Өз бетінше шешуге арналған есептер

Алгоритм деп алға қойылған мақсатқа жету немесе берілген есепті шешу бағытында орындаушыға біртіндеп қандай әрекеттер жасау керектігін түсінікті түрде әрі дәл көрсететін нұсқау түсініледі.

Алгоритмнің негізгі қасиеттері. Жоғарыда келтірілген анықтамада алгоритмнің негізгі қасиеттері көрсетілген. Олар – дискреттік, дәлдік, түсініктілік, нәтижелік және жалпылық қасиеттері.

Алгоритмді жазудың бірнеше түрлері кездеседі және олар бір-бірінен көрнекілігімен, жинақтылығымен және т.б. көрсеткіштерімен ерекшеленеді. Көбірек пайдаланылатын түрлері: сөзбен немесе әдеттегі тілде; схема немесе графиктік; алгоритмдік тілде немесе алгоритмдерді жазу үшін пайдаланылатын арнайы тіл түрлерінде берілулері.

Алгоритмнің сөзбен берілуі орындаушы адамға бағытталған және оның жазылу түрлері әртүрлі болуы мүмкін. Мұндағы қойылатын талап жазудың дәл болуы және орындаушы нұсқауларды жете түсініп, оны формальды түрде орындай білуі.

Алгоритмнің графиктік түрде жазылуы оның әртүрлі геометриялық фигуралардың, яғни блоктардың көмегі арқылы берілуі.

Жиі пайдаланылатын блоктар туралы түсінік келтірейік:

Блок атауы	Белгіленуі	Мазмұны
Әрекет		Информацияны өңдеу, есептеу
Шешім қабылдау		Логикалық блок. Шарттың ақиқат, не жалғандығын тексеру
Берілгендерді жеткізу		Информацияны енгізу немесе алу
Жүргізу, тоқтау		Программаның басы немесе соңы
Модификациялау		Циклді процесстерді ұйымдастыру – циклдің басы

Мысал 1. 2007 жылдың қаңтар айының басында ресми ақпарат бойынша Республикалық минималдық еңбек ақы мөлшері 20300 теңге болған, ал сәуір айының басында 20600 теңге. 2007 жылдың 1 тоқсанында минималдық еңбек ақының орташа мөлшері неге тең? Есепті шығару алгоритмінің блок схемасын құрыңыздар.

Шешімі:

х және у деп қаңтар және сәуір айларының басына минималдық еңбек ақысын белгілейміз. 1- тоқсандағы минималдық еңбек ақының орташа мөлшерін Р деп белгілейміз.

             

 

Мысал 2. Х және У екі сандарының ең үлкенін анықтап, ол мәнді R- айнымалысына меншіктендер.

Шешімі: Есептің шешімін табу үшін берілген сандарды кезекпен қарастырамыз. Алдымен Х-тің мәні R-ге меншіктеледі. Одан кейін шарт тексеріледі. Сол шарттың орындалуына қарай нәтиже алынады.

 

 

            

 

Жоқ                 иә

 

 

     

 

 

Алынған нәтиже де R арқылы өрнектеледі.

Мысал 3.  функциясының мәндері 0,1 қадамымен [1;20] аралығында өзгереді. Функцияның өзгеру мәндерін табу алгоритмінің блок-схемасын құрыңыздар.

Шешімі: Келесі белгілерді енгіземіз: а-интервал басы, в- интервалдың соңы, h- өзгеру қадамының мөлшері.

 

 

         

Өз бетінше шешуге арналған есептер:

1.Функцияның мәнін табыңыздар.

2.Қосындыны табыңыздыр

3. Квадраттық теңдеудің түбірлерін табу алгоритмдерін құрыңыздар.

4. Матрицаның анықтауының мәнін табу алгоритмін құрыңыздыр.

.

Әдебиеттер: [6], [7], [10], [11], [12], [13]

№ 11 ПРАКТИКАЛЫҚ САБАҚ

Тақырыбы: Паскаль тілінде программалау негіздері. Сызықтық, тармақтық және циклдық алгоритмдерді программалау.

Сабақтың мақсаты: Паскаль тілінің негізгі операторларының қолданып, қарапайым программа құра білу және құрылған программаны ДК-ге енгізуді, орындауға жіберуді меңгерту. Таңдау, шартты, құрама операторларын пайдаланып, тармақталған программаны құру дағдыларын үйрену, құрылған тармақталған программаларды ДЭЕМ-да енгізіп үйрену. Цикл туралы ұғымды қалыптастыру, санауыш цикл FOR қолдануды үйрену, қайталау алгоритмінде есеп шығару дағдыларын меңгеру.

Жоспары:

1. Паскаль тіліндегі программа құрылымы.

2. Мәліметтер типі.

3. Сызықтық, тармақтық және циклдық алгоритмдерді программалау.

Блиц-тест

1. Ағымдағы программаны дискіге сақтау пернесі қандай?

А) F2;             Б) F8;              В) F1;             С) F9;             Д) F3

2. Ctrl+F9 пернесі қандай қызмет атқарады?

А) программаны орындауға жібереді;

Б) программаны өшіреді;

В) программаны іске қосады;

С) программаны компиляциялайды;

Д) программаның модульдерін іске қосады?

3. Alt+F9 пернесі қандай қызмет атқарады?

А) программаны орындауға жібереді;

Б) программаны өшіреді;

В) программаны іске қосады;

С) программаны компиляциялайды;

Д) нәтиже жазылатын терезені экранға шығарып көрсетеді

4. Шартты көшу операторы:

А) If;     Б) For;            В) While; С) Goto; Д) Case.

5. Алдын-ала шартты тексеру операторы:

А) For I=1 to do S;            Б) While;         В) Repeat until;  

С) Goto;                   Д) Case.

6. Программаның келесі үзіндісінде цикл қанша рет қайталанады?

K:=5; r:=15;    for i:=k+1 to r+k do

А) 15;  Б) 3;        В) 16;             С) 4;      Д) 14

7. FOR цикл операторында циклдің параметрі қандай айнымалы?

А) кез-келген скаляр тип;                   Б) структуралық тип;

В) тек бүтін тип;                        С) Паскальдаға кезкелген тип;

Д) пайдаланушылар типі

 

Бақылау сұрақтары:

1. Паскаль тілінін негізгі операторларын көрсету.

2. Қандай сөздер қызметші сөздер деп аталады?

3. Программалауды? негізгі құрылымы қандай ?

4. Енгізу-шығару процедуралары қалай жүргізіледі ?

5.  Сызықтық операторды қандай операторлар орындайды ?

6. Шартты оператордың жазылу структурасы қандай?

7. Шартты оператордың қандай түрлері бар?

8. ПАСКАЛЬ тілінде құрама шарттар қалай жазылады ?

9. Таңдау операторының жазылу структурасы қандай және ол қалай жұмыс жасайды ?

10. Тармақталу процесін қандай операторлар көрсетеді?

11. Цикл операторы не үшін қолданылады?

12. Паскаль тілінде қандай цикл түрлері бар?

13. FOR операторы қандай форматта жазылады?

14. Қайталау (цикл) операторы қандай міндет атқарады?

15. FOR операторы қандай жағдайда қолданылады?

⇐ Предыдущая6789101112131415Следующая ⇒

Поделиться: