Осенние работы и осенние зарисовки – 4 ч.

Темы

Кол-во часов

По плану

Фактически

Примечания

В школу (4).

Осенние работы и осенние зарисовки (4).

Уфа – столица Башкортостана (4).

По труду и честь ( 3 ).

Зима продолжается (3).

Контроль диктанттар

Балет.

       Балет спектаклдә ре тә ү ге тапҡ ыр Францияла ҡ уйыла. 1581 йылдың 5 октябрендә Париж ҡ алаһ ы сә хнә лә ренең береһ ендә сә нғ ә ттең яң ы тө рө - балет кү рһ ә телә. Балет – бейеп башҡ арылғ ан спектакль ул. Бейеү менә н моң ло кө й аша тамашасы спектаклде һ ү ҙ һ еҙ ҙ ә аң лай. Балет спектаклен ижад иткә ндә башта либретто яҙ алар. Ошо либреттоғ а нигеҙ лә неп, композитор кө й ижад итә. Ә балетмейстер бейеү ҙ е кө йгә һ ала.. Балет артистары уларҙ ың хеҙ мә тен тамашасығ а еткерә. Бына шулай балет спектакле тыуа.

       Башҡ ортостанда тә ү ге балет 1954 йылда ижад ителә. Шунан һ уң бер-бер артлы балет спектаклдә ре ҡ уйыла башлай. (80 һ ү ҙ.)( И.Иҙ рисованан).

Яҙ килә.

       Яҙ килеү ен иң тә ү ҙ ә ҡ оштар һ иҙ енә. Сә ү кә лә р, турғ айҙ ар оя эҙ лә п оса, йылы яҡ тан ҡ ара ҡ арғ алар ҡ айта. Ә ҡ ыҙ ылтү ш турғ айҙ ар, киреһ енсә, тө ньяҡ ҡ а. Һ алҡ ын тайга урмандарына кү сә.                                                                                                        

Марттың икенсе яртыһ ында ағ ас ботаҡ тарында бө рө тулыша башлай.

Йылғ а, кү лдә рҙ ә балыҡ тар уяна. Урмандағ ы йә нлектә р тирелә рен алмаштыра. Был осорҙ а һ унар итергә ярамай.

Март аҙ ағ ында ҡ аң ғ ылдашып ҡ ыр ҡ аҙ ҙ ары ҡ айтып тө шә.

       Был айҙ ы бө тә тереклек ауыр кисерә. Йә нлектә р, ҡ оштар асығ а. Шуғ а кү рә ҡ анатлы дуҫ тарғ а оялар яһ арғ а, тағ араҡ тар элергә. Ем һ ибергә кә рә к. («Аҡ буҙ ат» журналынан.)

Ҡ ош юлы.

       Бик борон булғ ан был хә л. Ул саҡ та ә ле йондоҙ ҙ ар ҙ а, Ҡ ош юлы ла яралмағ ан, ти. Ҡ айҙ андыр алыҫ тан, кө ньяҡ тан, Урал тауы, Һ аҡ мар, Ағ иҙ ел йылғ алары буйҙ арына торналар килеп йә йлә р булғ ан.

       Бер йылды торналар йылы яҡ ҡ аосҡ ан ваҡ ытта, ел –дауыл ҡ упҡ ан. Бала торналар аҙ аша. Ҡ айһ ылары арып, ергә тө шә башлағ ан. Шул саҡ оло торналар, ҡ алғ андарына юл кү рһ ә теү ө сө н, ҡ ауырһ ындарын кү к йө ҙ ө нә сә скә н. Улар йондоҙ ғ а ә йлә нгә н.Торналар осҡ ан юлда ана шулай йондоҙ ҙ ар барлыҡ ҡ а килгә н. Ҡ ош юлы исеме шунан ҡ алғ ан. Урыҫ тар Ҡ ош юлын Млечный путь тип исемлә гә н. Уғ а хикә йә т тә сығ арғ ан. (Ислам Мораттан.)

Список основной литературы

1. Толомбаев Х.А., Дә ү лә тшина М.С. Башҡ орт теле: Уҡ ытыу рус телендә алып барылғ ан мә ктә птә рҙ ең 8-се класы уҡ ыусылары ө сө н дә реслек. – Ө фө: Китап, 2006.
2. Ғ ә битова З.М. Уҡ ытыу рус телендә алып барғ ан мә ктә птә рҙ ең 7- 8-се кластары ө сө н “Башҡ орт теле” дә реслегенә методик кү рһ ә тмә лә р. – Ө фө: Китап, 2006. – 152 бит.

3. Усманова М.Г., Габитова З.М. Башҡ орт теленә н диктанттар һ ә м изложениелар йыйынтығ ы: 5-11 класс уҡ ытыусылары ө сө н ҡ улланма. – Ө фө: Китап, 2002. – 166 бит.

Дополнительная литература

1. Саяхова Л.Г., Усманова М.Г. Башкирско- русский и русско башкирский учебный словарь с грамматическим приложением. – СПб.6БХВ. – Петербург 2005. – 224 с.

2. Хисаметдинова Ф.Г., Муратова Р.Т. русско-башкирский, башкирско-русский словарь. – Уфа: ”Маленький гений Башкортостана”, учебно методический центр ”Эдвис”, 2010. –  192 с.

3. Русско-башкирский, башкирско-русский словарь. Башкирско русский разговорник.Уфа ГУЛР.Б. ”Уфимский полиграф –комбинат”, 2009. – 160 с.

4. Ә хмә тов М.Х. Омонимдар (аҙ аш һ ү ҙ ҙ ә р) һ ү ҙ леге.- Ө фө: Китап, 2005.-224 с. Ураҡ син З.Ғ.Башҡ орт теленең фразеологик һ ү ҙ леге.-яң ыртылғ ан, 2 -се баҫ ма. – Ө фө: Китап, 2006. – 344 бит.

5. Ә бсә лә мов З.З., Хажин В.И. Башҡ ортса-русса грамматик-орфографик һ ү ҙ лек: Рус мә ктә бендә уҡ ыусы башҡ орт балалары ө сө н ҡ улланма. – Ө фө: БКН, 1993. – 136 бит.

6. Башкиро- англо-русский словарь пословиц и поговорок /Авт.- сост. Надршина Ф.А., Зубаирова Э.М. Уфа: Китап, 2002. – 160 с. Русско –башкирский словарь водных обьектов Р.Б./составители: Хисамитдинова Ф.Г. итд. – Уфа: Китап, 2005. – 256 с.

7. Ғ ә битова З.М. Телмә р ү ҫ тереү дә рестә ре. – Ө фө: Китап, 2009.

8. Башҡ ортса – русса мә ҡ ә лдә р һ ә м ә йтемдә р һ ү ҙ леге. – Ө фө: Китап, 1994.

9. Ә ү бә кирова З.Ф., Ә ү бә кирова  Х.E.,  Дилмө хә мә тов М.И.  Мин башҡ ортса уҡ ыйым – Ө фө: Китап, 2007.

10. Башҡ орт теле таблицаларҙ а, схемаларҙ а hә м ҡ ағ иҙ ә лә рҙ ә. Ә ү бә кирова  З.Ф.– Ө фө, 2006.

11. Тел тө ҙ ә ткестә р, тиҙ ә йткестә р, һ анамыштар. Тө ҙ ө ү селә р: Иҫ ә нғ олова Ә.Ф., Дә ү лә тҡ олова Г.Ш. – Ө фө: Эшлекле династия, 2008.

12.  Журналдар: «Башҡ ортостан уҡ ытыусыһ ы», «Аҡ буҙ ат», «Аманат».

13.  Ял минуттары ө сө н кү негеү ҙ ә р. Методик ҡ улланма. Тө ҙ ө ү селә р: Иҫ ә нғ олова Ә.Ф., Дә ү лә тҡ олова Г.Ш. – Ө фө: Эшлекле династия, 2008.

14. Автор коллективы.Балалар ә ҙ ә биә т антологияһ ы. Икенсе китап.Тө ҙ ө ү се Сафуан Ә либай. – Ө фө: Китап, 1987. – 320 бит.

15. Ғ ә йнуллин М.Ф., Хө сә йенов Ғ.Б. Совет Башҡ ортостаны яҙ ыусылары. Биографик белешмә. Тулыландырғ ан, тө ҙ ә телгә н ике баҫ ма. – Ө фө: Китап., 1988. – 400 бит.

16. Мә ктә п сә хнә һ е ө сө н пьесалар. – Ө фө: Китап, 2010. – 256 бит.

Содержание рабочей программы и общая характеристика учебного предмета

В школу – 4 ч.

Повторение пройденного в 5-6 классах, обогащение словарного запаса. Составление связных предложений, коротких рассказов. Работа над текстом, составление плана, пересказ по плану. Проведение бесед о школе, своем классе. Изучение пословиц и поговорок о книгах, знании. Порядок слов в предложении. Правильное произношение специфических башкирских звуков.

Осенние работы и осенние зарисовки – 4 ч.

Наблюдение за изменениями в природе, за осенней работой людей. Составление рассказов по заданной теме. Ознакомление с пословицами и поговорками о труде и урожае. Чтение поверьев. Синтаксис. Виды предложения по цели высказывания. Логическое ударение. Повторение имени существительного и глагола.