Маънои нарх ва нархгузорb

 

Омeзиши ин фанни му[ими иrтисодb аз ошкор кардани мазмун, мо[ият, наrш ва ма[фуми нарх ва нархгузорb оuоз мегардад.

Дар маф[уми умумb нарх ба[о, арзиш ва ё rимати молро ифода мекунад. Аз нуrтаи назари К. Маркс нарх ин арзише, ки дар мол таxассум ёфтааст. Бо ибораи дигар, нарх ин ифодаи пулии арзиши ягон мол буда, сат[ ва таносуби муайяни арзишро аниr нишон меди[ад.

Маълум мешавад, ки асоси маънои илмии нархро арзиш ташкил меди[ад. Арзиш ин ме[натест, ки дар мол зо[ир ва таxассум гардидааст. Ба uайр аз он нарх бо дигар вожа[ои иrтисодb, ба монанди арзиши аслb, ваrти кор ва ме[нати зарурии xамъиятb алоrаманд буда, омeзиши он[о барои чуrуртар фа[мидани мо[ият ва табиати иrтисодии нарх а[амиятнок дониста мешавад.

Нархгузорb дорои маънои хеле васеъ буда, xараёнест, ки ташкил, интихоб ва истифодаи ро[у услуб[ои асоснок муайян кардан, xорb намудан, амал, мушо[ида, назорат ва танзими давлатии нархро дар доираи такрористе[солот дар бар мегирад. Бо ибораи дигар, нархгузорb xараёни бунёдшавии нарх ва тариф[ои ма[сулотро ифода карда, бо ду ро[, аз он xумла а) бозоргонb ва б) танзимшавандаи давлатb амал менамояд.

 

1.2. Мо[ияти нарх

Мо[ияти нарх аз инъикоси хароxоти зарурии xамъиятии ме[нат иборат аст. Нарх ма[фуми исте[солоти молb аст. Вай алалхусус дар шароити иrтисоди бозоргонb мо[ияти зо[ирb ва ботинии худро пурра инъикос менамояд. Вазифа ва функсия[ои нарх дар ин му[ит пурра ва мушаххас буда, [амаxониба омeхта мешаванд. Нарх чунин маф[уми иrтисодист, ки вай таърихи rадим дорад. Сарчашма[ои таърихb гуво[b меди[ад, ки нарх [амчун маф[уми иrтисодии исте[солоти молb дар доираи якчанд фарматсия[ои иrтисодию xамъиятb амал кардааст. Масалан, омeзиши таърихи афкори иrтисодb аз он ша[одат меди[ад, ки шо[ Асири Шамшиадат I дар сол[ои 1813 – 1781 пеш аз милод дар кишвари худ ба uалла, равuан ва пашм нарх[ои устувори давлатb xорb кардааст[1].

Имконияти истифодабарии нарх дар системаи исте[солоти хоxагии иrтисоди бозоргонb ни[оят са[е[ мебошад. Вай [амчун маф[уми махсус дар та[лили xараён[ои мухталифи иrтисодb барои ошкор кардани захира[ои мавxуда, муайян намудани ро[[ои самаранок сафарбаркунии захира[о ва таъмини самт[ои пешравии тараrrиёти иrтисодb истифода бурда мешавад.

Нарх ин на тан[о маф[уми иrтисодист, балки вай дорои а[амияти маънавию ахлоrb мебошад. Дар маф[ум[ои маънавию ахлоrии худ нарх rадру rимат, [урмату э[тиром, маrом ва мартабаро ифода менамояд. Тавассути нарх rадру rимати дeстb, [амдардию [амxонb, обрe ва иззати инсонb инъикос меёбад.

 

1.3. Маrсад, наrш ва вазифа[ои нархгузорb

 

Маrсади омeзиши фанни нархгузорb аз ба[о додан ба инкишофёбии xараён[ои иrтисодb дар мар[ила[ои гуногуни такрористе[солкунb иборат аст.

Нархгузорb [амчун фанни илмb дар доираи иrтисоди бозоргонb мавrеи асосиро ишuол намуда, дар тараrrиёти он наrши му[имро мебозад.

Ба наrши нарх ва тариф[ои хизматрасонb дар системаи исте[солоти иrтисоди бозоргонии Xум[урии Тоxикистон ба таври зерин ба[о дода мешавад.

Фаrат ба воситаи нарх (тариф) ба хароxоти xамъиятии исте[сол ва фурeши ма[сулот, натиxаи молиявии исте[солот ба[о дода шуда, самаранокии исте[солоти иrтисоди бозоргонb муайян мегардад, Дигар ягон маф[уми иrтисодb ин вазифаро иxро карда наметавонад. Дар ин амалиёти нарх ба сифати воситаи асосии rабули rарор оид ба идораи исте[солот истифода мешавад. Тавассути он маълумот[о барои ба[о додан ба самаранокии иrтисодии исте[сол ва фурeши ма[сулот, муайян намудани стратегияи пешравии тараrrиёт, бастани шартнома[ои манфиатнок, инкишофи робита[ои иrтисодb ва зиёд кардани [аxми фоида тайёр мегардад, ки вай дар оянда барои rабули rарордоди оrилона дар корхона асос мешавад.

Тибrи нарх ба фаъолияти иrтисодии корхона[ои гуногун моликият ва мухталифсо[а, аз он xумла, давлатb, xамоавb, кооперативb, хусусb, иxоравb, муштарак, са[[омb ва амсоли он[о ба[о дода мешавад.

 

⇐ Предыдущая12345678910Следующая ⇒

Поделиться: