МНОЖЕСТВЕННОЕ ЧИСЛО СУЩЕСТВИТЕЛЬНЫХ
МНОЖЕСТВЕННОЕ ЧИСЛО СУЩЕСТВИТЕЛЬНЫХ
№1
Множественное число образуется путём присоединения аффиксов лар/лә р/нар/нә р к основе. Нар/нә р присоединяется, если основа заканчивается носовыми звуками: [м], [н], [ң ].
| Китап – китаплар
| Книга – книги
|
| Укучы – укучылар
| Ученик – ученики
|
| Малай – малайлар
| Мальчик – мальчики
|
| Бала – балалар
| Ребенок – дети
|
| Дә рес – дә реслә р
| Урок – уроки
|
| Дә фтә р – дә фтә рлә р
| Тетрадь – тетради
|
| Урам – урамнар
| Улица – улицы
|
| Урман – урманнар
| Лес – леса
|
| Ү лә н – ү лә ннә р
| Трава – травы
|
| Кө н – кө ннә р
| День – дни
|
| Тө н – тө ннә р
| Ночь – ночи
|
| Кү л – кү ллә р
| Озеро – озёра
|
| Кул – куллар
| Рука – руки
|
№2
Сочетание определений (прилагательных и чсилительных) с существительными во множественном числе
Помните, что прилагательные не изменяются по числам, соответственное не сочетаются с существительными. Во-вторых: когда числительные уже указывают на множественность, аффиксы множественности к основе существительного не присоединяются... Прослушайте:
| Чистая комната
| Чиста бү лмә
|
| Чистые комнаты
| Чиста бү лмә лә р
|
| 2 чистые комнаты
| 2 (ике) чиста бү лмә
|
| Красное яблоко
| Кызыл алма
|
| Красные яблоки
| Кызыл алмалар
|
| Много красных яблок
| кү п кызыл алма
|
| Холодный день
| Салкын кө н
|
| Холодные дни
| Салкын кө ннә р
|
| 7 холодных дней
| 7 (җ иде) салкын кө н
|
| Красивый цветок
| Матур чә чә к
|
| Красивые цветы
| Матур чә чә клә р
|
| 5 красивых цветков
| 5 (биш) матур чә чә к
|
| Новый ученик
| Яң а укучы
|
| Новые ученики
| Яң а укучылар
|
| Несколько новых учеников
| Берничә яң а укучы
|
КАТЕГОРИЯ ПРИНАДЛЕЖНОСТИ СУЩЕСТВИТЕЛЬНОГО
№3
Склонение существительных с аффиксом принадлежности в 1 лице ед. числа
| Апа – апам
| Старшая сестра (тётя) – моя старшая сестра (тётя)
|
| Бакча – бакчам
| Сад – мой сад
|
| Иптә ш – иптә шем
| Товарищ – мой товарищ
|
| Сең ел – сең елем
| Младшая сестра – моя младшая сестра
|
| Кү лмә к – кү лмә гем
| Платье (рубашка) – моё платье (моя рубашка)
|
| Кунак – кунагым
| Гость – мой гость
|
| Ишек – ишегем
| Дверь – моя дверь
|
| Мә ктә п – мә ктә бем
| Школа – моя школа
|
| Ө й – ө ем
| Дом – мой дом
|
| Малай – малаем
| Мальчик – мой мальчик
|
| Ә би – ә бием
| Бабушка – моя бабушка
|
| Ипи – ипием
| Хлеб – мой хлеб
|
| Чә й – чә ем
| Чай – мой чай
|
| Песи – песием
| Кошка – моя кошка
|
№4
Склонение существительных с аффиксом принадлежности во 2 лице ед. числа
| Алма – алмаң
| Яблоко – твоё яблоко
|
| Тә линкә – тә линкә ң
| Тарелка – твоя тарелка
|
| Бү рек – бү регең
| Шапка – твоя шапка
|
| Курчак – курчагың
| Кукла – твоя кукла
|
| Туп – тубың
| Мяч – твой мяч
|
| Җ авап – җ авабың
| Ответ – твой ответ
|
| Сарай – сараең
| Дворец – твой дворец
|
| Ә ни – ә ниең
| Мама – твоя мама
|
| Синең дө рес җ авабың
| Твой правильный ответ
|
| Синең яң а дустың
| Твой новый друг
|
| Синең акыллы этең
| Твоя умная собака
|
| Синең кө чле абыең
| Твой сильный брат
|
| Синең кайнар чә ең
| Твой горячий чай
|
| Синең ә биең
| Твоя бабушка
|
№5
Склонение существительных с аффиксом принадлежности в 3 лице ед. числа
| Кул – кулы
| Рука – его рука
|
| Аяк – аягы
| Нога – его нога
|
| Бакча – бакчасы
| Сад – его сад
|
| Бү лмә – бү лмә се
| Комната – его комната
|
| Дус – дусты
| Друг – его друг
|
| Дә фтә р – дә фтә ре
| Тетрадь – его тетрадь
|
| Кашык – кашыгы
| Ложка – его ложка
|
| Сорау – соравы
| Вопрос – его вопрос
|
| Малай – малае
| Мальчик – его мальчик
|
| Абый – абыйсы
| Старший брат – его старший брат
|
| Ә ти – ә тисе
| Папа – его папа
|
| Аның зур бакчасы
| Его большой сад
|
| Ә лфиянең кечкенә тә линкә се
| Маленькая тарелка Альфии
|
| Искә ндә рнең кызыл алмасы
| Красное яблоко Искандера
|
№6
Склонение существительных с аффиксом принадлежности 1 лица мн. числа
| Кө зге – кө згебез
| Зеркало – наше зеркало
|
| Агач – агачыбыз
| Дерево – наше дерево
|
| Чынаяк – чынаягыбыз
| Чашка – наша чашка
|
| Китап – китабыбыз
| Книга – наша книга
|
| Ө й – ө ебез
| Дом – наш дом
|
| Ипи – ипиебез
| Хлеб – наш хлеб
|
| Шигырь – шигыребез
| Стихотворение – наше стихотворение
|
| Су – суыбыз
| Вода – наша вода
|
| Аю – аюыбыз
| Медведь – наш медведь
|
| Матур уенчыгыбыз
| Наша красивая игрушка
|
| Кечкенә бү лмә без
| Наша маленькая комната
|
| Зур бә йрә мебез
| Наш большой праздник
|
| Кадерле кунагыбыз
| Наш дорогой гость
|
| Баллы чә ебез
| Наш сладкий чай
|
| Карт бабаебыз
| Наш старый дедушка
|
| Тирә н елгабыз
| Наша глубокая река
|
№7
Склонение существительных с аффиксами принадлежности 2 лица мн. числа
| Бү лмә – бү лмә гез
| Комната – ваша комната
|
| Авыл – авылыгыз
| Деревня – ваша деревня
|
| Кү злек – кү злегегез
| Очки – ваши очки
|
| Туп – тубыгыз
| Мяч – ваш мяч
|
| Абый – абыегыз
| Старший брат – ваш старший брат
|
| Песи – песиегез
| Кошка – ваша кошка
|
| Кә газь – кә газегез
| Бумага – ваша бумага
|
| Су – суыгыз
| Вода – ваша вода
|
| Бию – биюегез
| Танец – ваш танец
|
| Акыллы кызыгыз
| Ваша умная девочка
|
| Матур чә чә гегез
| Ваш красивый цветок
|
| Яң а сә гатегез
| Ваши новые часы
|
| Яхшы кү ршегез
| Ваш хороший сосед
|
| Кечкенә малаегыз
| Ваш маленький сын
|
| Зур мә ктә бегез
| Ваша большая школа
|
| Дө рес җ авапларыгыз
| Ваш правильный ответ
|
№8
Склонение существительных с аффиксами принадлежности 3 лица мн. числа
| Акча – акчасы – акчалары
| Деньги – их (его) деньги – их (его) деньги (множ. число)
|
| Кием – киеме – киемнә ре
| Одежда – их (его) одежда – их (его) одежды
|
| Балык – балыгы – балыклары
| Рыба – их (его) рыба – их (его) рыбы
|
| Китап – китабы – китаплары
| Книга – их (его) книга – их (его) книги
|
| Чә й – чә е – чә йлә ре
| Чай – их (его) чай
|
| Ә би – ә бисе – ә билә ре
| Бабушка – их (его) бабушка – их (его) бабушки
|
| Шигырь – шигыре – шигырьлә ре
| Стихотворение – их (его) стихотворение – их (его) стихотворения
|
| Су – суы – сулары
| Вода – их (его) вода
|
| Аю – аюы – аюлары
| Медведь – их (его) медведь – их (его) медведи
|
| Аю кебек зур
| Большой, как медведь
|
| Җ илә к кебек тә мле
| Вкусная, как ягода
|
| Тө лке кебек хә йлә кә р
| Хитрая, как лиса
|
| Боз кебек салкын
| Холодный, как лёд
|
| Ү лә н кебек йомшак
| Мягкая, как трава
|
| Минем кебек яшь
| Молодой, как я
|
| Синең кебек матур
| Красивый, как ты
|
СКЛОНЕНИЕ СУЩЕСТВИТЕЛЬНЫХ ПО ПАДЕЖАМ
№9
Склонение существительных в притяжательном падеже
| Укучы – укучының
| Ученик – ученика (чьё)
|
| Кыз – кызның
| Девочка – девочки
|
| Ә ти – ә тинең
| Папа – папы
|
| Бакча – бакчаның
| Сад – сада
|
| Ө стә л – ө стә лнең
| Стол – стола
|
| Кү лмә к – кү лмә кнең
| Рубашка – рубашки
|
| Мә ктә пнең бакчасы
| Сад школы (школьный сад)
|
| Укытучының китабы
| Книга учителя
|
| Бү лмә нең тә рә зә се
| Окно комнаты
|
| Йортның фатирлары
| Квартиры дома
|
| Шә һ ә рнең йортлары
| Дома города
|
| Фатирларның бү лмә лә ре
| Комнаты квартиры
|
| Ә нинең кү лмә ге
| Платье мамы (мамино платье)
|
| Ә тинең кү злеге
| Очки папы (папины очки)
|
| Дамирның апасы
| Сестра Дамира
|
| Нә рсә нең тө се ак?
| У чего цвет белый?
|
| Карның, кә газьнең, чә чә кнең
| У снега, у бумаги, у цветка
|
| Кә җ ә нең сө те
| Молоко козы (козье молоко)
|
| Ә тә чнең койрыгы
| Хвост петуха (петушиный хвост)
|
| Казның муены
| Шея гуся (гусиная шея)
|
№10
Склонение существительных с аффиксами принадлежности в притяжательном падеже
| Ә тиемнең
| Моего папы (чьё)
|
| Ә ниең нең
| Твоей мамы (чьё)
|
| Апасының
| Его сестры
|
| Кү ршелә ребезнең
| Наших соседей
|
| Агачларыгызның
| Ваших деревьев
|
| Бакчаларының
| Их (его) садов
|
| Апамның дуслары кү п.
| У моей сестры друзей много.
|
| Аның апасының дуслары кү п.
| У его сестры друзей много.
|
| Китабымның битлә ре кү п тү гел.
| У моей книги немного страниц.
|
| Кызыгызның туган кө не кү ң елле булды.
| День рождения вашей дочери был весёлым.
|
| Фитирларының ишеклә ре ак.
| У их квартир двери белые.
|
| Этенең тө се кара.
| У его собаки цвет чёрный.
|
| Дусларың ның ярдә ме кирә к.
| Нужна помощь твоих друзей.
|
| Абыемның вакыты юк.
| У моего брата нет времени.
|
№11
Склонение существительных в местно-временном падеже
| Китап – китапта
| Книга – в книге
|
| Кибет – кибеттә
| Магазин – в магазине
|
| Урман – урманда
| Лес – в лесу
|
| Ө стә л – ө стә лдә
| Стол – на столе
|
| Малай – малайда
| Мальчик – у мальчика
|
| Ә ни – ә нидә
| Мама – у мамы
|
| Азат – Азатта
| Азат – у Азата
|
| Иптә ш – иптә штә
| Товарищ – у товарища
|
| Агачлар кайда ү сә?
| Где растут деревья?
|
| Агачлар урманда ү сә.
| Деревья растут в лесу.
|
| Балалар кайда уйный?
| Где играют дети?
|
| Балалар урамда уйный.
| Дети играют на улице.
|
| Кешелә р кайда яши?
| Где живут люди?
|
| Кешелә р шә һ ә рдә яши.
| Люди живут в городе.
|
| Укучылар кайчан ял итә?
| Когда отдыхают ученики?
|
| Укучылар җ ә й кө не ял итә.
| Ученики отдыхают летом.
|
№12
Склонение существительных с аффиксами принадлежности в местно-временном падеже
| Китабым – минем китабымда
| Моя книга – в моей книге
|
| Дә фтә рең – синең дә фтә рең дә
| Твоя тетрадь – в твоей тетради
|
| Җ авабы – аның җ авабында
| Его ответ – в его ответе
|
| Кү ршебез – безнең кү ршебездә
| Наш сосед – у нашего соседа
|
| Ө стә легез – сезнең ө стә легездә
| Ваш стол – на вашем столе
|
| Аларның бакчасында
| В их саду
|
| Җ авабымда хата бармы?
| В моём ответе есть ошибка?
|
| Бү лмә мдә телевизор юк.
| В моей комнате телевизора нет.
|
| Дә фтә рлә регездә хаталар кү п.
| В ваших тетрадях много ошибок.
|
| Бакчасында алмагачлар кү п.
| В его саду много яблонь.
|
| Кү лмә гебездә бер тө ймә юк.
| На нашей рубашке нет ни одной пуговицы.
|
| Яң а кү ршелә ремдә чә чә клә р кү п.
| У моих новых соседей много цветов.
|
| Ө стә лемдә кү п кирә кле китап бар.
| На моём столе много нужных книг.
|
| Аның рә семендә агачлар да, чә чә клә р дә бар.
| На его рисунке есть и деревья, и цветы.
|
| Аларның сыйныфында компьютер юк.
| В их классе компьютера нет.
|
| Уң кулымда – кашык, сул кулымда – ипи, тә линкә мдә – аш.
| В моей правой руке – ложка, в моей левой – хлеб, в моей тарелке – суп.
|
№ 13
Дополнительное упражнение
| Аның сү злә реннә н соң
| После его слов
|
| Минем җ авабымнан соң
| После моего ответа
|
| Синең кунакларың нан соң
| После твоих гостей
|
| Соң гы дә рестә н соң очрашабыз
| Встречаемся после последнего урока
|
| Мин Казаннан
| Я из Казани
|
| Айнур Финляндиядә н
| Айнур из Финляндии
|
| Дә реслегебезнең кү негү лә реннә н
| Из упражнений нашего учебника
|
| Туганнарыбызның хатыннан
| Из письма наших родственников
|
| Укытучың ның сү злә реннә н
| Из слова твоего учителя
|
| Синең танышларың нан белә м
| Знаю от твоих знакомых
|
| Кә газьне агачтан ясыйлар
| Бумагу делают из дерева.
|
| Җ ирдә н тор, җ ирдә салкын.
| Встань с земли, на земле холодно.
|
| Син ә ниең нең киемнә рен юасың
| Ты моешь одежду своей мамы
|
| Без ул мә ктә п укытучыларын яратабыз
| Мы любим учителей этой школы
|
| Сез нинди татар язучыларын белә сез?
| Каких вы знаете татарских писателей?
|
№20
Ө стә мә кү негү
Дополнительное упражнение
| Сабан туе бә йрә менә
| На праздник Сабантуя
|
| Бакчабызга автобус йө рми.
| На нашу дачу автобус не ходит.
|
| Кунакларыгызга бә йрә м ошадымы?
| Вашим гостям праздник понравился?
|
| Сезнең хатларыгызга җ авап язалармы?
| На ваши письма отвечают?
|
| Якын туганнарыбызга сә лам ә йт!
| Передай привет близким родственникам.
|
| Яң а танышларыбызга бу хатны укы.
| Прочитай это письмо нашим новым знакомым.
|
| Акыллы балаларга
| Умным детям
|
| Йортның тү бә сенә
| На крышу дома
|
| Язучының хикә ясенә
| (к) рассказу писателя
|
| Ә тиемнең эшенә
| В дела папы, к делам папы
|
| Кү ршелә рнең ишегенә
| К дверям соседей
|
| Укытучыларың а рә хмә т ә йт!
| Поблагодари (скажи спасибо) своим учителям!
|
МНОЖЕСТВЕННОЕ ЧИСЛО СУЩЕСТВИТЕЛЬНЫХ
№1
Множественное число образуется путём присоединения аффиксов лар/лә р/нар/нә р к основе. Нар/нә р присоединяется, если основа заканчивается носовыми звуками: [м], [н], [ң ].
| Китап – китаплар
| Книга – книги
|
| Укучы – укучылар
| Ученик – ученики
|
| Малай – малайлар
| Мальчик – мальчики
|
| Бала – балалар
| Ребенок – дети
|
| Дә рес – дә реслә р
| Урок – уроки
|
| Дә фтә р – дә фтә рлә р
| Тетрадь – тетради
|
| Урам – урамнар
| Улица – улицы
|
| Урман – урманнар
| Лес – леса
|
| Ү лә н – ү лә ннә р
| Трава – травы
|
| Кө н – кө ннә р
| День – дни
|
| Тө н – тө ннә р
| Ночь – ночи
|
| Кү л – кү ллә р
| Озеро – озёра
|
| Кул – куллар
| Рука – руки
|
№2
Популярное:
