XIX. Kisi nems delas sinifons-li?

Mudel penemon ma mun. Tudel penemon ma krigagod germanas: ‘Tiwaz’. Vedel penemon ma el ‘Wodan’: god löpikün germanas. Dödel penemon ma god germik tonära: ‘Donar’. Fridel penemon ma jigod germik lelöfa: ‘Frya’. Zädel penemon ma saturn. Sudel penemon ma sol. Ya ün tumyel kilid timeda kritik nems at delas äkösömons pagebön in ziläks germanas.

Se Volapükagased (Zänagased pro Volapükanef). 1958. Pads: 20—21.

XX. Bäldots.

Tigrids kanons labön bäldoti yelas degvel, valüts bäldoti yelas: 30, bers bäldoti yelas: 35, psitaks bäldoti yelas: 140, svans bäldoti yelas: 170, tortugs bäldoti yelas: 200. Pamafilig in Stralop labon bäldoti yelas: 12.000…!

Se Volapükagased (Zänagased pro Volapükanef). 1958. Pad: 21.

RIMASPIKEDS

1. Mikeb glofon bo gudiko,

ye din gudik nevifiko.

 

2. Smitolöd feri glutik,

suno obinon koldik!

 

3. Flors jönikün bo rosads binons,

bevü rosads ye spins dabinons.

 

4. God benedonös domi oba

e belödanis valik doma!

 

5. Ven in ditret odalabol fleni gudik,

no plonolöd! o men! binol läbik.

Se Volapükagased (Zänagased pro Volapükanef). 1958. Pad: 21.

RÄT

Güädiko.

Vöd fredükon vemo menis

e no vitons vobi, töbis.

Go pöp in krig e lekomip

sukon oni; binos prinsip,

das men nonik orefudon

vödi at. Ven ye olilon

güädiko vödi jönik,

täno te men lekanälik

nitedälon, ed eplodon,

ven vöd in lop pukaniton.

(Dalab — balad)

Se Volapükagased (Zänagased pro Volapükanef). 1958. Pad: 21.

POEDOTS

Trod

(Poedot stelafomik fa ‘Johann Schmidt’)

Nif

in zif

e länäd

äsä tapäd

su glun seaton,

su bel, fälid e fon.

Glidob oli, o nifüp!

tegol tali fenik dü tüp

nesofik semik me nif e glad;

ye dis kold, nif e glad — o menalad!

ekö! glof nulik dönu eprimon,

si! ebo dub stil glof pafödon.

Demü atos glidob oli,

o nifüp! ibä soli

no obevikodol;

ed oreigon

sus bel e fon.

sus fälid

ko nid.

Yö!

(1 jüesa 10 silabs e täno 10 jüesa 1 silabs.)

Se Volapükagased (Zänagased pro Volapükanef). 1958. Pad: 22.

COGEDS

Motalöf

Om: “Sonil ola, stötom-li laidiko?”

Of: “Nö! o söl! Te ven spikom.”

Se Volapükagased (Zänagased pro Volapükanef). 1958. Nüm: 5. Pad: 22.

Gadan trögik

Gadan, kel no älöfom vobi, äseitom oki ini jad bima ed äslipom. Mastan oma fädiko äbeistepom, ed äblamom omi, sagölo: “Oh trögan! no völadol, das son besvieton oli.” — “Ö!” votikan ägespikom: “Ebo kodü atos äseitob obi ini jad!”

Se Volapükagased (Zänagased pro Volapükanef). 1958. Nüm: 5. Pad: 22.

Gespik gudik

Man ämonitom su jevod vemo lunik ä vemo mägik. Beigolan älülogom onis, e fino äsäkom kofiko monitane: “Jevod at poselon-li seimüpo bai pauns u bai mets?” Monitam älöpiotovom göbi jevoda ed äsagom: “Nüstepolös ini selidöp at! Us odagetol nüni pevipöl.”

Se Volapükagased (Zänagased pro Volapükanef). 1958.  Pad: 22.

Spiked.

Vobolös! o flen obik! Vobolös nen tak!

Neföro edavedon filastral nen spag.

Se Volapükagased (Zänagased pro Volapükanef). 1958. Pad: 22.

Ko tonats ot. (Rät).

Binob lödöp müdik pro nim,

binon in ob dü slip e drim;

ko tonats ot oluflitob

in lut pö zäl pos töb e vob.

(Näst — stän)

Se Volapükagased (Zänagased pro Volapükanef). 1958. Pad: 22.

Si! Täv binon fred mülana

Pöpalid Deutänik. Bai poedot fa ‘W. Müller’.

Noated fa ‘C. F. Zöllner’.

1.

Si! täv binon fred mülana

si! täv binon fred mülana,

si! täv yofik.

Mülan — vö — lifomöv in glum e glif,

if leno tävomöv de zif lü zif.

Vilom vegön lü bel e klif

pö täv, si! pö täv, si!

pö täv yofik oma, pö täv oma,

pö täv oma.

2.

Vat etidon obes tävi

vat etidon obes tävi,

tävi yofik.

Vat no takon dü del e neit,

távon dü klil edag, dü munalit,

so vifiko äsä sagit
flumon, si! flumon, si!
vat vifiko flumon, vat vifiko flumon,

vat deflumon.

3.

Luibs löfons vemo mufi,

luibs löfons vemo mufi,

löfons mufi.

Tulons, tulons in vat nenfeniko

pö solalit dela e go neito

pö solalit e go neito

tulons, si! tulons, si!

Vö! luibs tulons nen fen,

Tulons nen fen, tulons nen fen,

tulons nen fen.

4.

E mülastons to vet okas

e mülastons to vet okas,

vö! mülastons!

I kemufons to vet danüdölo,

pö mät ta vat mufons go spidiko.

Pö mät mufons go spidiko,

mufons, si! mufons, si!

Vö! mülastons mufons.

Mufons to vet, mufons to vet,

mufons to vet.

5.

O täv yofik! o fred oba!

O täv yofik! o fred oba!

O täv yofik!

Begob oles, o läd! o söl mastan!

nu sädüni oba nen zun, nen zan,

nu sädüni oba nen zan,

pro täv, si! pro täv, si!

pro täv yofik oba,

pro täv oba, pro täv oba,

pro täv oba.

Se Volapükagased (Zänagased pro Volapükanef) 1958, Nüm: 6, Pad: 26.

 

1959 (yelod 24id)

PÖTÜ PRIM YELA NULIK

lofobs slopanes Vpa e reidanes gaseda obas benovipis ladöfikün. Yel nulik blinonös oles läbi, sauni e koteni! Ün: 1959 Volapük obsik dabinon nu sis yels: 80. Spelobs, das otuvonös flenis fiedik mödik!

Redak

Se Volapükagased (Zänagased pro Volapükanef). Yel: 1959. Pad: 1.

SPIKEDS

Löfolöd kemenis ola!

Ta kof vaf nonik dabinon.

Stupan ai lecedon oki meni gudik ä veütiki.

Utan, kel seadon lä fon, utan odrinon balido.

Mens nejönik no lülogons okis vilöfo in lok.

Nen bened Goda gudikos no oplöpon.

Ven jip bal primon mäyi, jips votik osödunons sami.

Te vob gevon life völadi.

Pos rein solam osökon.

Tuspid no oblinon benoseki.

Siörs sevärik no oreigons dü lunüp.

Balido vobolöd, täno juitolöd!

Trätan otuvon valöpo te nestümi.

Ditret däbreikon lonis valik.

Mon jafon flenis.

Tub vagik davedükon tonis laodik.

Lukrüt binon din vemo fasilik.

Men sagatik oviton feiti.

Demü däsärt teik krig nonik odavedon.

Se Volapükagased (Zänagased pro Volapükanef). Yel: 1959. Pad: 1.

Boyad de ‘Malmaison’

Koned fa ‘Franz Hoffmann’

petradutöl fa ‘J. Schmidt’

Lü blesirakaseds jönikün Fransänik kased: ‘Malmaison’ duton, kel topon in fagot mö liöl bal e foldilik vesüdü ‘Paris’, e kel äbinon ün vönäd seimna busteböp ela ‘Napoléon’ I ed ela ‘Joséphine’.

Foginan, kel stunidon jöni e magifi länädadoma at, bo kanon-la töbo kredön, das pälecedon seimna ün vönäd as topät tirena e krima. El ‘Malmaison’ niludo egeton-la nemi okik: ‘dom badik’ ün tim, ven äbinon letopät kardinala: ‘Richelieu’: ministeral ela ‘Louis’ XIII, kel äduinom jelü tron krimi ömik. Se tim at konot sökik eloveikon.

Tü novuladel glumidik tävan su jevod ästopom fo yan bötädöpa vilaga ‘Ruelle’, kel miedon legadi ela ‘Malmaison’. Jibötädan ägolof plödio ad getedön omi, kel, posä ilovegivom jevodi oka lecekadünane, äbonedom fidedi.

Äjonidükoy ome cemi gudikün doma, e jilotidan jäfedik ämogolof ad ledunön vipis lotana oka. No lunüpo pos atos monitan votik ästopom fo bötädöp, ed äflagom leigo fidedi. “Pidob vemo, o söl! das no kanob fölön vipi olik,” jilotidan äsagof, “ibä stok valik, keli labobs in dom, pebonedom fa söl, kel elükömon bü timüls anik bü köm olik.” — “Gololös täno löpio lü om!” foginan äsagom, “e sagolös lotidäbe olik, das obinoböv vemo danöfik kol om, if odälomöv obe, ad kompenön pö fided omik. Vilob vilöfo pelön dilodi obik fideda.” — Jilotidan änunof komiti at lotane balid ed ägetof plütiküno de om gespiki: “Sagolös söle foginik, das kompen omik opliton obi vemo, ab das no kösömob ad lasumön peli de utan, keli evüdob ad fidedön ko ob!” Foginan telid kludo ägolom löpio ini cem löpik, e posä inotodom danöfi oka demü geted so gudöfik, bofikans äseidoms okis len tab. Fidäd vo no äjenon fredöfikumo, kas äkanoy spetön osi pö seiv so brefik; ab pö poszib, pö kel äbötoy vinis legudik anik, spikotam ävedon nenplafikum, e foginan telid ädälom oke ad säkön kompenane oka utosi, kelos ikodedon ome ad kömön ini topäd at, kö äjinom binön foginik. “Egetob de ministeran büdi ad kömön isio,” gespik äbinon. “De kardinal-li?” fidedakompenan omik ävokädom ön süpäd klülabik. “Pardolös nunäli obik! labol-li ba kodi kredön, das bo enofol-la omi dub alseimikos?” “Lenö!” votikan ägesagom, “e voiko ekömob isio ad gidükön obi ta kusad somik.”

“Din binon soik: In lomazif obik: ‘Rochelle’ bü brefüp pamflät dö lif notidik e kalad kardinala päpakon, kela samäds anik äreafons jüo lo reg. Do ob dü lif lölik oba neai ekoedob bükön tonati balik bal, ekusadoy too obi ad ebinön lautan lenoda at. Nos pakredon so fasiliko, äsä mispik fa mens fopik e badöfiks; e sekü kod at no eperob timüli bosik ad jonülön lobedi oba tefü büd, ön spel ad sälonöfükön löliko kusadi so stupädiki, äsä ejonüloy oni ta ob.” -

“O söl!” foginan ävüspikom nu ko notod klülabik dredäla, “o söl! danolöd Büologali demü fäd läbik, kel edugon obi ad kolkömön oli. I ob pebüdob fa ministeran ad kömön isio, ab in disein no votik, süadob dö atos, äsä ad decöpön kapi ola.” — Dremäl lejeka ädaikon pö utan, lü kel vöds at pisagons. “Ob, o söl!” lotan miklänöfik äfovom, “ob dönuob osi, bligäd obik obinonöv, ad säkapön oli. Binob boyad zifa nilädik, ed alna, ven el ‘Richelieu’ ekoedom fölön kläno vinditiäli oka ta alseiman, ob getob büdi ad komikön ini kased. Utos, kelosi änu ekonol obe, düp, tü kel pebüdol ad kömön isio, val süadükon obi, das evälom oli as viktim vindita oka. Ab no dredolöd! Oyufob oli ad fugön. Büedolöd säedön sunädo jevodi olik, e sökolöd obi! Gebob pöti at, ad bläfön debi danöfa, keli gudöf oli ebligädon obe.”

Jeki e kofudi tävana pöfik kanoy gudikumo fomälön, kas bepenön. Sunädo äbüedom lüblinön jevodi oka, äpelom bötidakaloti oka, ed äsökom dugädani oka, kel ädugom omi da fotil de ‘Butard’ lü veg nenilik. “Logol-li us,“ dugädan omik äsagom, ven änilikoms nilü kased, “treilafenäti et, kel tenikon löpio tio jü skers tümila zänodik? In fanäböp at cödets palonülons e paledunons, ta kels lapel pö stadät löpikum no dabinon; koapis viktimas cödeto pedeidölas stüroy donio ini vatasöp dono topöl, kö suno panosükons dub zem no pevatädöl. No nekälolöd konsäli obik! Klänedolöd oli po fotil! ed if ologol ünü düp bal lunidi lita se fenät ut, keli ejonob ole, täno okanol kludön sekü atos, das pebüedob kömön isio, ad ledünön pö votikan cödetadeidi; if ye ologol zao ün tim at liti nonik, täno okanol binön süadik, das ol äjonidol ad paviktimön. Ön jenet at perolöd timüli nonik! gebolöd neiti e vifi jevoda olik! Steifolöd ad rivön miedi, e bejäfolöd usao dini olik, soäsä oplidol! Ab dälolös obe ad sagön ole, das pö dinäd olik obinosöv fop, ad vilön jelodön oki — i ven binol nendöbik — ta kusad negidik! ibä utöpo, kö däspotan reigom, lons e gid no labons lonöfi.“

Posä foginan ijonülom daifidäbe oka senäli danöfa nenfinik okik, äklänedom oki ini klänedöp oka. Nilud boyada klülädon binön go verätik. Lit nonik äpubon de tümafenät, e pos pasetikam düpa bal, tävan ädegalotom usao. Nenzogo älüvom Fransäni, ini kel pas pos deadam ela ‘Richelieu’ äkünom ad gekömon.

Egekömölo in lomän oka, dun balid oka äbinon ad visitön bötädöpi de ‘Ruelle’ ed ad dagetön nünis tefü benodan oka; ab sis yels plu aniks no ililoy plu bosi dö om. Äkonom pos atos ventüri oka, kel sis tim et evedon in topäd et pöpasagäd, ed egevon bötädöpe de ‘Ruelle’ kel sevädon medü nem: “Domü el ‘Jevod vietik’”, fami semik.

Jonoy nog cemi, in kel foginans bofik efidoms kobo, e pö vätäl kuratik fätot omsik jinon leno ebinön so neluveratik.

Se Volapükagased (Zänagased pro Volapükanef). Yel: 1959. Pads: 2—3, 6—7.

Bül svidik

Mär de blodef: ‘Grimm’

Seimna jipul yunik pöfik ädabinof, kel älifof soeliko ko mot oka, e no plu ädalabofs bosi ad fidön. Nu cil ämogolof ini fot. Us äkolkömof vomi bäldik, kel ya äsevof miseri ofa, e kel älegivof ofe bovili. Ven älüspikof bovili me vöd: “Kükolöd!”, täno miliakabül svidik äkukon in bovil, e ven äsagof vödi: “Stopedolöd!”, täno kük ästopedon. Jipul älomioblinof bovi lü mot, e nu älifofs gudiko ed äfidofs büli svidik, kü ävilofs. Ün del semik jipul imogolof. Nu mot äspikof: “O bovil! kükolöd!” Sunädo bül äkukon e mot äsatükof oki. Nu kuk äsötonöv stopedön, ab mot no äsevof vödi tefik. Kludo bov älaikükon e bül äplödiodranon love siem bova, äfulükon kvisinöpi, täno domi, e fino süti, äsva ävilon satükön taledi lölik. Nu ditret gretik ädareigon e men nonik äfägon ad moükön büli. Fino jipul älomiokömof ed äspikof: “Stopedolöd!” Sunädo kuk äfinikon. Ab alikan, kel nu ävilon kömön ini zif, ämuton meikön fidölo vegi da bül. Üf ol labol desiri pro atos, täno gololös usio ed blufön osi!

Se Volapükagased (Zänagased pro Volapükanef) 1959, Nüm: 1, Pad: 3.

Musigabok bäldik

In cem obik musigabok

stanon in gul nilo lä lok;

stanon us ya sis yels mödik

ya sis dels cilüpa obik.

Ag! äjäfob so vilöfo

me on as cil, e frediko

ädanüdob in cem smalik

ko mot — ag! in cilüp läbik.

Ätakädon fe ün hitüp

boso, ye dü fluküp, nifüp

bo äpläyon dü yels mödik

lidis, lidis neglömovik.

Cilüp jönik enepubon,

ko mot i läb emoikon.

Musigabok us ön seil

drimon dö mot, drimon dö cil.

Mot takädof dis krod e ston

cil sis lunüp edaülon,

ye tim jönik reton in mem

nog dub musigabok in cem.

Se Volapükagased (Zänagased pro Volapükanef). 1959. Nüm: 1. Pad: 4.

RÄT

Ädeimof silabi balid

bi älöfof silabi telid.

Ye vöd lölik äkömon de mel;

drimof nu dö matedadel.

Nu dalabof vödili lölik

e deimof silabi lätik.

(mat, rod, matrod)

Se Volapükagased (Zänagased pro Volapükanef). Yel: 1959. Pad: 4.

RÄT

Silab balid lä fön stanon;

silab telid as rel

us dabinon, kö vöd lölik

stanon in fot e fel.

(bam, bud, bambud)

Se Volapükagased (Zänagased pro Volapükanef). Yel: 1959. Pad: 4.

SPIKEDS SEVÄDIK

Ven kat moon, mugs danüdons.

Grans mödik fulükons saki.

Stimolöd menis bäldik!

Neito kats valik binons gediks.

Jims nulik kötons gudiko.

Badikos viton liti dela.

Pas ven tifan pufanon, okanoy forön oni.

Flen gudikün mena buk gudik binon.

Utan, kel fugon de voled ini soal, u binon kriman u men gudik, neai ye binon komunan.

Stupan binon cödal vifikün.

Su spinabimül fig nonik glofon.

Us, kö God no reigon, us suno diab oreigon.

Vat neai oflumon löpio lü bel.

Te fopan opolon boadi ini fot.

Se Volapükagased (Zänagased pro Volapükanef). Yel: 1959. Pad: 5.

Man labü klotem blägik

Fa ‘Johann Schmidt’

FONUN

Sökiko loseitob oles fätoti vemo bisariki dokana ‘Franz Pischl’ ün yel: 1903 edeadöla; jenot, tefü kel igo nu pö laut ona no nog stadob in kleil. Bi siso i ya yels: 70 epasetikons, (ijenon ün yel: 1885) e bi, äsä pesagos, temunan balik, dokan at ideadom sis lunüp, bo nos ovotikon in tef at.

Igo no isevädikob pösodiko ko dokan ‘Pischl’. Ün lifayels lätik oma ifealotädom de zif ‘Wien’ lü lödöp zioma obik, ed iflenikom ko om, bi hiatan, leigoso äsä dokan ito, älifom soelölo nen famül. Fe sevob, das ziom oba pötü visit ispikom ko pals oba dö dokan ‘Pischl’ e dö fätot bisarik oma. Ettimo, ün yunüp obik, ye no ituvob nitedäli pro dins somik.

So dinäd lölik inepubonöv nenretodiko kobü deadam dokana ‘Pischl’, if delabuks oma sa dins pösodik votik anik pos deadam dokana no ireafonsöv ini dalab zioma, e dub atos latikumo ini dalab obas. Pö leodükam gretik pötik ätuvob bogili smalik, kel äninädon posbinükoti dokana. Gasedanunods kälöfiko pikobüköls dö mijenot su trenavabazugot vü zifs ‘Brod’ e ‘Sarajevo’ ägeblinons obe memi dö spikadin ettimik, dö fätot bisarik dokana ‘Pischl’. Äreidob nu küpäliko delabukis neprolidiko pilautölis dokana, e te pö däts patiko veütiks mijenota e cödäda sökik ätuvob nunodis prolidik jenota rätöfik at.

Täno nuns dönu äsmalikumons, penets brefik ömik, latikumo pinüpenöls jüi lifayels lätik dokana, äträtons ye, das neföro ikanom glömön fätoti at. Penetis latik at, dilo vemo kofudikis, no edemob pläamü mö naeds tel, bi ret nunodas, kelis äkobükob ad koned, flagon ga saidikosi tefü kredab oka.

* * *

In zif ‘Brod’: finastajon trenazugota tatik Macaräna, ven älüvob levabi, ad fövön ve trenasekion Bosniänik tävi lü zif ‘Sarajevo’, älabob as Deuto-Lösteränan senäli ad komön in foginän. Fe itävob ya sis lunüp plödü ziläk Deutänapüka, posä tren iblinon obi de zif ‘Wien’: lödöp oba lü ‘Budapest’ e täno ve zifs ‘Kis-Görös’ e ‘Scabadka’ lü ‘Zombor’. In ‘Zombor’ ivisitob söri oba, us as jimatan äliföli, e pos steb baldelik ilaitävob me tren, jüs irivob eli ‘Brod’. Kludo itävob ya lunüpo da dil sulüdavesüdik Macaräna. Leseväd oba ko Macaränapük äbinon ye somo gudik, das is no nog icedob obi foginänani. Zuo num no smalik Deuto-Lösteränanas ibinons in levabs. In ‘Scabadka’ ye dins ömik ya ävotikons; Deuto-Lösteränans mödikün älüvons is treni, ad vabön vegü ‘Szeged’ ini el ‘Banat’, (ziläk Deutänapükik in Macarän). Pö steb in stajons älibob nu ömna slovenapüki, keli no äspikob, ed in ‘Zombor’ äküpob, das belödans zifa ädutons ya ad pükagrups anik. Ab pas in ‘Brod’ pädrefob fa senäl fogina, fa senäl bisarik foginana in lomän lönik.

Zif ‘Brod’ topon as zänodatop bevü Slavonän e Kroasän. E dese ‘Brod’ trenasekion balik äzugon, labü flaniozugots smalik te tels da Bosniän jüi zif ‘Sarajevo’: finatop täva obik, kludo tio jü ini Hersogovinän. Dub atos no ästunob, das pükabrul voiko Babülonänik ädranon ini lils obik, ven ästebedob su pärun treni. Kroasänans, Slavonänans, Bosniänans e Särbänans igredänons Macaränapüki büo idareigöli, e täno älilob mö naed balid vödis püka Türkänik. Älogob klotemis magifik pöpas valik ut, kels is in gul sulüdalofüdik Yuropa lifons in kobiodrän vemik.

Ven fino ün poszedeladüp lulid ibexänob treni, pos latikam vemik ädevegöli, äküpob, das äseadob as Deuto-Lösteränan balik in levabadiläd, e posä icänob telna levabi, din at no igudikumon. Valöpo älogob grupis e grupilis menas, pükis difikün äspikölas. Sio tävans mödik se monäk Lösteränik äspikons ze gudiko Deutänapüki, äspikons oni asä pük telid. Is ye ästadons vü kelomänans okas, ed ob äseadob soeliko ä soaliko. Lü soldats, fümo Deutänapüki äspiköls no äkanob vegön, bi tefü sefükam e tefü sef lönik äbinoms in levab patik. Kludo äcänob nogna levabi, e nu dins igo nog äbadikumons. In vab balid at trena voiko te Bosniänas e mens se Hersogovinän äseadons. Vaniko idalärnob in gümnad Linglänapüki e Fransänapüki, Spanyänapüki e Litaliyänapüki; is no äsuemob vödi balik bal.

In stajon ‘Dervent’ tävan nulik äkömon ini levabadiläd, ed äseidom oki visü ob. Balido leno iküpob omi, bi iplödiologob se fenät, ad lelogön topädi, pas nu boso ad fom belik ävotiköli.

Ven fino älelogob kuratikumo nilädani nulik oba, äfredob ün timül balid, ad logön fino dönu Yuropani voik. Täno ye bos ästunükon obi tefü om, bos, kel in topäds votik leno edavedükonöv klati, kel ye is, bevü klotems magifik nekösömik äjafon taädami kleilik. Tävan visü ob, man lunik mägik labü bäldot nofümik, älabom täini dofik; kapaherem e logahers oma äbinons pägablägiks, logod omik äjinon binön nennotodik äsä maskar. Dek manas valik, mustag ädefon lölöfiko; mud e logs jiniko päfärmükons fimiko. Posä foginan ijafom oke seadi kovenik, äseadom us nen muf alik. Utos, kel, äsä ya emäniotob, ästunükon lediniko obi, utos klotem omik äbinon, kel me dils valik ona, de hät vidalösiemik jüi donio lü juks äbinon blägik, äbinon in köl bläga dofikün. Mäned luibafomik oma in köl leigik no äleton logädikön igo te dilili koapastofädema baiko votakölika.

Emäniotob ya, das man visü ob äseadom nenmufiko; ab no äslipom. Logs oma älogedons nu jiniko in lestif äl völ levabadiläda. Ven ya ibeiükobs stajonis anik, nendas foginan idunom preparis, ad jonön nemu steifüli spikota ko ob, ud ad mögükön obe primi spikota, äskanob boso. Demü kod at äseükob se lepenädamap obik buki nuliko pidabüköli hiela ‘Feuchner’, labü tiäd: “Lekan nedeadöfik vesüdäna”. Tiäd, binü tonats gretik blägik ätaädon kleiliko ta linumatanäd klilablövik. Dü reid neküpälik oba älöpiologedob süpiko. Logeds oba ädrefons mani labü klotem blägik, ed äküpob, das äsmililom kofiko. Ven älogom logodalienädis boso favikis oba, e ven äküpom, das isuemob smilili at asä kof ta ob, no äbluvikom puboso. Me vög ze nentonik, kel äbaiädon lölöfiko ko pösod oma, äsagom nemediko: “Tiäd nensiämik kion!”

No ikanomöv-li gebädön nemu läükoti: “O söl oba!”, ven no idacedom osi dini vipabik, as jonodön oki büo, ed ad sagön täno nog vödis nüdugöl anikis bü krüt brefik at? Ed el ‘blägan’ at, (somo nu änemob ninälo omi), äspikom Deutänapüki, äspikom gudiko püki at.

Sekü atos ägespikob me kazets boso viodöls: “No labol-li bo cedi patiko böniki do hiels ‘Rubens’ e ‘Michelangelo’, dö ‘Tizian’ e ‘Rembrandt’, dö ‘Shakespeare’ e ‘Goethe’, dö ‘Bach’, ‘Haydn’, ‘Händel’ e ‘Beethoven’? Sevol-li valiko lifajenotemis e lekanotis manas at?”

Foginan ägespikom takediko: “Ab, o söl oba!” (Nu äsagom jenöfiko: “O söl oba!”)”. Ba kanoböv resitön ole motedayelis lekananas at. “Els ‘Bach’ e ‘Händel’ pimotedoms otyeliko; el ‘Michelangelo’ ästadom ün lifayel jölid, ven el ‘Tizian’ pämotedom. E deadamayelis manas at ba sevob nog gudikumo. Mastanis at jäfüdas omas stümob leigoso, äsä ol dunol atosi. Lekanots omas ye no binons nedeadöfiks. Atosi i mans valik at äsevoms vemo gudiko, atosi lekanan legik alik sevon. E to atos lekanan legik ovobon, to pöf, ditret e to fätots miik valik. Neai lekanan somik osukon dü lif lölik ona stimi e fami voleda. El ‘Shakespeare’ ibinom in fanäböp. Mens letälenik somik sevons ä senälons jenöfi, das lifons as mastans, as lekanans, ed atos saidon pro ons.”

Süpiko man at ijafom oke magädi gudik pö ob. Ispikom nelaodiko ä takediko, iküpob, das no älöfom lufraseodis. “Lio ol ito tiädolöv-li üfo buki?”, äsäkob nitedäliko.

“O! mu balugiko somo: “Mastanavobods lekana vesüdänik”, man visü ob ägespikom nen vätäl. “Binosöv gudik, if gebädoyöv vödis, nedeadöfik, laidüpik, sülik, beatik e ‘lanön’ te in mögovs veratik onas. Labons te tefi lü menalan; vöd: ‘lan’ jonon stoedälo gebädi verätik vödas somik.”

“Mutob koefön osi, gidetol! o söl oba!”, äsagob ya boso flenöfikumo. “Suvo ya ob ito äskanob tefü dalesiams semik: samo tefü els “In danöf laidüpik”! ud “In fied laidüpik!” Äcedob osi duni nepötik, ad läsükön suemodis ‘fied’ e ‘dan’ dub läükots somik. Kikodo el ‘In fied’ üfo no saidonöv-li? In vöd ‘fied’ nevotöf ga ya pekebinükon. Koefob ye, das äsökob te lafo kludöfi at.“

“Ekö! o söl oba!”, foginan äsagom lobüliko. “Alo ebestepol vegi at kludöfa, edunol bosi, kelosi te nemödikans dunons. Reto küpet tio tümologik ola eträton oli asä man pükavik.”

“Binob vönapükavan. Dokan ‘Franz Pischl’, calo in dün bukema di ‘L......’ in zif ‘Wien’”, äjonodob obi.

“In bukem di ‘L......’ esagol-li? Atos binon vemo nitedik”, nilädan oba ägespikom. “Pö jenet at dido mutol dalabön noli gudik pükas mödik. Ibä ma sev oba sinif bukema at jonon oki in jäfüds täläktik, pato in jäfüds lekanik. Vilob sagön me atos, das bukem ola edageton in dins at benorepüti vo bevünetiki.”

“Dido din binon so”, äsagob, “e kludo spikob tio degtelati pükas, üf vilolöv länumön latini e Vöna-Grikänapüki.”

“Atosi dunob nestipo, ibä i ob ejäfob vönädo in mod no pülik ko püks at,” foginan ägespikom. “Nu ye jäf ledinik oba binädon me gebäd pükas gretik nuik, me Linglänapük, Tsyinänapük, Rusänapük, Spanyänapük, Deutänapük e Fransänapük, dido i nog me püks votik smalikums, so äsä dinäds oflagons osi.”

“Täno säkusadolös vödis neflenöfik oba, pos krüt ola bukatiäda pispikölis!”, äbegob ome. “Fümo no labol cali nätäpretana, luveratiko lifol ye as nolavan, in leliv voböl, ud in dün tata. Stadol in jen tima e demü atos egedränol boso pükis deadik.” Seti lätik ispikob me vög boso säköl, in spel, ad lelilön nüni pösodik seimik tefü nilädan oba.

Foginan ägeädom igo no in mod pülikün ad vöds oba, ab äreifom obis sunädo ini spikadin tefü püks deadik. “Ö! o söl oba!”, äropom obi. “So reafoy de lemuam bal ini lemuam votik. Nu spikoy dö lekan nedeadöfik e täno dö püks deadik. Lemuams bofik kontagons odi, bai spiked Fransänik, kontagons odi in dob. Latin e Vöna-Grikänapük binons-li deadiks, solunüpo nog hiels ‘Tacitus’, ‘Horatius’, ‘Vergilius’ e ‘Plato’, e mödikans votik somik gevoms obes medü püks lönik omas dasevis e noli veütik, kelis lasumobs no pevotükölo, kelis igo laigivobs?”

“Benö!”, ätaspikülob. “Suemod ‘pük deadik’ pagebädon pro kosädapük büätik in pöpalif, pro pük, kel dub volajen eperon veüti büätik ona, kel äsvo äreafon plödü kosädalüod, e kel te nog pötiko paspikon, samo fa nolavans. Stadon in tak semik, so äsä rut deadik, pladil deadik ü takapün, e suemods sümik votik.”

“Verätö!”, foginan ävüspikom. “Stadon in tak, so äsä rut deadik, sui kel ye nu e täno pladoy so vilöfo trenalevabis bäldik negebovik. Nolavans et, kels ededietoms okis latine u Vöna-Grikänapüke leno dunodoms as posbinükans lügöl, nö! dabinoms as lifanäms latik, obo as lifanäms fibik, ye ga nog dabinöls. In dead ye tak lölöfik reigon. Utos valik, kelos ästadon büo in votikam laidik, cedob nu koapis, ogekömon — sevobs atosi — me jenäd lätik ad tail tala, se kel i koaps valik, dins somik äsvo süsprotons. Tal motik at eperon igo no breküli balik bal ünü letimäds susnumovik dabina onik. Mödikos ona reafon ini votikam, dilo dub jen nata, dilo dub mens e jafäbs votik. Pö kalkul laidio ye dilil alik ona okömon dönu lü lölot; kludo i mel e vatem no operons tofi balik bal. Fa neved e ved at, me sag gudikum, fa ved e neved at jafots valik deadöfanas padrefons sa glor jafotema: sa men ito. Mens ai esteifons, ad vilupön mögiküno fäti neceinovik okas. Me mod gagikün tuvobs atosi ün vön, ven nämädans ömik ärogoms okes kulti, dub kel pälestimoms binü gods pösodik, do ädalaboms sevedi miseraba lönik, e do go suvo idagetoms reigamacali te dub sasen u cüt. If mens at idalabomsöv te frakadili pülik sapa hikleudanas ut, kels logoms aldeliko sarki lönik okas lo logs, tän jenavavestigans vöna ispälomsöv okes vobi miik ömik. Ab nämädans älifoms te in lienet et, ad jafön okes nedeadöfi jinik in meb menas dub dunots plödakösömik. Dunots at äbinädons ye ai dönu me sumätükam e krig, kels päsökons fa slaf, lied e ditret. Täno nämädans valik at ädeadoms, suvo dub tram rivalana seimik, kel täno nen votükams seimik äfövom midunotis. Vö! fät nämädanas valik binädon me jenöfot, das no elärnoms bosi se volajen, das no seivoms plakis se paset. Kis üfo oreton-li de mens valik at? Nems omas in jenavabuks. Dunots badik leigasotik naütons jenavavestiganis, nems suvo nekösömiks pleidäliks binons as skan tonatiseidanas. E te diab välon bevü oms pösodefi ona pro höl velid. So mens at älifons, so mens valik olifons, dü yels foldeg, luldegs u mäldegs. Reto sapan no okalkulon bai yels, ibä dub miedet lifüpa bai yels ced cütik odavedon. Pö mod at fomäloy oke yeli tüpi mödo lunüpikumi, du brefüp dela soelik dranon gudikumo ini dasev obas. Sis timed nulik, sis moted Kristusa igo no dels: 700000 epasetikons. Men labon lifüpi zänedik mö yels: 45, ü mö dels: 16400, ü mö düps: 394000, kelas düps 131000 pafagebons pro slip, sodas dels: 10800 ü düps: 263000 retons pro lif sevedik ona. Vö! dels te 10800 ü düps te 263000 de cilüp balid jüi deadanabed! Mens no ofrutonsöv-li gudikumo düpi soelik alik, if odeimonsöv timikalkuli pölüköl, if ologonsöv numis no magälikis? Benö! fin okömon pos numamod alik. Deadam nomik binon as fät fümik mena; zuo ye nog taans saidik dabinons, kels steifons ad brefükumön nogna lifatüpi pülik at, samo maläds, mijenots e nims sovadik. Alyeliko mens: 40000 deadons te dub beits venenasnekas. Igo tal ko mels, kel ga as polian e kipedian jafäbas söton dünön meni, gebidükon oki suvo dub natakatastrofs mediko u nemediko dune nosükama.”

“Ereafobs süpiko ini sfer deada,” ägespikob pos pläns lunüpik oma, “e suemob löliko, das is dins trodik te nemödiks logädikons. Ab lelölo kanoy ga bo sagön, das mens, pato ünü tumyels lätiko epasetiköls, edagetons komipölo ga ya votikamis ömik, menodis ömik, tefü jens e stads fa ol pemäniotöls. Dun kruälik vöna pemoükon, sa gods vöna: sa hiels ‘Baal’ e ‘Moloch’, kels idesirons soafölo menabludi. Vob töbik, e kobü on slaf äreafon lü dins nezesüdik dub datuv stemacina, valiko dub cins. Peideims, äsä päst, leprad e skorbut tio enepubons ün nutim. Ma volf valemik kanoy kludön, das mens oplöpons fövön komipi ta natakatastrofs jüi damüt onas. Lifadul mena ämödikumon leigodü lifüp ün vön mö dötums luldeg. Dins plitik vola at e livüp pro juit dinas at pemödükumons mö mafäd gretik. Pö cöd valemik daloy bo lesagön , das menef eplöpon, ad davedükön timädi sufovik. Fe no nog binon as el “timäd goldik”, ag ga as letimäd, kel stadon geiliko äsä tüm sus paset, e tefü kel bo kanobs stadön in koten. Neflens gretik menefa pebevikodons, nemu moükam onas ojenon ünü tüp kalkulovik.”

“No cedolös tu göniko fütüri! No fomolös cedölo menis ad hereodans susgretik e leskilans letälenik!”, nilädan oba äprotestom. “Fümo ojafons ed oledunons nog dinis mödik stunidabik; seimöpo ye mied dunas somik obinon. Mens vero ai bitons as jafäbs dredöfik. Ai lifons in dredäl ed in dred. Ün yel: 1000 idredikons demü päridikam piniludöl vola, idredälikons demü komet di ‘Haley’, latikumo äsenälons dredi demü dins votik. Ai stadons in kud demü lom okas, demü nulüdots, demü dalabots; ai stadons in komip demü dins at. Men fibik muton yilidön lo men nämik. Din binon-li üfo soik, das te laztekans pibevikodöl u pideidöls ämutons posbinükön konkeranes e kolunänanes divis okas, lomäni okas? Ai dönu mens soelik e pöps ämutons ed omutons yilidön, ad jafön somo lifaspadi pro votikans. El ‘yilid’ at ninädon suemodi lölik jüi dead. Vö! neflen biedälikün mena men ito binon, e lio din at üfo ovotikonöv-li seimüpo? Lonälobsös cödi dälälik, pö kel sevedo no demobs krigis, bi, ma sag menas, binons as jenots nevitovik. Ekö! i plödü krigadun mens valöpo, igo in lomäns lönik ed in lifaziläks smalik okas, tuvons menis votik, kelis cedons neflenis, e laidiko vip süikon pö ons, ad nosükön fluni menas et, ad nosükön tikamagotis e dialis onas, e fino, ad nosükön igo menis at. Jenotem menefa pepeneton sis yels: 5000. Ab igo, if ünü yels 5000 balido osököls lekrim deidabik alik popönidonöv valöpo medü cüd u for ud me mod votik, lölo lekrimans jenöfik at fomonsöv ga te frakadili pülik leigodü utans, kels as nendöbans, nemu as mens no deidabiks ädeadons len krod, su luib, len for, su boadakum filöl, dub gläv u dub cüd. Ereidol dö fät fanäbas e slafanas ün vön. Ed ai dönu, dü tumyels mödik mens kiomödik äsufodons valöpo deadami dub lefil in zifaharats okas po leyans me väruls pifärmüköls! Mans, voms e cils pädeidons somo fa kemens okas. Sevol jenotemi cödädas ta jimagivans, sevol jenotemi volutas feilanas e pöpas. Komip e deid äreigon dü volut, komip e deid äjenons pö nosükam voluta.”

“Dalob ye jonön ole jenöfoti”, ägespikob, “das ebo in dins at levotikam ekömon.”

“Sötolöv sagön gudikumo, das nu tefü dins at paud semik reigon”, foginan äsagom. “Kanoyöv ye mäniotön krimöfi vemo pluiköli, tramis bolitik, duni klänafedas, e, samo in tävaziläk obas duni elas “Komitatschis” (krigülans). Ün adel flam smolon, ün odel mögiko lefil orupädon, e dun kruälik vöna ba podönuon, — nö! — kuräladun fümo podönuon. Ked datomastumas e deidastömas, kel ya ün el “tim gudik vönädik” idageton nedöfükami stunidabik, odaglofon somo, das no plu oneodoy jäfi ko cödäb soelik, ab das onsoükoy mö naed bal kedis lunik väläbas, so äsä nosükoy minimilemi. Mens, — cedob pö atos klülo grosülo menis, e no menis mödik ut, kels ün timed alik älifons u lifons äsä saludans ud as dialimans, — mens ai klienons, ad moükön säkädis okas ön mod leno sofik. Kesenäl laidik mena dabinon te bevü mieds vemo nabiks; lifafred flagon gitedo miedükami somik. Liedo ye mens mödikün leadons moikön lölöfiko kesenäli okas ma fag sapdöfik u tikodik. Somo taplad davedon, so komip balana ta votikan davedon.”

“Godö!”, ävokädob pijeikölo. “Me atos äsvo epänol magodi glumidik. Liedo dins stadons tefü dils mödikün so, äsä edapänol onis. Fütüraprognods ola binons ye lejeikiks. No labol-li üfo speli seimik?”

Foginan ätovülom jotis. Täno äreifom spikoti ini spikotadin votik, medä äsäkom: “Dalob-li säkön ole finatopi täva olik?”

“Lesi!” ägespikob. “Tävob ini zif ‘Sarajevo’: finastajon trena at. Us omutob lovesumön patädabukemi völadik, kel äbinon as ledutot tatacalala brefobüo edeadöla, e kel peloveükon medü tästum bukeme di ‘L......’”.

“Ini zif ‘Sarajevo’, vo-li?”, man visoik äsagom medito, ed äluröbom me nam flomi oka. “Din flagon-li spidi?”

“Elifädob ya deli bal lä sör oba”, ägespikob, “e bi calal edeadöl no plu ädalabom famüli, dom söton postadükön suno dönu as löd pro calisökan omik. Dünanef büätik stadon ya plödü dom, e so bumot stanon nen belödans seimik. Stok lölik bukema usik mö milats anik bukas muton poxamön bai stips kösömik somik. Demü atos bo osuemol, das zög fovik alik ojafonöv stadi vemo neplidiki.”

“O yam kion!”, ägesagom. “Ibä ebo ävilob begön ole, ad lüvön kobü ob treni in zif ‘Zenica’. Dido omutolöv stebön us jüi tren balid ün göd odela, ad rivön täno eli ‘Sarajevo’”.

“Dub atos peroböv ga deli lafik”, ävokädob.

“Neai kanoy perön deli lafik”, gespik oma ätonon, “kanoy te belifön nenfrutiko oni. Kisi üfo vilol-li dunön dü neitadüps in zif ‘Sarajevo’?”

“Ed in ‘Zenica’-li? Kiöpo otuvob-li us lasilöpi?”, äsagob plonölo.

“Ün soaradüps latik otuvol in ‘Zenica’ lasili gudikum, ka in ‘Sarajevo’ tü zeneit. Sevol, das dü isiovegam espikobs ömna dö tim. Lesi! tim opasetikon i tän, üfo jäfoy ko on ito. Jäf at obas ye no ebinon nenfrutik. Cödolös latikumo dö säk ola, va uperol deli lafik, if olüvolöv kobü ob treni in ‘Zenica’. Ebeiükobs ya stajoni ‘Vranduk’; blümükolös oli ad lüvön treni!”

Da set lätik leno dranädiko pispiköl bos somo büdik ätonon, das no äriskob taspiki.

Äbinos ün soar latik, ed äbinos ya vemo dagik, ven tren ärivon stajoni ‘Zenica’. Älüvobs treni e stajonabumoti.

“Blibobsös nog boso in nated!”, sevädan nulik äsagom. “Pos täv lunüpik in tren lut flifik oblinon vobedi beniköl pro ol.” Atosi no äkanob bedotön. Äspatobs nevifiko in dag; äreafobs ini medits filosopik, ed ästunob levemo dö nol vemik dugädana obik. No äküpob vifi, ün kel tim äpasetikon. Fino foginan äsagom: “Nu egekömobs dönu lü stajon. Soaraspat at edulon mö düp bal; glok jonon düpi: deg e lafiki, e tikob, das nu oneodol takädi. Vegolös stedo föfio ve süt at! Pos minuts anik otuvol su flan detik bötädöpi, kel duton lü Deuto-Bömänan. Ologol nog liti in dom, e hiel ‘Printek’ go vilöfo ogetedom oli. Neai opidol spati at, keli edunol kobü ob.”

Somo vöds lätik ätonons, kelis älilob de dugädan obik. Ibä pos säk oba in jek pisüüköl: “Ed ol-li? No blibol-li is? Leadol-li blibön obi soeliko is?”, no ägetob gespiki. Foginan inepubom in dag.

Äzunikob demü bit omik ä demü benoladäl oba, kel brefobüo fo tävafin iblinons obi ini zif at. Fav oba pas äläsikon boso, ven pos minuts anik ästanob jenöfiko fo bötädöp hiela ‘Printek’, ven äleadoy nüstepön obi, e ven ätuvob lasili tefädiko gudiki.

Töbs täva obik äkodons osi, das pas ägalikob, ven sol isülöpikon ya vemo len sil. Spidölo älenükob klotis oba, ed ädoniostepob ini bötädaspad, ad janedön. Pos atos ävilob vegön lü stajon, ad rivön vifiküno tävazeili oba.

Du äfidob zibis benosmekik, bötädan älükömon demü klir.

“O söl! vilol-li tävön lü el ‘Sarajevo’?”, äsäkom obe.

“Si!”, ägespikob skaniko. “Inunob oli dö atos kobü beg, ad galükön obi ün göl göda.”

“Atosi fümo idunoböv, o söl oba!”, bötädan äsagom. “Ab bos votik ejenon vütimo, e kludo ätikob, das......”

“E kludo ätikol, das labob livüpi saidik,” äropob omi faviko. “Is mens valik tikons, das labob timi saidik, ven dins votik vüjenons.”

“Ab, o söl oba!”, bötädan äsagom säkusadölo. “Lilolös pläni! Tren lätik ün äsoar eduvegöl dese zif ‘Brod’ ekobojokon dü vegam vifik oka ta tren votik, kel ekömon dese lüod güik. Katastrof dredabik idavedon; mens: 34 pedeidons e mens mödik peviodons badiko. Levabs föfik bofik trena penosükons lölöfiko.”

Älöbunob dub fäkäd; natemam oba tio ästopon. “Mijenot at ädrefon-li treni ut, kel irivon stajoni isik tü düp: zül e lafik ün soar?”, äsäkob stötölo.

“Si!, tren at pedrefon fa mijenot”, bötädan äsagom.

Ünü minuts balid sököl no äfägob ad spikön vöd balik bal. Bos, äs kold glada ävegon ve bäk obik. Ibä ebo in bal levabas bofik at iseadob, ven foginan bisarik ilükömom. Te dub om iskeapob de dead fümik.

Täno pas yumeds patik äreafons löliko ini seved oba. Kikodo tävan bisarik islüdom-li obi, ad lüvön treni in ‘Zenica’, ven om ito inepubom ya dönu pos düp bal in dag neita? Kikodo no ileditom-li de ob? Kikodo ispikom-li vödis profetik: “Neai opidol spati at kobü ob?” Dunodom-li as cif lusoga binü plotans u as cif krigülanefa, kel is dono in mistomöp bolitik äzion mifätiko?

“No tefon-li baiko lenodi, u trami?”, äsäkob, du ai nog koap lölik oba ädremon.

“Nö! o söl oba!”, bötädan äsagom takedükölo. “Trenazugot dese zif ‘Brod’ lü el ‘Sarajevo’ binon so sefik äsä zugot militatrena in län isik. Mifät edavedon dub staned dobik yilotas. Döban eduinom kuratiküno dünotemi dü yels degtel e jenot at ekodon, das äfailom ed ämalädikom vemo sekü jek.”

Ädulos nog dü lunüp, jüs stad oba ädälon obe dönu goli lü stajon. Is ämutob nog stebedön treni dü düp lölik, jüs fino tüi zedeladüp trenakosäd lü el ‘Sarajevo’ dönu päjenükon.

Pos tim no lunik äbeivegobs täno ve top katastrofa, kel ätopon nilo lä trenastajon smalik. Vütimo iplöpy ad morölön levabis vemo pidämükölis sui näirut. Plä ons nos votik äträton nog katastrofi ün äsoar ijenöli. Deadans e leviodäbs ya pimoblinons ün neit ädela. Ret tävanas piveigon pos düps anik medü ditretatren lü el ‘Sarajevo’. Num smalik tävanas no vemo piviodölas igebleibon, e mens at nu ädränons okis dese pärun lü levabadiläds. Vü ons ädasevob i mani ut, kel dü düps anik iseadom in trenalevab, nilo lä foginan et e visü ob. I om idasevom sunädo dönu obi, ed äxänom lü ob ini levabadiläd. Äbinom Kroasänan, nu ye din äklülädon, das äspikom ze gudiko Deutänapüki.

“Dabinob nog as tävan balik levaba balid,” man at äkonom, “eskeapob de dead, bi ästanob ebo su rampäd levaba, e dub atos päjoikob plödio ini nated. Ol pedrefol fa läb, bi ilüvol treni in el ‘Zenica’. Töbo imool e dins valik äreafons plödü jen kösömik. Mu nilo po el ‘Zenica’ tren ästopon nen muf seimik dü düp bal. Äsagoy, das lemüf trena pidrefon fa däm seimik.”

“Dü düp bal-li? — mu nilü po el ‘Zenica’-li?” ävokädob päjeikölo.

“Si!”, Kroasänan ägespikom. “Tävans valik äskanons vemo, skan valik ye no äyufon obis, ämutobs stebedön us. Fino man bisarik dönu ägekömom ini vabadiläd obas. Sevol sio, das ilüvom oni, ven ol inexänol se levab in el ‘Zenica’. Ba isukom-la in levab votik kompenani nulik pro spikod, man at labü klotem blägik.”

“Nö! atos binon din negömik!”, ävokädob bluviko. “Älüvom in el ‘Zenica’ treni e stajoni leigoso äsä ob. Dü düp bal äspikodobs odi in top usik.”

“O söl oba!”, Kroasänan ävokädom älöbunölo, “sagob ole verati, man at ikömom dönu ini vabadiläd obas dü steb obas po el ‘Zenica’. Äseadom täno visü ob. Cedob omi mani bisariki, niludob, das jäfom-la as sanan ud as sanavan. Ebo ilüvobs stajoni ‘Gora’, ven süpo älüspikom obi, me Kroasänapük neblamabik.”

“Kisi ävipom-li üfo de ol?”, äsäkob spetätiko.

“Binom man maleditülik,” Kroasänan äsagom. “Äsufob boso dolis, kapadolis, ed atosi bo iküpom dub lülogam teik. Ven pö stajon nilikün ävilom lüvön treni, ven ya ästanom lä yan, ägüflekom oki äl ob, e nen prafad seimik äsagom: “If stebolöv dü brefüp plödo su rampäd, tän kapadol ola läsikonöv u go moikonöv.” Vö! voto binob man leno lobediälik, e no letob jenön vilöfo dini, das oslüdoy obi; bos in spik oma ämüton obi ye, ad plödiostepön.”

“Ed at esavon-li lifi ola?”, äsäkob ome.

“Si! binos bisarik,” ägespikom. “Ästanob plödo ba dü minuts töbo tels, ven katastrof äjenon. Binos jenöfiko bisarik, e drem vegon da koap obik, ven äfomälob obe fäti ut, kel idrefonöv obi in nined levaba.”

No kanob notükön me vöds stadi ninälik oba. Ai dönu älonülob obe säki tefü pösod tävana bisarik at. Din suemovikün, das ba ädunodom-la as cif krugülanefa, e das dub atos äsevom bosi dö lenod seimik ta trenazugot veütik at, miniludi at ämutob klemön lölöfiko dub nunods tefik valik.

Posä irivob zifi ‘Sarajevo’, äpöälob küpäliko nunodis valik dö katastrof at; valikos äblebon ye klänöfik ed in dag nedudranovik. Äsvo bel binü räts tefik ädavedon. Lio ökanoböv-li tuvedön rätis at? To spikod dü düps anik foginan no igevom obe nünis pülikün tefü pösod u tefü cal oma. Ädalabom-li sieni mälid, kel äfägükon omi, ad büosenön dinis ömik, samo stebi baldüpik trena po el ‘Zenica’, e katastrofi, kel ijenon lediniko dub steb at? Kikodo ye iseükom-li obi se katastrof at, obi, mani nesevädik pö om? kikodo i nilädani-li, Kroasänani? Kikodo no nog iseükom-li nemu dilo tävanis votik in levab balid? Kikodo ikömom-li po el ‘Zenica’ dönu ini neläbatren? Kikodo ilüvom-li dönu oni mu nilo fo top katastrofa? Liokodo äsevom-li dinis valik at, e kikodo ibitom-li in mod at?

Vilob te nog mäniotön is, das äledunob jäfüdiseviko in el ‘Sarajevo’ vobi obik pro bukem di ‘L......’, e das nen top pülikün ägetävob poso lü zif ‘Wien’. Nämäd nonik vola okanon ye moükön se lad oba memi dö fätot bisarik at.

 

Penets vödik tefik dokana binons so:

“1900, prilul: 21. Ün adel yels deglul epasetikons sis jenot et in tren Bosniänik. No ekanob tuvedön rätis at tefü katastrof ettimik, ed in ninäl oba dins at no eperons bosi pata e bisara okas; fätots et no ereafons ini stad sofikum glöma lafik, kel so suvo pagevon pos pasetikam yelas mödik. If dabinoböv as matrod lukredik, tän cedoböv foginani ettima eli “nunan nafäda”, (späkapösod mifätik melanas), bi plänäd suemovik alik defon pö ob.”

“1902, prilul : 21. Adelo yels kuratiko degvels epasetikons sis kolköm oba ko man blägik. Vütimo ebäldikob go vemo, ab tikods oba no äkannons libükön okis de om. Sötob-li cedön omi bünunani? Sötob-li ai nog cedön omi jafäbi bidü el “nunan nafäda”, kel ünü timäds lunik epatädodilom oki i pro kosäd su tal, su glun solidik? Reto, kul lifa leigon leigodü zugot trena, ed obs valiks dabinobs te as tävans. Ven nu, ün bäld vemik oba tikob dö lifakul obik, ven pödiologob, ven föfiologob ve on, ai mutob niludön, das stadob ya fago po stajon ‘Zenica’. Dredob, das atna no plu okanob lüvön treni lifa, igo ven man labü klotem blägik dönu opubom. Ibä din binon fümik, das odönukömom. Ab täno obitom as nesevädan tefü ob, no ogevom obe demi seimik. E so fino oplödiopoloy obi, plödio ini neit.”

Se Volapükagased (Zänagased pro Volapükanef). Yel: 1959. Pads: 6, 10—12, 13—15, 17—20. Yel: 1960. Pads: 2—3.

Lak drenas

Drens mödik bo pespilons

ya su tal, dub dol gretik.

Ag! bevü fots, klifs e stons

fomonsöv laki dibik.

Böd nonik kanitonöv

us lidi in yof e fred;

kriks, biens us vegonsöv

in seil de bled lü bled.

I küpräds dagik zü lak

no noidonsöv lä jol.

Säy nonik, te stil e tak

binonsöv nen vam, nen sol.

Dü neit mun paelik

logonöv ba donio,

donio lü lak dagik,

e lü fots stilik züo.

Se Volapükagased (Zänagased pro Volapükanef). 1959. Nüm: 2. Pad: 7.

Buks sapala

Dü yels luldeg sapal bäldik

älautom bukis mödik;

säkads dö rels, gitäts e lons

menas is pikleilükons.

E nog man älaipenom;

ye süpiko ädeadom,

ed äposbinükom bukis,

möbi pülik, klotis, jukis.

Pö sel mens mödik äkomons;

klots, juks, möb omik päselons.

Nek ägivon döti tä buks;

pälägivons lä klots e juks.

Se Volapükagased (Zänagased pro Volapükanef). 1959. Nüm: 2. Pad: 8.

Neitalid tevana

Bai poedot fa ‘Goethe’

Sus belems e bims tak binon;

id in tuigs valik stil nu reigon,

e böds slipons sis lunüp.

I pro ol tim slipa, düp

takäda, nu okömon.

I pro ol tim slipa, düp

takäda, nu okömon.

Oslipol suno.

Se Volapükagased (Zänagased pro Volapükanef). 1959. Nüm: 2. Pad: 8.

Lid botitiranas ve el ‘Wolga’

(Pöpalid Rusänik)

Tirolsöd! gö! — nämiko, go!

nogna tirolsöd nämikumo!

Tirolsöd! gö! — nämiko, go!

nogna tirolsöd nämikumo!BR>

Stam pedon jotis, stam biada,

so äsä vien pedon stagi

O stam bäldik! si!

dü yun olik, si!

ol pedopedol leigoso.

Tirolsöd! gö! — nämiko, gö!

nogna tirolsöd nämikumo!

Se Volapükagased (Zänagased pro Volapükanef) 1959, Nüm: 2, Pad: 8.

RÄT

Sumolöd nimi gretik

e rigi dunas gudik!

Nim votik — o reidan!

opubon, nim in koan.

(tor, tug, tortug)

Se Volapükagased (Zänagased pro Volapükanef). 1959. Nüm: 2. Pad: 8.

VÖDS SIÄMALIEGIK MANAS FAMIK

Gololöd su veg fa ol pevälöl, e no demolöd lukrüti votanas!

(‘Dante’)

Kio cütik spel menas binon! E kio döfik läb onas, kio nosik steif obas binons!

(‘Cicero’)

So äsä logs neitabödas perons fägi onas lo delalit klilik, so i seväd ninik obas miplöpon lo dins, kels natälo dutons lü dins klülikün.

(‘Aristotelès’)

Kim binom-li man negebovik? Utan, kel ni kanom büdön, ni lobedön.

(‘Goethe’)

Vikods glorikün davedons in komip ta fät negönik.

(‘Robertson’)

No dredolöd demü utos, kel galükon dredi, ab dredolöd te demü dred lönik ola!

(‘Hölderlin’)

Men verato cädik ai olobedon. No olobedon nämädani seimik, ab dub senäl bliga.

(‘Fontane’)

Tikäl e vil, o men!, vafs bofik binons, me kels okanol dagetön läbi ola.

(‘Herder’)

Proged no sekidon de lieg nata, ab de dunäl mena.

(‘Buckle’)

Refudolöd tikodes teik linegi ola, e mene negidöfik duni!

(‘Shakespeare’)

Reli mutobs sukön in ninäl obas, e no plödü obs.

(‘Kant’)

Se Volapükagased (Zänagased pro Volapükanef). 1959. Nüm: 3. Pad: 9.

Temül

Pöpalid Deutänik.

Petradutöl bai vödem hiela ‘L. Uhland’.

Us temül stanon su bel;

dono galedan yunik

katinom lä jips in fel

e su yebaläns grünik.

Klok pö sepülam tonon

löpo, e kanit lügik;

lidi dono efinikon,

hilepul binom bluvik.

Löpo mens pesepülons

se fälid, pos fred e dol.

O hipul! okanitons

seimüpo i demü ol.

Se Volapükagased (Zänagased pro Volapükanef). 1959. Nüm: 3. Pad: 12.

Vip jilepula

Lid Polänik bai noated fa ‘Fr. Chopin’.

1.

Ag! if as sol dabinoböv len sil,

tän sedoböv stralis as lelöfafil

te pro ol, no pro fels,

no pro fots, no pro bels;

nö! da fenät ola.

Si! straloböv us dub lelöf e zil,

ag! if as sol dabinoböv len sil.

2.

Ag! as bödil kanitoböv in lut;

lid dranonöv lü ol dub lelöfaglut.

Te pro ol, no in fels,

no in fots, no su bels,

nö! lä fenät ola

ob as bödil kanitoböv in gad;

lid dranonöv te lü ol ini lad.

Se Volapükagased (Zänagased pro Volapükanef). 1959. Nüm: 3. Pad: 12.

COGEDS

* * *

Om: “Kisi odunolöv-li, üfo kidoböv oli?”

Of: “Atosi ga no kanob sagön büo.”

Blam telplänovik

Büracif: “O söl: ‘Müller’! Vö! mutob blamön fefiko oli. Ven no komob in bür, binol is as man trögikün.”

Se Volapükagased (Zänagased pro Volapükanef). 1959. Nüm: 3. Pad: 12.

RÄT BÄLDIK

Naf smalik, su kel skip äbinädon mö mans zül: mö vietans fol e nägärs lul, äreafon ini tep vutik. Käpten ädasevom, das te nog ökanoyöv rivön joli no vemo fagiki, if viktimoyöv lafi skipa mele. E käpten klülo ävilom spalön vietanes fäti kruälik. Pö atos ämutom ye demön, das väl nägäras neläbik as viktimäbs ömuton jenön ön mod, kel no ödalon davedükön doti nägäras tefü gid e nepaletöf käptena. Voto komip büik ödavedon su naf ed at fümiko ödosadon ini mel. Pos vätäl brefik käpten äbüdom manes ad fomön kedi bai cen leigöfik bidädas tel. Poso om ito ästepom sui plad lönik oka in ked at. Täno äbüdom manes, das ai dönu dese prim keda ömutoms numön jüi num degkil: neläbanum sevädik. Man ut, kel pödrefom fa num at, ömutom pojoikön ini mel fa nilädans oma. Nek äbedotom duni gidik ä nepaletöfiki käptena, e dins äjenons bai büds oma. E ga lätiko vietans fol pisavoms dub välamod käptena, du nägärs neläbik lul, balan pos votikan, änepuboms in levefs mela. Lio ked binü mans zül pifomon-la?

(Ked äbinädon so: vietans tel, nägärs tel, vietans tel e nägärs kil.)

Se Volapükagased (Zänagased pro Volapükanef). 1959. Nüm: 4. Pad: 15.

Löpo su bels

Löpo su bels lib nog lödon

su belabäks klifik;

löpo su mens e menalon,

sus möns zifas gretik.

 

Luvegs skapik, luvegs töbik

dugons obis se xil;

ed is ai nog kvil künik

fliton nen top äl sil.

 

Dono bevü klifs fon müron,

e vat binon lämpik.

I kvärabim us nog stanon

in grün, ko fluks mödik.

 

Men in senäl liba yöbon

is, in soal stilik.

Löpo su bels lib nog lödon

su belabäks klifik.

Se Volapükagased (Zänagased pro Volapükanef). 1959. Nüm: 4. Pad: 16.

Konsäls gudik

No lobolöd deli bü fin!

Ba badikos nog ojenon;

suvo pos prim gudik bo din

fa fät süpo pevotükon.

 

No krütolöd pö prim miik

dini, deli, tu badiko!

Suvo pos tep ün göd gölik

sol estralon nog jöniko.

 

Klu xamolöd nen vif, nen spid

deli, meni, dini alik!

Täno pas krütolöd nen pid,

e lobolöd fini gudik!

Se Volapükagased (Zänagased pro Volapükanef). 1959. Nüm: 4. Pad: 16.

Hitüpazedel

(Bai poedot fa ‘Theodor Storm’)

Yad ko barak binon stilik,

e mülaston igo takon.

I bünabim bledis okik

in soalit no mufükon.

Biens brumons slipöfiko,

ed in barakagäo löpik

bödil gedik lefeniko

slipon in väp yeba sigik.

Mülan snorom sa dünanef,

e te daut binof galik,

kel deükof — fe demü sef

prüdiko — pantufis ofik.

Vegof nu lü müladünan,

e galiköl atan stunom.

“Gö! kidolös obi! o man!

Prüdö! bi fat binom in dom.”

Se Volapükagased (Zänagased pro Volapükanef). 1959. Nüm: 4. Pad: 16.

RÄT BÄLDIK

Feilan, ko kapar bal e ko mödot semik brasidaplanas, kelis bofiks ävilom selön su maketapiad zifa, ifanom dü vegam oka lupi. Erivölo flumedi, kel nog äteilon omi de zif, ätuvom lä jol te boti vemo smaliki. At ägevon pladi ebo saidiki pro om it e pro bal dalabotas kilik. Tel onas omutonsöv geblinön su jol, ad stebedön lovenafami okas pö naeds sökik. Feilan äbetikom ye i fikulis votik vemik veigas at. Ibä, if pö lovenafam balid kesumomöv brasidaplanis, tän lup sleitonöv deadio kapari dü nekom oma. If ye kesumomöv balido lupi, tän kapar lufinodöv brasidaplanis. If dunomöv veigi balid kobü kapar, tän bal mijenotas at jenonöv pos lovenafam telid. Din kludo äbinon vemo komplitik. Feilan käfik ätuvom ye pos vätäl brefüpik modi ut, kel fino äneleton jeni miik alik. Lio feilan äbitom-li?

(Balido feilan äveigom kapari love flumed. Mö naed telid äloveükom brasidaplanis, ägeblinom ye pö atos kapari. Me lovenafam kilid äblinom lupi lü brasidaplans, äramenom mö naed folid kapari, ed äfövom täno vegami lü zif.)

Se Volapükagased (Zänagased pro Volapükanef). 1959. Pad: 20.

RÄT

Ko el ‘e’ in plad velid

danüdi vifik logol;

ko el ‘u’ — vi! — raänid

venenik pubon lo ol.

(tarantel — tarantul)

Se Volapükagased (Zänagased pro Volapükanef). 1959. Pad: 20.

RÄT

Binob in mel e no binob in lut,

binob in her e no binob in fut,

binob in fer, ab no binob in stal

e no binob in sül, in höl, su tal.

(el ‘e’)

Se Volapükagased (Zänagased pro Volapükanef). 1959. Pad: 20.

Pöf

Golob ini lusüts smalik,

ini luslöms nabik zifa;

golob ini doms miotik,

ini cems proletanefa.

Binob in log ed in logod

cila smalik, lä man, lä vom

binob su tab pla mit e bod,

binob in dom, blibob in dom.

E yel pos yel opaseton,

ovoulob domi äs hed.

O mifätans! pöf ostanon

lä ols nog len deadabed.

Se Volapükagased (Zänagased pro Volapükanef). 1959. Nüm: 5. Pad: 21.

Cek

Böd pöfik in cek binon.

Edelo pas pifanon.

Vat e zib fe bundano

päblinons, ye vaniko.

Stiliko in gul su staf

seadon dub lüg e plaf,

deimon zibi gudik,

deimon vati lämpik.

Ag! suno odeadon.

As fanäb pöfik drimon

niliko lä vat e zib

lätiknaedo dö lib.

Se Volapükagased (Zänagased pro Volapükanef). 1959. Nüm: 5. Pad: 21.

Bökit

Mär fa ‘H. C. Andersen’.

Ven pos mistomül beigoloy ve bökitaläned, logoy suvo, das labon logoti blägik e flamädikik. Binos äsva filaflam elovevegon ve läned e feilans sagoms täno: “Leklär ekodon atosi bökite!” Kikodo ye bökit edageton-li atosi?

Vilob konön, kelosi spär esagon obe, e spär elilon osi de salig bäldik, kel ätopon nilo näi bökitaläned, e kel nu nog topon us.

Su läneds valik in züamöp vuit, sägul, vaen e hod äglofons. Gren äjonon ya klopi gudik fütürik, ed ädoniobiegon ma vetot oka ön mük relöfik.

Ab us i bökitaläned äbinon ebo su flan visoik saliga. Bökit leno ävätälon ad biegön äsä gren retik; ilöükon oki ed ästanon pleidiko ä stifiko.

“Binob bo leigo liegik leigodü spig,” äsagon, “e zuo binob jönikum. Flors oba leigons tefü jön leigodü flors podepa. Binos fred ad lelogön obi ed obikis. Sevol-li eki, kel labon-la logoti jönikum ka obs? o salig bäldik!”

E bim änuton me kap oka äsva ävilon sagön: “Lesi! sevob onis!” Ab bökit äsvolikon dub pleidäl ed äsagon: “Ag bim stupik kion! binon so bäldik, das yeb glofon ya in koap onik.”

Süpiko mistom lejeikik äfomon oki. Felaflors valik äkoboplifons bledis okas ud änutons me kaps molädik okas du tep älovevegon ve ons. Te bökit älöükon oki ön pleid oka.

“Blegükolöd kapi olik äsä obs dunobs!” flors äsagons.

“No labob neodi at”, bökit ägesagom.

“Blegükolöd kapi olik äsä obs dunobs!” gren ävokon. “Nu tep okömon. Dalabon flitämis, kels labons lunoti de lefogs jü tal. Otroivon oli büä ofägol ad lebegön one benädi.”

“Nö! no biegob”, bökit äsagon. Älekläros somo, das äjinos äsva vol lölik äbinon in flams.

Ven mistomül imoikon, flors e gren ästanons in lut stilik klinik, fa rein piflifädüköl, ab bökit pifilädon leblägiko fa leklär; äbinon nu te nog glofot penosüköl nenfrutik su fel.

Salig bäldik ämufükon tuigis oka in vien, e vatatofs gretik ädoniotofons de bleds grünik oka, äsva bim ädrenon. Spärs äsäkons: “Kikodo drenol-li? Is binos ga plitiko koldülik. Logolös soli litüköl! logolös lefogis mozugöl! Kanol-li smeilön benosmeli floras e bimülas? Kikodo drenol-li? o salig bäldik!”

E salig äkonon dö pleid, dö tukün e dö pönod bökita. Pönod ai osökon pleidi.

Se Volapükagased (Zänagased pro Volapükanef). 1959. Nüm: 5. Pads: 21—22.

Bisars

Nog ün 1929 in Spanyän lon ädabinon, stabü kel pöpönoyöv ad fanäbam telyelik, if ölesagoyöv, das pos Yesus el ‘Maria’ nog älabof-la cilis. (Leigodoyös gospuli ma ‘Matthaeus’: XII, 46 e XV, 55-56!)

Ün tim et, ven el ‘Venezia’ älefliton (de tumyel: XV jü tumyel: XVI), läds cädik älenükofs plädotis rovik zü särvigs oksik, dat lunomiko ökanofs moükön flibis ükobiköl in ets.

Ün 1389 äsäkapoy in zif Fransänik jevodi kodü sasen. Ün 1474 äkusadoy higoki, bi yufü diab inögom nögi. Hiböd päfefilükom notidiko su maketapiad. Ün 1604 depütäbef di ‘Paris’ äcödeton cuki “midunik” ad deadam medü jainäd.

Se Volapükagased (Zänagased pro Volapükanef). 1959. Nüm: 5. Pad: 22.

COGED

Dugädü jiflen el ‘filmstar’ mu yunik: ‘Jane Smith’ ävisitof neitaklubi in ‘Hollywood’. Sematimülo el ‘Jane’ ämutof gebön prifeti vo jöniko pestitöli kluba. Ab ekö! su völ detik prifeta äküpof pänoti, kel ämagon eli ‘Adam’ in stad ti natädik. Figabimabled smalik äkloton mani töbo. Dis pänot at äkanoy logön nunedi: “Tovolöd neföro figabimabledili!”

‘Jane’ äbinof äs el ‘Eva’ rafinik e so nuned at övedon mifät pro vomül; esuemol ya, das no äkanof damütön nuläli okik… No lunüpo posä itovof bledili e somo ilogedof genämis rumana bidäda obsik, klokülils ga mödiks äprimons ad tonön ed i horns mu mödiks äprimons ad bebladön.

Bluviko vomül ägüflekof ed ämogolof vifiko se prifet… Ab in lecem pägetedof in stralamel fläkömalampadas bleinüköl, du musigalef kluba äpläyon fafari laodik e komanef äkaniton liäni lida: “Elogof mani lölik! Elogof mani lölik!”

(Lektinakaenan ilüblinom kontagiani vü penid dis bledil su pänot prifetik e paratem in lecem kluba.)

Fomälolsös bluvi ela ‘Jane Smith’ !

Se Volapükagased (Zänagased pro Volapükanef). 1959. Nüm: 5. Pad: 22.

Excercise

And now, with only a few extra words we can already form intelligible sentences, starting with the age-old phrase:

1. Ob löfob oli. 2. Dol löfa obik dolon obi. 3. Volapük binon pük (the speech) vola (of the world). 4. Mans, voms e (and) cils lärnons (learn) Volapüki fasiliko. 5. Ob labob (have) bukis e gasedis (gazettes) Volapüka. 6. Ol spikol (speak) Volapüki gudiko.

Roots not transleted have occured as examples in the lesson.

Se Volapükagased (Zänagased pro Volapükanef). 1959. Nüm: 6. Pad: 25.

[Vödemadileds ko leigätods Linglänapükik]

* * *

Consider history with the beginnings of it stretching dimly into the remote time emerging darkly out of the mysterious eternity: the true epic poem and universal divine scripture.

CARLYLE

Tikädolsöd tefü jenav ko prims ona teniköl feniko ini tim lefagik e sükömöl dagiko se laidüp müsterik: poedot lepik veratik e bib godik valemik.

‘CARLYLE’

The sportsman

As I understand the breed he is one who has not only braced his muscles and developed his endurance by the exercise of some great sport, but has, in pursuit of that exercise, learnt to control his anger; to be considerate to his fellow men; to take no mean advantage; to bear aloft a cheerful countenance under disappointment and never to own himself defeated until the last breath is out of his body.

PECK

Spotan

Äsä ob suemob bridoti binon utan, kel noe enämükom muskulis okik ed edaglofom sufodi okik dub bligäd spota digik semik, abi kel, dü sök bligäda at elärnom lio kontrolön zuni okik; binön süenik pro kemens oka; no gaenätön bapiko se per votikana; löpiopolön logedi lefredik dis läset speta, e neai koefön, das pevikodom jü natem lätik elüvon koapi oka.

‘PECK’

* * *

On these occasions, I consider how mankind may be connected, like One Great Family, in Fraternal ties. I indulge in a fond, perhaps an enthusiastic idea that, as the world is much less barbarous than it has been, its melioration must still be progressive; that nations are becoming more humanized in their policy; that the subjects of ambition and causes for hostility are daily diminishing; and, in fine, that the period is not very remote, when the benevolence of a liberal and free commerce will pretty generally succeed to the devastation and horrors of war.

GEORGE WASHINGTON

Tü pöts at, ob tikädob vio menef kanon payümätön, äs Famül Gretik Bal, in tans gemik. Dälob obe fredön tikamagoti plitik, ba lanälik, das, bi vol binon läs barbarik ka ebinon, gudikumam ona muton binön nog progredöfik; das nets vedons menätükik in bolit okas; das zeils pro stimiäl e kods pro neflenam deliko smalikumons; e, brefiko, das period no binon go fagik kü benäd de ted giviälik e libik osökon pluuneplu valemiko distukis e lejekis kriga.

‘GEORGE WASHINGTON’

From (= Se) ‘The Essentials to Independence’ (= Binäl liväta) by (= fa) ‘George Washington’, the first President of the U.S.A. (Presidal balid Lamerikäna), 1732-1799.

Se Volapükagased (Zänagased pro Volapükanef). 1959. Nüm: 5. Pads: 25, 26.

 

1960 (yelod 25id)

O Vpaflen digik! O reidan digik!

Redakan, guvan e kevobans Vpagaseda lüvipoms ole pötü prim yela: 1960 dabeni e beni, sauni e koteni in vol püdik.

Me nüm at el ‘Vpagased’ obas eprimon yelodi 25id oka. Pö atos tikods obas gevegons ve yels teldeglul at. Tikobs ko danöf dö fünans bofik gaseda: dö söl ‘Dr. Arie de Jong’ e söl ‘J. G. M. Reynders’. Komipans lezilik ä lanäliks bofiks egevoms obes sami, keli södunobsös! Tikobs glumüliko dö Volapükans fiedik valik ut, kelis deadalanan emosumon se keds obas. Neai oglömobs onis; ofövobs vobi onas, olaivobobs bai tik onas.

Ün tim ot volapük eprimon degyeli zülid oka. Dü tim lunik mö yels: 81 Volapük ai etuvon flenis fiedik e komipans zilik pro zeil dialik ona.

Ol, o reidan löfik! Dutol-li lü flens zilik at, lü komipans at? Dutol-li nemu lü reidans küpälik Vpagaseda? Eblöfobs in gased obas, das Volapük pöton i pro literat komplitik e pro poed. Kanobsöv gudükumön nog dinis ömik tefü Vp e tefü Vpagased. Pro dun somik neodobs ye draniko kevobi ola, keyufi ola. Lilolös begis tefik obas!

Lärnolös gudiko Vpi! Olöfol oni, ven ustudol oni kuratiko. Propagidolös Volapüki pö sevädanef ola! Slopükolös bonedanis pro gased obas! Potolös redakane nuni alik dö Volapük! Spodolös me Volapük!

Vobolös! o flen digik! — — vobolös nen tak!

Neföro edavedon — filastral nen spag.

Glidoms oli ladöfiko

hielans ela ‘Volapükagased’.

Se Volapükagased (Zänagased pro Volapükanef). Yel: 1960. Pad: 1.

RÄTAPAD

Setökarät.

Konsonats kil e vokat te bal;

ko el ‘a’ binob spotana dial,

ko el ‘o’ binob in verat e magäl,

ko el ‘u’ davedob se pod e se bäl.

(mast — most — must)

Güiko

Binob sio nimil dämik,

gadan leno löfom obi.

Ab güiko pö zib gudik

kodob mene te juiti.

(talap — palat)

Badikos valöpo.

Binob neflen gokas sio,

kömob in dag e pö lulit.

Lekrim binob ye güiko,

jenob ömna i dub bolit.

(mart — tram)

Bükacogs me Volapük.

lo1.	.et	leon x	on	3 gu x	2e n
			e

(telefon — gunapokil — Edison — Napoleon — pünet — lobalid)

Lokamaset Volapükik.

Lup no nibon i keki — no binon pul.

Se Volapükagased (Zänagased pro Volapükanef). Yel: 1960. Pad: 4.

POEDOT

Love brüyäralän

(Ma poedot fa ‘Th. Storm’)

Love brüyäralän stepob

e dumiko glun ketonon.

Fluküp kömon — florüp moon,

dö tim jönik et letikob.

E fogs gedik in lut vebons;

plants blägikons dub def sola.

Ag! kiöpo-li jön lifa

e lelöfa oba binons?

Se Volapükagased (Zänagased pro Volapükanef). Yel: 1960. Pad: 4.

Hiel ‘Pedro Serrano’

Konot fa ‘Otto Spamer’.

No fago de nisul gretik: Kubeän in mel Vesüda-Lindänik klifanisul soalöfik smalik topon, su kel te tortugs e melaböds susnumik lifons. In nil ona su nedibäd ün tumyel degmälid naf Spanyänik änafädon, kel kobü dabinanef valik oka äpärädikon; te matrod balik bal, labü nem: ‘Pedro Serrano’, kel äbinom sviman mu skilik, äplöpom ad savön oki lü klifanisul, kele igivoy latikumo stimü om nemi: ‘Serrano’.

Ilükömölo us äküpom, das stad okik äbinon levemiko miserabik, ibä ni drinavat, ni boad, ni plans ädabinons us, medü kels ökanom nulüdön oki. Ävipom nu, das i om buikumo ipärädikomös pö nafäd! — ibä faemodeadam fümik äbinon spetabik pro om, e nafs öbeisailöl-li? lio öküponsöv-li bo omi, if no ökanomöv givön ones mali? Ädrenölo ädojedom oki sui sab ad lifädön neiti balid, ab slip nonik äfärmükon logalipis omik, so vemo stad lejeikik omik äglifükon omi. Ven sol äsülöpikom len horit äduzivegom nisuli smalik, kel äjonidon as steböp oma. Ätuvom len jol koanafis e krabis anikis, kels mel isejedon: ab änaudom ad fidön onis krüdiko, e fili ad kvisinön onis no ädalabom. Nulüdot gudikum pro om turtugs äbinons, kels nevifiko äkripons se vat ad solön okis. Äpöjutom onis ed ägüflekom nimis, dat no ökanonsöv mogolön. Me pokaneif oka, keli benofatiko isavom, ädeidom tortugis pifanöl ed ädrinom bludi vamik onsik, kel nu äbinon dü lunüp nulüd balik oka. Miti äkötom ad taneds lunik, äsägükom atis in sviets filik sola, ed äkipedom oke stoki somik atas. I jeleds tortugas suno ävedons frutiks pro om, bi äkanom konletön e kipedön reinavati in ons. So nemu ädagetom drinedi gudik; ab nog dü tim lunik tortugamit äblebon nulüd balik oma. Nims at äkomädons su nisul ön mödot tuvemik; ans äbinons so smaliks äsä dalders, votiks so gretiks äsä tubs, e ven el ‘Serrano’ ävilom steifülön ad bemastikön onis, so bo äjenos, das ons, ven äseadom su bäk onsik, ägolons kobü om ini mel.

So pijelölo ta faem e soaf el ‘Serrano’ äbetikom, va no ömögos bo lü om ad jafidön fili. Täno ökanomöv loetön miti oka e givön nafes obeigolöl mali medü smokakölüms. Steif lölik omik kludo nu äbinon ad jafidön gronastoni u flintoini, me kel ökanomöv dagetön fili dub flap len bäkaseim pokaneifa oma. Su nisul it ye te sab ädabinon; ägolom nu ini mel, ädaivom donio, ed ätuvom jenöfiko stonis pötik tel, kelis ädäflapom ta od, sodas ädagetom diledis gulöfik, me kels nu äkanom vobädön fili. As zud dil jita omik ad rägs ävoriköla ädünon. Läb kion! el ‘Serrano’ nu älabom fili, keli älaibinükom me bleds gretik lalegas e varäkas, kelis mel älüsveimon lü jol. In atos ya progred mu gretik e gudikumam gretik stada omik ijenikons, kel ävedon nog gudikum dub jen, das äbumom pro ok me tortugajeleds gretik ludomi, dub kel ädagetom jeli ta sol.

Laibinükam fila e loet tortugamita äbinons nu vobod balik oma. Töbo muls tel ipasetikons, ven om sekü rein e lut luimöfik, kels dareigons in topäds at, iperom klots valik oka, kels jenöfiko ädävorikons in rägs. Sol filiköl äböladon omi, ed ad jelön oki ta strals ona, suvo äkripom ini melavat len sabajol. Yels kil äpasetikons ön mod balfomik at, e do el ‘Serrano’ dü tim at ömna äloegom beisailön nafis, keles ägivom malis medü smokakölüms, nonik äkömom usio ad savön omi. Jenavalautan Spanyänik: ‘Oviedo’, keli is sökonob, lesagom, das klimat e hit sola ivobedons ün tim at somo in skin ela ‘Serrano’, das pitegom-la me pläd jenöfik, e das om, bi i balib e kapaherem oka lunio iglofons, plu älogotom äs nim, kas äs men.

Tü soar semik, ün tim, ven ‘Pedro Serrano’ äbetikom nemu mögi somikosa, älogom su nisul oka mani. Lüköman nulik inafädom ün äneit su nedibäds, ed isavom oki lü jol su boed nafa inafädöl. Ilogom smoki, ed ilüodikom ma at, bi iniludom ad rivön somo topi pibelödöl. Ven mans bofik ätuvoms odi, balan ästunom nog vemikumo ka votikan; el ‘Serrano’ vo dub jen, das älogom meni, e votikan dö maged, kel äkosgolon omi: om pifanetöl in lukred ettima nemu ätikom ad logön fo ok diabi. “O Yesus! o Yesus! yufolös obi!” äluvokädom fugölo ko vög fäkik; ab ‘Serrano’ ästepom takedükölo lü om, du äsagom ome: “No dredolös! o svist! binob men ä kritan äsä ol!” ed ad fümükön flenami, keli äbligidoms kol od, bofikans äspikoms lekoefi kritik. Pos atos äkonoms ode brefo lifafätotis oksik, kels älabons sümi so gretiki, e ‘Serrano’ ädaifidom kompenane nulik tortugamiti e vati. Nu älifädoms kobo delis, ävobädoms turno fili, äkonletoms len jol melalalegi e boadi ad laibinükön oni, ed ätovädoms su sabajol koanafis fidovik.

Tim balid äpasetikon so go gudiko; täno äjenos, das balan äriprodom votikane, das no ikälälom gudiko fili. Vödafeit ävedon ai vemikum, zanäd levemik ädavedon, e fin äbinon, das äditoms de od, ed äreguloms lödatopis oksik in fagot oda. So vemo zaniäl e feitiäl dabinons in natäl mena. Igo su nisul pöfädik at mens, kels demü kosäd ga älabons te odi, no äkanons lifön püdo! Ab lunüpo no äsufidoms diti; senäl gudikum omas ävikodon, äbegoms rezipiko pardi, ed älifoms nu nog dü yels fol kobädiko. Ömna älogoms nafis, ab bi ats ai ädevegons dönu de nisul, so spet omas aiplu äläsikon, ed alan äcedom, das ömutom-la lifädön düpi lätik lifa okik fago de volanef retik.

Fino, fino, ga naföm äpubom, kel äseseidon boti ad vestigön kodi smoka. Soalans bofik ye idagetoms dü pasetikam tima logoti so lenaudodiki, das matrods äjekoms kodü oms, ed ärefudoms ad lasumön omis, jüs ävokädoms laodiko nemi Goda. Äblinoy omis sui naf, kö sufots pibeliföl omas ästunükons no nemödiko skipi lölik. Ven änilikoy dönu nilü jols Spanyänik, tep levemik äsüikon, in kel kompenan ela ‘Serrano’ äperom lifi okik. Om it ye ärivom benofätiko Yuropi. Bi lampör: ‘Carlos’ V ästebom ün tim et in Deutän, so el ‘Serrano’ as sot natastunidota päsedom usio. Valöpo in zifs, da kels ädutevom, pöp äkoborunädon ad logön omi. Fino äkomikom lo lampör, kel ästunom no nemödiko dö men heragik, ed äfäkölo dö konot omik e dö lif omik, ägivom pänsioni veütik, keli el ‘Serrano’ ösötom getön in ‘Lima’: cifazif Peruväna. Ädeadom ye dü getäv lü Merop. Ab lemem dö om älaidulon nog dü tim lunik.

Se Volapükagased (Zänagased pro Volapükanef). Yel: 1960. Pads: 5—7.

Mijenot zifa: ‘Leiden’

Konot fa ‘ Johann Peter Hebel’.

Zif: ‘Leiden’ dabinon ya sis tim vönik, e no pidrefon vemiko fa mifät jü del degtelid yanula ün yel: 1807. Topon len flumed: ‘Rijn’ in regän: Nedän, ed älabon bü dät pemäniotöl domis degbalmil, kels päbelödons fa mens foldgemil; in sökaleod po zif: ‘Amsterdam’ äbinon bo tefü pöpanum in plad telid regäna.

Älöädoy se bed ün göd et nog äsä ün dels valik, balan äplekon eli “God reigonöd!” oka, votikan änedunon atosi, e nek äbetikon stadi zifa tü soar, do naf labü fledot pura mö tubs veldeg äbinon in pof zifa. Äfidoy ün zedel e fid äsmekon, äsä ismekon ün zedels valik, do naf ainog äkomon. Ven ye ün poszedel jonian gloka su tüm gretik äjonon düpi: fol e laf — mens zilik äbinons lomo ed ävobons, mots relöfiks äklädofs cilis smalik oksik, tedans äfidunoms tedotis oksik, cils äkobons in soarajul, mens trögik änaütons ed äseadons in lotidöp jäfölo me kadapled e drin vina, glumälan seimik äbetikon gödi balidfovik tefü fid, drin e klotem zesüdiks, tifan änüsteigom ba ebo kiki okik ini yan votikana — ven süpiko tonät ätonon. Naf et laböl fledi mö tubs veldeg pura ireafon ini lefil ed isplodon löpio, ed ünü timül, — no kanols reidön atosi so vifiko äsä äjenos — ünü timül lusüts lunik lölik domas ko valikans, kels älifons ed älöfons in ons, pätroivons e päceinons ad kums failotas, u pädämükons vemöfiko.

Tumats mödik menas äseatons lifiko u deadiko dis failots at u pivunons vemiko. Juladoms kil ko cils valik, kels äbinons in ons, pänosükons. Mens e nims, kels ävegons su süts nilü top katastrofa, päjedons dub nämäd pura ini löp ed ädönukömons ini stad pidabik. Zuo i nog lefil ädavedon, kel suno älöflamon in tops valik, e kel tio no äkanon pakvänükön, bi stokadoms mödik, leüli e blöbi ninädöls, älefilons. Jöltum domas jönikün ädästurons ud ämutons padästürön. Nu kanoy meditön, das soar suvo kanon jonön stadi votik ka göd, noe pö mens soelik, abi pö zif gretik ä menagik.

Reg Nedäna ägivom sunädo suämi veütik pro men alik, kel nog äkanon pasavön. Deadans, kels päsesebons se failots, päpolons ini konsälöp, dat röletans ökanons ramenön onis demü sepülam kritik. Yuf mödik päduinon. Too krig Linglänanas ta Nedänans ädareigon, nafs mödik de zif ‘London’ äjolons, kels äblinons yufamedömis e monasuämis gretik pro neläbans, e dun at äbinon nobik; — ibä krig neai dareigonös in ladäl menas! Binos saidiko badik ven zion plödo fo leyans valik e fo pofs valik.

Se Volapükagased (Zänagased pro Volapükanef). Yel: 1960. Pads: 7—8.

SEPÜL E MUN

(Ma lid fa ‘Franz Schubert’.)

I

Munalit largentöfik

dovegon;

i ini sepül stilik

stral dranon.

“Spikolös! o flen in sül!

Jön u gag?

kin lödon-li in sepül

lit u dag?”

………………………

Seilon — seilon — seilon.

II

“O sepül so klänöfik!

Pedrefol

ya fa munastral ömik

Klänedol

munastralis nulälik.

Spikolös!”

 

Ha! lilob vögi dumik.

………………………

Kömolös! — logolös! — kömolös!

Se Volapükagased (Zänagased pro Volapükanef). Yel: 1960. Pad: 8.

Florüp

(fa ‘Johann Schmidt’)

Teps nesofik emoikons

sa kold, e nif, e glad.

Plans, bims e flors dönu sprotons

in fel, in fot e gad.

O lad obik! fredikolös

pos lügadels mödik!

O menalad! juitolös

nu florüpi jönik!

Se Volapükagased (Zänagased pro Volapükanef). Yel: 1960. Pad: 8.

Dom in klerätalusüt

Koned fa ‘Johann Schmidt’

Jenotem at, keli nu vilob konön ole, binon somo bisarik, somo neluveratik in brul ona ed in stadäds soelik ona, das ba leno äsötob riskön ad notükön oni. Reifon oki nespaliko ti jüi dins ut, me kels obs: mens deadöfik vo neai sötobs jäfön, dat no operobs lifakuradi e fredi dö vob e jaf löniks obas. To atos vilob nu penetön oni, ed atos jenon, bi jenotem binon jenöfik nemu in tef ut, das pösod veütikün jenotas at elifom jenöfiko. Nu, ven seadob lä posbinükot pülik oma, keli egerob, e kel binädon lediniko me buks bäldik, me däsinots e kaeds, nu senälob dranäli ad libükön lani oba de kojmar jenotas dadränälik at. Dälü jidalaban doma, jikel ädunodof as jikonöman mana bäldik jüi deadam brefobüik oma, seadob tü adel in cem omik, kel äblebon nog nen votikam seimik. Is, in primöp jena e pato is in lutem ut, kel padaükon fa tik belifotas valik at, — me sag gudikum — duna neplänovik at, is spelob ad tuvön fomülis e plänis gudikünis pro ä da jenotem brulik at. If plöpoböv pö atos tü adel ad finükön kesevi soelik oba dö dins skurik at, tän daloböv spelön, das odönugetob takedäli oba.

Ya kolköm balid oba ko dokan: ‘Hartmut Hausenstein’ ibinon vemo bisarik. Muls te nemödiks epasetikons siso. Stadob nu ün yel deglulid cala obik as cif ragiva zifik: patadiläd in bukem gretik zifik. Pos xam oba ad get dokanatiädi ilautob bukis anik dö zifaharat bäldik motedazifa nu gretika oba, e dub dun at iblöfob saidiko löfi oba kol harat bäldik e klieni oba pro jen kronigik ona. Dub klien at, kel ai plu änämikumon, äsevob kuratiko topi no gretiki harata at labü lusüts, slöms e labü piadils ona; äsevob dinis veütik valik daveda e votikama ona. Ästadob ye ya ün lifayel foldegid, ven ägetob cali at, keli plidob vemo. Dün oba no äbinon vemo töbik, sodas äkanob laijäfön fovo me vob obik as lautan bukas tefik.

Ab gekömobsös lü kolköm balid. Äbinos ün poszedel trubik, boso fogik fluküpa latik. Magäds natajöna inepuböla isüükons in ninäl oba ladälodi leigoso glumüliki. Äletikob ebo lä namapenäd bäldik dö tops, patäds e pats deadanöpas büätik zü glügs ninü e plödü zifamön ettimik, ad preparön spikädi dö ons. Loged oba idrefon ebo telpadi namapenäda, kel äninädon penadäsinotis sepülas pato küpädikas, bevü ons däsinoti sepüla patritanafamüla: ‘Hartmut’, ven älilob noki plafik nelaodik ta yan. Äbinos din vemo nekösömik, das ek ävilon konsälidön obi ün düp latik at, ibä yufan oba e zesüdo jisekretan oba äsaidons lölöfiko ad fölön vipis tidanas studanas e nitedäbas nemödik votik.

Boso faviko äflanioseitob namapenädi ed ägespikob te me el “Si!” laodik.

Man bäldik änükömom sus soliad, e man at àbinom somo bisarik, das ikanoyöv cedön, das om, ireaföl ini lif, isükömomöv — la se bal bukas labü magods ragiva obas. Koap äbinon mägik e maged päbiegädöl oma ämeibon obi dö hidünan siörafamüla Linglänik. Lögs omik äbinons boso blegiks ed ädremons. Pö lüköm dredöfik oma älogob osi, das äboatagolom boso. Kap küpädik labü logs dibiko äseatöls e labü cügs faalik kevöfik äjonon löpo heremi vietik mänsidik; in logod fronik ye no äkanoy tuvön herili balik bal. Ven man fino irivom püpiti oba, du ämufom namis ön mod säkusadöl u preparöl, e ven äglidon obi me el “Soari gudik! o söl oba!”, älilob osi, das äspik- om me falsät, kel too ätonon boso dumiko ä brekiko. Äjinos so pö ob, äsva vög oma ätononöv lü ob dese spad dumik u dese sep. Neai büo icedoböv osi dini mögik, das ikanoböv tuvön kobiko patädis, döfis e mistadis atis pö pösod bal. Ebligidob obi ye tefü din jenöfik at verate nestipik, ad gevön dines neluveratik nemu genidi veratiäla fatüitik at. Too äbinob boso bluvik dub bid löliko plödakösömik visitana at.

“Nem oba binon dokan: ‘Hartmut Hausenstein’, visitan bisarik äsagom, posä ibegob ome ad seidön oki.

“Dokan: ‘Hartmut Hausenstein’-li?” ädönuob tiko. Täno äbluvikob süpiko dub leigaton pösodanema omik ko famülanem patritanadafamüla ut, tefü kel ebo ituvob in namapenäd däsinoti sepüla.

“Atos binon go küpädik, o söl dokan!” äsagob, ed äprimob me vöds at kodü dranäl neplänovik spikoti ko man nesevädik et.

“Kis binon-li küpädik? o söl dokan: ‘Schlägel!’, visitan oba äsäkom boso kazetiko.

“Ebo ijäfob lä namapenäd bäldik ko famül: ‘Hartmut’. Eropol jäfi at oba e pö jonod ola elilob sunädo dönu nemi at — nemi, kel binon vo nekösömik. Fäd at binon go bisarik. Logolös is däsinoti balid pada telid!” Äseitob namapenädi foi om sui püpit.

Dokan: ‘Hausenstein’ ilülogom vifiko däsinotis sepülas; valodo famülasepüls degfol pidäsinons sui pads jölplifätik bofik.

“Leno lecedob atosi dini vemo küpädiki”, ägespikom, “e no kanoy spikön is dö fäd bisarik. Ven spikobs dö fäd somik, ven kredobs, das dasevobs oni, das jenon lo kom obas, täno ereafobs pö jenets mödikün ini pöl, ini okcüt. Äsagol, das ebo ijäfol ko sepüladäsinot patritanafamüla: ‘Hartmut’. Benö! logob sepülis degfol su pads bofik namapenäda. Etuvob us nemis: ‘Wolf’, ‘Felsberg’, ‘Gebhard’, ‘Huber’, ‘Morgenstern’, ‘Rüdiger’, ‘Ambrosius’ e nemis votik. Ed is, o söl dokan! säkusadolös! is pöl lönik primon. Zepolös, das nu odiletob küpädi at, das odiletob nemu diliko oni. Atos ya osaidon, das no plu okanol spikön tefü fäd e leno plu tefü fäd bisarik u küpädik. Balido tuvoy is nemi: ‘Hartmut’ as famülanem; ob ye dalabob oni as pösodanem.

“Benö!” äsagob smililölo, “moükobsös kludo läodi! Ab igo as leigaton teik, nem seledik at davedükon nemu fädi pö kobojen at.”

“Igo no davedükon fädi balugik, o söl dokan!” el Hausenstein ägespikom fümädiko.“Dälob obe blöfami tefü din at. Esagol, das ebo ün timül ut, ven ilükömob, ijäfol ko sepül famüla: ‘Hartmut’. Elogob padis pamaipadöl labü magods, e nu logob, das pläamü nüpenäds su stons u su sepülaplatots, vödem plänöl votik defon. Sepülaston famüla ‘Hartmut’ komädon as magod balid pada telid, kludo pada lätik. E nu lonülob ole säki konsienöfik, o söl dokan! Loged ola no ya idrefon — li viföfiko magodis retik su pad telid, ven elükömob? No nog ilogol-li, nemu boso nemis: ‘Kaltenbronn’, ‘Rüdiger’ e ‘Wolf’ e nemis votik, kels is sökons odis?”

“Mutob koefön ole jenöfi, das balido ilovelogob vemo vifiko magodapadi lölik,” ägespikob boso bluviko.

“Obs valik: mödireidans dunobs atosi, pato pö magods, e nendas osevedobs duni at,” visitan oba äsagom smililölo. “If nu pösodanem oba istadonöv in leigaton tefü nem seimik votik se nema- ked at, samo tefü el ‘Wolf’ ud el ‘Gebhard’ ud els ‘Ambrosius’ u ‘Rüdiger’; if atos igo ijenonöv tefü famülanem oba, tän kanoböv i te sagön, das nems at leno dabinons mö num pülik. Fino ye ai nog nems votik retons”.

“Pö pläned somik olik dinäda at”, ägespikob, “zepolös obe te nog fümükami ut, das ebo ün timül köma olik ireidob kuratiko vödemi sepülastona ut, kel stadon in leigaton tefü pösodanem ola”.

“Kanoyöv igo nog döbatön dö din at”, el Hausenstein äsagom laidäliko. “Säkusadolös! Fäds leno komädons. Vödi: “fäd” gebädobs teiko ad plänön boso jenotis ut, tefü kels obas no otuvon, u no otuvon suniküno yumedis tefik”.

“Ced at ola bo no otuvon valöpo lobüli”, ägesagob omi. “Ab kludods ola äbinons vemo nitediks. Kredob osi, das obemastikol säkädis komplitikün.”

“Tefü atos liedo leno plöpob,” el ‘Hausenstein’ äsagom, du süpiko äreafom ini stad fefik. “Ab ol ito odasevol atosi. Ekömob isio, ad begön ole yufi pö dinäd bisarik.”

“Sevädükolös obi ko beg at! o söl dokan!” äsagob ön zil neplänovik. Man at ituvom nitedäli oba.

“Sukob penädis e magodis tefü bäldaharat isik…” el ‘Hausenstein’ ägespikom.

“Ab. o söl dokan!” äropob omi, “yufans oba in spadäds votik ikanonsöv fasiliko ledunön atosi.”

“Somo fasiliko dinäd at no binon, o söl oba!” el ‘Hausenstein’ älaispikom. “Igo no sevob, va ol okanol-la yufön lölöfiko obi. Lilolös! dinäd tefon te lusüti smalik balik bali, tefon klerätalusüti.”

Nu ye iküpom fümiko bluvi oba. Ibä klerätalusüt äduton lü sot ut näilusütas smalik nabik bäldaharata, in kels, näi nilü pöf, i lesinod ädabinon. Geinapöbs sota bapikün e doms anik in lusüt at, kels ädünons lesinodi badik votik, ästadons in taäd vemikün tefü nem lusüta e tefü lifamod belödanas vönädik in lusüt at.

“Sevob ya utosi, kelosi vilol sagön obe,” dokan: ‘Hausenstein’ ägespikom, ed äropom tikodis oba. “Sukob ye dinis timü prim tumyela degzülid, ed ün timäd at lusüt bo nog ilabon benorepüti oka.”

“Lesi! Älabol-li kosami seimik lü klerätalusüt? Tefon-li baiko röletanis u sevädanis ola, kels elifons us?” äsäkob.

“Nö!” el ‘Hausenstein’ ägesagom, “no labob yümeti seimik lü zif at; ni röletans ni sevädans oba elifons is. Lofüda-Preusiän binon lomän oba; fat oba ädalabom us nilü zif ‘Königsberg’ glunidalaboti gretik. Äsevob zifi ola te dub gaseds e spikots, e sis vigs fol elödob nu is mö naed balid. To atos, — ba ocedol atosi dini bisarik, — neodob nünis prolidik dö dil smalik lusüta at, mu pato dö dom bal. Atos binon bo ga din boso fikulik, e kludo evisitob oli ito.”

“Klülos, das no kanob promön ole bosi fümik,” äsagob; “if ye ovisitolöv nogna obi tü odel pos zedeladüps, tän okanobsöv steifön ad ledunön gudiküno dinädi at.”

“Benö! o söl dokan! danob oli!” el Hausenstein äsagom älöädölo de stul. “Tefon domanümi nuik: degbal.”

Äditom de ob, ed i ob ikanoböv lüvön ragivi, ibä kevobans oba inunons obi me telefonöm, das ädevegons. Süpiko ye vil oba ad lomiovegön ädefon pö ob. In ladetabuk gretik zifa äsukob balido lusüti. Täno ye äflanioseitob oni ed äsumob se bukakeds ragiva, de bukaboeds nilü ob, buki lönik veütiküni oba dö bäldaharat bäldikün. Buk at äninädon magodis mö tumats anik. Ädupadob oni, e täno äreidob: “Loged ini Klerätalusüt”. Nö! in lusüt smalik bäldik votikam domanümas nemödik no pijenükon. Ed us, us älogob oni, domi at, domi telid keda smalik mö doms te mäls, kels ätopons bevü dugolöps nabik tels, lü cifasüt nilik harata bäldik at äzugöls. Ästanon us as dom balugik labü teads tel sa masadatead, kel ädageton delaliti dub fobumäd vidik in nuf geilik skapik. Dokan Hausenstein, kel is ni älabom kosamis, ni yümis, igo no pülikünis, lio ireafom-li ini stad nitedäla somik tefü dom balugik bäldik at? Ko lemufükam stunöl ä säköl kapa obik ägepladob buki dönu sui bukaboed ed älomiovegob.

Ven ün del balidfovik pos fided ägekömob dönu ini ragiv, ästebedob spetiko visiti dokana ‘Hausenstein’.

Älükömom nen latikam seimik.

“Otupob-li oli? o söl dokan!” äsagom äs glid.

“Nö! no ön mod pülikün”, ägesagob. “Tü adel igo konsälida- düps nonik pajenükons. Ma volf dinäda okanob gebidükön ole timi saidik.” Vöds oba ätonons ladöfiko, do pö ninioköm oma e pö spik oma dönu pädrefob fa senäl neplänovik ot, äsä pö visit balid.

“O söl dokan!” el ‘Hausenstein’ äprimom spikoti, “neodob oli as jäfüdisevan e ba nog ön mod votik.”

“Kluö! o söl oba!” (Äjonob ome bukis, penädis e dinis votik anikis, kels äseatons su püpit). “Is magod lusütadila tefik binon in buk, ed is jenotem neprolidik lusüta binon; is in penäd at otuvol däsinoti bäldik lusüta timü tumyel degjölid, e fino is fotografot timü yel: 1872 binon. Dub dins at odasevol, das tefü fom vönädik, votükam nonik ejenon. Doms valik lusüta stanons nog sis timäd pos zifalefil gretik tü prim tumyels degjölid. Kleud ko klerät pesästitons ya ün yels reformata relik. Logol su magods valik klerätaglügi boso flanio topöli, so, äsä nog dabinon ün atim. Sui däsinot bäldik i nog gad gretik kleuda pedäsinon, kel ye defon su magods se tim latikum.”

“Danob oli!” el Hausenstein äsagom, posä ilülogom dü tim lunik bukis e magodis. Täno äjonom obe domi tefik in buk obik, ed äprimom nu ito pläni, äsva ob ädabinob-la as säkölan.

“Logolös!” äprimom, “is domayan binon nilü gul lü dom nilädik, e fenäts bofik binons su flan nedetik. Binons somo doniks sus pärunaveg lusüta nabik, das kanoyöv niniologön koveniko ini spadäds, if kläpeds fo fenäts no neletonsöv duni at. Su flan visoik lusütadila at doms nonik stanons; us te mön geilik binon.”

“Mön at binon as miedamön ettimik, po kel gad gretik kleräta idabinon. Sis degyels mödik spad gada büätik pevotükon ad seatöp bumacifoda zifik.”

“Gitedol!” dokan Hausenstein äsagom.

Timül seila äsökon.

“E din kinik neodon-li nu nog vestigi?” äsäkob smililölo. Dokan ‘Hausenstein’ äseilom nog dü tim ze lunik. Täno äprimom spiki: “O söl dokan! Ob as svist begob ole, sviste votik, suemi svistik ola dö dins ut, kelis fovo okonob ole. Stadol in yüm laidik ko pasetik- am, ed ol dabinol in zif at as men balik, kele okanob koefön dinädis anik; spelob, das dub atos ba okanol gevön obe konsäli u yufi. Votikans valik te besmilonsöv obi, u cedonsöv obi meni lienetik. Pö atos mutob dido koefön ole jenöfoti, das suvo padrefob fa klien bisarik, ti malädasümik pro dins epasetiköls. Sis lifayel mäldegid klien at ejonon oki mö naed balid, e pianiko enämikumon jüi dranäl vemik.”

“Atos ejenon as vobed bälda”, äsagob ästeifülölo ad läsükön plänis oma; om ye ädunom jästi taedik.

“Nö!” ägespikom. “Binob saidiko täläktik ad dasevön atosi asä dranäl malädik. Isagob ole, das nos, das lenos yümon obi ön mod alseimik ko zif at. Atos binädon ye te as verat stipöfik, sevabo pläamü jen, das drimölo ya ekomob is mö naeds anik, e…….”

Smililölo äropob omi: “Ö! o söl dokan löfik! Drims binons somo nenvöladiks äsä sobabuls.”

El ‘Hausenstein’ äblibom fefik ed älaispikom:

“Leno cedob drimis oba dinis veütik, ekodons ye, das nu, ün bäld vemik oba, nog ekömob ini zif at. Bü deadam oba vipob fümi tefü jenots semik, kelis pö blöf saidik onas kanoböv cedön jenis vemo bisarikis. Bü sekuns anik ecödol völadi drimas me fraseod valemik. Men süenik nonik ogevon valemiko drimes siämöfi seimik. E ga, id is in ziläk neseved omutoy jäfön me grads völada. Memolös drimiplänädans vöna! Tikolös dö drim rega, ‘Pharao’…! Nog ün atim, posä mil- yels anik epasetikons, sevobs jeni drima at, sevobs plänädi drima e jenöfükami ona. Tikolös — nu mäniotob räyuni nerelöfik — dö els ‘Kardims’ Babülonänik! Balan omas iplänädom hiele ‘Belzasar’ flamapenäti len völ; iplänädom verätiko oni. Ked gretik visionanas nerelöfik, ked menas veütik äsökon Babülonänanis at. Is te vilob nemön hieli ‘Nostradamus’, kelas plänäds valöpo sevädiks nog ün atim, kludo pos tumyels mödik, no eperons bosi veüta onas. In buk volajenavik gudik alik otuvobs kuratiko nemis menas at. Tefü din bal kobäd äreigon pö ons; valikans pedrefons fa drimamagots e fa visions, e kludo sötoy nemön onis visionanis. No ädunodons as profetans, ab ädanotükons te utosi, kelosi ilogons pö vision. Ömna fe äninükons pö atos i stelädis e stanedis onas, ad gevön plänädes stabi ön mod seimik suemoviki.”

“Dub kon nitedik ola edasevob, das no slopol sotüli lätiko pemäniotöli koultima,” äsagob, ven ifinükom spiki.

“Ced tefik ola binon verätik, e kanol fovo nog länumön spiruti, mimalalogedi, lukredi dö jimagivans e nensiämis sümik. I dö räyun drimamagotas espikob, ed eloblinob samis se volajenotem te demü kod ut, bibi id in tef at, in dins nerelöfik stadob in dot. To at ye klien süikon ömna pö ob, ad gevön drimes plödakösömik siämi büologama, e pö naed votik gevob ones me kludod e gität leigiks siämi gelogama timik.”

“Soti lätiko pemäniotöli drimas at olobülob nestipöfiko”, ävüspikob. “Ibä dinäd binon jenöfikum ä siämaliegikum, ven obelifoy in drim nogna jenotis se paset u lifotis epasetiköl, ka dinis se fütür, ka dinis no nog pebelifölis.”

Visitan oba älülogom obi vemo fefiko, e täno äsagom: “Ven ye paset at duton-li lü timäd ut, kel ipasetikon ya lunüpo bü moted obas? E ven obs ito dabinobs-li as plösenans drimajena somik? Sevob, das nu obesmilol obi, ven säkob fefo ole: Kanoy-li gevön drimi somik siämöfi alseimik? Drims somik komädons-li as drimajens nemu boso siämiks?”

“Refudob nestipöfiko teori at,” ävokädob boso in sidin. “Dalabob sufäli saidik, ad zepön teori ut, das brein mena magälafulik, dasenälik, suvo i brein mena malädik okanon ninükön ini drim se timäds sis lunüp epasetiköls koapi dalabana onik. Pö jenets at ye kanon i te dunön atosi tefü jenotems e jenots somiks se timäds büomotedik, kelis sevobs vemo gudiko dub reid, dub magods tefik u dub mods votik. Plödü mieds at drimamagots nerelöfik somik binons te as liuds e tikaspäks, kludo as drims komunik nenvöladik.”

“No misuemolös obi! o söl dokan!” el ‘Hausenstein’ ägespikom. “No dutob lü mens ut, kels lesagons, das ya naedilo ilifons-la as hiel ‘Ramses’, ud as hiel ‘Sanherib’. Letikob te dö utos, va drims oba mögiko kanonsöv-la ninädön siämöfi seimik pro ob. Ab to pats e bisars valiks, kelis nu ya ebelifob kodü ons in zif isik, mutob koefön ole, das no nog etuvob siämöfi at, igo no ön mod pülikün. Ai dönu säkob obe kodi ut, demü kel äreafob lü dom at in Klerätalusüt. Veal densitik tegon valikosi, e dinäd lölik binon nesuemovik; no etuvob yümis, igo no pülikünis. Kludo no dalob spelön, das nu ya osuemol obi. Dalilolös takediko lifajenotemi oba! Ekonob ole ya dinis anik tefü pösod oba, ab leno binob lienetik. Kap oba esumodon pükis vel, vü ons pükis no-Yuropikis. Sevob, das blig balid imutonöv binön me atos, ad blöfön dientifi oba. Logolös! Is dientifäds oba binons, is pöträt oba binon; saunik e lefredik ibinob ün ettim…”

Nitedäl oba äpluikon dönu. “Laikonolös!” ävokädob, “lesiob oli, das odalilob oli ko senäl fefik.”

“Benö!” Äprimom koni oka. “As kevoban stitoda nolavik gretik elifob vemo lunüpiko in läns fagik, in taladils fol. Pötü at ekobokömob ko mens bidädas e levalidacedas difikünas. Sevob südis e kösömotis onas, sevob relis e segis onas, dinis ömik tefü klänafeds onas e numi gretik dinas ut, kels odavedükons jäfüdinesevane, bai binäl onik, u lenaudi u smili kofa. Zepolös ye, das okonob dinädis at nen prolid bai jen timik. Sunädo pos vestigatävs tel, balido ini Lamerikän sulüdik, e täno ini jolatopäds Frikopa, pas pos yels lul ägekömobs, ed in lomän äzelob matirajani ko jiflen timü yunüp oba. Suno pos atos äplöpob ad kompenön lä täv veütik kilid, lä täv brefüpikum ini lofüdän fofik. Pos geköm, mated obas ösöton jenön. Ye pos yel lafik — älifob ettiomo ebo in Süriyän — nun dö deadam jigama obik ärivon obi. Jen at äfäkükon obi vemo; desins e spels oba pinosükons, e kodü atos äblibod dü yels mödik in läns at vöna bäldikün menefa. Pläamü rops brefüpik älifob us dü yels jöl.

Ün yels balid züölanef nulik in läns at, kels vöno äbinons as topäds klatik koultima, leno äkanon flunön obi; no ädemob oni. Ven ye poso äreafob ini kosäd nemedik ko länans usik, äküpob suno, das gerot at se vön no nog inepubon lölöfiko. Vütimo dins somik äkanons fasilikumo glepädön obi, ibä deadam jigama obik ivotükon binäli oba; icenob ad men letikik dasenälik. Äletikob nu lunüpiko dö dins glumälik ut, kelis mens votik i bo betikons, nendas ye dub jäf tu lunüpik somik operons timi pro dins jenöfik lifa. Dub atos äreafob e lü lumens cütik ut, kels komädons lä sütaguls u su maketpiads, e lü votikans, kels ävitons dredäliko jonetükami alik, kels ye pla at älofons duinotis bluvüköl.

Maläd badik mota obik äkodon fino getävi oba lü Deutän, kö ävobob in lezif, dese kel äkanob suvo visitön palis obik. Dü yels lul äblibob in cal at. Vütimo pals oba ideadons, blod oba ilovesumom glunidalaboti, ed ob piglepädob dönu fa täviäl. Ästadob ün lifayel foldegkilid, e ven pöt älofon obe ad kompenön lä vestigatäv ini Lindän, no äzogob. No vilob seilön dö jenöfot, das us ikimob pö plösens ömik fakiras. Ab to dins klänöfik valik, to käfeds hestik mödik äcedob dinis valik at magivakäfedis labü greds difik bai fäg fakiras u hestanas tefikas. Dalob-li konön ole lifotis anik, kels ädutons lü dins neskilikün jäfüda at?

In zif ‘Damaskus’ pilüspikob fa man lä sütagul iseadöl. Pos prepars kösömik pö dins somik, älilob “büosagi” oma: “No binolös lügik, o foginan!” äsäyom. “sevob osi, suno odönulogol ofi; sevob osi.” Mutob-li sagön ole jenöfoti, das i pö mens at jäfüdisev semik muton dabinön? Seiv lekläravifik lüspikäba binon leigo veütik äsä nün nefümik nenvöladik bidü nüns pö horoskop kösömik. Ven pos yels mödik in lomän, in teatöp pötü plösen ela ‘Luflad pebreiköl’ fa hiel Kleist, älogob jiplösenani seimik, kel älabof logoti leigik äsä jigam deadik oba, ätikob nenvilädiko dö hibäldan in ‘Damaskus’ ed äsmilob ladöfiko.

In zif ‘Kalkuta’ äleadob slüdön obi, ad kompenön pö plösen fakira semik, tefü kel ikonoy obe dinis stunidabik. Ün prim duinots oma äbinons ye somo pöfädiks, das ob, bi ya ilogob plösenis mödo gudikumis, äsmilob laodiko mö naed bal as balikan bevü komans ästunidöl. Calablode Deutänik oba, kel äseadom nilo näi ob, änotük- ob krüti vemo badiki. Obs bofiks äseadobs go föfao fo boedaskaf donik, su kel fakir, man bäldik labü lifayels zao: 75, äjonom käfedis oka. Pos smil oba e pos spik laodik, fakir älüodükom logedi zunik äl ob, täno ye älaivobom e no fovo ädemom obi. Posä idunom foviko sperimentis brefüpik ko komans votik anik, älülogom obi ön pladam föfio päbiegädöl, e me nams ön mod bisarik pätenüköls; täno äsagom me Linglänapük badiko päspiköl: “Ol — Fransänan — Litaliyänan — Linglänan — nö! Deutänan! Kömolös löpio!” Äbestepob boso faviko skafi, e nu äfrutidom obi as drefäb käfedas omik. Äjenükom, das flors ädavedons fo ob, ed ädesumom hestiko dinis bisarikün se herem oba, de flom e de tämeps obik. Pö atos lu- man at — kredob, das nem oma ätonon: ‘Dinkah’ — älülogom obi somo bisariko ed äspikom nenropiko vödis pö ob nesevädikis, so das äreaf- ob ini kofud vemik, e leno äkanob tuvedön käfedis oma. Äfredob vemo, ven fino dönu äseadob dono lä flen oba. Klülos, das — äsä ya esagob — elogob in tops votik duinotis stunidabik; ikomob, ven fakirs ästepoms ve su ferabems glutik; ab ced negönik tefü dins somik no ävotikon.

Zao mö vigs tel pos lifot at, älüvobs Lindäni. Älifob balido dönu dü yel bal in lomän oba, e poso täv gretik lätik oba äjenon. Topäds nilü nolüdapov äbinons as zeil täva. Is, in Lalaskän, su Laleutuäns e nilü melasüt di ‘Bering’ ätuvob pöti, ad seivön syamanis e deadana- kulti bisarik omas. Kludo odasevol, das migot pemik binü süds e kösömots difiküns ininükon oki ini kap oba. No ye vilob votükön modi kona obik, e nu disein jenöfik visita obik ojonon oki. E pö dinäd at dins lofons kompliti vemik. Ab lilolös koni fovik!

Ya ün dels balid steba obik in lomän, pädrefob fa drim bisarik. Drimo äbinob in dom seimik in lusüt bäldik: näilusüt in kuls filätasümik harata bäldik seimik. Elogob atosi valik kuratiko so, äsä konob osi ole. Ästanölo lä fenät älogob lusüti at bevü glügs tel in niläd. Täno älogob flumedi klilik, kel äbeiflumon no fago de lusüt. Poso älogob magedi voma keinik, kel ve lusüt änilikof äl ob, e kel äglidof obi me svön pokasärvätüla ofik. Dido no sevob, va vom at äleigof leigodü jigam deadik oba, ibä klotem ofa äbinon vönädavogädik, e stadi ot äküpob i tefü klotem lönik oba. Benö! ebo ävilob vokädön nemi jigama, ven süpiko ägalikob. Plödo munaneit klilik äbinon. Klülos, das no äcedob drimi at dini siämöfik, ibä räyun ona äbinon so Yuropik, äsä ob ito dönu pos yels mödik nekoma obik. Dins tel ädavedükons ye stuni pö ob. Balido magäd patik e dulöf patik drima at äbinons as dinäds bisarik. Pats valik drima iblebons in mem oba. E täno ätuvob nilo lä bed oba bali pokasärvätülas nämik, labü siem stripik. Jigam oba inägof ed ilegivof onis obe bü yels mödik. Bo idofalon dese kapakusen dub slip netakädik ün neit munaklilik. Fäd at — so ol änemol ga atosi, ed i ob änemob osi so ün ettim — fäd at tefü pokasärvätül bevü drim e jenöf ifomon pato magädiko drimi at. Esagob ole te stadädis ledinik drima; ba idulon te mö sekuns anik, ab log dudranon lekläravifiko ini züamöp nilik. Alo no äkanob glömön drimi at.”

“O söl löfik!” äsagob, äropöl omi. “Ecedol-li jenöfiko drimi at dini veütik? Okanoy ga fasiliko plänön süfüli tefü pokasärvätül. Elogol oni in stad lafogalik, e so finasüfül drima olik edavedon. Vom in drim ädavedof niludiko dub jigam deadik ola, e dom binon as dom seimik in zif seimik.”

“Ettimo id ob ätikob atosi, o söl dokan!” el ‘Hausenstein’ ägespikom. “Jüs pos yel bal — ün tim at älifob ya in Lalaskän — drim telid äsökon, kel äleigon kuratiko leigodü drim balid; äbinob in dom ot, in lusüt ebo ot, e te pokasärvätül ädefon.”

“Ekö! o söl dokan!” ävokädob smilölo.

Nen dem ropa obik, el ‘Hausenstein’ äfövom fefiko koni oka: “Sis tim at ebelifob drimo magodis leigik mö naeds tel u kils ün yel alik. Klülos, das vü drims at edrimob dinis kofudik, kelis ye dönu eglömob.

Drims patik at äjonons fe pianiko cenis ömik, kelis verätiko äküpob pas pos tim ze lunik. Süfüls votik at äcenons dono lü flumed, lü maketa- plad u lü lusüts labü fuläd menas, ömna i lü runädaplads. Prim e fin drimas at äjenons ye ai in dom bäldik at. Balna älogob domi bäldik igo te dese top plödik; ästanob in fagot bosik de lusüt bäldik. Süpiko äküpob lefogi vemo gretiki; no kanob sagön, va äbinon as püfalefog u as smokalefog; ven ye inepubon, äküpob, das lusüt lölik äseaton as failotakum gianagretik lo ob.”

“Ö! atos binon vo dredabik!” ävokädob smilölo. “Lio eplöpol-li ad seivön zifi isik as top jenotas valik at? Drimamagod eträton-li ole nemi zifa?”

“Nö!” el ‘Hausenstein’ ägespikom. “Atos äjenon dub mod kösömik. Bü yels anik ituvob buki labü magods mödik zifa isik, e pö dulogam ona älabob senäli, das doms patik ömik älabons sümi gretik tefü doms ut, kelis ilogob in drims. Nilud at äglofon tio ad füm, ven äxamob kuratiko buki.”

“E täno etävol-li sunädo lü zif at?” äsäkob, du äteifob ko töb smilili.

“Nö! no nog äkanob dunön atosi,” el ‘Hausenstein’ ägesagom. “Pos deadam bloda obik ämutob guvön glunidalaboti, jüs son oma ägekömom ini lomän ad lovesumön oni. Nu ya irivob lifayeli veldeg- lulid, ven desir ädavedon pö ob, ad lifön dü tim brefik in zif at. Desir at änämikumon ai plu, do ai no nog äkredob dö siämöf seimik drimas obik, bi bai klotem e dinäds votik drims at ätefons timi ut, kel ipasetikon nemuiko sis yels jöldeg jüesa züldegs. Ab nu äkanob gebidükön obe timi zesüdik; no ye ädalob zögön dü tum tu lunik visiti oba ini zif drimas obik; atosi bäld vemik oba äflagon.

Kludo ädetävob me tren; äbinos ün fluküp gölik. Posä irivob zifi isik, äspatob ömna ve vegäds no tu luniks ini nined zifa. No ävilob koefön obe ito, das üfo ösukob-la drimamagotis obik, das kludo pö atos ösukob äsvo magedis späkik. Kodü atos ävitob ti ai spati ini bäldaharat, e zuo atos äjenon, bi maläd futa obik äneleton futogoli lunüpik. Ün del pato jönik — vütimo ya dönu ipreparob getävi ini Preusiän lofüdik — süpiko äreafob mö naed balid ini bäldaharat bäldikün. Süpo älogob tümis glügas tel, kels älöpikons in niläd nilik, e süpiko ädasevob stunölo — no sevob kodi jena — das züamöp lölik no äbinon nesevädik pö ob. Pato seväd at ätefon bumotis bäldik ömik in süt veütikün bäldaharata, ropis mödik domakedas dub lusütils smalik nabik, lü näilusüts fagotaleigik süta at äzugöls. Dom in drims oba itopon bevü glügs tel, e lusüt, in kel itopon, äbinon fümiko as näilusüt, ibä äzugon krugiko ve kul nabik ona. Bai tops glügas at in harat isik öneodob demön lusütis te kilis, kuratikumo igo lusütis te telis, bi lusüt kilid, detiko äzugöl, ätopon ya in topalien leigik leigodü ut glüga löpik. To atos ästepob balido ini flanalusüt lätiko pämäniotöl, ed älülogob kuratiko domis valik; äbinons neseväd- iks pö ob. Misek at no äsäspetükon obi, ibä is dom drima obik no äkanon binön. Kludo te nog näilusüts su flan nedetik äretons. Ävätälob: üf us misek ot ojononöv oki, tän füm oreigonöv pö ob, das drims oba no älabons siämöfi seimik; das drims oba igo no älabons völad könäda pülikün. Fümäliko ävegob traväriko ve süt ed ästepob da yümalusüt nabik ini lusüt plödikün näilusütas tel. Ävegob nevifiko ve kul krugik ona; ab id is lülogam domas valik onas äblebon nen sek gudik. Kanob lesagön osi, das koten semik äreigon pö ob, ibä neai ikredob, das drims oba oceinons okis ad dins jenöfik. Isio täv oba te isöton gegivön obe takedi zesüdik, isöton tuvedön säkädi balik, kel nog äreton pö ob, e kel dü tim saidiko lunik ikodon obe netakedi.

Kludo ägevegob dönu, e su vegäd lafik, nen spet seimik, e te demü kod balik, ad xamön lülogölo topi lölik ut, keli ma drims obik ömutob demön, äflaniovegob ini lusüt ut, kel äzugon fagotaleigiko in nil vemik lä haratasüt lunik.

Dub hit sola mens te nemödiks äbinons in lusüt. Cils anik labü logot pöfik ä slapik äpledons in leyanabobot dagik. Dese geinapöb lenoid sovadik ätonon. Luman mu brietik äplödiovegom tifalölo. Se fenät pämaifüköl doma in niläd pöba vom klöpöfik no plu yunik äplödiologof, e no äkanoy dotön dö febod mirepütik ofa. Nemögiko äkanoyöv fomälön osi oke, igo no pö drimam, das lusüt at ästadon- la in tef seimik lü ob u go lü vom löfidik se drims oba. Alo yüm ofa lü ob binon löliko neplänovik, binon löliko rätöfik. If jenöfiko tikod nesiämöfik seimik dö atos isüikonöv-la naedilo in brein oba, das in zif isik mögiko dom semik dabinonöv, kel äbaiädon ko dom in drims oba, tän dom at neai äkanon binön in lusüt at. So äbetikof dini. Ag! o söl dokan! Obs: mens pöfik stupik ai dönu vätälobs valikosi te dese atim, igo, ven osörönobs po späkamageds.

Älaistepob mö mets anik; lusüt äjonon nu dönu zugi krugik, po kel kul äbinon nog nabikumo. Dugolöp smalik lü haratasüt vidik ätopon nemediko fo krugazug at. Domaked mö doms kil u fols älogädikon; doms äbinons ye te su flan bal lusüta. Ed us — jenöfö! so äbinos, — is nilü dugolöp nabik, is as dom telid keda smalik — is drimadom obik ästanon.

Logs oba älogetons usio; töbo äriskob natemami. Äspetob ün timül alik, das önepubon ini non, das öceinon oki ad fom votik, pö ob nesevädik, äspetob, das siens oba icütons obi. Nö! nö! us ästanon as bumäd bäldik ze vorädik, e nu älogob i visoiko möni geilik, kel äfomon flani votik lusütazuga at. Älülogetob domi, yani, fenätis e nufi labü sömit tipik. “O God gudik!” ävokädob, “lio atos emögikon-li?”

“O söl ‘Hausenstein’!” äsäkob nekrediko, “vip e magäl ola no eyufons-li pö atos?”

“Nö! o söl dokan!” el ‘Hausenstein’ ägesagom. “Büo mö sekuns nemödik, ed in fagot mö doms kil isludob ninälo ad nedunön spatis fovik, e ad motävön. Reto, no flagob ole kredi tefü kon at. Steifolös ga nemuiko ad suemön stadi ninälik oba. In ob fäkäd gretik reigon, spetät vemik reigon. Klülos, das motäv oba no päjenükon; sis vigs tel, sis del et, ven ituvob domi at, evisitob lusüti ti ün del alik. Mens us lödöls ya no plu demons obi; niludons bo, das lödob in dom seimik lusüta, u das sukob lödöpi pötik in klerätalusüt”.

“Enüstepol-li ya ini dom at?” äsäkob spetätiko. E ven änoom säki, ävokädob nenvilädiko: “Diabö! Kikodo no edunol-li atosi?”

“Atosi ya esteifülob”, el ‘Hausenstein’ ägesagom. “Bü dels anik enokob ta domayan. Vom ze bäldik ämaifükof fenäti ed äsäkof obe muriko: “Kisi vilol-li dunön is?” Ven inotükob ofe begi oba, ägespikof faviko: “Lödob is te as jikonöman söla ‘Melling’; om binom dalaban doma. Kisi üfo vilol-li sukön is? Sis menäds anik famüls: ‘Melling’ elifons is; pals e lepals hisiöra oba ilifons is in dom. Kikodo logetol-li so bisariko ninio ini cem?” Täno, büä dönu äfärmükof fenäti, äsagof boso sofikumo: “Söl ‘Melling’ seatom sis vigs fol in malädanöp, suno ye dönu ogekömom. Niludob, das dinäd binon veütik pro ol, kludo säkolös obe pos dels anik nüni fümik!”

Dub atos omutob bleibön is in zif ad stebedön saunikami söla at. Dalob-li poso dönu visitön oli, ad nunön ole jenotis fovik?”

“Lesi! o söl!”, ägesagob, “nitedälob vemo tefü jens fovik dinäda at”. Pos dels lul el ‘Hausenstein’ ädönukömom. “Dinäd progedon gudiko”, äsagom pos glid.

“Benö! konolös!”, äsagom kuradükölo. “Ädelo ivegob dönu ini klerätasüt”, el ‘Hausenstein’ äkonom, “e pos minuts anik stebeda jikonöman söla ‘Melling’ ägekömof de nürem viktualas. Äglidof obi flenöfiko me el “Deli gudik! o söl oba!” e täno ägasof: “Ekonob söle ‘Melling’ dinädi tefü visit ola; bo klülos, das ämutob dunön atosi. Benö! Ün odel söl ‘Melling’ ogekömom se malädanöp. Esaunikom lölöfiko ed ostebedom visiti ola tü udel. Binom man jovialik bäldik.”

“Fredob ko ol demü nun gudik,” ägespikob pos seil oma, “e spelob, das dinäd bisarik ola tuvonös us tuvedi gudik!”

“O söl dokan! oneodob pö atos nogna yufi ola”, el ‘Hausenstein’ äsagom begölo. “Liomafädo dinäd at tefon-li nog fovo obi?” äsäkob, du va in ninäl oba vip äsüikon, ad kompenön pö visit in dom bäldik. “Esukob kodülis ut”, el ‘Hausenstein’ ägespikom. “dub kels söl ‘Melling’ okanom plänön oke gudikumo visiti obas in dom omik. Vütimo eplakob osi, das egetol in zif at sevädi vemik dub buks ola dö bäldaharat isik.”

Äsmililob taedölo pos plim oma: dokan ‘Hausenstein’ ye älaispikom: “Benö! binos lindifik, va üfo odunodob as slopan lanälik ola ud as kevoban nitedälik ola. Alo söl ‘Melling’ ostebedom obis ün odel pos zedeladüp. Ereidol utosi, kelosi epenob dö nined doma at, keli verato no nog elogob. Ol kludo cödolös dö din at!”

Mutob nu stedäliko sagön, das äpidob vemo dokani ‘Hausenstein’. Jenöfiko pädrefom fa haluds, jenöfiko fäds tefü pokasärvätül e tefü dönuams drimas ünü yels mödik, (kels ijenons fümiko as sek jäfas mödik ko drimamagod balid) idämükons vo vemo sauni omik. Pö ob ye dot nonik äreigon, das visit ün odel öblinon tuvedi saunüköl pro dokan. Äsevob ye i, das dom in klerätalusüt öblebon nog dü lunüp in mem oba, igo nog, ven el ‘Hausenstein’ sis lunüp dönu ölifom in lomän oka.

Älükömobs ün tim pirajanöl nilü lusüt bäldik, e pos steps nemödik ästanobs fino fo dom söla ‘Melling’. Ob äcedob oni i nu nog domi no patiki leigodü doms retik lusüta. Pos nok obas domayan pämaifükon. Si! dom äbinon vemo bäldik; kvisinöp dagik, rovik ä lunik äprimon äsvo nemediko po domayan, kö in flanavöl van lü lödaspadäd pänübumon. Kvisinöp äbinädon mö videt lölik doma, e te fenätil in völ äneleton, das spadäd at päreigon fa dag lölöfik. In dil föfik kvisinöpa lutridem balugik labü laedem slenik äzugon löpio. Atosi valik el ‘Hausenstein’ inotükom penölo; atos äbinon fümiko bisarik, ab tumats anik domas bäldik no geilikas in harats bäldik äjonons bumamodi leigik. Cemayan föfik älabon väruli, so äsä el ‘Hausenstein’ inunom osi, lök zuik ye no pimänioton fa om.

Dalaban doma ämaifükom nu yani lü lödacem, ed ästepobs ninio. Ekö! is te cem gretik bal äbinon, el ‘Hausenstein’ ye ilogom in drims oka cemis tel; idrimom nog dö cem pödik. Fino blöf veütik pro nensiäm drimas omik äjonon oki is. Smililölo älülogob dokani. Äsuemon smilili ed älogob säspetikami in logod oma.

Äsenälob levikodi ed ävilob juitön oni ko vobed nog gudikum. “Cem at binon vemo gretik”, äsagob kazetiko, du äflekob obi lü domidalaban. “Si! o söl oba!”, el ‘Melling’ ägespikom flenöfiko, “demü atos jikonöman oba frutidof oni i nog asä kvisinöp, bi plödo dag gretik reigon.” Jenöfiko älogob nu pödo in cem kvisinaföni balugik labü fönarüd lunik, kel äzugon lü fobumäd cima. Vütimo söl ‘Melling’ älaispikom plänölo: “Jikonöman oba slipof in bal cemas löpik. Bü degyels mödik cem gretik donik at pidilädon ad cems tel. Fat oba suvo ispikom dö din at. Logolsös! us pödo in völ yan telid nog binon; voto binonöv as sek duna nensiämik.”

Jenöfiko älogob nu mö naed balid yani telid, kel pinübumon visü dil pödik kvisinöpa. E nu el ‘Hausenstein’ älülogom obi somo küpädiko, äsva iküpom-la bluvi pluiköl oba.

Täno dokan ‘Hausenstein’ äflekom oki süpiko lü domidalaban, ed äjinos, äsva äsenälom fredi gretik, bi nu äkanom magulön rouli sevädana. Ägivom jikonömanas largentakönädis anik ed äbegom ofe, ad remön vini e zigaris anik. “Keblinolös zuo nog fladi vina gudik pro söl ‘Melling’ kodedü saunikam oma!”, äsagom fino.

Süpo el ‘Hausenstein’: dokan bäldik, vietaheremik, blotik ireafom ini stad liföfa. Logs oma änidons bisariko, e logod voto so faalik, iredikon vemo. Dü fabin jikonömana el ‘Hausenstein’ ätenükom namis oka äl flans valik, e pö atos änotükom nes stopedön söle ‘Melling’ plänis bisarik. “Logolös! o söl!” äprimom, “is cemavöl ibinon, is tab gretik ästanon ko stuls zü on; is in gul ramar ibinon, us fön istanon.”

“Blö! o söl obsik! o söl dokan!”, fienädan bluvik äspikülom. “Liokodo kanol-li lesagön atosi valik? Ol ga neai büo ekomol is in dom, ob ye, stadöl ün bäldot leigik äs ol, elifob is dü lif lölik oba… O söl dokan!” Äsvo suköl yufi, fienädan älülogom obi.

El ‘Hausenstein’ no ädemom vüspiki. “Ed in cem pödik,” älaispikom, “is bed ästanon, us stul äbinon, ed is in zänod näi nilü yan büätik” — äjonom me doats löpio ini vag cema — “is lok ägalon. Is, sus bed magot zifa isik älagon, magod labü frem balugik blägik. Älogoy zifi bäldik ko tüms e daems oka dese flumed.” “Sülö! Kisi esagol-li ebo?”, fienädan ävokädom fäkädiko. “Kin enunon-li ole dinädi tefü magod at? Sagolöd obe kodi ut, dub kel sevol atosi valik.”

El ‘Melling’ äseidom oki lefeniko sui stul. “No kanob tablöfädön lesagis ola tefü möb, fön e lok, ibä no kanob labön sevi alseimik se period bäldik at. Lesag ola tefü magod binon ye veratik, binon jenöfiko veratik. Ün cilüp oba, sevabo bü yels ti: 70, mot obik ikonof suvo, das magod ebo at ilagon sus bed mota ofik, jikela famül iloveükon lefate obik domi at. Sis tim at ye yels plu: 80 epasetikons.” Süpo el ‘Melling’ dönu ägeyilidom päjeikölo ed älöpükom lebegölo namis. “Godö!, no laikonolös dö dins at! Plänolöd obe nemuiko geti seva olik tefü dinäds bäldik at!”

“Dokan ‘Hausenstein’ no dabinom as milanan”, äsagob vifiko, ad takedükön söli ‘Melling’. “Esevädikob ko om; dins rätöfik at otuvons suno tuvedi okas”.

Dü vüspik oba el ‘Hausenstein’ izilogom xamölo in cem. Fo pöträt ze smalik, kel älagon sus layetatab, ästöpom goli ed ästanom nenmufiko us äsä dub jänäl. “Vom at, kif binof-li?” äsäkom fäkädiko.

“At binon pöträt mota obik. Edavedon zao pos krig ün: 1870. Latikumo ibüedob menodön fotografoti primöfik at,” el Melling äsagom plänölo, du ai nog ästadom in kofud.

El ‘Hausenstein’ äreafom äsvo ini balspikot, e kuratiko äkanoy lilön te setadilis anik: “Si! — boso yunikum — fe -. Vö! Dinäd jenöfiko bisarik — ba mö yels deg — ”.

“Gevolös obe fino pläni kredabik!” el ‘Melling’ äsagom skaniko.

“Ag! Fredoböv, if kanoböv dunön atosi, o söl ‘Melling’! Tän leno stadolöv in nefüm at,” el ‘Hausenstein’ ägespikom. “To bit at oba, komob is as foginan, e no kanob plänön bosi in tef at”.

“Binol man —” söl ‘Melling’ äsvo äteifom vödi vemo neplütiki… “binol vemo bisarik e magulol is rouli mana klänöfik. Mutob sagön ole, das ya ai edeimob käfedis e magivami, e neai ekredob onis. Ai esmililob, ven mot oba ikonof ün cilüp obik dinädis somik se tim yuna ofik”.

“Kisi ikonof-li ole dö atos?” dokan ‘Hausenstein’ ävokädom dränölo. “Ikonof-li ole bosi dö drims u dö jenots sümik?”

“Nö! atosi no idunof”, el ‘Melling’ ägespikom, kel jiniko nu älönedikom lölöfiko ad visitan bisarik at. Täno äflekom oki äl obs bofik.

“Sevols ya —”, äprimom koni oka, “— das binobs is in dom ut, kel iduton lü pals mota obik. In fag pülik, us lä flumed nilü leglüg ettimo maketaplad gretik ätopon, kel zuo nog pägebon as zälaplad. Ün yel alik, — so mot oba ikonof osi -, sirkud gretik sevädik ikomon dü vigs anik su zälaplad at. Limans sirkuda älifons mödadilo in lödavabs, kels ästanons plödo fo tanäd gretik. Lefat oba ye isevädikom ya sis yels anik ko limans anik sirkudatrupa. Löpo in dom omik masadacems tel äbinons nen belödans e kludo mans anik sirkudatrupa älödoms ai dü kom sirkuda in cems at. Mans tel u kils älödoms in masadacem föfik. In cem pödik ye man küpädik älödom soeliko. Äspikom vemo nemödiko, e ven naedilo äbinom nekomik, mans votik äkonoms dinis vemo bisarikis valasotikis dö om. Mot oba icedof omi ba himagivani, ed ün prim isenälof dredi lo om, pato posä ivisitof ko pals ofik mö naeds anik plösenis sirkuda. Man at ägleipom ud älülogom dü sekuns anik limanis seimik sirkudatrupa ud igo pösodis se sog lüloganas. Pos atos mens at no fovo äkanons golön, no fovo äkanons mufükön okis; ud äsmilons, ädrenoms, äbitoms äsä nims ud äsä yegs, kuratiko bai vil mana at. In dom mota ye neai ädunom dinis somik; äbinom us vemo plütik, e so, pos yels anik mot obik e man yunik at äreafons ini flenam gudik”.

“Flenam at no ädavedükon-li mati menas yunik bofik!” el ‘Hausenstein’ äsäkom nitedäliko.

“Nö! nö!” el ‘Melling’ ägespikom. “Atos leno äkanon jenön. Man yunik at äbinom Lindänan, labü nem ‘Sinkah’, …..Sülö! kis ejenon-li, o söl oba! No stadol-li beniko?”

Dokan ‘Hausenstein’ idoseidom oki lefeniko sui stul: logod oma äbinon paelik e natemam äträton fäkädi vemik oma. “O! el Sinkah!” ävokädom töbiko.

Nu ob ästeifülob ad plänön pla om dinädi at ma mög gudikün. “O söl ‘Melling’!” äsagob, “dokan ‘Hausenstein’ ekolkömom pos yels mödik eli Sinkah at in Lindän. Dub kolköm at egetom sevi dö pats doma olik e dö mot olik. Dub kods semik, kelis no vilob mäniotön is, no äkanom sagön pläni suemovik”.

“Ömna dins vemo bisariks jenons in vol,” el ‘Melling’ ävokädom stunölo. “E zuo leno kanob suemön, das söl ‘Hausenstein’ ekipedom in mem oka igo soelotis mu pülikünis”.

Spikot päropon dub geköm jikonömana, kel älüblinof vini e zigaris. Vütimo dokan Hausenstein dönu igetom boso süeni oka, ed älülogom obi danöfiko. Täno äsagom: “Bi dinäd at etuvedon oki so gudiko, kludo no fovo spikobsös dö dins paseta!”

Jikonöman äfulükof väris e söl ‘Melling’ älöpükom väri oka, sagölo pö atos: “Danob olis, o söls oba pro visit at! E danob oli, o söl dokan pro vin gudik at! Drinobsös ad saun gudik obas!”

Äfredob vemo, bi spikot nu ätefon dinädis nutima. Ibä sek visita leno äbaiädon ko vips oba. Ab is, komü söl ‘Melling’ ämutobs jonön koteni tefü benosek jinik at.

Ven fino äplödiovegobs, e ven poso ästanobs in fagot bosik de dom, el ‘Hausenstein’ no äfägom fagikön de dom e de lusüt. Ai dönu älielob, das in balspikot pläo nesuemovik oka ämäniotom nemi Lindänana. Ädulos dü minuts anik, jüs dönu igetom süeni.

Ägleipom fimiko bradis oba ed äsagom me vög lafalaodik: “Nu, ven ebo dinäd rätöfik bal petuvedon, sunädo rätöf nulik dönu edavedon. Lio plän ola dö dinäd at tonon-li?”

“Igo jäfüdisevan hüpnoda kanomöv nunön ole pläni te diliki,” ägespikob. “Ob, as nesevan tefü jäfüd at, kanob sagön te sökölosi: El ‘Sinkah’ ililom ettimo in zif ‘Kalkuta’ noe smili kofik ola, abi vödis lukrütik ola, kels isökons smili at. Äsenälom leskani vemik dub bit nekösömik ola. Pö xam tefü pötöf ola ad dium äbitom käfiko, bi pas pos rätam folnaik änemom verätiko tatareigäbami olik. Käf oma id äjenükon osi, das pas latikumo, pos jäfs oma ko votikans anik, äbegom ole kömi sui boedaskaf. Ed us löpo, jäfs omik ko kap ola leno äbinons neskiliks, ven ädesumom dinis valasotik se herem ola, de flom e de tämeps ola. Dun at äjenon te näio, ibä dub gleip at, dub kontags e lülogam laidik ihüpnodom oli lölöfiko. Ini spik nelaodik nesuemovik äninükom büdülis omik, kelis äloveükom ole me mod at. Jü stadäd at kanob plänön ole dinädi at. Täno ye utos valik oneodos jäfüdisevani pro plän nemu dilik. Liokodo vobed hüpnoda äkanon-li dulön dü yels so mödiks? Üfo, sotül hüpnoda komädon-li, kel ofövon oki bai sökaleod, äsvo so, äsä lims jäna sökons odis. Buk et fa ol pemäniotöl no ejonon ole zifi isik asä top jenas in drims olik, ab el ‘Sinkah’ ito idunom atosi; tefü atos dot nonik kanon davedön. Nu pas, su plad kilid, jen klänöfik, jen neplänovik sökon. Cedob osi dini neplänovik, das el ‘Sinkah’ ifägom-la, ad stadükön oli so gudiko ini süfüls soelik, äsva ol ito ibelifol jenotis valik, das äsvo idavedükom ole vobedi, kel ägevon ole sevi kuratik stadädas e jenotas valikas, igo pülikünas. Din at üfo neodonöv nog pläni. Ab kikodo-li mögädo? Valemo dinäd lölik etuvon tuvedi oka. Mobob, das nu lomiovegobsös!”

“I cens in drims obik, e leigo drim dö lefail lusüta e dö lefog gretik sus on, dutons lü dil neplänovik at,” el ‘Hausenstein’ äsagom laidäliko.

“Nö! nö!” ävokädob smilölo. “Zilogolös ga! Is dins valik stadons in leod gudikün; is lusüt binon, us dom binon. Vö! in tef at magäl tuik reigon pö ol. Säkusadolös blami at oba! Taspik at äbinon voiko zesüdik.”

Lä sütagul balidfovik gol kobädik obas äfinikon.

Tost söla ‘Melling’ no äblinom dokane ‘Hausenstein’ benoseki seimik. Posä ünü dels deg no nog dönu ivisitom obi, ävegob lü lödöp oma. Us jidalaban doma änunof obi, das el ‘Hausenstein’ ideadom ya bü dels mäl dub paopläg, e das sepül büfik oma ätopon in ledeadanöp zifa isik. Pas pos sepülam dokana ituvof päkili fa el ‘Hausenstein’ päsnilöli, keli ägivof obe.

Deadam dokana ‘Hausenstein’ bo binon suemovik, kodü bäld vemik oma. Yumedü dinäds bisarik at cedob oni ye jenoti vemo bisariki, kel äblinon obe kofudi nulik.

Kredob, das dub ladälod nuik oba no stunoböv, if nu, pos jenots valik at, i dom in Klerätalusüt podrefonöv ünü brefüp fa fät neveda. Mög gudik (ü mög badik) binädonöv bo me fätots ut, das dom u reafonöv ini nosikam dub lefil, u, das kodü bäld e stad badik ona failonöv sekü nämäd tepa u mistoma. Pos jenots valik at, stebedob igo bali mögas at. Bedotob ye go vemo, das Klerätalusüt, kel labon jenotemi mö yels plu lultums, ösötonöv -la finükön dabini oka as kludod blufa voätik jenotas neplänovik at. Kludo, id in diläd at jenotas tefü el ‘Hausenstein’, dins neplänovik e dins ni siiks, jenots no xamoviks, veräts e neveräts komädons a lafo.

Pospenäd ün yel 1955

Yels mödik epasetikons sis jen at, ed ai no nog eriskob, ad loseitön reidanefe jenotemi nekredabik at. Ibä pianiko dins bisarik at tefü dokan ‘Hausenstein’ iperons pö ob dili gretik veüta. Ya pö visit balid ettimik dokana idasevob, das ädalabom täleni plödakösömik kombinatora, e das äkanom tuvedön dinis ömik utis, kelis votikans äcedons dinis no tuvedovikis. Dub atos bisars anik ba go reafons ini stad ze suemovik.

Tefü ret (pas pos dönuxam kuratik jenotas ädasevob, das ret at binon nog vemo gretik), plän alik defon pö ob. To atos, to dins klänöfik neplänovik valik ituvob dönu takedi oba, lediniko dub jenöfot, das tefü dins veütikün drimamagotas dokana Hausenstein misek valodik ijonon oki. Dom labü nüm: 11 in Klerätalusüt älaibinon, ai nog ätopon us sa lusüt oka. E yel bal pos votik siso ipasetikon.

Jüs fino (dido idulon mö yels vel) ün yel: 1944 Klerätalusüt lölik e kludo i dom bäldik at in on, pänosükons ün krig gretik dub boums pötü lutaotatak; änepubons laidio. Us, kö ettimo lusüt izugon, us nu yebafeleds grünik sa florabets e luvegs binons, kels yümons domakedis jönik nulik haratasüta pedönuöl ko doms sütazuga votik visoik. Ab igo cen at topa büäto glumidika ad top natedik löfidik no kanon moükön de ob memi dö pat glumälik oka. Güö! Jenots at ün krig ekodons, das fätots bisarik et dönu elifikons in ob nen läsikam pülikün. Vütimo ebäldikob, e dabinob nog as men balik ut, kel pö visit topa at labom sevi dö dins ut, kels is äjenons. E sis dels boumatataka sevob, das mem tomik at ai odugädon obi jüi fin lifa obik.

Se Volapükagased (Zänagased pro Volapükanef). Yel: 1960. Pads: 9—11, 13—15, 17—19, 21—23. Yel: 1961. Pads: 2—4, 5—7, 9—11, 13.

ENGLISH-VOLAPÜK

A boastful student	Studan pleidülik
An Oxford student joined, without invitation, a party dining at an inn. After dining, he boasted so much of his abilities that one of the party said: “You have told us enough of what you can do, tell us something that you can not do.” — “Faith”, said he, “I cannot pay my share of the reckoning!”	Studan nivera ‘Oxford’ äkompenom nen vüd lä sog, kel, äfidedon in bötädöp. Pos fided äpleidülom so vemo tefü fägs oka, das balan soga äsagom: “Ekonol obes saidiko dö dins ut, kelis kanol dunön; konolös obes dö din seimik, keli no okanol dunön.” — “Vö!” äsagom, “no kanob pelön dili oba bötidakalota.”

Se Volapükagased (Zänagased pro Volapükanef). Yel: 1960. Pad: 11.

Stolastag, kolat e bon

Mär de blodef: ‘Grimm’

In vilag semik vom pöfik bäldik älödof, kel äkobükof pori bonas ed ävilof kükön onis. Kludo äblümükof fili in filetatop, e dat öfilonös gudikumo, äfilidof oni medü namet stola. Ven ästüredof bonis ini bov, bal bonas ädofalon no peküpölo, ed äreafon sui glun niliko näi stolastag; suno i kolat glutik ädojuton de filetatop lü bofiks. Nu stolastag äprimon spikoti: “O flens löfik! kipladao kömols-li?” Kolat ägespikom: “Emobunob läbiko se fil, ed if no idunoböv somo ön mekäd, tän dead ibinonöv fümik, ed ivedoböv nu zen.” Bon äsagon: “I ob penedrefob nen däm, ab if jibäldikan ijedoföv obi ini bov, pikükoböv nen miserab ad bül, äsä flenädans oba.” “Cedols-li, das fät oba ibinonöv gudikum?” stol äspikon; “blodis valik oba jibäldikan äleadof feglutön ad fil e stem; mäldeg onas äsumof ed äravof lifis onas me gleip balik bal. Läbiko isäsleafob da doats ofik.” “Kisi sötobs-li primön nu?”, kolat äspikon. “Cedob”, bon ägespikon, “bi läbiko no pedrefobs fa dead, kludo kobolifobsös as kompenans gudik, e das no dönu neläb nulik odrefonös obis, tevobsös kobo ini län foginik.”

Somo äprimons kobo tävi. Suno ärivons bluki smalik, e bi ni pon ni lupon ädabinon, no äsevons vio öfägons ad lovevegön oni. Stolastag ätuvon konsäli gudik ed äsagon: “Oseitob obi traväriko love bluk, täno okanols gebädön obi as pon.” Stolastagil ätenükon oki kludo de jol bal lü votik, e kolat ägolülon i boldiko su pon nuliko pebumöl. Ven ya irivon zänodi e nu älilon dis ok noidi vata, ädredälikon e no ätuvon kuradi ad laigolön. Stoalstag ye päfilidon, ädäbrekon ad dils tel ed äfalon ini bluk. Kolat äsökon oni, äsijidon, ven irivon vati, ed äkvänikon. Bon iblibon nog su jol. Jenot at äkodon smili ona, no äfägon ad finükön smili, e somo äsmilon so mekädiko, das äsplodon. Atos äbinon mesed pro badöf ona. Läbiko skrädan äkömom, kel äbinom su tev. Bi älabom ladi kesenälik, äsumom nadi e fadi ed äkobionägom oni. Bon ädanon vemo omi; ab bi skrädan igebom fadi blägik, bons valik sekü atos labons sis del at yumeti blägik. Logolöd! kanol logön oni.

Se Volapükagased (Zänagased pro Volapükanef). Yel: 1960. Pads: 11—12.

COGEDS

Mal saunikama

Hiel ‘A’: “O söl sanan! Fif elüvon obi.”

Sanan: “Atosi edasevob ya dub lüspikot ola.”

El ‘A’: “Lio kanol-li dasevön somo stadi oba?”

Sanan: “Ven saunastad ola ibinon riskädik, ilüspikol obi me: “O sanan gudikün löfikün!”. Ven saunastad igudikumon boso, isagol: “O söl sanan löfik!”. E nu esagol te: O söl sanan!”

Se Volapükagased (Zänagased pro Volapükanef). Yel: 1960. Pad: 12.

Kof studana

Poldan, kel ämonitom vemo badiko, ädugom nilo näi jevod oka tifani, kela nams pikobotanons love blöt. Studans tel äbeivegoms ve oms, e balan omas äsagom votikane: “Logolöd! fanäb us plekom vo devodiko dat poldan no dofalomös de jevod omik.”

Se Volapükagased (Zänagased pro Volapükanef). Yel: 1960. Pad: 12.

Yufans Goda

Jipul bäldotü yels mäl, kela blodil ideadom pas bü brefüp to yuf sananas, äsäkof mote ofa: “Vo-li? o mot löfik! Ven God löfik vilon lasumön silananili nulik, osagon atosi söle sanan.”

Se Volapükagased (Zänagased pro Volapükanef). Yel: 1960. Pad: 12.

Dobükam

Seimikna musaks fol äkobolifons, e dün göd seimik äfaemons. Musak balid äseidon oki sui sosit, kel älogoton vemo benosmekiko. Äfidon ko pötit gudik dilili ona, ab suno ädeadon dub ninämaflamat, ibä sosit pidobükon me nailin. — Musak telid äjanedon me meil, e sunädo äfailon dub stomägaspam, bi i meil pivenenon. — Musak kilid ädaifon lä ninäd miligaskala, ab ädeadon suno kodü bälidadol levemik.

Ven musak folid älogon atosi, ämüron as balspikot: “Benö! plü sunikum, plü gudikum”, ed äseidon oki sui papür piluimüköl labü magod deadanakrana e labü ninädamäk: “Venen ta musaks”. Äprimon ad sugön len papür at, ädrinon ko kurad däspera ed ……… ai plu änämikumon äd älefredikumon pö drinod alik.

Do no äspeton bosi votik ka dead sunik, no ädeadon. Güö!, dunölo so, äsaunikon ed änämikon…… ibä igo venen ta musaks pidobükon.

Se Volapükagased (Zänagased pro Volapükanef). Yel: 1960. Pad: 16.

Hiel ‘Balzac’ e skrädan omik

Hiel ‘Balzac’: lautan Fransänik ai ästadom in ditret tefü mon. Too ädalabom in penamacem ramari ko layet patik pro mon; ab layet at ai ävagon, ibä neai ün tim seimik lifa man famik at ädalabom kobo suämi mö frans tum. Güö!, älabom debis, debis somo mödikis, das lif lölik oma äsvo äbinon as komip nenropik ta kreditans.

Ün del seimik, zao tü zedel, ven poedan nog äseatom in bed (bi äbuükom vobi dü neits), skrädan omik äkömom ini cem… ko kalot, klüliko ko kalot no nog pipelöl.

El ‘Balzac’ ägetedom kreditani vemo plütiko, ab no älöädom. “Kisi desirol-li? o söl!”

Skrädan: “O söl: ‘Balzac’! ekö! blinob kaloti pro ol, kaloti pelabik ………”

El ‘Balzac’: “Benö!, maifükolös ramari!”

Skrädan, ön spel, das ögetom sunädo moni, ämaifükom ramari ko blesir gretik.

El ‘Balzac’: “Begö! Maifükolös layeti löpik!”

Skrädan: “At binon vagik.”

El ‘Balzac’: “Maifükolös kludo layeti donik!”

Skrädan: “I at binon vagik.”

El ‘Balzac’: “Maifükolös layeti detik!”

Skrädan: “Ninädon nosi.”

El ‘Balzac’: “Maifükolös nu nedetiki!”

Skrädan: “Pafulükon me blogs valasotik papüra.”

El ‘Balzac’: “Ö! gitedol. Binons as kalots no pepelöls. Usio pladolös i oliki!”

E nu äflekom oki takediko sui flan votik ad laislipön.

Se Volapükagased (Zänagased pro Volapükanef). Yel: 1960. Pad: 16.

El ‘Tolstoy’ e poldan

Higraf: ‘Tolstoy’, lautan ä filosopan Rusänik älogom ün del semik su süt poldani, kel ädedugom midunani pifanäbüköl. Älügolom ed äsäkom poldane: “Ereidol-li eli ‘Diatek nulik’?”

“Si!, o söl!”

“No etuvol-li in on büdedi: Löfolöd kemeni ola somo äsä oli it?”

“Si!, o söl! Ab tefü ol, ereidol-li nomeni poldik?”

“Nö!”

“Kludo gololös, ad reidön oni!”

Se Volapükagased (Zänagased pro Volapükanef). 1960. Pad: 19.

Neläb

Man yunik: “If dalaboböv jimatani, tän poloböv ofi su mans obik.”

Läd: “Stunob, das to atos nog etuvol jimatani. Binos vo din fümik, das getol lofi vomas mödik.”

Man yunik: “Liedo nö! Calo binob jainadanüdan.”

Se Volapükagased (Zänagased pro Volapükanef). Yel: 1960. Pad: 20.

RÄTS

Jen bisarik.

Duns jekik jenons zü ol,

lekomips, tataks e dol

sa lied mödik nen trod,

e — sülö! — ol in zänod.

Te so nim odavedon;

in nat u lä mens lödon.

(kr — ol — ig = krig, ol, krolig)

Se Volapükagased (Zänagased pro Volapükanef). Yel: 1960. Pad: 20.

Pla tonats.

Ko els bal jüesa jöl ün vön

krigans äpuboms fo tüm e mön;

e pötü els jöl, fol, kil, tel, bal

möns pänosükons dub brek e fal.

(katapult — tatak)

Se Volapükagased (Zänagased pro Volapükanef). Yel: 1960. Pad: 20.

Fluküp

Fogastrips lunik vebons sus glun,

böds emoikons sa solaglut.

Teps rorons sovadiko ön zun,

letuigs dremons in tepavut.

Bleds lätik edofalons de bims,

valöpo tegons gluni gedik.

Nu binos fluküp. Adyö! o drims!

- ag! — adyö! o hitüp lejönik!

Ta fenäts reinatofs falons.

Seadob soaliko in cem

e tikods glumülik davedons,

lif oba beivegon in mem.

Flens obik takädons in sepüls.

Senälob osi de düp lü düp

das binob bäldik; e dü flapüls

lad obik spikon: “Binos fluküp.”

Se Volapükagased (Zänagased pro Volapükanef). Yel: 1960. Pad: 20.

NULODS NITEDIK NOLAVA

XXI.
Me kis men binädon-li?

Ya sis lunüp evestigoy kuratiko löminis, me kels koap menik binädon, e mödotis löminas at. Koap daülana labü vetot mö milgrams veldeg ninädon zao liätis foldeg vata (= böketets kil u fols). Ninädon loxini e nitrini saidikis ad fulükön bäluni, kel kanonöv löpükön geiliko meni. Karbin komädon mö mödot saidik, ad prodön stibis zülmil, e ferin saidonöv pro prodam safaklufas vel. Me mödot fosfina in koap menik kanoyöv venenön menis lultum, u kanoyöv figebön oni pro lümätakapils jöltummil. Me pin in menakoap kanoyöv prodön kandelis mäldeg; sal in men fulükonöv tiedaspunis teldeg.

Se Volapükagased (Zänagased pro Volapükanef). Yel: 1960. Pad: 23.

XXII.

Jilampör ‘Katharina’ I^id Rusäna ni äkanof reidön ni penön, ab äspikof pükis fol: Rusänapük, Deutänapük, Svedänapük e Polänapük.

Dalebüds fa of pidiköls, päpenons e pädispenons fa el ‘Elisabeth’: daut ofa.

Se Volapükagased (Zänagased pro Volapükanef). Yel: 1960. Pad: 23.

XXIII.
Rumens ün nutim liföls.

In dil sulüdik Sumatreäna pöp labü nem ‘Kubu’ lifon, kel luveratiko dabinon as pöp nekulivikün tala. Binädon te mö milats anik menas, kels lifons in rufot äsä nims. Ni dalabons domis ni vafis; no fägons ad yagön, e ni sevons fitifani ni feili, ni bridi nimas. Nulüdot onas binädon me fluks e bäls, me vuls, lasärs, frogs, jönuls e me zibs sümik votik. Lif onas dulon kösömiko mö yels te kildegs. No labons siemi igo püliküni dö pubods nata u dö dabin Goda. Igo no fefilükons u sepülons deadanis okas, ab leadons seatön funi us, kö ebo ädofalon, e nen dem seimik detevons.

Se Volapükagased (Zänagased pro Volapükanef). Yel: 1960. Pads: 23—24.

XXIV.

Lasärs smalik su nisul Yafeän gebädons bidi säkapama, ven egleipons cäfi seimik, keli dub gretot ona no kanons luslugön löliko. Joikons cäfi so lunüpiko ta glun u ta ston, jüs kap nima edefalon de koap. Täno luslugons ati, e leadons seatön koapi retik.

Se Volapükagased (Zänagased pro Volapükanef). Yel: 1960. Pad: 24.

RÄT

Böd bisarik

Reidolös föfao!

reidolös pödao!

me els: kil, tel, bal, fol lul,

me els: kil, fol, lul, tel bal;

fovo: bal, fol, kil, tel lul,

fino: lul, tel, kil, fol bal.

Ai stanol fo vöd ot,

ai blibob as böd ot.

(kukuk)

Se Volapükagased (Zänagased pro Volapükanef). Yel: 1960. Pad: 24.

COGEDS

Kaniban plütik.

“O söl oba! Vipol-li, das ofidob oli in stad krüdik ud in stad peküköl?”

Se Volapükagased (Zänagased pro Volapükanef). Yel: 1960. Pad: 24.

Reklam gudik.

El ‘A’: “Kanol-li sagön obe topi ut, kö tutisanan lödom?”

El ‘B’: “Lesi! Laivegolös ve lesüt at, täno olilol domi oma.”

Se Volapükagased (Zänagased pro Volapükanef). Yel: 1960. Pad: 24.

Se milekoned.

Ravan änilikom lü bed grafa; täno älöpükom dägi oka ed äspikom me vög dumik …… Fövot osukon.

Se Volapükagased (Zänagased pro Volapükanef). Yel: 1960. Pad: 24.

Säkusadakod.

Cödal: “Sekü kod kinik eflapol-li lufladi ta kap hiela ‘Müller’?”

Kusadäb: “Säkusadolös! o söl cödal! Dub spid no ekanob tuvön yegi votik.”

Se Volapükagased (Zänagased pro Volapükanef). Yel: 1960. Pad: 24.

Dinäd veütikün.

Tidan: “Kisi omutol-li dunön pö saunikam pos maläd badik?” Julan: “Omutob dabegön söle sanan kaloti.”

Se Volapükagased (Zänagased pro Volapükanef). Yel: 1960. Pad: 24.

POEDOTS

Löf.

Löf binon tug gretikün,

löf binon tug nobikün.

Löf legik, löf veratik

vo binon givot sülik.

No flagon dani, lobi,

e pardon valikosi.

Löf binon vo valöpo;

no zogon dredäliko

lo lepönäböp, lä for,

lo datom, riskäd e ror.

Löf leno demon pöfi,

ni stimi, ni diniti.

Löf dranon ini sepül,

löpiodranon lü sül;

vodebon ai nen spal,

löf jafon süli su tal.

Se Volapükagased (Zänagased pro Volapükanef). Yel: 1960. Pad: 25.

Neitalid in fot

Fa ‘Franz Schubert’

Lids oba lebegölo dranons lü ol da neit

in fotül, o jilelöfäb! binob in stil e lulit.

Bimakrons in lit muna go visipölo mufons

visipölo mufons;

trät e lük noniks in jad oli ojeikons,

no odabinos.

Reitakis, lilol-li onis? Lilol bo lebegi;

kanitons me plons go sofiks pla ob lelöfalidi.

Suemons — ag! — desiri, sevons vo doli lada.

Si! doli lada.

Fäkükons me tons sofik ladi jilelöfäba,

ladi löföl voma.

Ag! dalilolös lebegi, lebegi künik!

Dremölo ostebedob oli, läbi obik.

Kömolös lü ob!

o läb obik!

Se Volapükagased (Zänagased pro Volapükanef). Yel: 1960. Pad: 25.

Munaneit

(Ma poedot fa ‘Th. Storm’)

I

In munalit

vol takädon.

Pos töb e hit

püd reigon.

Vien nonik

tupon püdi;

te säy sofik

ropon stili.

II

Flors neita

maifikons;

in strals muna

benosmelons.

Ag! püd somik

defon pö ob.

In lif obik

oni vipob.

Se Volapükagased (Zänagased pro Volapükanef). Yel: 1960. Pad: 26.

Neiti gudik! o cil!

Neiti gudik! o cil!

Mun e stels binons len sil.

Böds smalik plödo su bim

e seilikons in drim.

Slipolös! slipolös! o cilil obik!

 

Neiti gudik! o cil!

Tal binon in püd e stil;

te vien sofik säyon.

Dag binon zü fot e fon.

Slipolös! slipolös! o cilil obik!

 

Neiti gudik! o cil!

God logon ini bedil.

Plekolös pro pals, pro ol,

pro mens in lied e dol!

Slipolös! slipolös! o cilil obik!

Se Volapükagased (Zänagased pro Volapükanef). Yel: 1960. Pad: 26.

 

1961 (yelod 26id)

O VPAFLEN DIGIK! O REIDAN DIGIK!

Pötü prim yela nulik lüvipobs oles vlak sauni, koteni e lifi benik in vol püdik. Vpagased obas primon me nüm at yelodi 26id oka. Redakan, guvan e kevobans Vpagaseda ai esteifoms, ad laidabinükön ed ad galükön nitedäli pro pük jönik neudik hiela ‘Johann Martin Schleyer’.

In yelods: 1959 jüesa 1960 koneds gretik e poedots mödik epubons, kelas reid e suem flagons sevi kuratik Vpa. Bligods nulik ovotükons boso ninädi sisik at. Neodobs mu draniko lärnatidodemis gretik ä staböfikis in netapüks ledinik, bi literat tefik komädon nog tu püliko in Vp. Telido pöt elofon oki, ad lasumön ini gased literati nenblamik se posbinükot hiela ‘Dr. Arie de Jong’: bevoban süperik Vpa obas. E kilido cedobs, das nu, pos dabin 83-yelik Vpa oneodobs fino kronigi lölöfik püka at. Diseinü at el ‘Jenotem Volapüka’ opubon mö fövots mödik in Vpagased obas.

Bligods at oflagons padis mödik gaseda. Dub sakrifäl Vpanas anik fe okanobs gretükumön boso Vpagasedi; pö atos spetobs ye, das i Vpans votik e reidans gaseda obas vobonsös leziliko, ad gaenön Vpe limanis e födanis nulikis, e Vpagaseda reidanis e bonedanis nulikis! Spelobs zuo, das el ‘Jenotem Vpa’ otuvonös i nitedäli sogodas votik!

Vobolsös pro propagid Vpa e pro föd Vpagaseda!

⇐ Предыдущая567891011121314Следующая ⇒

Поделиться: