ed ägolof seilölo donio ini gad. Loged mota äsökon ofi. ‘Erich’ ävilom sögolön; ab mot äsagof: “‘Elisabeth’ mutof bejäfön bosi plödo”. Somo atos änejenon.

Plödo ye dag soara äküpovikon aiplu in gad e lak, neitapabs äjutons brumölo bei yans maifik, da kels väp floras e bimülas aiplu änüdranon; löpio de vat kvagam frogas äkömon, donü fenäts reitak äkaniton, fagikumo in gad reitak votik; mun älogon love bims.

‘Reinhard’ älogedom nog dü timil lü plad, kö maged ela ‘Elisabeth’ inepubon in bledemagolöps; tän äkoborölom namapenädi oka, äglidom komanis, ed ägolom da dom donio lü vat.

Fots ätopons seilölo ed äjedons jadi okas fagiko love lak, du zänod ata ästadon in lulit luimik muna. Seimikna visip pülik ädremilon da bims; ab atos no äbinon vien, äbinos te natem hitüpaneita.

‘Reinhard’ ägolom ai ve jol. In fagot de jol mö portat stonijeda äkanom küpön nümfeadi vietik. Süpo pö om klien äsüikon ad logön nilo oni; ädeükom spido klotis oka ed ägolom ini vat. Äbinon nedibik; plans e stons japiks ävioddons futis oma ed aino äkömom ini dibot svimöfik.

Poso ye süpo lestab ämoikon, vat äkobovirilon sus om, e tim semik äpasetikon, büä äkömom dünu len sürfat. Nu ämufom me nams e futs oka, ed äzisvimom sirkülo, jüs äsevom dönu nümfeadi; äfloton svaliko bevü bleds gretik klilik.

Äsvimom nevifiko jolio, ed ätuvom semikna bradis oka se vat, sodas tofs doniotoföl änidülöns in munalit; ab äbinos, äsva fagot vü om e flor äblebon leigik; te jol ätopon, if ägülogom, in voal ai nekleilikum po om. Too no äyilädom desinodi oka, ab älaisvimom takediko in lüod ot.

Fino ikömom so niliko nilü flor, das äfagom ad küpon kleiliko in munalit bledis largentasümik ona; otüpo ye äsenom, äsva pifanom in filät; kauls smufik älöikons de lestab ed ätedrilons len limäds nüdik oma.

Vat nesevädik ätopon mu blägiko zü om; po ok älilom buni fita; ädagetom in lömin nekösömik süpo senäli so miklänöfiki, das mekädo äsleitom kaulemi tedrilöl planas, ed äsvimom ön spid gretikün lü jol. Ven ägülogom de plad at love, nümfead äbinon, äsä büiko, in fag e soal su sürfat vata dibik dagik.

Äklotom oki ed ägegolom nevifiko domio. Ven ästepom se gad ini lecem, ätuvom eli ‘Erich’ e moti jäfölis me preparam busidatäva smalik, kel öjenon ün del fovöl.

“Kiöpo ga ebinol-li so latiko ün neit ?” mot älüvokädof omi.

“Ob-li?” äsagom; “ävilob visitön numfeadi; ab no eplöpob”.

“Atosi klülo dönu men nonik suemon!” ‘Erich’ äsagom. “Kikodo, maleditö! isötol-li üfo jäfön me nümfead”.

“Vönädo semna esevob oni,” ‘Reinhard’ äsagom; “ab atos sis lunüp ya epasetikon”.

‘ELISABETH’

Ün poszedel balidfovik, ‘Reinhard’ ed ‘Elisabeth’ äspatons votaflanü lak, nü da bimem, tän su jolasiem seädik geilik.

‘Elisabeth’ idagetof de ‘Erich’ komiti ad seivükön ele ‘Reinhard’, dü fabin oma e mota, logamis jönikün de züamöp nilikün, pato de jol votaflanik äl farm it. Nu ägolons de top bal lü votik.

Fino, ‘Elisabeth’ äfenikof ed äseidof oki ini jad tuigas lovelagöl; ‘Reinhard’ ästanom visü of stutölo ta bimastam; täno älilom fagikumo in fot vokädi kukuk, e pö om süpo äsüikos, das atos valik ya ibinon seimna leigosoik. Älülogom ofi bisariko smililölo.

“Osukobs-li fragis?” äsäkom.

“Nu no binos fragatim,” äsagof.

“Okomons ye suno.”

‘Elisabeth’ älemufükof seilölo kapi; täno älöädof, e bofikans äfövons spati okas; e soäsä [du?] ägolof näi om, loged omik ai dönu äflekon oki lü of; ibä ägolof jöniko, äsva päpolof dub klots okik. Suvo nenvilädiko äpoblibom me step bal, ad kanön lovelogön magedi lölik ofa.

So äkömons sui top nenbimik, me brüyär pibegloföl, de kel äkanoy logön fagiko ini län. ‘Reinhard’ äbiegägom, ed äplökom bosi kebas su glun glofölas. Ven älülogom dönu, logod oka älabon notodi dola lefäkik.

“Sevol-li flori at ?” äsäkom.

Älülogof omi säkölo. “Binon flor brüyära. Eplökob onis suvo in fot.”

“Dalabob domo pämi bäldik,” äsagom; “äkösömob vönädo ad penön in on lidis e rimodis valasotikis; ab sis lunüp atos no plu ejenon. Vü bleds ona i floratuigil brüyära seaton; ab binon te floratuigil fainik. Sevol-li jiutani, kel egivof oni obe?”

Änutof müätiko; ab älüodükof donio logis oka e te älelogof kebi, keli äkipom in nam oka. So ästanons lunüpo. Ven älöükof logis oka lü om, älogom, das äbinons fuliks me drens.

“O ‘Elisabeth’!” äsagom, “po bels blövik et yunüp obsik binon. Kiöpo eblibon-li!”

No plu äspikons; ägolons müätiko nai od donio lü lak. Stom äbinon luimülik, in vesüd lefogs blägik älöpikons. “Mistomül odavedon,” ‘Elisabeth’ äsagof, du ävifükumof goli okik. ‘Reinhard’ änutom seilölo, e bofikans ägolons spidöfiko ve jol, jüs irivons boti.

Dü lovebotam ‘Elisabeth’ äleadof takädön nami oka sui siem bota. Pö gubam älogedom lü of; of ye älogof nenküpölo ve om ini fag. Somo loged omik älüodikon donio, ed äbleibon lüodön sui nam ofik; e nam paelik at äträton ome utosi, kelosi logod ofik iklänedon ome.

Älogom in on lienädi feinik at dola klänik, kel magon oki so vilöfo ini vomanams jönik, kels seatons dü neit sui lad malädik. Ven ‘Elisabeth’ äsenälof, das loged omik älüodon sui nam oka, äleadof slifön ini nevifiko love siem ini vat.

Ven ilükömons ini yad, ätuvons fo siöradom vabi jimigleiniana; man labü krugüls blägik doniolagöl ätridom ziliko luibi, ed äkanitülom nelaodiko melodi ziganik, du dog pistömöl äseaton hekölo nai om. In vestibül jipul labü lienäds jönik bluvik in rägs pivilupöl ästanof, ed ätenükof lubegölo nami oka lü ‘Elisabeth’.

‘Reinhard’ ästeigom nami ini pok okik, ab ‘Elisabeth’ äblümof bü om ed ästürof spidöfo ninädi lölik böba oka ini nam maifik jilubegana. Täno ädeflekof spido oki, e ‘Reinhard’ älilom, vio äbexänof slokölo tridemi.

Ävilom stöpädön ofi, ab äsuenikom, ed äposblibom len tridem. Jipul ästanof no ai nenmufiko in vestibül, ko limun pigivöl in nam oka.

“Kisi nog vilol-li?” ‘Reinhard’ äsäkom.

Äjekof. “No vilob plu bosi,” äsagof; güflekölo kapi oka lü om, e lülogedölo omi me logs bluvik oka, ägolof nevifiko lü yan. Äsevokädom nemi, ab of no plu älilof osi; ko kap päblegüköl e ko brads love blöt pätraväröls ädestepof love yad.

 

Ab soalo

odeadob!

 

Lid vönädik ätonon in lis omik; natemam oma tio ästopon; ästanom us nog dü timil brefik, ädeflekom täno oki ed ägolom ü cem oka.

Äseidom oki ad vobön, ab no äfägom ad tikön, Posä ästeifülom dü düp bal nensekiko osi, ägolom donio ini famülacem.

Nek äbinon us, ätuvom te luliti koldülik grünik; su nägatab ela ‘Elisabeth’ tanod redik äseaton, keli ipolof poszedelo zü särvig. Äsumom oni ini nam oka, ab atos ädolon omi, ed ädoseitom oni dönu.

No älabom takädi; ägolom donio lü lak, ed älivükom boti; ägubom lü votaflan, ed äbegolom nogna vegis valik, kelis ibevegom brefo büo kobü ‘Elisabeth’. Ven ägekömom ini dom, ya idagikos; in yad äkolkömom omi bökan, kel ävilom blinön vabajevodis lü yebalän; tävans änu igekömons.

Pö ninostepam älielom golön mo e ge eli ‘Erich’ in gadalecem. No äniniogolom lü om; ästebom dü timül, ed äxänom täno nelaodiko lü cem oka. Is äseidom oki ini stutömastul nilü fenät; äkredidom oke, das ävilom lilön reitaki, kel äkaniton dono in taxudavöls; ab älilom te peami lada lönik oka. Dono in dom valikans ägolons lü bed; neit äpasetikon, no äküpom osi.

So äseadom dü düps mödik. Fino älöädom ed äseitom oki ini fenät maifik. Neitadav ämüron bevü bleds, reitak ästopedon ad kanitön. Pianiko i blöv dofik neitasila pämodränon lofüdao dub lunid paelayelovik; vien koldülik ädavedon, ed älebladon ta flom hitik ela ‘Reinhard’; laud balid älöpiofliton yöbölo ini lut.

‘Reinhard’ ägüflekom oki süpo e ästepom leni tab; äsenidom ad stib, e ven ituvom oni, äseidom oki, ed äpenom kedetis anik sui bled papüra vietik. Posä idunom atosi, äsumom häti e spatastafi, ed äleadölo posblibön papüri, ämaifükom prüdiko yani, ed ägolom donio ini luyal.

Ini spadüls valik lit göda no nog idranon; domakat gretik su stolajuged ätenükon oki, ed äröbon bäki oka ta nam onik, keli nentiko äkoltenükom one. Plödo spärs ya ätyilpons ed äpredons de tuigs valikanes, das neit äpaseton.

Täno älilom löpo mufi yana; ek äkömon ve tridem donio, e ven älölogom, ‘Elisabeth’ ästanof fo om. Äpladof nami oka sui brad omik, ämufükof lipis, ab älilom vödis nonik.

“No ogekömol dönu,” äsagof fino. “Sevob osi, no lugolöd! Neai okömol dönu.

“Neai,” äsagom.

Äleadof falön nami oka, e no äsagof plu bosi. Ägolom love luyal lü yan, täno ägüflekom oki nog balna. Ästanof nenmufiko su plad ot, ed älülogof omi me logs nenlifik. Ädunom föfio stepi bal, ed ätenükom bradis oka lü of. Täno ädeflekom oki mekädo de of, ed ägolom da yan plödio.

Plödo vol ästadon in gödalit flifädik, davapärlats, kels älagons in spuleds, änidons in solastrals balid. No älogom pödio; ätevom spidöfo plödio; aiplu farmadom silik änepubon pödü om, e fo om vol lölik stäänik ätenikon.

HIBÄLDIKAN

Mun no plu äsvieton da vitürs, idagikos; hibäldan ye äseadom nog ai ko nams pipliföl in stutomastul oka, ed älogedom nenküpo ini spad cema.

Pianiko fo logs oka lulit dagik zü ok äcenon ini lak gretik dagik; vatem bal blägik äsökon po votik, ai dibikum ed ai fagikum, e su lätik in fag so gretik, das logs bäldikana töbo ärivons oni, nümfead vietik äfloton soaliko bevü bleds vidik.

Cemayan ämaifikon, e litastral kleilik äfalon ini cem.

“Binos gudik, das kömol, o Brigitte!” bäldikan äsagom. “Pladolös liti sui tab!”

Täno ämufükom stuli leni tab, äsumom bali bukas pimaipadöl ed ädajäfikom in studs, kelis iplägom seimna me näm yuna oka.

 

6. SPIKOTAMALÄRNODS PRO SPANYÄNAPÜKANS

fa Filippus Johann Krüger

Noet. Küpets in diläd at pepenons fa cifal: Hermann Philipps. Semikna bükapöks pekoräkons bai küpets omik.

NÜDUGOT. [Dil balid].

Spikobsös Volapüki! — Deli gudik! — Dalilolös obi!

Ob binob tidan. Ol binol tidäb. Spikob Volapüki.

At binon tab. At binon gramafon. At binon gramafonasirkot.

Sirkot binon su gramafon. Gramafon stanon su tab.

Seadol su stul nilü tab. Labol buki in nam. Buk binon maifik.

Dalilol sirkoti gramafona. Lärnol ad spikön, suemön, reidön e penön Volapüki. Spikob nevifiko. If spikob nevifiko, suemol obi.

If spikob vifiko, no suemol obi.

[Dil telid].

Soari gudik! Lio stadol-li? — Vemo gudiko, danö! ed ol-li? — Gudiko, danö! Begespikolös säkis obik! Kim binom-li tidan: ol ud ob-li? Ol binol tidan. — Kim binom-li tidäb? Ob binob tidäb [ü: lärnan]. Spikob Volapüki, vo-li[50]? Si! o söl! ab te boso. Kisi labol-li in nam? Labob buki. [ü: Kini labol-li…]

At binon-li buk? Nö! o söl! at binon sirkot gramafona. [Kisi [ü: Kini] logol-li?] Lü kis logol-li? [Dalogob buki obik] Dalogob lü buk obik. — Kisi lärnol-li? Lärnob Volapüki. Suemol-li obi, if spikob nevifiko? Si! o söl! Suemob oli fümo [lesio].

LÄRNOD BALID. Famül obik.

Is famül obik binon: jimatan, son, daut ed ob. Binob söl: ‘X’. Jimatan obik panemof läd: ‘X’. Binob himatan ofik. Binob man. Jimatan obik binof vom. Labobs cilis tel: hipuli e jipuli. Cils panemons ‘Juan’ e ‘María’. El ‘Juan’ labom lifayelis degtel; el ‘María’ labof lifayelis jöl. [ü: El ‘Juan’ labom bäldoti yelas 12; el ‘María’ labof bäldoti yelas 8]. El ‘Juan’ binom son obik. Ob binob fat omik. Jimatan obik binof mot omik. El ‘María’ binof daut obik. Ob binob fat ofik. Jimatan obik binof mot ofik. Els ‘Juan’ e ‘María’ binons cils obsik. Ob binob fat onsik. Jimatan obik binof mot onsik. Binobs pals onsik. Löfobs cilis obsik vemo.

Jimatan obik seadof in kovenastul; reidof buki. Ob seadob e smökob pipi. El ‘María’ stanof nilü fenät. Röbülof dogi e logof lü kat. El ‘Juan’ seadom su kiens okik su glun e pledom me tren oka [ü okik]. [ü: ‘Juan’ seadom su kiens okik su glun, pledölo me tren okik].

LÄRNOD TELID. Säks e gespiks.

Kim binob-li? Binol söl: ‘X’. Kif jimatan obik binof-li? Läd: ‘X’ binof jimatan olik. — Lio panemol-li? Panemob ‘Petrus Álvarez’.

Labob-li cili bal u cilis tel? Labol cilis tel. El ‘María’ binof-li daut obik? Si! o söl! Fümö! binof daut olik. Lifayelis liomödotik labof-li? Labof lifayelis jöl. Kisi dunol-li? Reidob buki.

Ko kin ‘Juan’ pledom-li? Pledom ko kat. El ‘Juan’ labom-li blodis?

Nö! no labom blodis. Lü kim pip at duton-li? Duton lü fat obik.

Smökol-li? Nö! o söl! no smökob. Fat olik smökom-li? Si! o söl!

Voms smökofs-li? Ans sio, votans no. [ü: Ans: si! votans: nö!]

LÄRNOD KILID. Dom obsik.

Lödobs in plödaharat zifa ‘México’ in dom privatik. Sis yels deg lödobs is ed atos pliton obis vemo. Dom obsik binon vemo spadöfik. Labon cemis deg, sevabo lödacemi, studacemi, fidacemi, kvisinöpi, viktualacemi, banacemi e slipacemis fol. Fo dom gad dabinon ko foned smalik in zänod (oka). In gad rosadabimüls mödik dabinons. Zänodü dom yad binon, kel binon butopil famüla obsik. Us yofobs obis dü livüps. Glun papavon me tvils jönik. Floraskals mödik labü flors valasotik: rosads, viols, lels, daliads, kilkölaviols, nards e ret.

Demü kods büsidik buükob zifalifi. Lenoid no pliton obi [u: No plidob lenoidi], ab kanob tuvön stili zesüdik in yad obik. In flan bal nügolöp pro motoravab [tood] dabinon. Garad topon plu pödo. Sus garad dünanacem dabinon.

LÄRNOD FOLID. Spikotam.

Kiöpo lödobs-li? Lödols in dom privatik. Su länäd-li? Nö! lödols in plödaharat zifa: ‘México’. Vemo gudik. Nu sagolös obe: dom obsik binon-li gretik u smalik? Dom olsik binon spadöfik. Dü tim lio lunik lädobs-li us? Dü yels deg. Garad dabinon-li? Si! binon in flan bal pödü dom. Cemis liomödotik labobs-li? Labols cemis deg. Dünanacem dabinon-li? Si! binon sus garad. Gad dabinon-li? Si! gad dabinon fo dom, e labon rosadabimülis mödik. In yad, kö famül staudon in lut lardik, floraskals mödik dabinons.

Zifalif pliton-li oli? Äs ol, demü kods büsidik buükob zifi, ab lenoid no pliton obi.

LÄRNOD LULID. Lödacem.

Nu binobs in lödacem obsik. Binon gretik e pemöbon gudiko. Nügolölo logoy pianodi ko lustul fo on. Sus pianod pänot jönik lagon. Deto noatedaramaril dabinon. Nedeto tuvoy lampadi lektinik. I nedeto donü fenät trök kvärepaboedik vönik binon. Cim binon in gul lödacema. Su cimamulür glok e litemakrons tel, bal su flan alik, dabinons. Po on logoy loki gretik. Deto bukaramar binon. Visü cim söf ko kusens difik binons, e mu nilo kovenastul. Zänodü lödacem tuvoy tabili klöpik. Glun petegon me [u: dub] tapäd bigik.

LÄRNOD MÄLID. Spikot bevü tidan e tidäb.

Kisi logoy-li nügolölo ini lödacem obsik? Logoy pianodi, sus kel pänot lagon.

Kiöpo fenät binon-li? Fenät binon nedeto po trök. — Cim dabinon-li?

Si! o söl! cim dabinon fümo.

Kiöpo binon-li? Binon in gul lödacema nilü pianod. Su pianod yeg seimik dabinon-li? Nö! nos dabinon su on.

E su tabil bos dabinon-li? Nö! leigo su on nos dabinon. Ek seadon-li su söf? Nö! nek dabinon. Nu nek binon in lödacem.

Kiöpo söf stanon-li? Stanon nedeto visü cim. Kisi logol-li su flan detik lödacema? Logob bukaramari. Ninädon-li bukis mödik? Si! o söl! fulon [u: binon fulik] me buks.

Lödacem obsik pliton-li oli? [u: Plidol-li lödacemi obsik?] Cedob oni vemo lefrediki ed on pliton obi vemiküno [u: mu vemo].

LÄRNOD VELID. Leigod.

Spikobsös dö lödacem obsik e dö ut elas ‘González’. Atans binons flens obsik, kels lödons zänodo zifa[51] in dom pluuneplu leigöl ko ut obas. Ab lödacem onas binon läs gretik ka obsik e labon möbis nemödikum. Labon ye, äsä logoy, göbapianodi, du ut obas binon pianod kösömik. I radionaparat mu [ü: vemo] gudik dabinon. Famül obsik ed ut elas ‘González’ löfons musigi. Pato jimatan obik pläyof pianodi vemo gudiko. Kipedof noatedis anik okik in maps e votikis in noatedaramar. Famül ‘González’ no labon noatedis so mödikis äsä obs. Cils obik, pläs pianodons, pläyons i viäli e gitari.

In lödacem elas ‘González’ söf no dabinon, kel binon sio in obsik, ab kovenastuls distöfik dabinons. Taped vemo gretik ä jönik dabinon us, e no mutoy glömön pänoti jönik sus radionaparat.

LÄRNOD JÖLID. Spikotil votik.

Kiöpo famül: ‘González’ lödon-li? Lödon in dom zänodü zif. Dom onsik sümon-li ko obsik [ut obas]? Pluuneplu, ab lödacem olsik binon gretikum ka ut elas ‘González’. Kins binons-li in lödacem obsik, kelis no tuvoy in lödacem elas ‘González’? Bukaramar.

Kin pianodon-li in famül obsik? [ü: Kin pläyon-li pianodi in famül obsik?] Famül lölik pläyon pianodi, ab jimatan olik pläyof gudikumo ka votikans. Löfof musigi vemo.

Pianod obsik binon-li leigo gretik äsä ut elas ‘Gonzáles’? Nö! o söl! pianod olsik binon kösömik ed ut elas ‘González’ binon göbapianod [ü: ed els ‘González’ labons göbapianodi].

Kanol-li pianodön ? Boso, ab no labob livüpi ad skilükön obi. Löfol-li musigi? Si! löfob oni vemo.

LÄRNOD ZÜLID. Pö visit.

Binos zädel soaro. Ek nokon sui yan. Binos nilädan, söl: ‘López’, kel kömom ad visitön obis. Jidünan maifükof yani e vüdof omi ad nügolön ini lödacem. Glidobs omi e lütenükobs ome nami, vüdölo omi ad seidön oki.

Pos pülatimil anik, dönu nokoy sui yan. Binos lädül: ‘Lucía Castelar’, jinef jimatana obik. Änu elükömof de länäd ed opasetikof [ü: olifädof] vigafini lomü obs.

Kidof ziani okik, kel jonodof ofi söle: ‘López’. Täno seidobs obis. Voms spikofs dö vogäd lätik liföfiko. Obs: mans spikobs dö bolit, dö büsids e dö nulods dela. Sunädo jidünan blinof obes kafi e jokoladi, biskutis e biskitis. Jimatan obik bötof kafi e jokoladi, du jinef obik lofof biskutis e biskitis [ed i kekilis].

LÄRNOD DEGID. Zälül; soarazälül.

Soari gudik! o söl: ‘Andrés’! Lio stadol-li?

Vemo gudiko, danö! ed ol-li? Vemo gudiko, danö!

Labolös gudi ad seidön oli!… Pardolös obe! Cedob, das jinef obik änu elükömof… Benokömö! o ‘Lucía’ digik!… Logotof gudiko… Vilob jonodön oli söle: ‘López’… o söl: ‘López’… Labob blesiri ad jonodön oli jinefe obik: ‘Lucía Castelar’. Mu plitö! Ob binob utan, kel plidob!

No vilol-li drinön kafi u jokoladi? [ü: Plidol-li ad sumön kafi u jokoladi?] [u: No vilol-li drinön bovületi kafa u jokolada?] Kafi-li? [u: kafa-li?]

Vemo gudiko.

Desirol-li kafi vemo svidiki, o söl: ‘Andrés’! leigoäsä himatan obik? Nö! danö! o läd! löfob mödiküno kafi nämöfik e drinob oni nen jueg.

Benö! nulod kinik dabinon-li? o söl: ‘Andrés’! Lio dinäds stadons-li? Vemo gudiko, danö! Et uts ola?

No vemo gudiko. Stadons badiko e vedons ai badikums. Jenöfö! yel at binon badikün sis lunüp. Pidob osi vemiko.

Spelobs, das suno ogudikumons. Benö! so i spelobs.

LÄRNOD DEGBALID. Fidacem.

In fidacem fidobs fidädis: janedi gödo, koledi tü düp ze balid e fidedi u sänedi tü düp jölid e laf. Tü düp ze lulid fidobs jokoladi e kekilis.

Sol: ‘Palma’ ekömom ad fidedön ko els ‘García’ [u: ko famül: ‘García’].

Tab petegon me tabastofed vietik. Jidünan stofedof tabi, äsä dunof kösömiko.

Pro pösod alik neifs, foks, spuns, värs pro vat e värils pro likör dabinons. Alan labon i särväti e bovedis anik. Zuo saliär e pepiär dabinons. Jidünan änu ebötof härbatasupi. Poso obötof kötotis mita pefilädöl ko jabens, fiti ko leül e vinig e salad vaogadas.

As poszib obötof nanadakremi, kel posökon dub kaf e kakakrem.

LÄRNOD DEGTELID. Len tab.

Soari gudik! Fredob ad logön oli. Ekömol pötatimo. Zibs ya pebötons.

Seidobsös obis leni tab! Vilolös seidön oli nedeto, o sol: ‘Palma’!

… … … … … … … … … … … … … … … …

Tim lunik no epasetikon-li, sisä ebinol is?

Dü dels te nemödiks — ad sagön kuratiko verati — sis mudel pasetik; e neläbiko mutob gegolön ünü vig.

Visit olik at binon-li balid? Nö! ebinob is mö naeds ömik. Mutob kömön isio nemu balna a yal demü büsids.

E zif at lio pliton-li oli? Pardö! no elelilob utosi, kelosi äsagol.

Magädi kinik edagetol-li de zif obsik? Ö! verato zif olsik dafredükon obi; pato laels, magads e glügs vönik ona.

Lio ced olik dö klimat binon-li? Do top löpik onik fenükon obi, cedob oni vemo plitiki.

No sumol-li bosi [u: diledili] de mit pefilädöl? Nö! danö! binon lebenosmekik, ab efidob saidiko.

Nu poszib. Löfilol-li [u: löfol-li] nanadakremi? o söl: ‘Palma’! Si! mu vemo.

LÄRNOD DEGKILID. Slipacem.

Neito, ven binob fenik e labob slipi[52], golob lü slipacem. Filidob liti. Sälenükob jukis, säklotob obi, lavob obi e lenükob piyami. Täno golob bedio e kvänob liti. Pos timil anik slipikob. Gödo kuratiko tü düp: 7 galükamaglok tonon e galikob. Löädob e lenükob cemakloti e pantufis e golob lü banacem, in kel banob dis dujet, balido me vat vamülik, täno me vat koldik. Säluimükob obi me taul e lenükob dönu cemakloti. Pos atos [u: Täno] lekluinob tutis e jeifob obi. Ven atos finon, pladob jeifadinis [u: kipedob jeifadinis][53] obik sui boed sus lavatab. Büä golob ad janedön, klotob obi. Su klünatab logoy kefi, köbi, namaloki, benosmelotafladüli e puinabokili. Klüliko dins lätik no ledutons lü ob, ab lü jimatan obik. In layets ramara kipedob lavastofädemi klinik; samo, jitis, pokasärvätülis, lustogis, kravatis, e ret. Lavastofädemi miotik seitoy ini bäset e sedoy ad palavön lavöpe. Kipedob ini² ramar klotemis obik len klotilägöms.

LÄRNOD DEGFOLID. Göd e soar.

Kitimo löädol-li kösömiko? — Kösömo ze tü düp velid.

Kikodo so gölo-li? — Bi mutob vegön me motoranibud.

Kitimo [u: Kiüpo] lükömol-li ini bür olik? — Kösömiko za düp: zül.

Lifädol-li deli lölik in zänod zifa? — Semikna: si!, semikna [u: reto] nö!

Kisi dunol-li dü soars? — Kösömiko blibobs in dom. Balna u telna a vig golobs lü teatöp u lü bioskop.

Vüo, kisi desinol-li ad dunön asoaro? No vilolöv-li golön kobü ob lü teatöp? — Viloböv dunön nosi buikumo, ab adel binon matikamadel obsik, e jimatan ed ob kösömobs ad zelön oni kobo.

Täno benovipob oli. — Dani mödik! [u: Danö!]

Dü tim liomödotik matols-li? — Dü yels jöl.

LÄRNOD DEGLULID. In lotidöp.

In zifs gretik valik lotidöps süperik dabinons. Kösömo kanoy tuvön lotidi, ab if viloyöv fümön dö atos, pato dü vaken, binos gudikum ad koedön resärfön büo cemi.

Lotidöps e vemo magifiks e balugiks dabinons. Otuvoy in lotidöp lindifiko kinik böti gudik.

Nügolölo ini lotidöp, dugoloy vestibüli ad lükömön lä bür. Us begoy [u: loatoy] cemis. Bötan oyufom oli pö blin päkema olik ed odugom oli lü cem olik.

Dünans lotidöpa oyufons oli, if no sevol zifi. Okonsälons ole tefü utos, kelosi sötoy logön. Okoedons resärfön ole pladis [u: seadöpis] in teatöp ed odunons valikosi mögik ad plitükön ole stebi olik. If jimatan olik dugädof oli, okanof muädön oki vemo gudiko, dubä visitof selidöpis, du ol bejäfol dinis olik.

LÄRNOD DEGMÄLID. Pö suk lotida.

Deli gudik! Labol-li cemi bal ko beds tel? If no, cems tel, alik ko bed, i binonsöv gudiks.

Lotidöp tio fulon, ab logobsös! Liolunüpo ostebol-li is niludo? [u: desinol-li ad stebön is?]

Nemu dü vig bal. Ba dü vigs tel [u: dü dels degfol / deglul].

Täno kanobs givön oles cemis tel ko tübaban e lavatab su tead balid, nüms: 26 e 28.

Spelob, das cems binons nennoidiks. — In cems at siörs [u: läd e söl] kanons takädön löliko. Labons selogami äl gads.

Gudö! osumob onis. — Vilols-li cemis ko fidäds? — Nö! buükobs onis nen fidäds, bi dels odabinons, ün kels omutobs fidön plödo.

Benüpenolsös registari at! — Logobsös! … Famülanem: … Pösodanem: … Netät: … Topät (Lödöp): … Motedöp: … Motedadät: … Nemapenät: … Atos binon valikos, no-li?[54]

Vemo gudiko, danö! Is labols kikis. Dünan odugom olis lü cems olsik ed oblinom löpio päkemi.

LÄRNOD DEGVELID. In staudöp.

In lezifs valik mödot gretik bötädöpas e staudöpas ko e nen bötädatabs dabinon. Lotidöps gretik valik labons fidalecemis [kels sümons ad uts, kelis logobs fo obs su magod].[55]

Xamobsös magodi! Is logoy fidasäluni lüxüödik, kö lotans mödik peklotöl in soaraklotem binons. Atos binon so, bi lotidöp u staudöp at binon bal veütikas zifa. Su föfaglun deto, bötan golom ad bötön elis ‘hors d’oeuvre’ [ü: büzibis]. Zänodo, bötan votik polom bötömi ko flad vina e vinaväris tel.

Kösömoy ad janedön tüi düp jölid göda. Janed binädon me kaf ko milig u jokolad, paälanögs [u: nögs pebaköl], mit, loined e bod.

Fidedi konsumoy tüi düp balid poszedela. Binon fidäd veütikün dela. Binädon me zibs lemödik; samo: sup, nögs, fit, mit, härbats, poszib, fromad e fluks.

Semikna fidoy bosi vü düps: lul e mäl poszedela. Säned, sümik ad fided, pakonsumon tüi düp jölid soara.

LÄRNOD DEGJÖLID. Fidäd.

O bötan! tab at binon-li labülabik? — Nö! o söl! pidob osi vemo. Änu eresärfoy oni telefono. Ab et binon labülabik.

Vemo gudik! osumobs oni. Nu blinolös obes zibädakadi, begö!

Kisi buükols-li? Ofidols-li ma zibädakad u ma fidädakad?

Atos lindifon pro obs. Kisi ol plidol-li? o löfab! — Ag! no labob pötiti mödik. Ofidob nemödikosi. Logobsös! … As sup givolös obe supüli, täno kroketis gaduta, e poso vanelagladeti!

Ob faemob fümiko. Ad primön: geinil, täno tomatasup, gokülaloet, mitapitot, salad vaogada, e täno: guayads.

Siörs no vilons-li liköri seimik? — Si! blinolös obes fladi ela ‘Vermouth’.

Lobülol-li atosi? o löfäb! — Soäsä plidol.

Bosi mödikum-li? Si! bovülis tel kafa blägik.

--- --- --- --- --- --- --- --- --- --- --- --- --- --- ---

O bötan! Kaloti, begö! … Ekö! Is at binon, o söl!

Gudö! dakipolös reti! — Danö! o söl!

LÄRNOD DEGZÜLID. Nums, düp, dät.

If vilob sevön timi, logob lü glok obik. Binon vemo kuratik, ab semikna dädikom. Täno blinob oni lü glokel, dat atan nätükomös e klinükomös oni! Cedob, das nos binon balugikum ka notodam tima in Volapük.

Pro düps sagobs: Binos düp balid, telid, kilid göda, poszedela, soara, neita, e r. [ü: Binos düp: bal, tel, kil gödo, poszedelo, soaro, neito, e r.]

Düp 12id (= degtelid) kanon tefön zedeli u zeneiti, do calöfiko zeneit binon düp teldegfolid.

Täno sagobs [ü: sagoy]: Düp jöl minuts lul, jöl minuts deg, jöl e düpafoldil, jöl e laf, minuts teldeglul bü düp: zül, düpafoldil bü zül, minuts deg bü zül, minuts lul bü zül, e r.

Calöfiko deleneit padilon ini düps teldegfol. So sagoy: düp: degkil pla düp: bal poszedelo, e r.

Tefü däts sagobs: Pämotom ün del balid yunula yela: 1955. Ematikob ün yel 1936 prilul 2 [tel]. Yunula d. 1id yela: 1912. Prilula d. telid yela: 1955.

LÄRNOD TELDEGID. Nums, düp, dät.

Sevol-li delis viga? Fümö! mudel, tudel, vedel, dödel, fridel, zädel, e sudel.

Vemo gudik! Adel binon vedel. Odel obinon …? Dödel. Ed udel-li? Fridel. Del kinik ädel äbinon-li? Tudel.

Ed edel-li? Mudel. Del liomödotid mula äzädel äbinon-li? Del lulid. Ozädel [u: del balidkömöl] obinon del degtelid, e zädel pos dels degfol obinon del teldegmälid mula.

Loveikobsös nu lü muls yela! Binons sökaleodiko: yanul, febul, mäzul, prilul, mayul, yunul, yulul, gustul, setul, tobul, novu, e dekul. Magifik! [u: Magifö!]

Düp kinid binos-li? Ma glok obik binos minuts teldeg bü düp: tel, ab no kanoy konfidön oni. Semikna bügolon, e semikna posgolon.

 

LÄRNOD TELDEGBALID. Mon Mäxikänik.

Ven sevol Spanyänapüki, odesinol ad tävön lü Mäxikän, u lü län votik, in kel spikoy Spanyänapüki. Büä odunol tävi, binosöv gudik ad seivön moni läna; ab is ospikobs te dö mon Mäxikänik. Könäds metalik jöl dabinons; sevabo: voladü ‘centavo’ 1 (pesodazim), ‘centavos’ 5 (pesodazims 5), ‘centavos’ 10 (pesodazims 10), ‘c.’ 20 (p.z. 20), ‘c’ 25 (p.z. 25), ‘c.’ 50 (p.z. 50), ‘peso’ 1 (pesod 1) (binädöl me pesodazims 100) e ‘pesos’ 5 (pesods 5).

Ya sis lunüp könäds goldik pesäsirkülükons. Mon papürik binädon me bankazöts de Bank Mäxikänik [u: de el ‘Banco de Méxiko’] in zötabalats völadas valik: pesods 1; 5; 10; 50; 100; 500; 1000; e r.

LÄRNOD TELDEGTELID. In cänabüsid [ü: monicänabüsid] ed in bank.

Begö! Kanol-li cänön obe könädis foginanik anik? — Si! o söl! Kisi vilol-li cänön?

Ekö! is binons: mon Fransänik, dolars Lamerikänik anik, pesods Kolumbänik anik [u: pesods anik Kolumbäna], pesods anik Largäntina e bolivars anik Venesoläna.

Nos binon balugikum. Änu cänakursüds calöfik dela pänunons obe. Nu kursüd nefümon vemo nemödo. Logobsös! suäm valodik binon: pesods tumluldeg pesodazims jöldeg. Sumolös getazöti at e getolös moni de kädan!

Dani mödik! [u: Danö!] Kanolöv-li sagön obe, lü kim mutob flekön obi ad maifükön kali in bank semik?

Zesüdos ad flekön oli lü bankadilekan. Gololös lü Bank Natik [ü: lü el ‘Banco Nacional’] in süt at.

---------------------------------------

Deli gudik! Viloböv maifükön kali in bank at.

Labol-li lenünanis[56] anik is in zif at?

Si! sevob vemo gudiko dunetäbi olsik, söli: ‘López y Vasconcelos’.

Gudö! (Vemo gudik!) sumolös fometi at, benüpenolös oni e kodolös, das söl: ‘López y Vasconcelos’ dispenom oni; täno dod nonik dabinon ad maifükön kali. Ven unüsedol fometi ed ukipidol moni, ogivoy ole cäkabuki.

LÄRNOD TELDEGKILID. Dünotem potik.

Potöps dabinons in zifs e vilags valiks läna. Ab if ek vilon potön penedi u potakadi, no zesüdos ad golön lü potöp; saidos ad jedön penedi ini bal penedabogas dabinöl in tops ömik. Potacalan kobükom potadinis ömikna aldelo. If viloyöv, das pened olik olükömonös vifikumo, potol oni me flitöm! Atos no ofrädon mödo mödikumo. Potadins pablinons lü dom olik fa penedihiblinan, e telegrafacalan blünom telegrafotis.

Nügolobsös ini potöp at! Su föfaglun stanons söl e läd potöls päkedi. Calan vätom oni me vätöm. Fo gijät nedeto söl lofom penedi. Koedom registarön oni e getom getazöti. Nilü tab deto söl benüpenom fometi potatreta. No pölikolöd tefü gijät, bi operol timi, pato if mens mödik dabinons, e stanons I poodked.

LÄRNOD TELDEGFOLID. In telegrafabür ed in potöp.

Givolös obe fometi pro telegrafoti! begö! — Ekö! o söl! [u: Is labol oni, o söl!] …

Vilol-li mäniotön dono nemi e lödöpi ola [u: olikis]?

Kiöpo penedamäks paremons-li? In gijät ko nüm: 2 [tel].

Pardö! o söl! [u: Begob pardi, o söl!] Kanolöv-li sagön obe, kiöpo potöp binon?

Pidob osi vemo, ibä i ob no binob de zif at. Ba mögos, das söl at kanom-la nünön ole.

Säkusadolös! o söl! Kanol-li nunädön obe, kiöpo potöp binon?

Si! klüliko. Gololös ve süt at jü näisüt telid, gololös detio e su laf domakopäda otuvol oni!

Dani mödik! [u: Danö!] Dani mödik!

… …   …   …   …   …   …   …   …

Givolös obe flänükamamäkis deg völadü pesodazims teldeg, e teldegmälis völadü pesodazim bal!

Is labol onis, ed is labol reti cänamona.

Dani mödik! [u: Danö!]

LÄRNOD TELDEGLULID. Tävs.

Attimo tävoy mödiko, e pro blesir e pro büsidadins. Tävamods binons mödiks e difiks. Tävoy me tren e me motoranibud. Klads kil dabinons in trens, sevabo: balid, telid, kilid e zuo tren: ‘Pullman’ dabinon. Motoranibuds anik labons kladis tel, balidi e telidi. Famüls labü tood [u: labü motoravab] buükons ad tävön me tood. Stemanafs krudons su el ‘Golfo de México’ u su Pasifean. Veigons lodotis mödikum ka tävanis. Flitöms gretik bevegons vegädis ün düps nemödik e flitöns zü tal. Veigons tävanis mödikum ka lodoti.

To fruts at buükoy nog ai trenavegi ad betävön fagotis [u: vegädis] lunik. Tren, keli logoy su magod[57], primikon ad devegön. Tävans muadons okis pö logam latakömanas, kels sukons seadöpis labülabik lätik. Tren votik, se kel tävans senexänons änu elükömon sui stajon. Sunädo tävanas votik xänons [ini trenavabs]. Utans, kels no nog egetons trenabilietis [u: bilietis], stanons in poodked fo gijät.

Pösods anik koedons nüpenön päkemi oksik in päkemabür, e votans ramenons oni usao. Fago [u: Su pödaglun] logoy stebedalecemi.

LÄRNOD TELDEGMÄLID. In stajon trenavega.

Bilieti ela ‘Pullman’ lü ‘Guadalajara’. — Mo-e-ge-li?

Begö! te mobilieti. Mutob-li tökön levabi? — Nö! o söl! tren binon tren dugolöl. …

He! o polan! Vilol-li labön gudi ad leadön veigön namatröki obik?

Vemo gudik! Givolös obe bilieti ad lesiön tävi olik! Treni kinik desinol-li ad gebön?

Uti düpa degjölid, kel vegon lü ‘Guadalajara’.

Klad kinik-li? — Me el ‘Pullman’.

At primikon ad devegön. Stanon fo pärun: nüm: mäl … Isiö! o söl! Is seadöp olik binon nilü staudavab.

Mu gudö! Kitimo olükömobs-la ini ‘Guadalajara’?

Tü düp: vel e laf ogöda, if tren no olabon zögi.

Danis mödik! [u: Danö!] Ekö! drinamon (olik). — Danö! Tävi läbik…

Labob minutis anik, büä tren devegon. Osukob bosi ad reidön.

LÄRNOD TELDEGVELID. Melatäv e lutatäv.

Ävigo ädugädob fleni jü ‘Veracruz’; ädetävom lü ‘New York’. Ven älükömobs ini pof, älabobs nog düpi bal, büä stemanaf ödenafon. Klu [u: demü kod at] äboidob obi ko flen obik. De däk älogob, das tovian gianagretik älovepolon lodoti ini nafaspadäd. Skip ädunon jäfotis okik, du käpten älelogom de nafapon. Stemaflutül ätonon; visitans änexänons ve boidatridem. Tränanafs äyufons stemanafi ad senafön de [u: se] ninapof, dü tävans älefänons as leditaglid lü flens e famüls oksiks su käv.

Poso mö dels nemödik, ämutob golön lü ‘Houston’ in Täxasän. Täv äbinon dranik, ed ädunob tävi me flitöm. Loatatood äblinon obi jü flitömapof. Ämutob beigolön tolädabüri, ad leadön kontrolön dientifädi obik, ed ägolob sunädo lü flitöm, kel äprimikon ad devegön. Äboidob obi. Äfimükob obi me zön. Tü düp ze jölid göda flitöm älivikon. Älänobs mö minuts anik bü düp: degtel.

LÄRNOD TELDEGJÖLID. In stemanaf.

Isio pro stemanaf lü ‘New York’! Kipolsöd blümo dientifädis olsik, begö! …

Detio tävans klada balid, nedetio tävans klada telid …

Ekö! binobs uto, kö mutobs binön. Buükol-li ad stebedön is su däk ud ad nexänön lü käben olik?

No sevob osi. Ludredob ad vedön melamalädik.

Zö! zö! Mel binon so takik, das riskäd ad vedön melamalädik no dabinon. Seidobsös obis is su däk! ...

Etävol-li mödiko? Nemu love mel.

Seimna [u: balna] eloveikob love lebug Mäxikänik su veg lü ‘La Habana’, e mutob sagön notodäliko, das atos leno äbinon plitik.

Kikodo no tävol-li me flitöm?

Ebo atosi odunob pö naed balidkömöl. Alo atos no kanon binön badikum ka melatäv neplitik; e zuo neplit täva opaseton vifikumo.

Gö! cedob, das nu binos tim ad säboidön obis…

Labol-li tolabotis? Tio nosi, ibä [u: bi] kömob sekü vaken. Labob nosi patik lä ob.

LÄRNOD TELDEGZÜLID. Süt in zif: ‘Méxiko’.

Nu binobs in bal sütas veütikün zifa: ‘Méxiko’. Binon el ‘Avenida Juárez’, so penemöl mebü el ‘Benito Juárez’: balan heroedanas mu pelestimölas läna. Deto stanon el ‘Palacio de Bellas Artes’ (ledom lekanas jönik), bal bumotas jönikün vola. I deto legad penemöl ‘la Alameda’ (= plopalael) e bukiselidöp binons. In ‘la Alameda’ visü selidöps mebaston ele ‘Juárez’ pedietöl binon [u: stanon]. Nedeto selidöps mödik, bukiselidöps, banköps, finenabürs, staudöps, bötädöps, lotidöps, bioskops e num bijutiselidöpas binons.

Süt fulon me veigöms vifiko beigolöls. Futogolans mutons prüdön vemo pö lovegol traväro love süt. Mutoy stebedön, jüs maletalit ecenon e dakosäd (in süt) estopon. Semikna poldan dugom sütadakosädi. Neito löl lampadas lektinik valik litükon süti so, äsva labobs delaliti.

LÄRNOD KILDEGID. Seivid vega.

Säkusadolös obe! o söl! Kanol-li sagön obe, ve veg kinik goloy lü el ‘Palacio Nacional’ (= netaledom)?

Nos binon balugikum. Sevol-li, kiöpo el ‘Palacio de Bellas Artes’ (= ledom lekanas jönik) topon? — Si! o söl!

Vemo gudiko; de us gololös da süt: ‘cinco de Mayo’ (= dela lulid mayula) stedöfo jü naisüt velid, kö ologol eli ‘Zócalo’ (= disstütot), e visü at el ‘Palacio’ (= ledom) topon.

Dani mödik! binon-li vemo fagik de is?

Nö! nedol beigolön domakopädis te nemödikis. Futo oneodol minutis ze deglul.

Dani gudikün!

— Ag! nü fino binob su el Zócalo, eglömob, bumot kinik binon el ‘Palacio Nacional’ … Osäkob atosi poldane … O söl: poldan! pardö! kanol-li sagön obe, bumot kinik binon el ‘Palacio Nacional’ (= netaledom)?

Ut binon bumot votaflanü gad.

Labob nog säki, begö! Kisi el ‘Zócalo’ sinifon-li?

El ‘Zócalo’ binon nem, keli givoy piade vafas, u piade stalona[58]. Otuvol bali in tops valik Mäxikäna, lindifos va binon gretik u smalik.

Dani mödik! Ebinol vemo flenöfik.

Fredob ad kanön dünön oli.

LÄRNOD KILDEGBALID. Visit zifa: ‘México’.

If no labol delis mödikum ka anikis ad lifädön in zif: ‘México’, no olabol timi ad logön mödikosi, ab alo okanol logön logöfotis neglömovik. If binoböv ol, primoböv ad spatön da süts e laels. Balido goloböv ad logön eli ‘Zócalo’: nolüdü piad at logoy eli ‘Gran Catedral’ ( leglügi gretik), lofüdo eli ‘Palacio Nacional’ ( ledomi netik); sulüdo eli ‘ex-Palacio Municipal’ (= läx-ledomi komotik) e bumotis kolunänik anik e vesüdo domakopädis kil bumotas kolunänik, bevü kels eli ‘Monte de Piedad’ (= prünöpi[59]).

Odelo okanolöv golön ad logön pladis nitedik äsä eli ‘Xochimilco’. If golol da el ‘Paseo de la Reforma’ (= spataveg lonemarevida), ologolöv magotis magifik pelöodöl stimü ‘Cristóbal Colón’, lampör lätik laztekanas: ‘Cuauhtemoc’, e mebamali liväta. Ogolol da el ‘Bosque de Chapultepec’ (= fot ela ‘Chapultepec’), in kel famüls muadons okis tü sudels u zäladels.

Tü sudels gödo päräds pajenükons fa els ‘charros’ (= monitans Mäxikänik patedik) su jevods jönik oksik.

LÄRNOD KILDEGTELID. Dalogam lätik in ‘México’.

Adel binon del lätik, keli olifädob in zif: ‘México’.

Lio ogebol-li düpis lätik at?

Benö! if ob binonöv ol, kotenoböv ad spatön da laels, kelis bo no evisitob, e sukön pladi ad seidön obi, ed ad lelogön eli ‘Ixtaccíhuatl’ ed eli ‘Popocatépetl’.

Eplitosöv-li obi ad visitön topis vönik jenavik?

Täno kanol golön ad logön eli ‘Árbol de la Noche Triste’ (= bimi neita lügik), dö kel cedoy, das is plad ebinon, kö el ‘Hernán Cortés’: konkeran, edrenom posä isufom perädi.

Kiöpo tops binons-li, kö bumädafailots toltekanas dabinons?

Sam süperik bumava toltekanas binon piramid ela ‘Tenayuca’, ed i piramid ela ‘Cuicuilco’. Träms dabinons, kels vegons stadöfo lü tops at, ab täv me loatatood binon plitikum e vifikum.

Cedol-li, das tim saidik dabinon ad visitön topis valik et?

Ba no. Vegam isio lü piramids, leigäsä lü ‘Xochimilco’, flagon timi mödik.

Ba ozesüdos ad välön te bali topas et. Topi kinik konsälolöv-li obe ad visitön?

Binos fikulik ad sludön. Ek labon plidi (u: klieni) lönik oka.

LÄRNOD KILDEGKILID. Caniselidöps.

Adelo äsegolob ad dunön nüremis in bal selidöpas gretikün obsikas.

Äspatob dü düps mödik de diläd lü diläd, stunik dö distöf gretik yegas, kelis ejonetükoy su dunetatabs. I stunikob dö löföf e sufäd selidöpanas in diläds valik. Äspatob de diläd bal lü diläd votik, e päsüpädob, ven äkolkömob in bukadiläd jifleni vönädik obik, keli no ilogob sis yels. Jenöfö! yels teldeg epasetikons, das ätävof se kolumbön lü foginän. Bü dels jöl ikömof ini Kolumbän ed oblibof nog dü vigs anik.

Ägolobs lü kafibötöp, ed äbonedobs kafi ko milig. Äspikobs veitöfiko dö paset, ed äsevükobs odi dö desins pro fütür. Binos tim lunik, dü kel no elogobs odi. Ven kaf äfinedon, ed ifispikobs, ägolobs dönu ad dunön dünetis anik. Äyufob ofi ad välön pledadinis anik ad palegivön ciles ofa.

LÄRNOD KILDEGFOLID. Dünetobs [u: Dunobs dünetis anik].

Säkusadolös obe! o lädül! kitopo diläd glufas binon-li?

Us, nedeto, votaflanü dunetatab ko benosmelots. —

At binon-li glufadiläd? — Si! o läd! Tä suäm kinik vilolöv-li?

Päri glufas glimaküirik. No vilol-li mafotön obi?

Kö blesir mödik [u: mu vilöfo!] … Logobsös! … mäl e laf … Is pär binon, kel muton dabön[60] pro ol.

Kio dabons gudiko! Nu viloböv remön [u: logön] sakedi, e jukis, kels pötöfons ko glufs at.

Ekö! Is labol välidi[61] sakedas vogäda lätik, ab jukis mutol sukön in diläd detik.

Saked at dafredükön obi. Liomödoti val frädon-li?

Is labol kaloti. Pelolös oni len kädöp! Dani mödik! —

Soti kinik jukas desirol-li? o läd!

Juks binü kaparakuir dabinons-li? — Si! o lädül!

Kanol-li tuvön pro ob päri, kel labon köli ot äsä glufs at?

Cedob sio. Kis binon-li mafot jukas olik? — Teldegtel.

Steifülolös seimna[62] päri at, begö!

Magifik! Dabons vemo gudiko.

Nu, no desirol-li plu bosi: stogis, jukis pro länäd?

Nö! o lädül! danö!

Danob oli, o läd! Okömol-li dönu seimna?

LÄRNOD KILDEGLULID. Lä skrädan e jivogädan.

Ädelo äbinob in skrädöp. Ämafotoy obi pro klotem nulik: blit, jilät e jakät: ‘Colbert’. Ävälob klotemi binü lained gedabraunik. Cedob, das oblümon ad pasteifülön ünü dels kil, ab ga omutob steifülön oni nog telna u kilna. Skrädans at no binoms koteniks, büä klotem dabon nendöfiko. Spiked omsik binon: kotenükön dunetäbi. Üremoböv i vilöfo plöguni, ab monastok no ädälon atosi. Ostebedobs, va atos omögon ün oyel.

Mans mödik dabinons, kels binoms so läbiks ad kanön polön konfäkaklotemis. Ats binons mödo nejerikums, ka uts ma mafot pemököls. Aiplu mens buükons konfäkaklotis, bi binons nejerikums, e vogäd onas votikon vemo nemödiko.

Jimatan obik äremof sio löloti lölöfik klotas. Äremof oke plädamänedi, yäki, juüpi e gunili. Lä jivogädan ätuvof häti nebepenoviko jöniki. Äsagof obe fümiko, das at äbinon ma vogäd lätik. Cedob, das binon vemo klotugik.

LÄRNOD KILDEGLULID. Lä skrädan e jivogädan.

Ädelo äbinob in skrädöp. Ämafotoy obi pro klotem nulik: blit, jilät e jakät: ‘Colbert’. Ävälob klotemi binü lained gedabraunik. Cedob, das oblümon ad pasteifülön ünü dels kil, ab ga omutob steifülön oni nog telna u kilna. Skrädans at no binoms koteniks, büä klotem dabon nendöfiko. Spiked omsik binon: kotenükön dunetäbi. Üremoböv i vilöfo plöguni, ab monastok no ädälon atosi. Ostebedobs, va atos omögon ün oyel.

Mans mödik dabinons, kels binoms so läbiks ad kanön polön konfäkaklotemis. Ats binons mödo nejerikums, ka uts ma mafot pemököls. Aiplu mens buükons konfäkaklotis, bi binons nejerikums, e vogäd onas votikon vemo nemödiko.

Jimatan obik äremof sio löloti lölöfik klotas. Äremof oke plädamänedi, yäki, juüpi e gunili. Lä jivogädan ätuvof häti nebepenoviko jöniki. Äsagof obe fümiko, das at äbinon ma vogäd lätik. Cedob, das binon vemo klotugik.

LÄRNOD KILDEGMÄLID. Söl büedom mekön klotemi.

Deli gudik, o söl! Viloböv, das mekol obe klotemi, ni vemo vetiki, ni vemo leitiki. Stofis kisotik labol-li nu?

Nendoto oplidol stofi gedik at. Fümo opliton oli, if lelogol oni.

Binon tu klilik ma güt oba [u: obik]. Stof boso dofikum ä vetikum plitonöv plu obi.

Ed at-li? At binon stof balidsotik, elabol lunüpikumo düni de on.

Vemo gudik! cedob eti gudiki.

Kömolös isio ed omatobob oli!

Kitimo kanob-li steifülön klotemi?

Logobsös! … Pötos-li pro ol, ad kömön ün poszedel tudela balidkömöl?

Magifö! Täno, jü tudel.

Läd välof klotemi.

Viloböv steifülön bali klotas et.

Vilol-li kömön ini sälun at? o läd!… Ekö! is labol bali samedas obsik, binon jafot fiama at, ma vogäd lätik.

Mögos, das binon vogäd lätik, ab köl yelovik et no binon klotugik pro ob.

Is labol samedi votik. Labobs oni in köls distöfik; is kafaköl klilik, köl blägik, kremaköl… Binon vemo jönik.

Si! no binon badik. Kanol sedön oni lü ladet at.

LÄRNOD KILDEGVELID. Zigariselidöp.

Bal selidöpas fa mans pabuükölas binon nendoto zigariselidöp, kela jonetatop lofon logoti, kel vüdon ad steifülön numi gretik zigarülas, zigaras u tabaka feiniko pekötöla. Kösöm smöka binon so valemik, das selidöps mödik, kels no binons voiko zigariselidöps, selons zigarülis, zigaris u tabaki plä canis patik oksik.

Smökob nemödo, ab dafredükos obi ad logön distöfi kölas bokilas zigarülas e mäkis valik onsik. Zigars go sofiks jü go nämiks dabinons. Zigarüls binons pöpedikums ka zigars. Pip vogikon, ab no binon so pöpedik äsä zigarüls. Bevü zigars gudikün tuvoy elis di ‘Habana’ ed elis di ‘Corona’, ab i ans dabinons, kels binons mu nejeriks e semikna saäbasmekiks. Bevü zigarüls tuvoy mäkis se foginän, pato se Lamerikän, kels binons feiniks ab mu jeriks. Pösods anik it buükons ad mekön zigarülis oksik.

In zigariselidöps i paselons zigarüliärs u boküls pro zigarüls e sakils pro tabak feiniko pekötöl. I kanoy remön us lümätis e zigari-filidömis. Plä ats paselons pipils pro zigarüls e zigars, do nemödikans gebons onis.

LÄRNOD KILDEGJÖLID. Rem zigarülas.

Deli gudik! Viloböv remön zigarülis anik!

Mäki kinik desirol-li? Se foginän u se lomän-li?

Labol-li zigarülis Lamerikänik ko mäks valik?

Tio valikis. — E suäms-li?

Frädons mu mödikumo ka telot suäma votikas.

Gudö! osteifülob ad spälön. Logobsös bali mäkas feinikün lomäna! … Lio suäm utas in päkil lovatik binon-li?

Binons gudiküns… Liomödotikis vilol-li labön?

Givolös obe bokilis fol etas! (God vilomös,) Spelob vo, das no oflamatükons-la gugi obik.

No vipol-li tabaki feiniko pekötöli? — Nö! o söl! No pipob ed ob it no mekob zigarülis obik.

Desirol-li nog bosi? — Givolös obe bokilis kil väkalümätas!… Labol-li ba stonili pro filidöm obik?

Si! klülikö! Ed i filidömi-li mu nejeriki?

Givolös obe stonilis tel, nosi mödikum. Kisi debob-li ole?

Kalkulobös seimna[63]! Bokils fol zigarülas, bokils kil väkalümätas, atos binon: pesods tel pesodazims foldeglul.

Is labol bankazöti pesodas deg.

Ekö! gegetol as ret pesodis vel pesodazimis luldeglul… — Danö!

LÄRNOD KILDEGZÜLID. Heremasälun e jönasälun.

Attimo heran bejäfom te manis, hiyunanis e hipulis. Kösömiko atans goloms lü heremasälun ad koedön jimön heremi, ad sufön jämpodi, e semikna ad koedön jeifön okis. Ün nutim mans jeifoms okis lomo, e bi leadoy binön nemödo balibi e mustagi okik, visitoy te heremasäluni ad koedön jimön heremi okik.

Güo voms fulükofs jönasälunis. Usio golofs suvo ad koedön kölön heremi okas, ad koedön krugülükön okis dadulio, ad koedön kälön namis okas, ud ad koedön gevön okes jämpodi. I golofs usio ad remön kosmetamedis zesüdik anik.

Obo, golob te lü heremasälun ad koedön jimön heremi. Jeifob obi aldeliko lomo me jeifastöm. Neai esteifülob jeifömi, ab viloböv steifülön oni, bi sob, keli gebob aldelo, dolon obi.

Semikna labob klieni ad no jeifön obi, ab if jonoböv obi su süt ko balib primöl sekü no-jeif dü dels tel u kil, atos gevonöv magädi nekäla vemik.

LÄRNOD FOLDEGID. Rajan ko heran.

Deli gudik! Me kis kanob-li dünön oli adelo? Me jimam-li herema u me jeif-li baliba?

Me bofiks. I viloböv sufön jämpodi. E namijikälan binof-li i adelo?

Si! o söl! ab binof jäfik tü timül at. Osagob ofe, das okömofös ad kälön nuelis olik, sosus obinof blümik. Dü tim, das no nog binof is, oprimob ad jimön heremi olik. Desirol-li oni mu brefiki u boso brefiki?

No tu brefiki. Leadolös[64] oni so luniki[65], das okanob teilön oni. Viloböv i, das cügabalibs labons lunoti ot.

Vemo gudik! Benö! So atos pliton-li oli? — Superö!

Nu balib… Namijikälan okälof nuelis olik, du ob ojeifob oli.

Begö! binolös prüdik pö jeif! bi labob skini vemo molädiki.

No labolös kudi! o söl. Garanob ole, das osenol nosi, e das ublümobs ünü timül. Ekö! finos.

Vemo gudik! kanol-li nunön obe ladeti jönasäluna? Jimatan obik ovilofös labon rajani pro odel.

Si! o söl! Jönasälun süperik binon votaflanü süt. Isao kanol logön oni.

Dani ladöfik! Is labol debi kalota ko drinamon! Dönulogö!

Adyö! Blümob ad dünön oli!

LÄRNOD FOLDEGBALID. Yelasäsuns.

Yel padilon ini yelasäsuns fol, sevabo florüp, hitüp, fluküp e nifüp.

Ün florüp nat galikon se slip lunik oka. Bims pategons me bleds nulik.

Böds kanitons valöpo, ed in gads vob paprimon zilo. Me plauds, jüps e cops glun pabevobon; binos tim ad sovön.

Nu binobs zänodü hitüp. Ün del alik sol stralon vemöfikumo, ab feilan no labom livüpi ad takädön in jad. Mutom ninükön klopi dü tim, das stom binon gudik. Piano dels brefikumons e neits vedons ai koldülikums.

Ya binobs ün fluküp. Binos tim ad klopön flukis e härbatis lätik. Vien koedon löpiovirön bledis de bims falölis.

Täno nifüp kömon. Koldos valöpo. Flod e semikna nif mütons obis ad blibön in dom, du nolüdavien lemufükon tuigis bimas. Koldos, binos stom badik, ed ün säsun at dels jönik binons selediks.

LÄRNOD FOLDEGTELID. Spots e (tima)muads.

No golol-li ko ob lü stadion aposzedelo? Mät demü mast ojenon bevü futaglöpädakvips gudikün tel obas.

Atos plitonöv obi vemo. Ün yun obik ob it efutaglöpädob mödiko, ab nu kotenob ad loegön glöpädön omis.

Koapamuf balik, keli plägob, binon tänit[66]. At binon spot, kel pliton obi mu vemo. Plägob nog pledis votik, ab vemo neskiliko.

Tefü ob binos ebo soik. Ab buükob nifüpaspotis, do is pöt pro ats binon pülik.

Lio cedolöv-li, if golobsöv ün del jölid pos adel ad kompenön in tajedapled[67]? Tajedöp no binon fagik de dom obik.

Okolkömobs odi us. Ya sis lunüp no elogob glöpädi Baskänik et.

Vätälölo vali, jinos lü ob, das nos binon vönaoloveikum, plu jänälöl, plu bemagivöl, ka torakomip. Saidos ad logön torakomipani nobaladälik, ven pladom oki visü tor, kel kömom plödio letodölo valikanis. Mufs skilik me mäned leigoäsä votiks torakomipana, ven jästom ad taedön ta tataks tora, binons magädabiks. Fino spetät sömiton pö denajoik deidöl, kel pasökon dub plod mu laodik lüloganas pekotenüköl.

LÄRNOD FOLDEGKILID. Dil balid: Vaken su länäd.

Äkösömobs ad lifädön vakeni su länäd. Lepals obik älabons farmi gretik, ed obs, poscils valik, äkösömobs ad kobikön us, ad yufön e pö sov e pö klop. Länädalif [u: Lif su länäd] binon mu [u: vemo] sanabik ab fikulik.

Feilans mutoms klinükön leceki jevodas [u: jevodalecekis], nulüdön nimis valik, tätön kunis, bevobön gluni e dunön vobodilis milbal.

Lefat obik äbridom nimis valasotik. Älabom tätamakunis vel u jölis, jevodis te telis pro plaudam e telis ad abemonitön. Älabom lemödoti svinas e gokas, e dökis e dindunis anikis. Plä ats älabom jipis nemödik, kaparis anik e torülis tel.

Ün yels pasetik vob farmik valik pädunon me nam. Dins evotikons boso; träktor eplaädon hobubi e jevodi pö plaudam. Fledatood u fledatoodil blinon prodis lü maket.

In tätamöps gretik anik geboy tätamacinis lektinik. So datuvots nutimik votükons farmalifi.

LÄRNOD FOLDEGKILID. Dil telid: Feilavobods.

Kitimo ämutol-li löädön, ven äbinol in farmadom lefata olik?

Ze tü düp: lul e laf u düp: mäl.

Ab kikodo älöädol-li so mu göliko?

Mödot gretik vobodas ämuton padunön. Balido änulüdobs kunis e jevodis, täno ätätobs kunis ed äbälätons ofis, e posä inulüdobs nimis retik, ägegolobs domio ad janedön.

Ab maleditilö! cedob atosi vobodi pro del lölik saidiki.

Nö! atos äflagon mödiküno düpis anik. Pos janed, äplaudobs gluni pro sov. Ven medikagasid ämuton pasovön, kelosi obs ädunobs, ämutobs räkön ad breikön tailablögädis.

Jinos bo lü ob, äsva neai laboy takädi anik in farm.

Güö! Bi ävobobs libaviliko, ägolobs ün poszedels ad svimön ud ad päskarön in vats klinik flumeda, ud ägolobs futo u monitölo da fot. Pos säned obs valik äkobikobs in lödacem ed ädalilobs konotis de lefat e lemot oba. Ed obs dub vob feniks ägolobs lü bed, [ed äbinobs] koteniks dö lif sanabik, keli länäd älofon obes.

LÄRNOD FOLDEGFOLID. Dil balid: Su melajol sabik [u: Su sabajol mela].

In tops anik nilü mel kanoy svimön dü yel lölik, in votiks te dü hitüp. In läns sulüdü kveator mens banons dü nifüpamuls, sevabo dü vamiküns yela. Svimans lifädons klüliko dili gretik dela nilü mel. Su melajol ai tänads dabinons, in kels kanoy säklotön oki.

Läns valik de Mäxikän lü Cilän e Largentän, keninükami nisuls Lantiluänas labons melajolis jönik. Ans melajolas at evedons vemo vogiks, äsä ut ela ‘Habana’ ed ut Kubeäna. Jü bü yels nemödik melajol ela ‘Acapulco’ äbinon nemödo sevädik, ab fam onik egretikon aldeliko valöpo in vol.

In ‘Acapulco’ lemödot kovenas nutimik dabinon. Lotidöps susnulädik e lemödot bordöpas dabinons. Kanoy loatön botis, ud ad dunön lespatis ud ad päskarön. Kanoy muadön oki me dalogam länodas züamöpas. Ün soars kanoy golön lü baols, u balugiko juitön koldüli soara, e dalilön lidis me vög svidik, lügik u lelöfädik pekanitölis, e pläkami gitara dugädöli onis [u: pläkami onis dugädöli gitara].

LÄRNOD FOLDEGFOLID. Dil telid: Vakenadesins.

Kiplado desinols-li ad lifädön vakeni ayelo?

No nog sevobs atosi, ab vilobsöv tävön da län lölik. Ed ols-li, desinis kinik labols-li?

Jimatan ed ob desinobs ad lifädön vigis anik len jol, kö okanobs banön ün dels valik. Täno oloatob boti ad päskarön.

Cedol-li, das olabol fitifani gudik plödü jol jönik?

Diabö! o man! klüliko si! Jol Pasifeanik binon famik demü sabajols okik e fitifan. Kikodo no leodükol-li jäfotis olik so, das okanols dugädön obis ün hitüp at? Fümob, das obinol dafredik dö plad, keli evälob.

Magifö! Tikamagot kiogudik! Ospikob dö os ko jimatan obik. Sevob, das no olabof dodi. Asoaro ogivob ole telefono gespiki fifümik, klu: dönulogö!

Dönulogö e no glömolös osi! — ‘Ricardo’, nüm: 3789….

He! o ‘Alfonso’!… Tefü vakenadesin! jimatan obik binof lanälik, e kanobs detävön ünü vigs tel… Rajanö!… Adyö!

LÄRNOD FOLDEGLULID. Dil balid: Motoravab ü tood..

Pluamanum motoravabas, keli tuvoy in Merop romenik, pemekons in Lamerikän [ü: Tats-Pebalöl Lamerikäna]. Too aniks dabinons, kels penüveigons se Linglän, Fransän, Deutän, Litaliyän. Bi motoravabs binons so jeriks, pösods tefädiko nemödiks dalabons onis. Ebo demü nebundan at nems diladilas, me kels tood binädükon oki, no binons vemo sevädiks pö pöp.

Motoravabs in Lamerikän pefabriköls labons kösömiko zilidis jöl u mälis. Uts labü zilids fol ya tio enepubons. Klülos, das uts labü zilids jöl fefilükons bänsini mödikum, ab binons nämikums. Kösömiko vifükamakurb binon näi stiraluib. Nonelaböfik binon lemödot datuvotas nutimik, äs radion, zigarülifilidöm, glok, e r., kels pepladons ini stumaboed.

Motoravab, keli logol, binon vemo nulädik. Dünan fulükom bänsinacubi se pömöm me tuin. Motoravab labon nemu zilidis jöl; su toodakapüt gretot vaba penunädon. Karod binon gretik, luibs fol ko fälibs binons gretiks, leigoäsä miotajelöms. Föfavitür labon vitürikluinömis tel. I bänsinacuböp e garad binons mu nulädiks.

LÄRNOD FOLDEGLULID. Dil telid: Fikulots pö tood.

Viloböv, das xamülol toodi. No sevob, dub kis stobülon. No sevob, va karburöm[68] no jäfidon, u va bujids[69] mutons paklinükön. Alo no jäfidons gudiko. I omutol fledülön kumulatoris, bi egebob startikodömi[70] tu mödiko.

Gudö! jinos lü ob, das vobod oflagon düpi bal u telis. Kanol-li, leadön blibön is toodi olik, dat kanob xamülön oni kälöfiko?

Ko blesir mödik! bisä onäton täno lölöfiko

… … … … … … … … …

He! tood binon-li ya nätik?

Lesi! vobod no äbinon mödik. Te ämutobs klinükön karburömi*. Steifülolös seimna[71] oni!

Glorö! Kiogudiko motor jäfidon! Plä nätükam motora emenodobs frenömis e yumi, ed efuliopömobs lutaluibarifis. Eläükobs bänsini. Kumulator fledülon oki it.

O! tio glömob no bosi. Pladolös glutapiri nulik ini fläkömalampad föfik detik! Omutobs toodön neito ed at obinon nonelaböfik. — Blesirö!

Gudos, atos binon val, keli neodobs [u: val binon blümik! u: val pefidunon!]

Magifö! Edunol vobedi lobabiko. Ekö! is suäm kalota binon [u: Is getol suämi kalota].

LÄRNOD FOLDEGMÄLID. Dil balid: Ted e dustod.

Merop romenik, kel keninädon i Brasiläni, primon ad dagetön gredäti veütik in vol tedik e dustodik dub seveig petrola, mita, minas, äsä nitratas, largenta, kuprina e plumba, plä feilaprods mödik oka.

Se Largentän paseveigons patiko mit peflödöl, skins, mait, linumasid, medikag e vuit; se Bolivän i stanin; se Cilän: salpet, kuprin e lain; se Paragvän: skins e matet; se Luruguyän: prods nimik; se Peruvän: petrol, kuprin e vanadin; se Lekvadorän: kaf; se Kolumbän: kaf feinik, benens e petrol; se Venesolän: petrol, kak e kak. Se Zänoda-Merop seveigoy pato kafi e benenis, e se Mäxikän petroli, largenti e kuprini. Se Kubeän seveigoy pato juegi e tabaki. Piano dü yels progedöl tedakosams bevü Merop romenik e Yurop mödikumons. Kluo obinos mu frutik ad studön Spanyänapüki desinü gudükumam tedakosamas pemäniotöl.

LÄRNOD FOLDEGMÄLID. Dil telid: Konfer dö büsid.

Deli gudik! mögosöv-li ad spikön ko söl: ‘Velasquez’?

Binom jäfik tü tim at. Labol-li rajan ko om?

Nö! o söl! ab is labol kadi obik. Fümos, das söl: ‘Velasquez’ ogetedom obi, if lofol oni ome.

Mugudö! Seidolös oli! begö! — — -

Deli gudik, o söl: ‘Gómez’. Seidolös oli! begö! Tefü kis kanob-li dünön oli?

Kompenät obsik: ‘Gómez, Gómez e Hnos’ (els ‘Gómez’ e blods) vilonöv kosikön ko ol. Nitedosöv obis levemo ad remön pato feri, stanini e kuprini, e klienobs ad bligidön ko ol balädi pro ol pötöfiki. Opelobsöv tä metals suämi su maket lonöfiki. Tefü pelastips buükobsöv ad pelön me tret u kädöfi u me cäk medamü bank netik läna. If pelobsöv kädöfo, tän odälolöv nendoto rabati geböfik mö 2½ % (dötums telelaf).

Fräds valik demü lod, veig, tol e sur binonsöv kalü obs. Atos no binon badik, ab omutob konsälidön kompenätani obik [u: dakonsälön ko kompenätan obik]. — Stebedolös pülatimilo! du telefonob. ‘BOlívar’ 4640 (foldegmäl foldeg)…. ‘Alberto’-li? Jäfob-li? …Tefos tedoti mu veütik… Kanol-li kömön sunädo? Gudö! spetob oli.

LÄRNOD FOLDEGVELID. Dil balid: Sanan, tutisanan e pötek.

If tuts olik dolons, mutol golön ad konsälidön tutisanani. Tutisanan oplomom ud otirom [ud: osetirom] tutis u cügatutis ma stad, in kel binons. Valemo if senol misauni, mutol konsälidön sanani. Kanol golön lü om dü spikotamadüp omik, ab if labolöv fifi mödik, kanolöv koedön kömön omi lü dom olik, teiko dubä latoenol omi len telefonaparat.

Sanan odunom ole säkis anik dö utos, kelosi senol, odalogom linegi olik, odoatom pebi olik ed ovestigom oli löliko. Ven ulonülom diagnodi, obüdülom ole lekäli ed ogivom ole rezäpi.

Pos atos ogolol lü pötek ed obegol pötekane ad mökön medini, keli sanan ebüdülom.

Büä lüvol pöteki, mutol betikön, va neodol dinis votik sevädik, bi us tuvoy valikosi.

Kanol remön laspirini, nugveti, bismutinakiemotis, yodinakiemotis, kinini, puinis e vitaminis.

Zuo kanoy remön neodotis aldelik äsä tutapesti, sobi, kefis, jeifaneifis e jeifömis e kosmetamedis ti[72] valikis.

LÄRNOD FOLDEGVELID. Dil telid: Konsäl.

Deli gudik! o söl: ‘Mauricio’!… Lio stadol-li demü malädüls olik?

Stadob aiplu badikumo. Jinos lü ob, das labob malädis valik datikovik: nenslip, kapadol, bäkadol, midicet, struen e stomägadol. Badikünos binon, das ekoldätikob, gug obik dolon e kögob e snidob [= binob kögöl e snidöl] laiduliko. Enu ätifalob su pärunaveg e pö fal eviodob joti detik oba, ed emiyoinob futi obik. Ven golob tumödo, fenikob sunädo. Brefo, labob seni, das binob plu deadik ka lifik.

Pidob osi vemo, o flen! ab spelob, das val at binon-la magäl rafinik. Logobsös, kisi vestig dajonon! Lineg… Natemolös dibiko, begö! Luegs binons gudiks. Lad jäfidon gudiko. Logobsös pebi!… Bosilo vifiko… Utos, kelos defon pö ol, o söl: ‘Mauricio’! binon, das neodol takädi. No mutol vobön so mödiko. Ogivob ole rezäpi at e konsälob ole, das fölol diäti at. Sumolös medinis at nenropiko, takädolös dü düps nemü kils aldelo, fidolös saidiko, pato härbatis e flukis, ab miti nemödik. Vitolös liköri, ed if mögos-la pö ol, nedunolös smöki dü muls tel u kils.

If dunol atosi valik, garanob ole, das ünü vigs kil u fols ostadol gudiko ä sauniko.

LÄRNOD FOLDEGJÖLID. Dil balid: Radion e televid.

Medü radion pösods tel in tops difik talaglöpa kanons kosükön okis stedöfiko ko od. Leigo kanons dalilön lomo konsärtis, gasedamanunis[73], spikädis ed igo nog lügadramatis e fredadramatis. Suvo bespiks bevü tatasifs e bolitans famik, noe lomäniks abi foginäniks, palilons.

Radionagetaparat obik binädon me rüds jöl. Binon proädöfik pro vefs lunik e vefs brefik, e kanon patölätön fasiliko. Kanoy läfulükön tidi ela ‘Linguaphone’[74] teiki me dalilam stajonas länas Spanyänapükik pro Spanyänapük; utas Fransäna pro Fransänapük; utas Deutäna e Lösteräna pro Deutänapük; utas Litaliyänas pro Litaliyänapük; e pro Linglänapük utas Lingläna, Lamerikäna e r.

Milag nog gretikum binon, das kanoy seidön oki in lödacem oka e noe dalilön abi logön lekanaprodis televida. Ven parat at odabinon in läns valik, limans famülas valik okobikons, ed ottimo nets valik okömons nilikumo lü ods.

LÄRNOD FOLDEGJÖLID. Dil telid: Broad programas.

Radionagetaparat olik jäfidon-li gudiko?

No tu badiko. Labon nämöfi saidik, väli gretik e toni gudik, ab ün dels lätik daget broadotas broadöpas fagik no ebinon gudik.

Kiofopik! Otos jenon pö parat obik. Stom ba kodon etosi. Vüö! Edalilol-li äsoaro lopi: ‘Carmen’?

Klülö! Do no daplidob lopi, dalilob oni ai, bi dafredükon jimatani obik, pato el ‘Carmen’.

Programis kinik buükols-li?

Benö! fredadramat pliton obi… Spikäds anik binons mü nitediks, e neai nedunob ad dalilön broadotis tefü spots, ven no kanob kömön lä mäts. Dalilol broadotis se Brasilän, no-li[75]?

Si! e ya suemob vali, keli lilob. Dub plak, keli elabob, suemob mu mödikumo proni e vögädi Portugänapüka, e binos blesir jenöfik ad dalilön fredadramati seimik u spikädi seimik.

Ol binol läbik, das nolol Portugänapüki. Viloböv labön pükäli[76] et.

Ga no viloböv sagön, das binos pükäl. Ko vil nemödik valan kanon lärnön püki alseimik. Memolöd spiketi: kel vilon, utan kanon!

LÄRNOD FOLDEGZÜLID. Dil balid: Teat e bioskop.

Teatöps leigons ad uts länas votik, ab num onas no binon so gretik. Do pöp löfon mödikumo fredadramatis ka lopülis, i lops u baolets paplösenons. Mödo pöpedikums konsärts binons, pato ven musigals famik se foginän komons.

In zifs valik bioskops dabinons, ed in cifazifs binons vemo mödiks. Aniks binons so gütöfiks, das sümilons ad ledoms, e dajonons filmotis se läns valik. Plösen primon kösömiko zedelo e finikon zeneito. Ven galadaplösen jenon, nügolamons pamödükumons.

Ven viloy komön pö teataplösen, zesüdos ad remön bilietis büo len gijät, bi pö maifükam teatöpa mens mödik kobikons, ed if mutoy stebedön jü timül lätik, seadöp igo no bal odabinon. Klülos, das seadöps pebuüköl binons uts mu nilü teat: staol[77], lojad, partär[78], e bakun. Tead löpikün lülogamaspadäda panemon “parad” u “gokalecek”; is seadöps nejerikün binons. No veütos, kiöpo seadöp binon, plösenot olanälükon fümiko lüloganefi de timül, kü körten palöpiotiron, jü fin plösenota. Seadöps pebuüköl bioskopa binons taädo uts, kels binons fagiküns de skrin.

LÄRNOD FOLDEGZÜLID. Dil telid: In teatöp.

Labol-li seadöpis anik pro odel?

Pro plösenot-li poszedela u neita?

Pro ut poszedela, begö! Viloböv labön seadöpis tel staola, if labol onis.

Si! tels dabinons zänodü ked: ‘H’, ats plitons-li oli?

Gudö! Liomödotiks frädons-li kobo?

Binos pesods jöl pesodazims foldeg pro seadöps tel.

 

Isiö lü staol!… Pro galer[79]: nedetiö! e pro lojad e bakun: detiö!… Klotikipedöp: viü top at.

Jonolös bilietis olsik lecemagaledane, om dugom olis lü seadöps olsik…

Bilietis olsik, begö! Ked: ‘H’… nüms: 15 e 16 ( = deglul e degmäl)… Isiö! begö! Ekö! is labols programi.

Süf balid ya efinikon, e lio ecedol-li oni?

Levemo gudik, o man! No icedob, das teat Spanyänik öbinon so fäküköl. E hidramatans e jidramatans emagulons roulis oksik nedöfiko.

Gudö! Labobs timi ad smökön ün paud zigarüli; no sogol-li obi lä atos? Blesirö!

LÄRNOD LULDEGID. (a) Vöds anik dö literat Spanyänik.

No mögos ad nunodön brefiko jenavi literata Spanyänik ün minuts tel. Kotenobsös kluo me sait nemas veütik anik! Ün tumyel goldik in prosad müsterimans: ‘Fray Luís de Leon’, ‘Santa Teresa de Jesús’ e ‘San Juan de la Cruz’ älabülons pladis veütikün.

Täno el ‘Cervantes’ ko ‘Don Quijote de la Mancha’ äkömom ed el ‘Gracián’ ko ‘El Criticón’. El ‘Quevedo’ äjäfom me jäpanalekoned. Ün tumyel 19id (degzülid) älabüloms pladi veütikün ‘Larra’ ..........

Ko menäd de 1898 äkömoms lautans nunodas brefik: ‘Ganivet’, ‘Azorín .......... e mödiks votik. Lautan romenik süperikün attima äbinom ‘Ramón Pérez de Ayala’.

Ün tumyel goldik älelogädoms me fredadramat ‘Lope de Vega’, ‘Tirso de Molina’ .......... e ‘Calderón de la Barca’ me ‘La Vida es Sueño’ (Lif binon drim).

Ün tumyel 19id (degzülid) ‘Zorilla’ äpubom me ‘Don Juan Tenorio’, ed ün tumyel 20id (teldegid) lügadramatans nutimik, de kels el ‘Benavente’ binom famikün.

In poed zänodatimäd ögivon obes heroedanapoedotis, äsä eli ‘Poema de Mio Cid’, romansadis, baladis, eli ‘Libro de buen Amor’ (Buk Lelöfa gudik), fa lekultan: ‘de Hita’, lidis de ‘Jorge Manrique’ e r.

Ün tumyel goldik romansad pälailautons in fom votik, lü kels mödikans lautanas ya pesaitölas plä ‘de Queredo’ e ‘Góngora’, ekeblümöms.

Tumyel 19id (degzülid) ägivon obes elis ‘Espronceda’ e ‘Bécquer’ e letimäd nulädik elis ‘Antonio Machado’ .......... e mödikanis votik.

LÄRNOD LULDEGID. (b) Vöds anik dö literat Spanyänik.

In Merop Spanyänapükik äfoikoms el ‘Sarmiento’ me ‘Facundo’ ed el ‘Fernandez’ me ‘Martín Fierro’ in literat di ‘gaucho’. In prosad omäniotobs as lautans nunodas brefik ‘Montalvo’ .........., ed as lautans lekonedas elis ‘Gálvez’ e ‘Gallegos’.

Nulädim ädavedikon in Sulüda-Merop ko Nikaraguänan: ‘Rubén Darío’, kel äbinom büojonidik ad vedön dugan lemufa at. Bü el ‘Darío’ Sulüda-Merop egivon oles as poedans elis ‘Martí’ .......... e poso elis ‘Nervo’ ..........

E nu strofs anik fa ‘Rubén Darío’ sökons.

 

Us su jol

 

Us su jol jipul ästanof.

Löpiotirolsöd naki!

Stemanaf denafon.

Melan kanitülon.

Sol sadon dremiko ini vat.

– Adyö! adyö!

 

Soeliko, drenölo äsölogof

su vefs nafi nepuböl.

Älefänof nog lü ob

pokasärvätüli de klif,

su kel äbleibof stanön.

– Adyö! adyö!

 

Piklotof in bläg jipul jönik.

Ledit binon so lügik!

Herem ofik älagom liviko

ed in logs ofa drens lelöfa ädabinons.

– Adyö! adyö!

 

Fa ‘Rubén Darío’ (‘Rima IV’ = rimod: 4)

FIN

 

 

REGISTAR

I. Lautans

Lautans vödemas rigädik e tradutodas Volapükikas

Basilescu Stefan....................................... 174

Berckefeldt, Christa Von ........................ 89

Bishop Brian R......................................... 338, 344, 345, 352, 355, 373, 390

Bulteman Anna........................................ 89

Busse Franziska........................................ 89

D. J........................................................... 123

De Jong Arie............................................ 23, 89, 95, 99, 198, 200, 287, 288, 292, 358, 364, 382, 385, 390, 391, 392, 393, 393, 452, 452, 477, 477, 495, 506, 508, 509, 512

Häpke Auguste........................................ 89

Hogrefe Marie.......................................... 89

Kliemann Fritz......................................... 89

Krüger F. J............................................... 167, 190, 194, 238, 361, 364, 366, 366, 369, 377, 377, 391, 391, 479, 529

Lavorscher................................................ 89

Oelicht G. L............................................. 179, 182, 184, 190, 191, 191, 192, 192

Reynders  J. G. M. Sr............................... 23, 24, 28, 35, 67, 84, 104, 125, 149, 172, 193, 276, 279, 279, 358

Rinacil...................................................... 82

Schmidt Johann........................................ 44, 52, 65, 134, 152, 231, 288, 288, 291, 294, 379, 385, 397, 398, 401, 405, 406, 406, 409, 412, 415, 434, 434, 453, 479, 479, 482, 485, 489, 492, 510, 510, 510, 510, 510, 511, 514

Sleumer Albert......................................... 41, 46, 49, 53, 57, 62, 70, 80, 127, 133, 137, 139, 148, 148, 149, 149, 150, 157, 164, 234, 234, 245, 245, 245, 245, 246, 259, 292

Sprenger Jakob......................................... 256, 257, 259, 265, 265, 265

Uittenbogaard P. H. J.............................. 361, 406

Wendte Paul............................................. 89

Willebrand Maria..................................... 65

Lautans vödemas ini Volapük petradutölas

Abu Bekr.................................................. 225

Aisopos.................................................... 510, 510

Andersen H. C......................................... 366, 377, 427

Aristotelès................................................ 423

Arlen Michael........................................... 374

Augustinus............................................... 371

Ayres Ruby M.......................................... 97

B., J. v. d.................................................. 362

Bacon Francis........................................... 338

Bailly Aug................................................ 114

Baruch J. Z............................................... 226

Bechstein Ludwig.................................... 400

Becker-Strube Marie Luise...................... 367

Beets Nicolaas
(ön magälanem: ‘Hildebrand’)................. 382, 508

Bemmelen, J. F. Van................................ 122

Bijlmer J................................................... 241

Bismarck.................................................. 330

Blake William........................................... 239, 239

Boer-Van Strien, J. De............................. 240

Bourgeois Léon........................................ 227

Bridges T. C............................................. 81

Bruïne, J. R. Slotemaker de..................... 230

Bruno....................................................... 295

Buckle...................................................... 423

Burrage A. M........................................... 219

Buysse Cyriel........................................... 77

Byron....................................................... 206

Caesar Cajus Julius................................... 352

Cardini F.................................................. 100

Carlyle...................................................... 429

Carmen Sylva........................................... 206, 302

Cervantes, Miguel Saavedra De............... 371

Chopin Fr................................................. 424

Churchill Winston Spencer...................... 355

Cicero....................................................... 423

Claretie Jules............................................ 349

Confucius, Confusius............................... 302, 371

Crucé Émeric............................................ 234

Dante........................................................ 423

David....................................................... 234

De Jong K. H. E....................................... 242

Dekker Douwes....................................... 349

Dernburg.................................................. 234

Dickens.................................................... 127

Drongelen, Wim van................................ 315

Ebner-Eschenbach, Marie von................. 217

Eersel Ch. H............................................. 381

Egidy, Moritz Von................................... 224

Eliot George............................................. 35, 349

Erasmus.................................................... 349

Fénelon..................................................... 294

Flore Ange............................................... 198

Fontane.................................................... 423

Franciscus à Vittoria................................ 225

Fried Alfred............................................. 220

Gandhi..................................................... 275, 330

Gibbon.....................................................

Goethe...................................................... 206, 422, 423

Goldscheid Rudolf.................................. 224, 230

Grimm: blodef.......................................... 400, 414, 445

Grün Anastasius....................................... 272

Guizot...................................................... 330

H. A. L., l.: Lesturgeon H. A.!

Hades....................................................... 275

Hankel Marie............................................ 230

Hebel Johann Peter.................................. 400, 432, 510

Heering G. J............................................. 225

Herder...................................................... 423

Heredith................................................... 127

Hildebrand, l.: Beets Nicolaas!

Hill J. Arthur............................................ 311

Hille-Gaerthé, C. M. Van......................... 142

Hippel....................................................... 340

Hoffmann Franz....................................... 412

Hölderlin.................................................. 423

Howard J.................................................. 284

Hunter John.............................................. 35

Ikbal Ali Shah Sirdar............................... 182

Ioannes: gospulan..................................... 393

Isocrates................................................... 258

Ispirescu Petre.......................................... 174

J. C. L. B. P.............................................. 274, 351

J. G. T. B. P.............................................. 296

Jacques Henri Bernardin
de Saint-Pierre.......................................... 107

Jaurès........................................................ 286

Jean Paul.................................................. 330

Jeanroy Thérèse........................................ 116, 200

Johnson, Dr.............................................. 206

Jourdan L................................................. 35

Kant......................................................... 224, 225, 284, 423

Karnebeek, Jhr. Mr. H. A. Van................ 225

Kellog Vernon.......................................... 35, 225

Knoppers.................................................. 262

Krummacher............................................. 45

Kucin........................................................ 238

La Bruyère, Labruyère............................. 258, 294, 344, 373

Lamartine................................................. 230

Lamennais................................................ 302

Lao-Tse.................................................... 330

La Rochefoucauld.................................... 213, 258, 258

Laurillard.................................................. 262

Le Bon Gustave....................................... 284

Lermina Jules........................................... 35

Lessing G. E............................................. 400, 510

Lesturgeon H. A., H. A. L....................... 288, 303, 340, 371

Lincoln Abraham..................................... 286

London Jack............................................. 259

Longfellow............................................... 206

Lubbock................................................... 284

Lucas: gospulan........................................ 391

Luther....................................................... 213

M. L......................................................... 138

Mabire...................................................... 258

Marbel Jean.............................................. 118

Marcellus Emants..................................... 213

Marcia René............................................. 144, 324, 346

Marcus Aurelius....................................... 258

Marcus: gospulan..................................... 393

Marianne.................................................. 207

Masaryk.................................................... 127

Matthaeus: gospulan................................ 392, 452, 452, 477, 477

Melville, Edger De................................... 227

Milner A................................................... 179

Milton....................................................... 227

Monnier Marc........................................... 206

Montesquieu............................................. 371

Möricke.................................................... 480

Mühlbock O............................................. 327

Müller W.................................................. 410

Multatuli................................................... 138, 385

Murray M. A............................................ 195

Napoléon.................................................. 227, 239, 239

Oldenburg, Peter van............................... 234

Oostzee, Van............................................ 127

O’Rell Max.............................................. 94

Ovidius..................................................... 319

Pascal....................................................... 319

Passy Frédéric.......................................... 224

Pauli Ebba................................................ 32

Paulus: paostolan...................................... 390

Peck.......................................................... 429

Pestalozzi Johann Heinrich...................... 379

Plutarchus................................................. 258

Poe Edgar Allan....................................... 482, 485, 489, 492

Pollock Frederick..................................... 286

Pronk F. J................................................. 322

Pythagoras................................................ 330

Quintilianus.............................................. 371

Reid Ch. S................................................ 86

RemarqueErich Maria.............................. 227

Renard Jules............................................. 124

Robertson................................................. 127, 423

Rodin Auguste......................................... 206

Roland Romain........................................ 127, 262

Roos Paul................................................. 268

Saadi........................................................ 237, 360

Sablé, marquise de................................... 213

Saint Simon, De....................................... 234

Sallustius.................................................. 234

Say Jean Baptiste..................................... 284

Schopenhauer........................................... 206

Schreiner Olive......................................... 37, 143, 147

Schubert Franz......................................... 433, 449

Ségur........................................................ 258

Seneca...................................................... 302, 319

Shakespeare.............................................. 206, 234, 423

Shaw Bernard.......................................... 239

Spamer Otto............................................. 431

Spinoza..................................................... 284

Spurgeon.................................................. 262

Staël, de................................................... 258, 294

Stilling...................................................... 340

St-Johnston Reginald............................... 203

Storm Theodor......................................... 391, 426, 431, 450, 481, 491, 514

Suttner, Bertha Von................................. 227

Syrus Publius............................................ 319, 349

Terentius................................................... 319

Tiele C. P.................................................. 82

Tolstoï...................................................... 224, 225

Trine Ralph Waldo................................... 211

Tsjekhov................................................... 190

Uhland L.................................................. 424

Uittenbogaard Leo................................... 343

Van Blokland Jhr.
Mr. F. Beelaerts........................................ 225

Van der Hoog P. H.................................. 308

Van Deventer Ch. M................................ 179

Van Dijke Henry...................................... 224

Van Eeden Frederik................................. 220, 366

Van Hamel A. G...................................... 179

Van Vollenhoven Mr. C........................... 227

Vermeer Jef.............................................. 284

Voltaire.................................................... 330

Vondel, Joost van den............................. 371

Vries, Anne de......................................... 167

Wagenvoort Maurits................................ 185, 355

Washington George................................. 429

Weiss Otto............................................... 213

Wellington................................................ 230, 284

Wester D. H............................................. 276

Wheatley Vera......................................... 101

Wilhelmina: jireg...................................... 286

Wilson: presidal........................................ 224, 227

Zee, Daan Van der................................... 273

II. Rubrigs, yegäds, literatabids

Jenotem Volapüka                     60, 62, 69, 78, 99, 112, 127, 133, 134, 147, 152, 161, 143, 197, 228, 231, 253, 263, 287, 291, 301, 333, 336, 358, 379, 391, 453, 481, 512

Nunods tefü kobikams

Vpakluba valemik Nedänik       24, 28, 35, 51, 67, 84, 104, 125, 149, 172, 193, 301, 303

Büads, dalebüds                         41, 46, 49, 53, 57, 70, 133, 148, 148, 149, 149, 234, 234, 245, 245, 245, 245, 246, 259, 265, 265, 265, 276, 279, 279, 288, 288, 288, 292, 364, 397, 397, 398, 479

Nuns                                           26, 26, 27, 27, 30, 30, 32, 33, 34, 36, 39, 45, 48, 52, 55, 61, 66, 67, 70, 75, 76, 79, 83, 86, 89, 94, 96, 101, 104, 107, 111, 114, 117, 120, 124, 127, 133, 136, 138, 144, 147, 151, 162, 163, 167, 172, 178, 182, 184, 189, 191, 195, 198, 200, 202, 206, 211, 212, 213, 216, 221, 224, 225, 228, 231, 235, 238, 240, 242, 244, 252, 256, 258, 263, 265, 265, 267, 272, 272, 275, 279, 280, 281, 284, 287, 290, 293, 294, 298, 299, 303, 306, 307, 310, 313, 314, 319, 322, 327, 327, 330, 335, 339, 345, 349, 351, 353, 358, 360, 364, 365, 369, 371, 374, 376, 385, 387, 390, 391, 399, 479, 479

Yegäds suvöfik nunas:

– dö kadäm Volapüka                61, 80, 89, 134, 238, 258, 265, 293, 339

– dö liseds nulavödas                 40, 55, 80, 101, 117, 120, 134, 144, 189, 200

– dö buks dabinik u palautöls    25, 30, 32, 34, 39, 48, 52, 61, 66, 67, 79, 94, 101, 114, 121, 144, 147, 167, 189, 206, 231, 275, 279, 282, 284, 287, 294, 298, 306, 307, 333

– dö mäks peselöl                       27, 28, 30, 32, 35, 37, 45, 52, 55, 66, 67, 75, 76, 83, 86, 94, 96, 104, 107, 114, 117, 124, 127, 136, 138, 147, 151, 162, 163, 172, 182, 184, 191, 195, 200, 202, 212, 231, 235, 238, 256, 258, 263, 265, 267, 272, 275, 282, 284, 291, 294, 298, 300, 303, 307, 313, 319, 322, 327, 330, 339, 345, 351, 353, 365, 369, 374, 376, 385

– dö Volapükaklub valemik

Nedänik                                      23, 27, 30, 34, 34, 36, 39, 45, 48, 48, 52, 61, 67, 70, 75, 79, 83, 89, 96, 104, 111, 117, 120, 124, 133, 136, 144, 147, 151, 162, 163, 167, 172, 178, 184, 191, 195, 198, 200, 211, 213, 221, 224, 226, 228, 235, 240, 252, 256, 258, 267, 272, 279, 290, 294, 294, 298, 299, 303, 306, 307, 319, 322, 330, 335, 349, 351, 358, 360, 365, 385, 387

– dö diläd valemik

feda Volapükaklubas                 23, 27, 27, 30, 34, 34, 36, 36, 39, 48, 79, 83, 104, 111, 120, 124, 134, 136, 147, 162, 172, 200, 211, 216, 221, 226, 235, 240, 242, 245, 252, 265, 272, 291, 294, 298, 299, 303, 306, 313, 314, 319, 327, 335, 360, 365, 369, 371, 385

Noteds                                         294, 300, 318, 319

Ceds e tikods                               35, 37, 83, 89, 94, 121, 127, 138, 179, 182, 184, 206, 211, 213, 220, 224, 225, 227, 230, 234, 237, 239, 239, 258, 259, 262, 267, 272, 272, 275, 284, 286, 294, 302, 319, 321, 330, 340, 349, 351, 360, 371, 402, 408, 415, 423

Cogeds                                        228, 230, 235, 238, 239, 241, 297, 332, 368, 375, 379, 384, 386, 396, 398, 399, 409, 424, 428, 445, 446, 446, 446, 446, 446, 447, 448, 449, 449, 449, 449

Nulods nitedik nolava                398, 402, 402, 402, 402, 402, 404, 404, 404, 404, 405, 406, 407, 407, 407, 407, 407, 407, 407, 408, 448, 448, 448, 448

Räts                                             87, 106, 215, 344, 402, 406, 406, 408, 409, 414, 415, 423, 424, 426, 426, 426, 430, 430, 430, 431, 447, 447, 448

Poedots                                       482, 485, 489, 492, 406, 406, 406, 408, 408, 409, 409, 410, 414, 414, 415, 422, 422, 422, 423, 423, 424, 424, 425, 425, 426, 426, 426, 427, 427, 430, 430, 430, 431, 431, 433, 434, 447, 447, 447, 448, 449, 449, 450, 450, 480, 480, 481, 481, 491, 491, 492

 

[1] Bi datuval Volapüka lememom söri balik at oka (älabom näi of nog blodis kil) so suvo in delabuks okik, ed älügom poso so lunüpiko demü of, bo vipabos, das is lifanotets anik dö of sökons. Panemof: ‘Katharina Rosalia’ e pimotof tü 1839 yulul 10. Äjäfof me konöm bloda okik, do idesinof, ven älabof lifayelis 18, ad vedön jikleudan. In delabuk ela ‘Schleyer’ pepenos tü dät: 1873 mäzul 2: “Sör: ‘Katharina’ malädik,” tü mäzul 3: “Sör: ‘Katharina’ nog in bed,” tü mäzul 4: “Sör: ‘Katharina’ edelirof de äneit jü adel, petakedükof medü lavs, gödo: vemo malädik: fif, dol stegöfik in donakoap; ofe deadamasakram peditibon fa pädan: ‘Reinhard’ de ‘Boll’; haratasanan: ‘Galler’ peramenom; käl kälöfik fa jinef (sevabo: ‘Katharina Hartmann’ pemotöl tü 1832 novul 11 ed edeadöl tü 1915 prilul 4 in ‘Konstanz’; äkonömof lomü datuval sis 1873) ed ob.” Tü mäzul 5 ‘Schleyer’ penom b.v.: “Ti esukubob.” Tü mäzul 6 pepenos: “Gödo sör: ‘Katharina’ vemo malädik; eramenob pö nifadavir pro of leüledi lätik; ko smilil süliko fredik äpedof desiriko ditibabügili ko hostid saludik len lips okik; desirof ad lüvön bedi, kömof ini kovenastul obik (kel binon pro ob, äsva pesaludükon!); lesuid, pablinof dönu ini bed, vedof takedikum. Dü göd lölik e büzedel äpreparof oki gloriko ad deadön, äspikof ko vög Löpa-Deutänik, nämöfik, laodik (äsä votiko neai ispikof so), äsvo se vol votik: “ ‘Deo gloria! Deo gratias!’ no drenolsös demü ob, plekolsös!” Vöd lätik ofik äbinon tinelaodiko: “Nämik!” Pos sloks tel u kil lad gudik ofa äsukubon.

O! konsälis gudik kiomödik ägivof obe notodäliko e stedäliko, ladöfo! Äsmililölo ko cügs redik äseatof su deadamabed, voiko jivirganiko. Takädofös ko ‘anima vere candida’ at in püd sülik!” — Dels sököl pefulükons me penets tefü jideadan. Bevü ats ‘Schleyer’ nunom tü mäzul 8 pubi edeadölana, kel pisepülof ün del büik. Äpoedom sepülakaniti ad deadam ofa binü strofs 12 jü mäzul 15.

Ced ela ‘Schleyer’, das sör okik edeadof ün “lifüp Kristusa”, sevabo ven älabof lifayelis 33, äbinon pöl semik, bi jideadölan älabof lifayelis plu kildegkilis e lafiki.

[2] Numi at “kadäm Fransänik” elonon ün 1934. Ästeton leigüpo, das su taled lölik püks balatik 3964 mutons papatöfön as püks deadik. Mödiküno Linglänapük bo pepakon; pagebon bo nomöfiko fa mens 160 000 000, e zuo mens bo 60 000 000 suemons oni saidiko. Rusänapüki mens bo 150 000 000 spikons, Deutänapüki 90 000 000, Spanyänapüki 75 000 000, Fransänapüki 49 000 000 e Litalilyänapüki 45 000 000.

[3] Delagaseda Fransänik gretik ze mödiks äjonons ün 1938 novul ad tuvot nulik veütik at.

[4] Vöd in püks mödik komädöl: ‘obelisk’ (= boelig) licinon de vöd Grikänapükik: ‘obelós’ (= spedül), keli ya el ‘Heródotos’ (tumyel Vid b. Kr.) ägebom ad malön tipalestälis folgulik et Lägüptäna; smalükam ata binon: ‘obleiskós’. Mödiküns boeligas atimo nog dabinölas licinons de solatem ela ‘Re’ in ‘On’ (‘Hierapolis’) nilü ‘Kairo-Memphis’, kö nog ün atim zänodü grenaläneds tipotaston labü geilot metas 40 löon, kel pälöpladon ün yel: zao 1400 b. Kr. Boeligs legik nog dabinons b.v. in ‘London’, ‘Paris’, ‘New York’ e bü val in ‘Roma’, kö su ‘Pazza del Popolo’, su ‘Monte Citorio’, fo el ‘Laterano’ (geilik mö mets 45,5), su ‘Piazza della Minerva’, su ‘Piazza Navona’ e su ‘Pazza di S. Pietro’ boelig a bal dabinons. Boelig lätik at nen hieroglifs älöon vönädikumo in sirkud ela ‘Nero’, e päsüramenon büdü ‘Sixtus’: V († 1590) se failots, e pälöpladon. Binon balston (‘monolith’) vönik balik in Yurop stanöl, kel elaiblebon nätik. Tipalestäl fo glüg di ‘SS. Trinità de’ Monti’ binon, leigo äsä ut in el ‘Villa Medici’, sümädot di ‘Roma’ vönik. Balid äbinon büikumo in gads jenavalautana: ‘Sallustius’ († 35 b. Kr.).

[5] Adelo fümos, das vöd latinik: ‘Sphinx’ (= sfin) binon vöd manik, kelos i gudikumo baiädon ko kalad magotas sevädik. Bal atas nog pas ün 1929 no fago de gianamagot seatöl rega: ‘Ramses’: II. in glun ela ‘Memphis’ vönik nilü ‘Kairo’ pätuvon e päsesebon. Pikonsefon go gudiko, dö kelos lautan yegeda at äkanom süadükön oki pösodiko ün yel: 1930.

[6] Fortif at enepubon sis lunüp. Pimalon su kaeds ettimik di ‘Napoléon’, ed ätopon ma ons su vesüdajol tuiga di ‘Nile’ nilü ‘Rosette’. Generan pemäniotöl: ‘Boussard’ ädeadom pas pos yel: 1814. Ebepenom dönuamiko tuvi stona blägik.

[7] I Fönikyänans e Lätiopänans ägebons hieroglifis; balidans ko miplänäds onas as sümbols lukredik, votikans so, das jünu no nog efägoy ad letuvön nüpenädis tefik.

[8] “Koptans” sevädiko Lägüptänans panemons, kels sekü lesedadun fa sänt-‘Marcus’ e fovans omik ivedons kritans. Kultans onsik, kels latikumo äslopikoms pölalekredi monofüsita, etratudoms rigapenädis Grikänapükik rela oksik ini koptapük, ed ejafoms literati tefädiko gretiki. Gönami onsik slama äpönidons me nebenikam lanik ä südöfik. Nunoy nutimo koptanis zao 600 000, de kelans 10 000 lödons in ‘Kairo’.

[9] Tradutod: “Jenot balid, keli memob as belifot, äbinon, das päkesumob fa jikälan obik lü siem ela ‘Friar's Grag‘ len el ‘Derwentwater‘.”

[10] Tradutod: “Lanal Goda binon züamo zü ol in lut, keli nünatemol; glor Oma in lit, keli logol, in fluköf taleda e fred jafotas onik. Epenom ole aldeliko dasevädükamis Oka, soäsä egaranom ole aldeliko bodi delik ola”.

[11] I kadäm bäldik ideflekon oki ün yel: 1898 löliko de Vp., ed ästöpom dabüki elas “Zülags”, kels jünu nog ai ipubons in Vpavodem.

[12] Sinif nema: ‘Mitra’ ü ‘Mithras’ binon ma el ‘Freiherr von Ow’: “medan”; ma votikans: “flen”, “lotidäb”. No komädon in dils vönikün vaästada, ab sio in nulabevobot ün 300 bü Kristus pefinüköl vaästada. El ‘von Ow’ niludom, das kanomöv-la binön godam ela ‘Thubal’ bibik: kälafat ela ‘Hom’. Päleplekom i as solagod (‘Apóllon’) e pämagulom as dabinan labü lils 1000 e logs 10 000.

[13] Nulüd at äbinon e binon dilo nog nu geböfik in lofüdän ed in Frikop. Dänkans, kels lödons in topäd marädas len el ‘Bahr el Abiad’, nulüdons cilis oksik me vuls marädaplanas. Fa lasyantans rizom dioskora padigidon vemo. I rizom lotuda Lindänik binon nulüdot veütik. Pla plan: ‘hom’, kel no äkomädon in Lindän, lotud ävedon us sümbol! Mun, kel i pänemon ‘soma’ = ‘hom’, äyumäton ma ced menas et ko benikam plana et.

[14] Atans äbinons lariyans; vöd at pefomon de el ‘arya’ (in vaästad: , airya’, in Nula-Pärsänapük: ‘iran’, in kält: ‘eriu’, kusatifo: ‘erinn’) kel sinifon in sanskrit ed in Liränapük: nobans, klinans, in Larmeniyänapük: nämans u kuradans.

[15] Vöd hebreyik: ‘Jephet’ (= ‘Iaphet’) sinifon: “jönik”. ‘Thubal’ e ‘Mosoch’ äbinoms sons ela ‘Iaphet’.

[16] Atan äbinom ‘Vivasvat’ ü ‘Vivanhao’, kel i pänemom: ‘Pinvengehani’.

[17] Vödemi penäda bibik: II ‘Esdras’: IX, 7: “God ädugom eli ‘Abraham’ se fil Kaldeyänanas” el ‘Emmerick’ plänof in mod at, das God emodugom omi se ‘Ur’, kel sinifon “fili”, e das ejelodom so omi ta filikult. Pals ela ‘Abraham’ ebinons-la cedü of pagans, ed ‘Abraham’ it i elabom-la lä ok ün cilüp oka lugodamagotilis smalik. Gredäti vemo veütiki el ‘âthravan’ (= filakultan) Liränik, ed el ‘purohita’ (= kultan) Lindänik älabüloms. God in fil pänemon: ‘Agni’. In Lindän el ‘raja’ (= reg) ed el ‘purohita’ piteiloms de od sevärikumo, du in kultaziläk vaästada dinits regik e kultanik pibalons. Braimakultan ifägom ad sekidükön plinis de okans, ab parsiyanakultan güo äbiegom foi dinit regik.

[18] Sevädik binon lestim, si! leplekam lugodikultik lulakas e flumedas sonemiko saludikas in Lindän. Medü nüloget ini vataniv smufik lugodikultans ästeifoms ad dagetön stäatis e visionis.

[19] Lefatals Godilekredik ädeimoms in mük oksik klüliko lestimi godöfik; binos kludo suemovik, das ün tim fovik änebuikoms lo el ‘Hom’ pleidälik ä reigiälik, e das atan fino ämodränom Godi it. Kalad glumälik ela ‘Hom’ sevädükon oki dönuamo in tikodavol Lindänik, so in distukan: ‘Çiva Bhairava’, in ‘Viropaksa’, ‘Ugra’, ‘Ganardana’, in el ‘Homa’ lä gondans. Tuvoy ye i in el ‘Odin’ elani ‘Hom’ nolüdänik, kel binom leigädabik ko el ‘Wuotan’ (= vutölan).

[20] Üd i: ‘saoma’. Cen ela ‘h’ ad el ‘s’ jenon suviko, samo el ‘ahura’ (= söl) vedon el ‘asura’, de kel cedü ‘von Ow’ el ‘sire’ Fransänapükik, ed el ‘sir’ Linglänapükik (keli votikans dütülons de el ‘senior’ latinik) bo licinons-la. Vöd: ‘soma’ bo duton-la lü vödastab: ‘su’ (= ‘generare’: fatön; u: ‘stillare’ (lov.): töfön; ‘exprimere’: sepedön; ‘succum exprimere’: sepedön vaeti). Vödastabe ot dütedoy vödi: ‘sunu’ (= son, in Grikänapük: ‘hyios’; cen elas ‘h’ e ‘s’!) e vödi: ‘savitri’: sol (‘generator’); vöd at binon manik in püks tio valiks. El ‘Hom’ bo labon-la röleti ko el ‘gomo’ üd el ‘gumo’; in got: ‘guma’ = men, in langälasaxad: ‘goma’, in rulitaliy: ‘hemo’ (de at: ‘he-hemo’ = nemo!), in Grikänapük: ‘hómados’ e ‘hómilos’ (= menamödot). ‘Soma’ = tof binos bo sinif sümbolik.

[21] In mortir plan di ‘Hom’ pätroivülon, kela vaet päfanädon ini skel, e pädrinon se at. Binos sevädik, vio nog ün attim in Lindän braiman alik, si! pönidan alik e lubegan alik kepoloms ko oks dinis at, bi cedons onis “saludikis”.

[22] El ‘Dsemsyid’ binom ma poedan ä jenavavestigan famik: ‘Firdusi’ (ü: ‘Firdossi’, sevabo “Paradikan”, † zao ün 1022 pos Kristus) fünan sogätas fol, sevabo utas kultanas, kriganas, feilanas e tedanas. Äbinom ma nun ela ‘Firdusi’ reg balid Liränanas ifimalödiköl, kels itevons se Zänoda-Siyop lü Pärsän e Lirän (leigodolös eli ‘Windischmann’: ‘Zoroastrische Stuiden’ = Studots di ‘Zoroaster’, ‘Berlin’ 1863!). ‘Dsemsyid’ äbinom kuratiko utos, kelosi el ‘Hómeros’ diseinom me el ‘poimèn laôn’: “pöpigaledan”. In sanskrit suemod ot tonon: ‘gopati’ = “kunigaledan”. Tribütaplins äbinoms klüliko ai veteridalabans liegikün, äsä ün tim obas atos nog binon soik pö nägäraregs in Frikop. Ma ‘Firdusi’ el ‘Dsemsyid’ esagom: “Pedekob ko nid Goda”, ed eflagom leplekami oka löliko bai lejon ela ‘Hom’! Gereaf ad häret menigodama äjenon zao ün yel: 250 pos Kristus dub pölalejonan Liränik: ‘Mani’ (in Grikänapük: ‘Manes’, in latin: ‘Manichaeus’), kel änüblinom ini zoroat dinis valasotik lugodikulta budanas. Äleadom leplekön oki ön mod di ‘Hom’!

[23] Vöd at sinifon bo eli “degbad”, ed edavedon se ‘de-hak’; klülos, das me at diab padiseinom. In Nula-Pärsänapük vöd tonon: ‘azdeha’, e patraduton me “drak”. Fovo änemoy diabi eli ‘Agro-mainyus’ (= lanal badik), se kel el ‘Ahriman’: taan ela ‘Ormuzd’ ädavedon. Vöd latik at licinon de ‘Ahura-mazda’ (= “söl sapik” sevabo “God”).

[24] Mun it ägeton demü köl goldayelovik oka nemi: ‘soma’. Padigidon as “tof saludik”.

[25] Leigodoyös lä atos topi in el ‘Zendavesta’ (‘Jaçn’.: X, 13): “Lelob ele ‘haoma’! bi vedükon lani pöfikana leigo so gretiki, äsä uti liegikana. Lelob ele ‘haoma’! bi vedükon lutäläkti fopanas so gretiki, äsä täläkti sapanas. Mani nätik vedükol saludikumi ä visedikumi, ven juitom oli, o ‘hom’ yelovik! posä pemigol ko milig!” — Ün tim latikum te kultans parsiyanas nog änüsumons eli ‘haoma’, tefü kel fümiko aiplu äsüadikoms, das God idütom oke zibi at. “In fäkäd lebötidik dub drined brietüköl pikodöl äsenäloms okis nilikumo lä God”, el ‘Prof. Hettinger’ sagom in lebuk gretik okik: ‘Apologie des Christentums’ (= Paolog krita) (II, 3, 461).

[26] Leigo äsä atos jenon in sünagogs bäldik, samo in ‘Praha’, vomes spad pagebidüon po stöbs in pödaglun, ini kel ofs in mödots no pato gretiks tü plekadel calöfik, sevabo tü fridel, kömofs. Fridel päbuükon fa ‘Mohammed’ pla sudel kritik, bi ma lejon omik el ‘Adam’ pejafom ün fridel. Men balid at ya i ebinom-la ma om slaman verätalekredik balid! Drens omik iblägükons-la kaabi (= kübädaston) in ‘Mekka’. Us i egetuvom-la eli ‘Eva’ piperöl!

[27] Pöpatribüts slamik balatik labons lödaspadädis kobädik in näibumots nivera. Tuvoy us Türkänanis, Süriyänanis, Mesopotänanis, elanis di ‘Mekka’, e Lindänanis näi Nolüda-, Lofüda- e Zänoda-Frikopans (se Sudän). Klüliko plä “Godav” i süntag, spiköfav, tikav, matemat, ed i gitav, jenav, taledav, e v. patidons. Stud lölik dulon dü yels 17. Pos tüp yelas 11 xam büik paduinon. Tid binon glatik. Fräds pro käled studanas papelons se fünods relöfik, kels attimo prodons goldamakis 1 850 000 a yel.

[28] Väloti kuraanasuratas in Deutänapük buk ela ‘H. Grimme’ (‘Paderborn’ 1923) lofon.

[29] Sümikos lonöfon tefü talmud yudanas, kela traduti niveraprofäsoran: ‘Dr. Nivard Schlögl’ in ‘Wien’ liedo estöpedom pos pub bukülas nemödik; fovikumo tefü vaästad parsiyanas, tefü deadaniregistar Lägüptänanas e tefü vedabdabuks hindutanas.

[30] At äbinon top klifalatara, su kel pugasakrifots yudanas päseitons, e kel attimo pelovebumon dub klifaglöpot sonemik (‘kubbet es-sachra’) mascida di ‘Omar’ (sis 692 pos Kr.).

[31] El ‘Bethlehem’ sinifon pö el ‘Mohammed’ sotefo “domi mita” (pö yudans “domi boda”). Steifüls vestiganas nenlekredik, ad blöfön, das sinif nema binon: “dom jilugoda Babülonänik: ‘Lachama’ ”, binons smilöfiks.

[32] Kuraan nemon asä “profetanis gretik” eli ‘Noah’, eli ‘Abraham’, eli ‘Moses’, Yesusi ed eli ‘Mohammed’.

[33] Süliovegamatemül su Learabel, kel fino pälöodon fa krodagolädans, padalabon sevädiko fa slamans. Te balna a yel, sevabo tü süliovegamadel kritik, sufälons, das fransiskans jenükoms us kultiplägi vü zeneit e düp 10id göda.

[34] El ‘ocà’ binon vät vönik milgramas 1,260.

[35] El ‘Fat-Frumos’ binom “hiyunan jönik”, “leson keinik” sagädas, märas e konotas pöpedik.

[36] El ‘Gheonoaie’' = 1 grünapikit; 2 megär.

[37] El ‘Scorpie’ = 1 skorpion; 2 drak

[38] Dead pacedon in Rumän as jipösod, kel deidof meni,…

[39] palonön ?

[40] Vöds at komädons in Nedänik Militakrod di ‘Willem‘.

[41] Ba pla “dabumi”-li?

[42] El ‘Iudith’ jönik: jiheroedan se konot yudik se tumyel 2id bü Kristus, äbätodof generali Lasüriyänik: ‘Holofernes’, ed ädeidof omi in bed omik ad savön zifi okik: ‘Bethulia’.

[43] Pö jenet at pöl esüikon. Hiel ‘Stefan Basilescu’ ädeadom tü del 8^id novula yela: 1953.

[44] Mémoires de Marmont due de Raguse, livre XXI

[45] sinifon: o lädül: Buonitiröm! (küpet redaka u lautana)

[46] Fom verätik: Laustralän.

[47] Fom verärik: Laustralän.

[48] Ba pla: “ä küni”.

[49] Notodot neverätik; pla: lü fin oka, u: nilü fin oka.

[50] pla: no-li

[51] zänodo zifa → zänodü zif [ü: in zänod zifa]

[52] labob slipi → vilob slipön

[53] pladön sui / ini …(‘to place, to put’) ≠ kipedön su / in ….(‘to keep, to store’)

[54] no-li? → vo-li?

^[55] Liedo magot at no peloveükon.

[56] lenünan = ‘referee, reference’ (pösod, kel gevon lenüni (‘testimonial letter’)

[57] Liedo magod at no peloveükon.

[58] stalon = kobükam diseinü dalogam militik (‘Appell’, ‘muster’).

[59] Si! ön jenet at: ‘piedad’ = prünöp

[60] dabön (neloveädik) = ‘to fit (pieces of clothing, etc.)’

[61] välid = ‘collection (to choose from)’, Deut.: ‘Auswahl’

[62] seimna → naedilo

[63] seimna → naedilo [seimna = ‘at one time or another’, ‘irgendwann einmal’]

[64] El “leadön” binon värb sekidik, klu geboy oni ai kobü värb votik nesekidik (Gram. Vol., § 240).

[65] Leadolös oni so luniki… → Blebükolös oni so luniki….

[66] tänit = ‘tennis’.

[67] tajedapled (jedoy glöpi ta völ) = ‘Basque pelota’.

[68] karburöm = stum, kel migon luti e filamastöfi in filikamamotor [‘Vergaser’, ‘carburettor’].

[69] bujid = spagöm in toods pageböl [‘Zündkerze’, ‘sparking plug’].

[70] startikodöm = lektinamotor smalik, kel starton filikamamotori in tood [‘Anlasser’, ‘starter’].

[71] seimna → naedilo.

[72] El “ti” binon präpod ma vödabuk gretik fa el ‘Arie de Jong’ (el “tio” binon ladvärb tefik), du in “Gramat Volapüka” okik änemom eli “ti” ladvärbi. Om e mastans ettimik votik ye kösömiko ägebons vödafomis bofik as ladvärbs. El ‘J. M. Schleyer’ te äsevom ladvärbi: “ti”.

[73] nuns in gaseds pebüköls (‘news items’, ‘Pressemeldungen’).

[74] ‘Linguaphone’: febäd, kel lofon pükatidodemis medü yufameds distöfik sis yel: 1901.

[75] no-li? → vo-li?

[76] pükäl: sien lönanatälik tefü püks (‘Sprachgefühl’, ‘innate sense of language’).

[77] staol: portat seadöpas mu nilü teat in teatöp.

[78] partär: portat seadöpas ba pödikas lüloganefaspada.

[79] galer: löpayal löpikün teatöpa labü seadöps e stanaplads.

⇐ Предыдущая567891011121314

Поделиться: