Lovelogam gola lifa su tal

(Se el ‘De Vacature’.)

I. Rageig (rutim). Bü yels zao 1 900 000 000 — 540 000 000.

Dö prim balid lifa nos binon sevädik. Lifots balid älabons binodi tu müdiki da posbinükön retodis dabina oksik. Niludo ebions bakters e lalegs, kels älifons liviko ud in vat. Dabinäds at elabons fägis mödo mödikumis ad dabinön, kas plans e nims latikums eprodons. Äkanons dicetön sälülodi, äkanons lifön nen loxin e dageton nämeti oksik de fonäts votik, ed äkanons lasumön nitrini livik se lutem. Leigüpo i protozuuns ädavedons, kels älifons de lalegs, bi lätiks fägons ad fomön livätiko kobotis jäfidämik se karbatastabot medü solalit as nämetafonät. Pos tim anik lalegs e protozuuns äprodons jalis binü kalsinakarbat u silikatastabot, ed ats kanons pakipedön as fösils. Timü fin rageiga nimatribüts gretik mödikün ya ädabinons.

II. Paleozoig (timäd vönik). Bü yels 540 000 000 — 200 000 000.

1. Kambrium. Bü yels 540 000 000 — 450 000 000.

Lif valik jenon nog in vat. Balidnaedo vilups solidik davedons ön mödot gretik, kelos mögükon fösilikami. Trilobits e brakiopods binons bundaniks.

2. Silur. Bü yels 450 000 000 — 350 000 000.

Balidnaedo plans: ‘psilophyta’, glofons su län, ifi te in züamöp luimöfik. Pos ons länanims balid kömons: limanims, kels me kitinajeled oksik sufidons ta daságikam. Müriapods e skorpions balids riskons okis su län. In vat (flifik?) fits balid davedons.

3. Devon. Bü yels 350 000 000 — 310 000 000.

Fots nenkotüledunplanas fesülik davedons. In fots luimöfik at mafibs balid lifons, kels labü skin slimik oksik nog sekidons de luimöf. Ab labons ya luegis e kripons su limeds, kels pastütons dub skelät bomik, pla kartilagik.

4. Karbon (timäd kolatas). Bü yels 310 000 000 — 240 000 000.

In klimat vamik luimöfik planaglof gretik edavedon de marädafots binü bims geilik: lükopods, kveisets e pteridofüts: sporaplans nen flors, nen smel, nen köl. In ats mafibs kripons, näsäks flitons. Labons fomis gianagretik, libeluls dabinons, kels labons flitämatenodi mö zimmets 70. Konüdabims primons ad pubön. Ats binons nesekidiks de luimöf, ibä polen onsik papakon dub lu. Nims sökons onis pö sägikam, petegons me skails: ats binons räptuls balid.

5. Pärm. Bü yels 240 000 000 — 200 000 000.

Gladatimäd levemik, kel ye no dareigon in Yurop e Nolüda-merop, zesüdükon, das planalif e nimalif bundanöfiks de karbon votikons. Foms gianagretik näsäkas päridikons, e no plu pubons. Räptuls dagetons fomis ömsotik, ab blebons nog smaliks. Ya ün tim at tribüt deteilon oki, kel muton palecedön as bügolians sügafas. Binons terapsids, kels ya jonons distöfi tutema, in kel gulatuts gretik binons küpidiks.

III. Mesozoig (zänodatimäd talavik). Bü yels 2000 000 000 — 60 000 000.

1. Triat. Bü yels 200 000 000 — 175 000 000.

Sügafs komons in foms smalik. Tutem onsik binon distöfik, po gulatuts cügatuts süikons, me kels kanons dagrainön nulüdoti oksik. Binons laidavamiks, e pajelons dub vilup heremik ta vamiper tumafik. Nu i sufidons säsunis brefobüo idavdedölis, ibä kold läs dämon onis. I topäds povik e geilabelem binons lügoloviks pro ons. Blebons ga mükiks to patöfs süperik oksik, kels ovedükons onis fütüro regis tala. Planavoled binon nog ai grünik pläamü konüd seimik konüdabimas.

2. Yurat. Bü yels 175 000 000 — 140 000 000.

Räptuls vedons ai nämädikums, tovons igo okis ini lutem. Ab i böds balid pubons sui teat. El ‘archaeopteryx’: ruböd lufliton neskiliko de bim lü bim. Nog labon kralilis len föfasiem flitäma, e tutis in mud, binon kludo nog räptulöfik, ab labon ya plümis e bludi vamik.

3. Kretat. Bü yels 140 000 000 — 60 000 000.

Räptuls, kels binons nog valanämiks ün period at, dadeadons gretadilo ün fin ata. Täno els ‘Dinosaurii’ (rusaurs jeiköl) gianagretik, kels, leigoäsä el ‘brontosaurus’, ädagetons lunoti metas 27, äfinons. Nim at älabon vetoti tounas 40, ed älifon su lestab lakas e marädas, kö äzigolon ed äfidon mödotis levemik vataplanas. Mödot petäxetöl milgramas 480, pekalkulöl ma por leefada, jinon ye lü ob, das binon tu gretik, bi nim cenavamik no neodon so mödiko äsä laidavamaf, kel muton resärfön dili gretikün vamota, ad dakipön vamoti ot. Plä giananims planifidöl at i ravanims smalikum ädabinons, kels ägolons su lögs tel, pestütölo dub göb love glun trelöl ad dakipon leigaveti oksik. Len föfalögs brefik älabons kluvis japik, me kels ädasleitons ravoti oksik (el ‘iguanodon’). I räptuls flitöl ädadeadons ko kretat. Sügafils pülik e böds se tim et vo no edöbons atosi. Plans löpikum ko flors magifik oksik, lüxüöd kölas e smels feinik oksiks, pubons aiplu. Valöpo dagetons plunämädi, i stäbs pabeglofons.

IV. Kenozoig (nulatimäd talavik). Bü yels 60 000 000 — atim.

1. Tärtsiär. Bü yels 60 000 000 — 600 000. Semikna penemöl: braunakolatatimäd. Pedilädöl ad leotsen (58), loigotsen (38), miotsen (26), e pliotsen (12), pö kels nums in kläms malons zänodis in balionats yelas periodas at.

Ün period at vol fulik me plans löpiko evolföls, klu fulik me nulüdot, blümon pro böds e sügafs, bi räptuls vöno so nämädiks e valöpo komiks edadeadons gretadilo. Äsä at ifrutidons ed itufrutidons lifamögis valik, nu ün tärtsiär sügafs dunons atosi. Tribüts vönädikün marsupafas e näsákifidafas primöfik ya äkomons ün fin kretata, ab nu nuliks mödik läikons, nimifidafs e planifidafs davedons, nims vifagolöl, ravanims levemik, e planifidafs bigakoapik, ans sukons vati ud igo meli. In at nims gretikün, kels elifons föro, davedons: valüts, kels binons igo gretikums, tän räptuls föro äbinons. De nims lätik at te roods 4 de 14 nog retons: lasárs, sneks, krokods e tortugs. Du sügafs (pläamü flitamugs) blibons su glun ud in vat, böds mastons in lutem. Binons grup kilid, kel maston in lutem; bü ons näsäks e räptuls flitöl emastons in lutem. Lätiks äbinons vebaflitafs e luflitafs labü flitaskinäd. Lölöfi kaenik flita, äsä näsäks e böds labons, neai edagetons.

2. Pleistotsen ü diluv, gladatimäd. Bü yels 600 000 — 20 000.

Sökod nulik gladatimädas, bo yumü belemafomam lalpas ün miotsen, dabiton nämöfiko in plana- e nimavoled, ifi no so stääniko, äsä ün gladatimäd pärmik. Sekü mo-e-gezug laidulik, nu sulüdio, ven glad stäänikon, täno dönu nolüdio, ven glad gezugon, aidönu foms nulik, e sotüls, suno i sots, davedons. Planem Yuropik defikon vemo, bi lalps, pürenens e mel Meditäränik neletons yili e gedrani. Men pubon. Do labon binodi rigik ä balugiki, kelos klülädon se lulat teanas onik, klu limeds no pepatöls, plantogol onik, tutem valifidöl onik, pepaton tefü din bal mödikumo ka din votik alseimik in vol. Binos volf levemik breina gretik, e ko at patöfas lanöfik, kels evedükons dabinädi badiko logöli, badiko lilöli, badiko gutöli, nevifiko golöli, flitön no kanöli, fibiki ä nen jäfidäms jelodöl, mastani ä tirenani tala, efe su län, su mel ed in lutem. Valöpo nüdranon ko töbids okik; fägon igo ad cödön oki it, ed ad dunön sludis. If no dunon gudiko atosi, tän on it gididon demü atos. Ab sublimükon oki, e vedon nesekidik de nat, nat no zedon oni. Igo omuton bleibön lobedön natalonedis. Nat no leton ad kofön oki; kanon i jäfidön nen men.

3. Holotsen ü laluv. Bü yels 20 000 — atim.

Ko at enilikobs pö period nuik, ün kel men evedon gretik, ed evedükon volajeni ma meug okik. Jenöfiko at no binon period patik, ab siemil gladatimäda.

Kin osagon-li, va at ya finon?

Ba ovedos bo dönu koldik. Demädi gretik, keli labobs pö atos, kazetos te püli obas pö volajen.

Se Volapükagased pro Nedänapükans. Yel: 1953. Pads: 9—12.

CEDS E TIKODS.

Löf mänedon dinis valik. Dinis nejönik valik, ed i seädis grobik, ta kels jokobs so suvo. If löf dugädon obis su lifaveg obsik, bevegam vega at ofasilikon plüo lü obs. Obegolobs vegi obsik ko fred gretikum.

Med gudikün ad no kanön sludön binon: konsälid menas mödik.

Öman, kel töbidon ad parvenön, päridikon. Läb binon milagaböb, plü zigivoy se on, plü läb reton in on.

Neflens obsik mütons obis ad küpälön ad obs it, e binons ön tef at flens gudikün obsik.

Tak no dabinon, ni in nat, ni in lanöf. Volf ai dabinon.

Utan, kel speton danöfi, binon tedan, ab no benodan.

Mens mödikün no dunons ma prinsips oksik, ab baiädükons prinsipis ko duns oksik.

Se Volapükagased pro Nedänapükans. Yel: 1953. Pad: 12.

NUNS.

Volapükaklub valemik Nedänik.

Ladet nulik:

lädül: ‘J. C. A. Meursing’ in ‘Oegstgeest’, ‘Regentesselaan’: 8.

Peselons ünü foldil 1id yela: 1953 Vpamäks 200.

Se Volapükagased pro Nedänapükans. Yel: 1953. Pad: 12.

‘Henri Becquerel’ (1852-1908)

Fa ‘F. J. Pronk‘.

Se el ‘De Vacature’.

If spatoy in ‘Paris’ in el ‘Jardin des Plantes’, dalogoy magotis jönik, e lelogoy konletis liegik musedas difik, tän mög dabinon, das neküpoy voböpi füsüdik elas ‘Becquerel’! Ga bumot neveütik at, kel binon dil lölota museda natava, süükon küpäli visitana küpälik medü plakät, kel nunon, das us tü 1896 mäzul 1 bal tüvotas nolavik gretikün pedunon, sevabo ut stralamikodaba. Tüvan äbinom ‘Antoine Henri Becquerel’, kel älabülom me atos pladi okik in ked vestiganas gretik. Tüvot säbinädikama tauma, keli älecedoy bü tim at nediloviki, äbinon sevädikam, kel äpluon vemo tefü utos, kelosi filosopans ettimik änoloms, e kelos ädönulifükon drimi lalkimanas. Büä otikädobs kuratikumo jenoti fäküköl at, kel äninädon promis liegik pro fütür menefa, onunobs brefo bosi dö:

lifajenäd ela ‘Henri Becquerel’.

Pämotom in ‘Paris’ tü 1852 dekul 15, ed älicinom se dafamül tälenik. Lefat omik: ‘A. C. Becquerel’ (1788-1878) äbinom füsüdan skilik; profäsoran pö mused natava, kel ädagetom b. v. demü vestigs lektinakiemik okik ün 1837 köni di ‘Copley’ de el ‘Royal Society’ in ‘London’. I fat ela ‘Henri’: ‘A. E. Becquerel’ (1820-1891), kel äsökom fati okik as profäsoran, äbenodistükom oki dub vestigavobod veütik, pato in jäfüd lita (litakiemav, späktrumam, lüminät). Äbinom datuvan fosforätöma.

‘Henri’ äfövom vönaoloveikodi ed äsökom ün 1892 fati okik, do primiko no pidguälom pro nolav realik. Ifivisitom polütägajuli, ed ifägükom oki pos atos ad kaenal in el ‘Ecole des Ponts et Chaussées’ (1877). Ün yel fovik äprimom jäfotis okik in el ‘Musée d'Histoire Naturelle’, ed ädunom somo ma sam fata e lefata oka. Suno äsevädükom oki as vestigan kuratik ä sitik, kel ädesinom pato ad studön natapubodis lektina-litavik, äsä späktrumi disredik e nüsugi lita. As stabaced elecedom liti pubodi lektinamagnetik, soäsä atos pefümükon letäleniko fa ‘Michael Faraday’ (1791-1867). Tumats küpedotas kuratik äfägükons omi ad lonülön kludodis veütik, ed ad lautön teorodis, kels äsüükon valöpo küpäli. Ya ün 1882 päbelegivom me stimalegion. Cäl stimik ad liman ela ‘Académie des Sciences’ ün 1889 äbinon ledino sek studa omik dö pubods fosforätik, kel äbinon fövot vestigas, kelis fat omik idunom in jäfüd at. Ün 1894 ävedom lekaenal ministera ponas e vegas, ed ün 1896 äcäloy omi profäsorani pö jul polütägik. Bi äcalom zuo pö el ‘Conservatoire des Arts et des Métiers’, nol omik päfrutidon vo in sog gretik!

Tüv stralas: ‘Becquerel’, ma om penemölas (1896), äblinon ome köni di ‘Rumford’ ela ‘Royal Society’ ed ün 1903 premi di ‘Nobel’. Ün 1908 yunul 29 el ‘Académie des Sciences’ äcälom omi sekretani okik, ab te dü vigs anik ‘Henri’ äfägom ad fölön dunodi at: tü 1908 gustul 24 ädeadom no pespetölo tö ‘Croisic’ in Bretän. Son omik: ‘J. Becquerel’, ün 1873 pemotöl, ästebom suvo in län obsik ad dunön vestigis dö kristadam pö vamots donik, demü kelos ägebom danöfo eli ‘Cryogeen Laboratorium’ famik in ‘Leiden’!

Büjenotem tüva.

No binos fäd, das tüv stralamikodaba äsökon so vifiko pos ut stralas: X. Do stralams bofik binons distiks, bevü tüvs onas seköf kodöfik semik dabinon. Ün fin de 1896 ‘W. C. Röntgen’ (1845-1923) äfäkädükom volanefi dub tüv stralas: X nelogädik, kels päsüükons dub vobed katodastralas. Gideto enemoy latikumo stralis at, ven klän daveda onas piplänon, ma tüvan stralis di ‘Röntgen’. Ün prim de 1896, ven tüv äsevädikon in Linglän e Fransän, natäl veratik stralas: X ye no nog pifümükon. So füsüdan Fransänik: ‘Henri Poincaré’ (1854-1912): ziom presidela posik: ‘Raymond Poincaré’, äspikädom dü seadod ela ‘Académie des Sciences’ tü 1896 yanul 20 dö strals: X änu pitüvöls, ed äleadom sirkülön fotografotis anik di ‘Röntgen’. Ya suno nitedäl pro ats klülädon binön vemo gretik, e pos spikäd grups äfomons okis de jäfüdakompenans, sanans, biologans e füsüdans, kels, alan ma tikädöp lönik okik, äbespikoms tüvi nulik. Bevü bespiks liföfik i ‘Henri Becquerel’ äbinom, kel ästebom boso flano, ed äjinom letikön dibätiko. Fotografots bisarik äbinons pro om blöf dabina litastralas nesevädik, kels äsüükons pö om tikodis brulik valasotik, se kels too ätuvom tuvedi. Äseividom ele ‘Poincaré’ davedi stralas: X, ed ägetom gespiki, das strals äsestralons de glät, kel pidrefon dub katodastrals. Ad atos ‘Henri Becquerel’ äküpetom, das glät ivedom flüorätik. Nolavans bofik äcedoms sunädo, das äzesüdos ad vestigön kuratiko stöfis, kels ävedons fosforätiks u flüorätiks, if pasufükons stralame semik. Atos äbinon ebo bos, kel äpliton eli ‘Henri’! Ya dü vegam lü lom, in vab oki, älonülom oke it säki, va sekid ädabinon vü strals: X e pubod lüminäta. (Lüminät binon sestralam litastralas logädik dub stöfs, kels pesufükons stralame.) E mögosöv-li bo, das lit logädik padugädon dub strals nelogädik, äsä strals: X? Dabinonöv-li näi strals logädik, me kels lefat omik, fat omik, ed om it ijäfoms, stralam nelogädik nesevädik? Nog ün soar ot ädatikom disini vestiga, e tü göd fovik, keli ästebedom neusfädiko, äprimom in voböp sperimäntis balid okik. Kisi ösevädükons-li?

‘Henri’ ägolom ino cem dagik, ed äsumom platoti fotografik, keli ävilupülom kälöfo me jüds anik papüra blägik. Dü del lönik äsufükom päkedili solalite, ed äxamom soaro seki: platot leno ivoalon. Ün del fovik ämekom dönu päkedili somik, ab nu äpladom sui on kristadis anik luraninasaläda, büä äsufükom oni solame. Ün poszedel äsävilupom platoti, ed äkonstatom steni dofik. Posä idunom dönuamiko sperimänti at, ai ko sek ot, änunom ün 1896 febul 24 ele ‘Académie des Sciences’, das stöf fosforätik, äsä telsulfat luranina e kalina, dü tim, das pasufükon solame, sestralon stralis, kels dudranons da papür nedulogamovik, e koedons säxüdön largentinasalädis platota fotografik. Demolöd, o reidan! das is nog ai tefos lüminäti, ed i ‘Henri Becquerel’ äsevedom lenemu, das om, ko vestigs okik, inilikom sop niliko tüvi so vemo veütiki!

Tüv gretik e seks okik:

Läb kion, das ‘Becquerel’ ivälom luraninakoboti pro sperimänts okik! Atos äbinon-li fäd? Mutobs liedo blebön debiks tefü gespik ad atos. Fonäts semik nunons, das ävestigom i stöfis votik tefü vobed onsik in platot fotografik. Lautans votik sagoms ye, das ‘Becquerel’ ägebädom teiko luraninasalädis. Motivoms atosi me küpet, das saläds at äkomons in voböp, bi fat ela ‘Henri’ ya ägebom salädis at pö vestig okik flüoräta. Mutobs kludo leadön nefümiki, va is fäd ejenon, ab binos fümik, das tüv voik de strals di ‘Becquerel’ ibinon sek dinädas fädik. Sol, keli ‘Henri’ ai äneodom pro sperimänts okik, sevabo änekomon dü dels anik. Dub atos pimütom ad no vobön, e platot fotografik pivilupöl ko luraninakristads su on, pakipedön ini layet. Pos pasetikam delas anik tiket äsüikon pö ‘Henri’ ad sävilupön seimna platoti. Okanoy fomälön stuni omik, ven sten dofik sevädik äpubon. Klu... no lüminät-li? ‘Henri’ no äbinom man, kel äzepom nemediko somikosi. Ba ätefos te sestralami sekü nämet pikipedöl. Ön jenet at ye nämot sestralama ömutonöv läsikön pianiko! Ab ma sperimänts luraninasaläd äfovon ad stralön ko nämot no läsiköl, e somo ‘Becquerel’ ämutom sio kludön, das itüvom stralami nulik, kel äkömon se luraninasaläd. Äreafom ad lonülön kludi dramatik at ün sudel: 1896 mäzul 1, tü düp 11id göda, ven kloks glügas ätonons love ‘Paris’, e vögs lefredik cilas in el ‘Jardin des Plantes’ äpledölas ädrudanons jü ini cem dagik voböpa. Tüv stralas di ‘Becquerel’ pänunon ün mäzul 2 yela: 1896 ele ‘Académie des Sciences’. Leigod ko strals: X äjonon, das strals di ‘Becquerel’ älabons fägi fagikumo dudranöli, e pö vestig latikum äklülädos, das älabons natäli mödo komplitikumi. Ven ‘Becquerel’ latikumo pos tim brefik ätuvom, das luraninakobots säfledülons lektinömi pefledülöl, dubä lut züöl päyionükon dub strals, ituvom medi sperimäntik ad jonön stralis okik. Metod at äklülädon binön so senöfik, das, leigodü dilet späktrumik, at vemo äpluon!

Klülos, das tüv ästigädon mödikanis ad datuvülön stralis di ‘Becquerel’ in stöfs votik. Voböp ela ‘Henri’ pägebon diseinü atos b.v. fa ‘Marie Curie-Sklodowska’ (1867-1934), kel älabof somafädo läbi ad jonön, nesekidiko de ‘E. Schmidt’, stralami nulik i pö torin. ‘Piere Curie’ (1859-1906) äzedom vestigis okik ed äyufom nenfeniko jimatani okik. Vobod onsik älabon seki, das ätüvons ün 1898 radini in min: luraninoluranat. Tüv stralama at, kel binon nämikum mö balionats naedas ka ut luranina, äjänälon voli nolavanas! Primo no nog ätanätoy radini luranine. Nog ün yel ot tüv polonina, fa ‘Marie Curie’ ma lomän ofik penemöla, äsökon. Nem: stralamikodab äpladulon vüo nemi: stralam di ‘Becquerel’. Zao dü tumyelacen ‘A. Debierne’ (1856-1925) e ‘F. O. Giesel’ ätuvoms nog laktini stralamikodabik. Latikumo pö ottopins semik de kalin, rubidin e lutetin stralamikodab natik anik päkonstaton, ed i stralam: ‘alpha’ pö samarin.

Pas ün 1903 ‘Henri Becquerel’ äpübom lovelogami kobüköl sperimäntas okik, tiädü: ‘Recherches sur une propriété nouvelle de la matière, activité radiante spontanée ou radio-activité de la matière’. Ün yel ot ägetom premi di ‘Nobel’ demü tüv stunüköl okik, ab i els ‘Curie’ äkompenons pö atos ‘in recognition of the special services rendered by them in the work they jointly carried out in investigating the phenomena of raditation discovered by professor Henri Becquerel’.

Pö fümükam natäla veratik stralamas stralamikodabik, plä els ‘Curie’, ‘William Ramsay’ (1852-1916) e ‘Lord E. Rutherford’ (1871-1937) ejäfoms meritabiko. Ün 1903 ‘Rutherford’ e ‘Fr. Soddy’ (pemotöl ü n1877) älautoms säbinädikamateorodi famik. Ko atos period vestiga dacena natik päprimükon. Suno sperimänts äprimons, primo dub bejüt me diledils: ‘alpha’ (helina-kereds); latikumo fa ‘Sir J. D. Cockroft’ ed ‘E. Th. S. Walton’ ün 1932 dub bejüt me protons (prem di ‘Nobel’ ün 1951). Pos tüv nötrona ün 1932 fa ‘J. Chadwick’ (pemotöl ün 1891; prem di ‘Nobel’ ün 1935), ün 1934 bejüt balid me nötrons äsokon, pedunöl fa ‘E. Fermi’ (pemotöl ün 1901: prem di ‘Nobel’ ün 1938). Fovo veüt mu gretik äbinon tüv stralamikodaba mekavik fa ‘Frédéric Joliot’ (pemotöl ün 1900) e jimatan omik: ‘Irène Curie’ (pemotöl ün 1897), kels ägetons demü atos ün 1935 premi di ‘Nobel’ pro kiemav. Äbejütons ün 1934 lalumini me diledils: ‘alpha’. Reidan sufädik uküpon, das tüv stralamikodaba dugon obis lü ziläk keredafüsüda. Veüt gianagretik tüva fa ‘Henri Becquerel’ vo paplänon dub atos!

Se Volapükagased pro Nedänapükans. Yel: 1953. Pads: 13—15, 17—19.

‘La marchande de bonheur’

Fa ‘René Marcia’. (Se el ‘De Nieuwe Courant’.)

In lulit faaliko gedik, kel äbinon vü domafasads betunik nog dofikumo gediks, e kel pö finot ela ‘Boulevard’ sus el ‘Bois de Boulogne’ äjonon rägis violätik lätik sola ädonionepuböl, litareol rosadakölik ya äpubon zü bobalampads sijidöl ela ‘Grand-Théâtre’; ed in litanid fiklik et, sus nufül glätik nügolöpa älogädon litareklam klilik in tonats yelovik litöl:

Gaby Dorval.

“La marchande de bonheur.”

Ini mem tumatas beigolanas äsüikon maged nidik vomila smalik lunedik labü logodil feinik, logs smilöl, e herem goldakölik. Vomil smalik blegülöfik, kel älabof lerouli in dramat, ätirädof dub magul ladälöfik ä spiritik okik valanis di ‘Paris’.

Ab ‘Gaby Dorval’: cifapösod pelüyuböl, kel äleadof svietön dü düps anik in dajäf nespiritik aldelik büsidas, kudas, letöbida milatas elanas di ‘Paris’, litastrali smilila okik, no älogof ün soar et logedis stunidöl, smilili fäkik, me kels beigolans äyilons, ven of in mäned renararedik okik, e ko flored gretik krüsenas goldayelovik in brads okik, me stepils smalik su jukils geilahilotik, ätravärof pärunavegi, ed änüstepof vifiko ini tood: ‘Unic’ lüxüödik.

Du vab vifik äslifon nennoidiko da mödot jäfik virik di ‘Tout-Paris’, äseadof blotikölo in kusens sadinik, ed älogetof drimölo föfio ko nid dibätik ut läba klänik in logs veluvasümik oka, kel koedon kvänedön voli, e kotenükon ladäli.

If bal lestimanas susnumik ofik, kels soaro dränoms okis in lojad ofik, üsagomöv ofe ün del büik, das pos düps teldegfol tiks valik ofik, zad valik ofik, kuds valk ofik ötefons eli ‘bougre de peintre sans le sou’ seimik, kel älödom in masadalucem su tead lulid doma ot, ügesagof: “‘Mon cher, pour qui me prenez-vous? C'est tout ce qu'il y a de plus idiot’.”

“‘C'était idiot’.” Ab äbinos so, e so ijenos. Ven tü del et äslipof nog latiko, pigalükof dub vögs zanik laodiko tonöls, e ven idasäkof latikumo yanane kodi lenoida nevipabik et, atan isagom säkusadilölo:

“‘Ah, mademoiselle, faut pas vous facher. C'était ce pauvre petit d'en haut qui se disputait avec le marchand de tableaux’.”

“‘Ce pauvre petit d'en haut’,” isäkof stuniko.

Ab kim el ‘pauvre petit d'en haut’ üfo binom-li, kel äzanom ko tedan pänotas, e kel ägalükom eli ‘pauvre petite actrice’, kel ämutof vobön jü ün neit latik, se takäd padigädöl ofik?

“‘Mademoiselle’ no äsevof-li omi? Pänani pöfik smalik et de masadacem, su tead lulid, kel ai ävobom, ävobom, ed äbinom so vemo pöfik, e kel nu izanom, si! izanom so vemo ko pänotatedan, kel ivilom dagetön de om pänotis anik tä suäm smilöfapülik. ‘Oh là là’, vio vemo iblamom omi! Ab to val at nu leno labom moni, e no labom bosi ad fidön. E ga äbinom ya so mägik. ‘Pour sûr’, äbinom no man, äbinom lienil ko pär logas. ‘Mademoiselle Gabi’ ämutof vobön vemiko, atos äbinon vo veratik, ab ämeritof nemu eli ‘tas d'argent’, ed om, ävobom no nemödikumo vemiko, ‘et c'était la misère noire tous les jours’.”

‘Mademoiselle Gaby’ isoalükof oki primo boso leskaniko ini cems lüxüödik okik, ab tikod dö pänan pöfik smalik, kel no äbinom man, ab lienil ko pär logas, no ilüvon ofi, ed imagädon pö of so vemo, das ileadof falön oki ini stul kovenik, ed iseidof oki, ko kubits su kiens, e kap okik pestütöl in nams okik, ad meditön, so lunüpo, jüs lüxüöd ofi züöl de jidramatan smalik pemikösömüköl äjinon naudodik lü of, ed of, ko disin süpiko pö of äsüiköl ad yufön omi, ärönof löpio, e büä of it äsevof gudiko, kisi ädunof, äjutedof ini cem pänan smalik.

Älogof omi nog fo ok. Äseadom su lesöf, nen taped, labü lögs demü kold krodio dis ok pepladöls, in mänedil binü veluv blägik, ko herem nidiko blägik pödio peöböl zü logod mägik paelik, in kel logs mu blägiks ädrimons. Äsmökom pipi, kelosi äcedof taädami drolik ko logot boso molädik omik. Äbinom so stunik dö nüköm süpik ofik, das äglömom ad löädön.

Fo om in zänod cema su skafäd pänot gretik äbinon. Älogof oni me loged vifilik: su pödaglum in benöf zadik kölas yunik, maged nämik lesiöra peharnadöl su jevod äbinon, e sus lesöf len feradratil ekrugöl lampiun kilkölik älagon.

Vög ofik, boso fäkädik sekü bluv, isagon:

“Säkusadolös obi, o söl! das nüjutedob stedälo! Binob jinilädan olik, kel lödof dono. Elilol vo niludo seimna dö ob: ‘Gaby Dorval: La Marchande de Bonheur’.”

Ab, du smilil lügik äpubon zü lips omik, igesagom:

“‘Ah, la Marchande de Bonheur’! No sevob oli, ab kömol ebo pötatimo.”

Äsukom in blitapok okik ad gleipön könädis anik.

“Sulds fol. Ats binons katäd lölik obik. Selolös obe bosi läba! Vilol-li? Neodob oni mu vemo.” Ed äsmilom me smil lügik ot... Vög ofik ibinon raudik sekü fäkam, ven äsagof:

“Äkömob ad begön ole ad däsinön skätis anik de pösodil obik; sevol vo osi, stibaskätis viföfik anik pro delagased.”

“‘Oui, oui, je comprends’”, igesagom ed iramenom sunädo skätamabuki okik.

“Zigololös te boso! Vilolli? Ab no tifalolös love tapeds di ‘Smyrna’ oba! E stunidolös lekanotis obik, kels labons ma el ‘marchand de tableaux’ lekanavöladi levemik, ab maketavöladi dis ser!” “Zigarüls binons su fenätabam” nog iläükom ad atos.

E täno idäsinom ofi, in jästäds mögiko valiks; däsinotis smalik, voätik, fulü viläl, fulü ritmul blegülovik. E vüo ispikodons dö valikos.

“At binon-li pänot, dö kel ezanol ko el ‘marchand de tableaux’?” isäkof, du ästanof fo mag lesiöra peharnadöl su jevod, ko lit yunik in logs nidik omik...

“Ha! elilol-li atosi? Si! at binon ‘Parsifal’ obik, pö prim teva okik. Älofom tä at suämi smilöfik. E ven älaidälob pö suäm obik franas 500, äsäkom, va ävilob kädädön krigagaenäti. Ad kelos älofob ome, if no äkoedom moön suniko, ad koedön vokädön omi: levi! E täno jov äjenon.”

‘Gaby’ äsmililof, du ästanof stunidölo fo pänot, e tiko ya älogof oni sus cimamulür in el ‘boudoir’ okik.

“Lofob ole franis 1000 tä on”, äsagof täno süpiko.

“‘Accepté’”, äsagom ko nid dibätik in logs okik. “‘et mille fois merci, vous savez’.”

“Binol-li nu fredik?” äsäkof in pülsif ad givön läbi.

“E mu! Dü dels tel no efidedob.”

“‘Mon petit, mon pauvre petit’”, ‘Gaby’ ätrodof fäkiko, ed of it no äsevof, lio äjenos, ab süpiko äseadof näi om su lesöf ed äkipof nami omik. So äbleibons seadön seilölo in solalit nefümik nifüpadela, kel ämoikon nevifiko se masadalucemil.

Jüs ‘Gaby’, pos medit lunüpik äsagof:

“Mutol pänön bosi votik.”

Äflekof nevifiko logodi okik lü of:

“Kikodo-li? Kisi-li üfo?”

“Ad meritön moni mödikum. ‘Des petites femmes dans un bar, au Bal Bullier’.”

Älemufükom nevifiko kapi okik.

“Neai kömob ini ‘Bars’, e no danüdob! Atos binon nejönik, nejerik e vobod läsöfik. Lifob is ko drims obik, buks obik: ‘Tristan et Yseut’, ‘La Légende de St. Julien’, ‘L'Hospitalier’, ‘Les Contes du Moyenage’, ‘Idylls of the King’ fa ‘Permyson’, ed in ons tuvob jöni, visionis litüköl pro vobod obik. E seimna ün fütür odasevoy, das vobod obik binon jönikum, labon völadi gretikum, ka dins vagik läcerik votik valik.”

“Si!” ‘Gaby’ äsagof nelaodiko, “‘c'est beau, c'est beau’.”

Dü del retik lölik äbinof stilik ä disipik. Poszedelo pö dönuamapläg ämutof betikön pänani smalik, kel no äbinom man ab lienil ko pär logas, kels äsufom so kuradiko miserabi okik, bi äkredom jöni drimas okik, voboda okik.

Nog neai ibitof so fredöfiko, äsä ün soar et, bi lif ofik älabon diseini: blinön bosi lita, bosi freda, bosi läba in dabin fikulik lekanasvista pöfik. Ud äbinosli te, bi älabof dibätiko in logs okik magi pänana smalik, e dibätiko in ladöf okik liti glorik lelöfa süiköl?

No äsevof osi. Ab ün paud, ven ästanof in lojad okik zänodü sog stunidanas, äsagof süpiko, dü äbegof me namajäst stili, ko fef cogedik:

“‘Mes amis, mes amis’, ya dü vigs mödik getedob olis in lojad obik, dalilob plimis olsik, leadob kidön namis obik, e kredolsöd vo obi, vof gretikün äbinon pö ols! Ab nu mutols dunön obe plitodi. Labob is stibaskätis anik pösodila obik, kels pedäsinons fa pöfülan: pänan, kel odelo obinom famik, kel labom täleni mödik, e sekü atos päridikom dub faem. ‘Eh bien, allez’, frans 100 pro stibadäsinots at, e frans 1000 pro kretädadäsinots at. Ed if vilols logön obi jenöfiko läbiki, remolsös üfo, ‘donnez, donnez. C'est pour mon petit’.”

“‘Vous avez un enfant’!”

“‘Pas tout à fait’.”

“‘C'est votre amoureux’?”

“‘Pas tout à fait, mais je l'aime beaucoup’. Ed ol, o ‘Sergines’! kömolös odelo ini voböp omik, e lautolös yegedili dö om in delagased olik! Rajanobsös ebo tü düp kinik! Tü düp: degbal-li? ‘Bien’. Ed ol, ‘cher maître’, kälolö, das ogetom pö dajonäd kömöl pladili! ‘C'est promis, n'est-ce pas’? E nu, o söls! momofob olis valik, mutob votaklotön obi pro süf sököl. Ekö! Is dan obik binon.” Ed ätovof balane pos votikan nami feinik niedik okik lü lips omas. Äbinos ‘succès foudroyant’.

Nemediko pos plösen, ävabof in tood: ‘Unic’ ofik lomio, äkripädof, ko brads okik fulü flors, stiliko löpio, ed ämaifükof nelaodiko yani cemila omik.

In masadacem lulitik, kö sviet sofik lampiuna kilkölik ävebon sus lesöf, äseadom, pevilupölo in lefog benosmelik zigarülasmoka, kel älöpiozugon nevifiko lü nufed.

“‘Coucou, c'est moi’.”

Ästralof.

“‘Voici pour quat' sous de bonheur.’ Prod de stibaskäts olik. No logolöd nu badiniludiko! oplänob ole bo vali. Digidolöd nu läbi olik! ‘Pauvre petit’, kredob, das kösömol sovemo pö miserab olik, das no kanol plu suemön osi.”

“Atosi vo no kanob suemön! Ab atosi sevob, läb gretikün binon kapil blonik olik sus krüsens goldakölik!”

Ägleipom nami ofik, äkidom oni.

“O ‘Gaby’! binol solastral in lif obik.”

“Binob ‘la Marchande de Bonheur’,” äsagof nelaodiko.

E no äsevom, vio äjenos, das mud omik ästuton süpo su lips redik ofa.

Se Volapükagased pro Nedänapükans. Yel: 1953. Pads: 15—16, 19—20, 25—26.

NUN.

Söl: ‘J. G. M. Reynders Sr.’ sekretan-kädan Diläda valemik feda Vpaklubas, ‘Den Haag, Hugo de Grootstraat’: 82, begom limanes kluba at, kels no nog epelons limanamamonis oksik, ad sedön atis ome. Begom ya ad no sedön ome moni medü flänükamazöts (‘coupons-réponses’), bi zöts at no kanons pacänön tä mon kädöfik. Sevobs, das pro foginänans sed mona kodon fikuli anik, ab spelobs, das flens foginänik obsik no ovitülons ad bemastikön fikulotis at. Bal fikulotas binon, das in läns semik no daloy binön liman kluba foginänik. Sekü atos ozesüdos, das monised jenon demü lüsed Volapükagaseda (e no demü limanam Diläda). Limans, kels kösömons ad sedön moni söl: ‘Dr. Arie De Jong’, u kels labons kali pö söl at, kanons bleibön sedön ome moni pedeböl.

Se Volapükagased pro Nedänapükans. Yel: 1953. Pad: 16.

NUNS.

Söl: ‘P. H. J. Uittenbogaard’, sekretan-kädan Volapükaklubs valemik Nedänik, opotom ünü muls balidfovöl potakitazötis ad kädäd limanamamona pro 1953 limanes ut kluba, kels no nog epelons limanamamoni okas.

Ünü foldil 2id yela: 1953 Vpamäks nonik peselons.

Se Volapükagased pro Nedänapükans. Yel: 1953. Pad: 20.

PROGED E STAD ATIMIK TÜMÖRAVA SPERIMÄNTIK.

Fa Dr. O. Mühlbock.

Se el ‘Antoni Van Leeuwenhoek’-huis, ‘Amsterdam’.

Prim vestiga nolavik nutimik kansera kobojenon ko tüv siüla as stabäd stöfa liföl. El ‘Zelluar-Pathologie’ (= malädav siülik) ün zänod tumyela büik fa ‘Virchow’ pestaböl kanon palecedön as primapün kuratiko pefümüköl.

Volf fovikum kansera-vestiga nutimik pateilon ad stadäds kleilik tel. Balid pamäkon dub stud binoda kansera, lediniko medü daluskop. Tümörs pabepenons e padadilädons. Kanseravestig äduton lü jäfüd naatomana malädavik. Ün prim tumyela stadäd telid eprimon, kel kanon pamäkön dub stud vestiga dunodöfik e dub ut koda kansera stabü sperimänts.

If suimoy volfi stadäda telid, plakoy, vio tüvs nulik valik in jäfüd sanava-biologik flunons kansera-vestigi. So tüv bakteras ai nulikas as malädikodians enüpedon dü lunüp stäpedoti okik kanseravestige sperimäntik. Äsukoy mikrobi, kel kodon kanseri. Timi e vobodi nenfiniko mödikis egebädoy pö atos, e yels mödik epasetikons, büä äsüadoy, das kanseramikrob no dabinon. Atos edulon so lunüpo, bi binos ai fikulikum ad blöfön, das bos no dabinon, kas bos sio dabinon. Pö atos jenöfot binon, das ätuvoy semikna sio bakteris in tümörs kanserik, e das täno äzesüdos, das ämutoy fümükön, va ats ämutons palecedön as kodian voik. Medü vestigs sperimäntik pö nims ämögos fino ad begespikön säkädi at.

Pro atos ämutoy ye labön büiko fümi, das kansera-säkäd äkanon pavestigön in voböp medü sperimänts pö nims. Dönu vobod mödik äbinon zesüdik ad kanön blöfön süadükölo, das kanser no binon pat mena, e das jenöfiko tümörs kanserik ot kanons paküpedön pö nims valik.

Bal tüvas veütikün ün prim stadäda telid vestiga sperimäntik kansera äbinon, das tümör äkanon palovegrifön de nim bal ini nim votik — saunik, das kludo lovegrif tümöra äbinon mögik. Pö atos ya suno äklülädos, das lovegrif te äplöpon, if siüls lifik pälovegrifons, e telido, das tümör ön mod at ini nim telid pelovepolöl äbinon natälo tümör ot, äsä ut, kel pigrifon. Atos äjonon, das ön mod at no tümör votik idavedon, ab das siüls lifik pö grif pelovepolöls älailifons ed äpluikons.

Sluds se sperimänts at mödanaediko pedönuöls älabons sinifi levemik. Dö näfätam ön siäm rigik, äsä ibüocedoy oni büiko, kludo äkanoy leno spikön. Lovegrifs at binons zuo blöf nemöga saunikama spontenik tümöra badöfik. Kanserasiüls binons äsvo nedeadöfiks, bisä tuvons stipis pro glof onsik neodikis. E sperimänts at lesions cedi büikumo te peniludöli, das kanserasiül pedavedöl, ai bleibon binön kanserasiül.

Jenöfot, das tümörs te äkanons palovegrifön ini nims sota ot, äbinon koded pro vestigs mödikum. Samo, kikodo tümör in mug pedavedöl no laiglofon-li pos lovegrif ini rat e güiko? Nenäfätöf ta glof tümöra pö dinäds semik dabinon-li? Ed if si! mögos-li ad davedükön nenäfätöfi at?

Ün yels balid pos tüv griföfa tümöras äjinos vemo, das nenäfätöf somik ämuton dabinön jenöfiko. Ibo, äklülädos, das pö lovegrif tümöras ini nimasot ot tümörs pegriföl äglofons te in dötumanum semik jenetas; ai nims ädabinons, pö kels tümör pilovegriföl no äglofon. Nims at äbinons-li nenäfätöfiks, ed if si! kikodo-li? Dü lunüp no äkanoy givön gespiki ad säks at. Tuved säkäda at ävedon pas mögik dub proged nola obsik dö koapanatäl gerädik. Gerädav ätidon, das i nims otsotik nog äkanons labön bevü oks difis gretik, kels no nedons binön logotiko sienoviks. Tümörs pelovegriföl nu äklülädons binön plödakösömiko senöfiks pro difs igo minumiks in koapanatäl gerädik.

Pro vestig atosa davedükam tribütas gerädaviko rafinikas nimas äklülädon labön völadi susdigik. As tribüts gerädaviko rafiniks lecedoy nimis, kels dub koit gemik ai pelaidunöl evedons homozügotiks, sevabo, das nims tel tribüta rafinik ot, kanons palecedön as teläd balnögik. Binons altefo dientifiks.

If atos binon soik, pö nims at lovegrif tümöras de nim bal ini votik muton plöpön pö dötums 100 jenetas. Atos äklülädon binön jenöfiko soik. Me atos büocede tefü nenäfätöf ta tümörs stab alik pimoükon. Vio gretik säspetikam mögiko äbinon — bi dub atos spel ämoikon, das äkanoy saunükön kanseri medü meds nenäfätöfüköl — vestig sperimäntik kansera pistabükon me atos sui stab legudik.

Vio völadik stud tümöras pelovegriföl äbinon pro kanseravestig sperimäntik, ön tef bal vestig tümöras pegriföl muton labön neseki: no kanon tidön obes bosi tefü kod daveda kansera.

Pro stud atosa metods difik tel ämutons padatikön kuratiko. Balid binon stud tümöras spontenik pö nims. Pro gebäd metoda at davedükam tribütas rafinik mugas älabon leigo völadi susdigik.

Das pö mugs se bridot migik tümörs difik äkanons davedön ya äbinos sevädik pö kanseravestigans balid. Ven se nims tribütabims rafinik pidavedükons, äklülädos, das mödots tümöras spontenik at pö tribüts rafinik difik äjonons difis plödakösömiko gretikis. Pö tribüt seimik, samo, mödot dögakansera äbinon vemo gretik, pö votik ut luegakansera, e dönu pö votik ut kansera in bom, e r. Sevoy jü atim zao tribütis difik 70, kelas al labon patöfi kaladik, kel vedükon oni pötikumi pro vestig seimik, ka votiki. Slud se vestigs at äbinon, das daved kansera in tribüt semik äsekidon de koapanatäl gerädavik tribüta at.

Sinif faktora gerädik pö daved kansera äbinon dub atos kleilik, ed atos äzesüdükon studi fovikum. Binos meritab de ‘Korteweg’, das in Nedän stab pevedükon pro vestig ko tribüts gerädaviko rafiniks.

Frut gretik telid davedükama tribütas rafinik at äbinon, das me atos mög pävedükon ad deteilön faktoris koapanatälik at de faktors de züamöp, kels flunons davedi kansera. Flun faktoras se züamöp klülädon binön in jenets semik süpädiko gretik; somo votikam nulüdota älabon fluni ad mödotanum kansera. Dil votik tümörava sperimäntik äkanon leigo dagetön ün yels lätik leflitäli gretik medü tribüts gerädaviko rafiniks: vestig tefü flun hormonas ad daved tümöras patik.

Jäfüd telid kanseravestiga sperimäntik, kel ädibätükon dasevi obsik koda kansera, äbinon davedükam mekavik kansera in tops vilädik koapa medü stöfs sonemiko kanserabiks.

Ün prim küped klinigik de ‘Percival Pott’ ädabinon, das nüvobed lunüpik suta pö cimiklinükans äbinon koded daveda kansera. Yels 140 ye epasetikons, büä medü sperimänts pö nims blöf netablöfovik (balido fa vestigans Yapänik: ‘Yamagiwa’ e ‘Itchikawa’) äkanon pagevön, das stöfs tarik äkanons davedükön pö nims kanseri. Sperimänts büikum, dönuamiko ko disein at pidunöls äbinons nensekiks. Nu sevobs kodis atosa: binos tim nekredoviko lunik, kel muton pasetikön, büä dub träit at kanser davedon. Äbinos sufäd e laidäl vestiganas Yapänik at, kels ägevons fino seki.

Tuvot at — das kanoy davedükön vilädiko kanseri — äjafon mögis nulik susnumik pro stud tefü daved kansera. Vestigs at, pö kels ‘Deelman’ älabom kompeni vemo veütiki, ämödükumons klatiko noli obsik. Ab no nog vestigs at pefinükons. Pö atos äklülädos — soäsä so suvo pö vestigs nolavik — das jenöfots mödik, kels balidlogamo äjinons binön balugiks, äbinons pö stud fovikum mödo komplitikums.

Vobod ko stöfs kanserabik päfödon vemo dub vestig kiemavik dö natäl e binod onas. Tar binon migot vemo nehomogenik se stöfs mödik pekoboyümöl. Dub vestig kiemavik süperik kiemavan Linglänik: ‘Cook’ e keyufans omik äplöpoms ad mökön stöfis kanserabik distik in foms rafinik, sodas nu kanseravestigans äkanons vobön ko stöfs rafinik at.

De timül balid, tü kel älärnoy ad dasevön, das kanserasiül diston de siül nomik, esäkoy oke, kiniks dists kiemik siülasotas bofik at äbinons. Step balid in vestig at äbinon teiko diletik. Gespik päsukon ad säk: kanserasiül ninädon-li binädis ot äsä siül nomik, e stöfs votik komädons-li in kanserasiül, äsä in siül nomik?

No ätuvoy difis kaladik, i no ven ädunoy stepi telid, me vestig mödotas stöfas difik in siüls bofik at.

Ädunoy pas stepi progedik, ven äfümükoy no te mödoti stöfas difik, ab ven vestig pästäänükon ad dunod e geäds pavedüköl dub stöfs patik in siüls. ‘Warburg’ äbinom balid, kel ätuvom difis dunodik vü siüls nomik e siüls kanserik. So fümik äsä binos, das lifs at mutons labön veüti, leigo binos fümik, das spel, keli älaboy rigiko, das ituvoy me atos kodi daveda kansera, no pefölon. Difs petuvöl binons vemo luveratiko no kod ab sek cena siüla nomik ad kanserasiül.

Vestigs kiemik at nog leno pefinükons. Proged nola obsik proteinakiema e näzümakiema estigädon i plödakösömiko kanseravestigi sperimäntik. Ko metods nuliko petüvöls, pö kels fütüro i dilod metodas rafiniko füsüdikas opluikon, vestig at pafövon.

Ziläk gretik votik kanseravestiga sperimäntik pamänioton me nem: “kiemasanav kansera”, jäfüd, kele ‘Waterman’ ededietom in Kanserastitod Nedänik dili gretik lifavoboda okik. Lekäl kötetavik e lekäl me strals di ‘Röntgen’ e radinastrals edagetons pladi fümik pö bekomip kansera. In jenets mödik dagetoy me metods at sekis süperik e fifümikis, ab te täno, if tümör nog binon topik. Binons fümiko nensekiks, if kanser eduglofon ini jäfidäms votik, ud if metastats edavedons. Pö jenets somik ilaboy speli ad kiemasanav — sanav medü stöf kiemik seimik, kel, pötöfiko pegebädöl, pablinon ko blud lü jäfidäms e histuns valiks koapa, e dunon is vobedi nosüköl in kanserasiüls.

Flag, kelis mutoy lonülön pö stöf at, binon, das koapasiüls nomik no padämükons. Jünu no nog eplöpoy ad tuvön stöfi somik. Jäfüd votik nonik kanseravestiga sperimäntik ejafon säspetikamis biedälik so mödikis äsä at. Nenfinik lised stöfas binon, kelis esteifüloy. Val äbinon nensekik, sodas no binos stunabik, das atimo küpoy misekimi anik in jäfüd kiemasanava kansera.

Säditretaveg balik binon, das plöpüloy me balädikam gudöfik. Milats stöfas pasufükons ele ‘screening-test’ (= sibamabluf) sonemik. Stöf semik pagivon ön mod seimik mö mödets difik nimes labü tümörs badöfik. If no küpoy vobedi in tümör, stöf sököl paxamon. If ye tuvoy maloti igo püliküni vobeda ona in tümör nima, tän fovoy ad vestigön stöfi at pö dinäds difik, e leigo stöfis difik de stöf rigik pedefomölis, e ko on nabiko röletikis. Atos binon vobod gianagretik, if vätäloy, das de milat stöfas jünu pexamölas, te lul u mäl pötöfons ad pavestigön fovikumo.

Metod at binon ye tikavikum ka metod plakavik, e promon ad prodön sunikumo sekis, pato if i binoy büfiko kotenik, if no dagetoy lölöfiko diali: stöf, kel nosükon kanserasiülis valik — e teiko atis.

(Se el ‘Ned. Tijdschr. v Gen.’ 1953 setul 5.)

Se Volapükagased pro Nedänapükans. Yel: 1953. Pads: 21—24.

CEDS E TIKODS.

Pöp mekon püki: lautans lölöfükons oni.

Voltaire

Men buükon ad dunön mödikumosi, ka bligi okik, ka te teiko bligi okik.

Jean Paul.

Mutoy sevön ad gebön leigo späliäliko cogedi, äsä sali.

Pythagoras.

Ün lif lunik obik, elärnob bu val dinis tel: balido ad pardön mödikosi; telido ad glömön neföro.

Guizot.

Obo, elärnob ad glömön mödikosi ed ad begön, das viloyös pardön obe mödikosi!

Bismarck.

Dins kil dabinons, kelis plägob e lobülob. Balid binon: sofäl, telid: täm, kilid: mük.

Binolöd sofälik, ed if binos zesüdik, kanol binön künik. Binolöd tämik, e kanol binön giviälik. Vitolöd ad buükön oli it bu votikans, ed okanol binön bos, u dunön bosi, pro votikans.

Lao-Tse (tumyel VIid b. Kr.)

Binob man lekreda e pleka, ed igo if pödäcöpoböv, labob konfidi, das ölaboböv nämi ad no noädön Godi. Slaman sagon: “Dabinom, ed ek votik, äsä om, no dabinom.” Kritan e hindutan sagons otosi. Ed i budan labon dasevi ot, ifi gebon vödis votik.

Gandhi.

Se Volapükagased pro Nedänapükans. Yel: 1953. Pad: 26.

NUNS.

Ko danöf kanobs nunön, das egetobs de lautan e redak “Gaseda Nedänik sanava” däli ad lasumön ini gased obsik yegedi nitedik dö stad nuik kansera-säkäda.

Volapükaklub valemik Nedänik.

Ladet nulik:

söl: ‘J. P. Verspoor’, ‘Columbia, Miss.’ (Lamerikän), ‘16th Avenue North’: 1507.

Diläd valemik feda Vpaklubas.

Ladet nulik:

söl: ‘Jan Svat Petr.’, ‘Uniwersytet’ in ‘Kraków’ (Polän).

Peselons ünü foldil 3id yela: 1953 Vpamäks 100.

Se Volapükagased pro Nedänapükans. Yel: 1953. Pad: 26.

1954 (yelod 19id)

POTÜ YELACEN.

Dönu yel bal epasetikon, e lofobs flenes valik obsik vipis gudikün obas pro yel nulik. Dü yel epasetiköl ekanobs pübön nomiko gasedi obsik e lofön reidanes lestümik yegedis veütik ä nitediks. Ga no binobs koteniks. Fe etuvobs menis, kels labons nitedäli pro Volapük, ed igo studons fefiko püki at, ab yel lölik epasetiköl no eblinon limani nulik bal, ni Volapükaklube valemik, ni Diläde valemik feda Vpaklubas, ibä neodobs so vemo onis. So neföro dial di ‘Schleyer’ pojenöfükon. Gö! töbidobsös obs valik ad slopükön limanis pro klubs bofik! Spelobsös das yel: 1954 oblinon obes pösodis yunik mödik, kels okevobons nämöfiko e lanäliko ko obs ad födön diseini sublimik obsik: jenöfikam kosädamedöma bal pro menef lölik!

REDAK.

Se Volapükagased pro Nedänapükans. 1954. Pad: 1.

REKLAM DUB MIDUNS.

Ma yeged in el ‘Haagsche Post’.

Nek onoon plu völadi gretik reklama pro büsid; e pato in Lamerikän ya egebädoy medis mu bisarikis da tirädön nitedäli pro büdis u yeg patik. Suvo seki nog mödikumi ye reklam go fädik dageton, ifi at no labon ai kodi leigo plitiki. So prim plaga gretik tutisanana Deutänik yunik in ‘London’ päkodon dub… nübreik! Do ilödikom ya dü tim ze lunik ini ‘London’, no äkanom plöpön ad dagetön plagi. Ba atos äjenon dub netät omik, ba dub kods votik, jenöfot ädabinon: stebedacem omik äblebon vagik. Ün soar seimik, ven äprimikom ad golön lü bed, ämemom, das ileadom seatön in stebedacem okik buki, keli ävilom reidön. Ägolom ad ramenön oni. Sekü jenöfot, das ägolom su pantufs, steps omik äbinons nelilamoviks in stil neitik; atos kluo plänon, das maifükölo yani cema äsüpädom nübreikani, kel klülabiko no ililom, das älükömom. Stad äbinon fikulilik pro palets bofik; ab tutisanan yunik no äperom dü timül blümäli okik.

Äsäkom lotane neitik okik me vögäd mu komunikün, me kis äkanom yufön omi. Atan, kel älogom in atos mögodi ad mogolön no pöpönölo, äsagom nefümiko, das älabom tutadoli so vemo jeikiki, e nu icedom, das sanan bo övilom yufön boso omi. “Lesi!” votan ägespikom, “binob ai blümik pro malädans obik!” E büä nübreikan pebluvüköl äsevom, kis äjenon pö om, tutisanan ya ipedom omi ini stul. “Tut kinik binon-li dolik? Ah! si! logob ya oni: at binon ut!” Pö vöds at äpladom pö tifan knibodi gumik ini mud, ed äpedon leigüpiko klorofumamaskari sui mud e nud; tofis anik klorofuma sui on, ed ün tim minumik nübreikan äbinom nesevälöfik. Nu tutisanan älaramom, e pos minuts nemödik poldans tel ibemekädoms tifani, kel nog ai äseatom nennämiko in stul. Ven pädasäkom ün del fovik, e tutisanan äkonom, vio ibemekädom omi, tifan it ästunom mödiküno, ven älilom, vio jenot ijenon. Klüliko jenot pänunon ko pats valik in delagased, ed ün soar ot delagaseds gretik pämagodons ko fotografots tutisanana e doma, kö fanäbükam bisarik ijenon. Reklami gudikün tutisanan no ikanom vipön: malädan bal pos votik ävilom leadön lekälön oki fa man, kel ivedükom midunani riskädik nendämoviki pö dinäds so patiks.

Leigoäsä nübreik at ävedon stab pro monem tutisanana, volut sy lardamel ävedon koded pro fam literavik lautana. Jenet et äjenädon so. Bevü skip sailanafa: ‘Leonard’, labü lodot balatacanas dü vegam de ‘Hull’ lü ‘Rio de Janeiro’, su lardamel volut ädavedon. Käpten päjütodeidom fa volutans, balidstiran päjedom de boid. Telidstiran ädebom dani te dinäde, das volutans äneodoms eki ad stirön nafi, bos, pro kel nek omas älabom skili. Ämütoms omi ad nafön lüodü flumed: ‘Amazonas’. Sekü müt dinädas no äkanom dunön bosi votik, äsä lönülön ma vil volutanas, e dunön utosi, kelosi atans äflagoms de om. Ab äsuemom vemo gudiko, das atos äbinon te zög leduna, bi nendoto ömoükoms omi, sosus ödagetoms logami läna, bi demü sef lönik oksis, no ökanoms leadön lifön omi as temunan jenota. Kodü atos ämutom betikön medis ad steifön ad savön ön mod seimik lifi okik, ed ad kosikön ko volanef plödü ut nafa, bos, kel äbinon ün tim et, lunüpo bü datuv radionatelegrafa, tio nemögik. Zuo päspionom klüliko japäliko. Äplöpom ye ad ramenön oke nenküpido fladis vagik anik. Sosus nu älabom dü timül livüpi, ed äsevom fümiko, das no päspionom, äpenom me vöds nemödik konoti voluta, nemi nafa, e lüods vegama sui papürableds, kelis äsleitom se buk, me kel ebo äjäfom ad reidön, e kel älabon tiädi: “Melaheroedan”. Bledis at äninükom ini flads ed äjedom atis ini mel.

Äbinos benofät, das bal fladas pälöpiosumon ya suno dub känamanaf Brasilänik: ‘Chiquita’. Bi stiran ibüomesülom ad mäniotön vienalüodi e luneti e videti lätiko pifümükölis topa, kö naf äbinon tü timül et, alna ven äjedom fladi love boidastutöm, kriganaf äneodon töbidi nemödik ad datuvülön volutanafi. Ün neit älaboy pöti ad nilikön nenküpido lä naf, e nog bü prim delalita, känamanaf äkömon leni flan nafa. Volutans ün neit päsüpädöls no u tio no ätadunoms, e päbemekädoms e päjänädoms fasiliko. Päloveblinoms lü boid kriganafa, du el ‘Leonard’ päskipon ko matrods Brasilänik de el ‘Chiquita’, ed älüodikon sumätöfü lebüd telidstirana pesavöl dönu lü ‘Rio de Janeiro’. Vel volutanas, kels pälecedoms as lustigädans äpönidoms miduni oksik len for; votans päcödetoms ad fanäbamapönods lunüpik.

Binos-li stunabik, das ün tim et, kel binon romantikum ka tim nuik, alan ävilon dalabön buki, kele stiran ädanädom lifi okik? Ibä i jenet at ko pats valik pimänioton dub delagaseds, e buk, kel, nen jenot lügadramatik at, ölabon vemo luveratiko fäti ot, äsä buks votik so mödiks — e gudikums! — labons, ädageton benoseki neleigodovik. So dinäd, das stiran äsleitom papürabledis, sui kels äpenom ditretaluvokädis okik, ebo se “Melaheroedan”, kel äbinon fädo blümik nilü om, ävedon kod, das tiäd lekoneda at e nem lautana: ‘John Parminter’ päsevons fa alan. Atos äbinon reklam gudikün, kel ikanon pavedükön pro om e buk omik!

Jonobsös nog näio, das jenot lügadramatik votik su sean lardik etirädon küpäli volanefa lölik ad lid relöfik. Diseinobs is eli ‘Nearer my God, to Thee’, keli musigalef su boid ela ‘Titanic’ äpläyon, ven stemanaf at, dü täv balid oka, äjokon tü d. 15id prilula yela: 1912 ta gladabel, e ko tävans 1500 okik, änepubon ini dib mela.

Se Volapükagased pro Nedänapükans. 1954. Pads: 1—3.

COGEDS.

Söl: ‘Pink’ leadom logön domi nulik okik. Visitan äküpetom: “Jinos lü ob, das fidacem binon vemo smalik!”

“O!” ‘Pink’ sagom: “no binobs fidans gretik.”

Calan: “O ‘Wilhelmus Franciscus Kleyn’ ! vipol-li vomi at as jimatan gitöfik olik?”

Jigam: “Si! vilom atosi!”

Calan: “Ed ol, o ‘Angélique De Groot’ ! vipol-li mani at as himatan gitöfik olik?”

Jigam rediköl: “O vemo vilöfo, o söl!”

“Sevol-li eli ‘Jansen’? Atan evedom leliegik ünü muls mäl me laut poedotas.”

“Lio atos binon-li mögik?”

“O! äpenom lelöfapoedotis jiviudane liegik.”

Pö dönuamapläg pro galadakonsärt jikanitan äkanitof so mi, das volut voik ädavedon bevü musigals. Dilekan musigalefa äbüdom stili, ed äbegom mu plütiko jibalümane: “Ag! o läd! vilol-li bo notodön eli ‘c’ olik? Tän kanobs baitonükön ma on musigömis obsik !”

Om: “Osagolöv-li: si! if osäkoböv oli?”

Of: “Osäkolöv-li obi, if osagoböv: si!?”

Himatan Lamerikänik lü jimatan yunik okik: “O ‘darling’ ! fided at binü zibs peflödöl binon süperik! Esäflödol-li ol it vali?”

‘Trees’: “Ebüakanitob äsoaro vo dü düp bal pro söl: ‘Zwart’.”

‘Truus’: “Glorö! atos binon ebo mu gudik! Kanob leno plidön mani et!”

Se Volapükagased pro Nedänapükans. 1954. Pads: 3—4.

NOTED.

Kanons pasivön medamü bukated:

‘Dr. Arie De Jong. Wörterbuch der Weltsprache. E. J. Brill, Leiden’.	..................	fl. N.	4,00
‘Dr. Arie De Jong.’ Gramat Volapüka. ‘E. J. Brill. Leiden’	..................	.......	1,00

Kanons pasivön de ‘Dr. Arie De Jong. Leiden. Herengracht’: 58. Potakal: 107174 e de söl: ‘J. G. M. Reynders. Den Haag. Hugo de Grootstraat’: 82. Potakal: 199061:

Se Volapükagased pro Nedänapükans. 1954. Pad: 4.

YUBID VELDEGLULYELIK VOLAPÜKA.

Tü d. 31id mäzula ayela yels veldeglul upasetikons, das Volapük pedatikon fa ‘Johann Martin Schleyer’. Kleran romakatulik at äbinon son leditana: ‘Johann Philipp Schleyer’ e jimatana omik: ‘Katharina Elisabeth Veith’. ‘Johann Martin’ pemotom in ‘Oberlauda’: vilagil Badänik nulü zifil Vürtänik: ‘Mergentheim’ ün 1831 yulul 18 ed edeadom in ‘Konstanz’ len ‘Bodensee’ ün 1912 gustul 16.

Ven älabom bäldoti yelas 11 äkömom ini ‘Königheim’ domü ziom okik: ‘Franz Martin Schleyer’, kel äbinom leditan ä leigüpo gelan. Ebinom lä ziom okik jü lifayel 15id okik ed elärnom de om latini e musigi. Älabom musigäli so gretiki ed ädigidom so vemo musigi, das äskilükom oki, näi jäfots votik mödik okik, ad bepläyön musigömis plu 12. Bevü musigöms at i gel e hap äbinons, sodas om, ven ästudom de 1852—1855 in niver de ‘Freiburg im Breisgau’ ed äpreparom oki pos atos in seminar de ‘Sankt-Peter’ pro kultanam, äfägom ad bitön in tops bofik as gelan, du in top balid äbepläyom i harmoni in malädanöp nivera. In ‘Sankt-Peter’ ädagetom ün 1856 gustul 5 kultasaludükami, e ven ün 1881 äzelom yubidi teldeglulik kultanama okik, ägetom de lestimans okik hapi magifik.

Pos kultasaludükam ‘Johann Martin’ ästebom as vikaran dü yel bal in ‘Sinzheim’, as kapulan dü yel bal in ‘Baden-Baden’ e fovo as pädan in ‘Kronau’ nilü ‘Bruchsal’, ‘Meszkirch’, ‘Krumbach’ e ‘Litzelstetten’ nilü ‘Konstanz’. Pos steb degyelik in top lätik ädetevom ün 1885 lü ‘Konstanz’.

Äbinom mu zilik ä kleran vemo relöfik ko kalad nobik e kemenilöf gretik. Ün lärnüp ädagetom ai dönu premis balid. Äpoedom mödiko, pato poedotis relöfik, ed äpübom dü yels mödik gasedis: ‘Sionsharfe’ e ‘Goldkörner’. Älabom nitedäli mödik pro nat, stelav e pato pro püks, e to koap fibik okik ästudom nolavis valik at. Dü lif lölik okik ai elärnom pükis, sodas pö fin lifa okik istudom pükis mu difikis plu 80. Dub kalad löföfik ä yufiälik okik pälöfom fa pädänans okik. Ab ga älabom i neflenis. Sevabo ven äcalom in ‘Krumbach’, ämutom gidükön lo cödal demü bos, keli isagom in pred büikum dö sogädim. Pälibocödetom, ab neflens omik no äkotenoms dö cödet at ed äkodedoms, das päkusadom lo yulacödalef, kel äcödeton omi ad fanäbükamapönod folmulik, keli älifädom in ‘Rastatt’ de yulul jü tobul yela: 1875. Yels, dü kels estebom in ‘Krumbach’ äbinons yels badiküm lifa omik.

In ‘Litzelstetten’ güamo ‘Schleyer’ älifädom timi mu gloriki. Is, in pagil püdik, äsüikon pö om tikamagot valemapüka pro menef lölik vola. Büiko, ün yel: 1877, ilautom eli ‘Völkerdolmetsch’ (= nätäpretan netas) in püks 6, sevabo in Deutäna-, Lingläna-, Fransäna-, Litaliyäna-, Spanyäna- e Rusänapük. Ün yel fovik, kü äletikom dö fop, das mens ägebons in püks oksik lafabis mu difikis, ed igo, das äpronons tonatis ot ön mods mu difiks, ädatikom — ün yanul 18 yela: 1878 — volalafabi binü tonats 37, keli äbüedom bükön, e keli äsedom nämätanes e cifodanes mödikes. In lafab at ‘Schleyer’ älabom stabi magifik pro stuk valemapüka, e ven ün neit nenslipik binod lölik valemapüka somik äsüikon pö om, äprimom sunädo ad penetön nomis balid Volapüka okik. Atos äjenon tü del lätik mäzula yela: 1879. Dät at pelecedon davedadät Volapüka.

Nuns balid mekavapüka at pälasumons ini el ‘Sionsharfe’, e dabükot balid gramata sa vödilised balid Volapüka äpubon ün 1880. Täno seväd püka letälenik at ästäänikon ünü yels anik love vol kulivik lölik. Senäloy dönu süikami lanäla pö reid benosekas Volapüka. Ün yels balid dabina onik Volapükaklubs päfünons in dils valik tala, tidabuks e vödabuks Volapüka äpubons, Volapükagaseds päpübons, e valöpo äprimoy ad studön ziliko Volapüki. In läns mödik kobikams slopanas Volapüka päjenükons. In ‘Friedrichshafen’ len ‘Bodensee’ kongred balid Volapükanas päjenükon ün 1884, e kongred telid in ‘München’ ün 1887. In kobikam gretik lätik at Kadäm Volapüka päfünon, ed ini Volapük it menods anik pälüblinons. Menods at, kelis ‘Schleyer’ älobülom, äbinons jenöfo zesüdiks ed alo frutiks. Pos kongred telid Volapük ädageton stäänikami gretikün e sömitapüni fama oka. Ed, if ibinoyöv kotenik ko benosek plödakösömiko gretik at, Volapük ükonkeronöv voli lölik, e menef ödalabonöv nu kosädamedömi süperik balik pro dakosäd bevünetik!

Liedö! din ejenädon votiko. Äbinoy no nog kotenik dö benosek gianagretik Volapüka. Äviloy, ädesiroy nog mödikumo. ‘Prof. Aug. Kerckhoffs’ in ‘Paris’, kel ikevobom so nämiko ad födön Volapüki, ämobom ad votükön dönu püki at. ‘Schleyer’ ätadunom vemo ta atos. Ab ‘Kerckhoffs’ e kepaletans omik no ädemoms protestis ela ‘Schleyer’ ed äledunoms desinis oksik. Si! äjenükoms ta vil ela ‘Schleyer’ igo kongredi nulik, efe in ‘Paris’, ed äkiboms kadämi Volapüka plä kadäm Volapüka di ‘Schleyer’, ed äfovoms takediko ad votükön Volapüki. Dub atos baläl so vemo zesüdik pro valemapük bevünetik pibreikon. Slit ivedon jenöfot. Neläbiko in din at ‘Schleyer’ no älaidälom pö Volapük okik ün 1887 pimenodöl, ab äklienom ad fölön vipis flenas anik okik, ed äprimom i ad votükön Volapüki. Votükams at ye no äfasilükumons püki ab äfikulükumons oni. Dub duns valik at nu brul in Volapükamuf äbinon lölöfik e slopans ädeflekons okis de Volapük.

Klülos, das valemapüks mätedöl egaenätons de stad lügik at Volapüka. ‘Schleyer’ äkomipom jü fin nensekiko pro jafot okik. Demü def mona, lindif idavedöl, e bäldot vemik oka it ämutom ye finükön pübi vödabuka e Volapükagaseda okikas. E biedäliko dö nedanöf e lindif menefa ‘Schleyer’ älifädom yelis lätik lifa oka.

Pos deadam ela ‘Schleyer’ fovan omik: cifal: ‘Prof. Dr. Albert Sleumer’ älevüdom medü sirkülapenäd slopanis fiedik Volapüka ad kevobön ko om ed ad fövön vobodi datikala letälenik. Äbegom i ad legivön keblünoti pro mebamal balugik. Volapükans se läns difik deg efölons begi at, sodas cifal: ‘Albert Sleumer’ äkanom sävilupön ün d. 23id prilula yela: 1914 mebastoni maboinik, kel pinümasonon len föfafasad deadamadoma ela ‘Schleyer’.

Volapük ye no äprogedon. Äjinos, das Volapükamuf istopon lölöfiko. Nedobs töbo sagön, das Volapükans, kels iblebons fiediks, no äkanons zedön stadi at. Bevü fiedikans at i läxsanan militik: ‘Dr. Arie De Jong’ äbinom, kel pos pänsionam okik ilomädükom oki ün 1920 ini Nedän. Älabom desini ad dedietön reti lifa okik Volapüke, ed ad steifön ad liföfükön dönu Volapükamufi. Volapükaflens, keles inunom desini at, älobülons mu vemo atosi. Bligäd, keli äbligädom oke, no äbinon fasilik. Gramat ämuton paxamön kuratiko, ed ad säbrulükön kaoti ädareigöl äzedüdos i ad xamön vödi alik vödastoka, du ämutom kudön, das e gramat e vöds Volapükiks pöstukons tikaviko e kuratiko ma prinsips Volapüka di ‘Schleyer’. ‘Dr. Arie De Jong’ eledunom ko piet gretik kol datikan Volapüka ünü yels 9 vobodi at, e posä vobod at pizepon fa cifal: ‘Prof. Dr. Sleumer’ e limans votik kadäma, edabükom ün 1931 lä fiam: ‘E. J. Brill’ in ‘Leiden’ gramati e vödabuki Volapüka perevidöl.

Nu älabobs stabi, su kel äkanobs laibumön. Läbiko äfägobs i ad liföfükön dönu Volapükaklubi valemik Nedänik, ibä klub at no pifinidon. So limans vönädik kluba ekobikoms tü d. 21id dekula yela: 1931 ini dom vipresidana kluba: ‘A. A. Moll van Sauntbergen’ in ‘Den Haag’, ed esludoms ad fövön Volapükaklubi.

Bi no äsevoy, va Volapükaklub foginänik seimik nog ädabinon, ed äkanoy cedön fümiko, das atos no äbinon so, lecifef Volapükakluba Nedänik äfünon Volapükaklubi foginänik labü nem: “Diläd valemik feda Volapükaklubas”, kela älonülon nomükami büfik. Nomükam at peplaädon ün 1934 yunul 1 dub Statuds ela “Fed Volapükaklubas”.

Ab nu i äzesüdos, das tan ädabinon, kel ökobotanon Volapükanis valik. Ad fölön diseini at ‘Dr. Arie De Jong’ e ‘J. G. M. Reynders Sr.’ äsludoms ad pübön Volapükagasedi, kel öbinon bu val jäfidot Volapükakluba Nedänik. Sekü kod at egivoms gasede tiädi: “Volapükagased pro Nedänapükans”.

Posä preparams at pidunons, äzesüdos ad leodükön dönu Volapükamufi e dinis Vpi tefölis. Me büad de 1934 yanul 1 (yelod: 3 Vpagaseda) cifal: ‘Prof. Dr. Albert Sleumer’ änunom desini ad dunön atosi, e medü dalebüds difik elonülom “Cifalami” (yelod: 3), “Statudis e nomemi konömik Volapükanefa” (yelods: 3 e 4), “Statudis e nomemi konömik kadäma Volapüka” (yelod: 4), e “Statudis feda Volapükaklubas” (yelod : 3).

Pro pats mödikum tefü “daved Volapüka” jonobs yegedi fa cifal: ‘Prof. Dr. Albert Sleumer’ in yelod: 7, tefü “jenotem brefik Volapüka” e “yufapüks bevünetik e literat onas” yegedis fa ‘Johann Schmidt’ in yelods: 7, 8, 12 e 13.

Lifanunods äpubons dö cifal: ‘Johann Martin Schleyer’ in yelod: 6, dö cifal: ‘Albert Sleumer’ in yelod: 13, dö cifal: ‘Jacob Sprenger’ in yelod: 14 e dö cifal: ‘Johann Schmidt’ in yelod: 16.

No vilobs finükön nunodi at nes konstatön, das eplöpobs ad dönuliföfükön Volapükamufi, e das Volapük — do pianiko — sevädikon aiplu in vol. Proged jenon ye tu nevifiko, e demü atos levüdobs dönu flenis valik Volapüka ad kevobön ed ad slopükön ai flenis nulik Volapüka. Galedobsöd obs valik, das datikot letälenik ä süperik ela ‘Schleyer’ no päridikon!

REDAK.

Se Volapükagased pro Nedänapükans. 1954. Pads: 5—8.

NUNS.

Volapükaklub valemik Nedänik.

Eseditof

läd: ‘H. Unger-Ruys’ in ‘Amersfoort’.

Pelegivons fa

lädül: ‘J. C. A. Meursing’ pro 1953 fl. N. 5,00 e pro 1954 fl. N. 5,00.

Diläd valemik feda Vpaklubas.

Evedom liman

söl: ‘Brian R. Bishop’ in ‘Leigh-on-Sea’, Leigham Court Drive: 106. (‘Essex’) Linglän.

Ünü foldil 4id yela: 1953 Vpamäks nonik peselons.

⇐ Предыдущая 1 2 3 4 567 8 9 10 Следующая ⇒

Последнее изменение этой страницы: 2019-06-20; Просмотров: 192; Нарушение авторского права страницы